Alimoff
06.05.202511:12
Айиқлар томошаси ҳақида
Айиқлар билан кўча-кўйда томоша қилиш афсона эмас, ҳақиқий тарих! Бу расмлар 20-йиллар, ўтган асрнинг бошларига тегишли. Уларда биз Россия шаҳарларидаги бир ажиб ва архаик «касб» – айиқбозликни кўрамиз. Айниқса, бу ҳолат шу даражада кенг тарқалганки, “Руслар кўчада айиқ боқади” деган машҳур клише айнан шу одатдан келиб чиққан.
Айиқларни одатда болалигида овчилардан сотиб олишган. Кейин эса махсус одамлар – айиқбозлар уларни турли фокус ва трюкларга ўргатишган. Улар шаҳарма-шаҳар юриб, халққа томоша кўрсатишар, шундан тирикчилик қилишарди. Томошалар халқ орасида оммалашган бўлса-да, бу иш ҳайвонларга нисбатан жуда ноҳақ ва шафқатсиз муносабатга тўла эди: айиқларни ароқ бериб маст қилишар, баъзиларининг ҳатто пайларини шикастлашарди. Бу эса жониворнинг ҳаракатини чеклаш, ҳатто юра олмаслигига олиб келиши мумкин.
Айниқса, бу усул айиқ тўлиқ итоат қилмаса, уни тинчитиш учун ишлатилган. Бундай зўравонлик — жуда шафқатсиз ва ёввойи йўл ҳисобланади, бугунги кун мезонлари бўйича бу ҳайвонларга нисбатан қийноқ саналади.
1867 йили император Александр II бу касбни расман тақиқлайди. Қонуннинг номи ҳам анча аниқ: “Халқнинг кўнгилхушлиги учун айиқлар савдосини тақиқлаш бўйича”. Бу қонундан сўнг кўплаб айиқбозлар ўз «касб»ларидан айрилади. Лекин энг оғири дрессировка қилинган айиқларга бўлади – уларни табиатга қайтариб бўлмасди, кўпини йўқ қилишга мажбур бўлишган.
Шунингдек, айиқбозлик айрим жойларда ҳатто авлоддан авлодга ўтувчи касбга айланган. Масалан, Нижний Новгород губерниясидаги Сергач шаҳарчаси айниқса бу билан ном чиқарган. У ерликлар айиқбозликни турмуш тарзига айлантирган, ҳатто уларнинг шаҳар гербида ҳам айиқ тасвири бор. Қизиғи, 1812 йилда Наполеонга қарши урушда бу шаҳарда айиқлардан ташкил топган “полк” кўрсатма учун намойиш этилгани ҳақида ҳам маълумотлар бор.
Бугун бундай томошаларнинг ўрнини зоопарклар ёки цирклар олган бўлса-да, тарихдаги бу воқелик инсон ва ҳайвон муносабатларининг ўзига хос, лекин қайғули саҳифаси бўлиб қолди.
🧠@nurbekalimov
Айиқлар билан кўча-кўйда томоша қилиш афсона эмас, ҳақиқий тарих! Бу расмлар 20-йиллар, ўтган асрнинг бошларига тегишли. Уларда биз Россия шаҳарларидаги бир ажиб ва архаик «касб» – айиқбозликни кўрамиз. Айниқса, бу ҳолат шу даражада кенг тарқалганки, “Руслар кўчада айиқ боқади” деган машҳур клише айнан шу одатдан келиб чиққан.
Айиқларни одатда болалигида овчилардан сотиб олишган. Кейин эса махсус одамлар – айиқбозлар уларни турли фокус ва трюкларга ўргатишган. Улар шаҳарма-шаҳар юриб, халққа томоша кўрсатишар, шундан тирикчилик қилишарди. Томошалар халқ орасида оммалашган бўлса-да, бу иш ҳайвонларга нисбатан жуда ноҳақ ва шафқатсиз муносабатга тўла эди: айиқларни ароқ бериб маст қилишар, баъзиларининг ҳатто пайларини шикастлашарди. Бу эса жониворнинг ҳаракатини чеклаш, ҳатто юра олмаслигига олиб келиши мумкин.
Айниқса, бу усул айиқ тўлиқ итоат қилмаса, уни тинчитиш учун ишлатилган. Бундай зўравонлик — жуда шафқатсиз ва ёввойи йўл ҳисобланади, бугунги кун мезонлари бўйича бу ҳайвонларга нисбатан қийноқ саналади.
1867 йили император Александр II бу касбни расман тақиқлайди. Қонуннинг номи ҳам анча аниқ: “Халқнинг кўнгилхушлиги учун айиқлар савдосини тақиқлаш бўйича”. Бу қонундан сўнг кўплаб айиқбозлар ўз «касб»ларидан айрилади. Лекин энг оғири дрессировка қилинган айиқларга бўлади – уларни табиатга қайтариб бўлмасди, кўпини йўқ қилишга мажбур бўлишган.
Шунингдек, айиқбозлик айрим жойларда ҳатто авлоддан авлодга ўтувчи касбга айланган. Масалан, Нижний Новгород губерниясидаги Сергач шаҳарчаси айниқса бу билан ном чиқарган. У ерликлар айиқбозликни турмуш тарзига айлантирган, ҳатто уларнинг шаҳар гербида ҳам айиқ тасвири бор. Қизиғи, 1812 йилда Наполеонга қарши урушда бу шаҳарда айиқлардан ташкил топган “полк” кўрсатма учун намойиш этилгани ҳақида ҳам маълумотлар бор.
Бугун бундай томошаларнинг ўрнини зоопарклар ёки цирклар олган бўлса-да, тарихдаги бу воқелик инсон ва ҳайвон муносабатларининг ўзига хос, лекин қайғули саҳифаси бўлиб қолди.
🧠@nurbekalimov
05.05.202515:23
Гельголанд — портлашлардан тирик қолган орол
Шимолий денгизда жойлашган Гельголанд ороли ҳозирги кунда тинч ва сокин немис курорти. Лекин сўнгги икки асрда у Европанинг энг портловчи нуқталаридан бирига айланганди.
1807 йили оролни Британия эгаллаб олади, 1890 йилда эса Занзибар ороли билан алмашув эвазига орол Германияга ўтади. Кейин орол Кайзер флотининг ҳарбий базасига айлантирилади. Нацистлар ҳукмронлигида у янада мустаҳкамланади: бункерлар, туннеллар, денгиз қўшинлари учун инфратузилма барпо этилади. Лекин авиатехниканинг тез ривожланиши билан орол афзаллик эмас, нишонга айланади.
1945 йилнинг апрелида Британия авиацияси Гельголандни ер билан яксон қилади. Омон ыолган бункерларда 2000 киши тирик қолади, лекин орол бўшатилади. 1947 йилда эса “Катта портлаш” операцияси уюштирилади — миналар, торпедалар, бомбалар портлатилиб, ҳарбий база йўқ қилинади. Бу тарихдаги энг кучли ядровий бўлмаган портлашлардан бири эди. Оролнинг географияси абадий ўзгаради.
Лекин немислар Гельголанддан воз кечмайди. 1950 йилда икки талаба оролни эгаллаб, “оқсоқ орол”ни қайтаришни талаб қилади. Бу тинч ишғол катта жамоатчиликни ўйга солади ва 1952 йили орол расман Германияга қайтарилади.
Бугун Гельголандда тинч ҳаёт ҳукм суради. Лекин ҳарбий портлашлар излари — кратерлар ва портламаган миналар ҳақидаги огоҳлантирувчи белгилар унинг шиддатли ўтмиши ҳақида ҳали ҳам эслатиб турибди.
🧠@nurbekalimov
Шимолий денгизда жойлашган Гельголанд ороли ҳозирги кунда тинч ва сокин немис курорти. Лекин сўнгги икки асрда у Европанинг энг портловчи нуқталаридан бирига айланганди.
1807 йили оролни Британия эгаллаб олади, 1890 йилда эса Занзибар ороли билан алмашув эвазига орол Германияга ўтади. Кейин орол Кайзер флотининг ҳарбий базасига айлантирилади. Нацистлар ҳукмронлигида у янада мустаҳкамланади: бункерлар, туннеллар, денгиз қўшинлари учун инфратузилма барпо этилади. Лекин авиатехниканинг тез ривожланиши билан орол афзаллик эмас, нишонга айланади.
1945 йилнинг апрелида Британия авиацияси Гельголандни ер билан яксон қилади. Омон ыолган бункерларда 2000 киши тирик қолади, лекин орол бўшатилади. 1947 йилда эса “Катта портлаш” операцияси уюштирилади — миналар, торпедалар, бомбалар портлатилиб, ҳарбий база йўқ қилинади. Бу тарихдаги энг кучли ядровий бўлмаган портлашлардан бири эди. Оролнинг географияси абадий ўзгаради.
Лекин немислар Гельголанддан воз кечмайди. 1950 йилда икки талаба оролни эгаллаб, “оқсоқ орол”ни қайтаришни талаб қилади. Бу тинч ишғол катта жамоатчиликни ўйга солади ва 1952 йили орол расман Германияга қайтарилади.
Бугун Гельголандда тинч ҳаёт ҳукм суради. Лекин ҳарбий портлашлар излари — кратерлар ва портламаган миналар ҳақидаги огоҳлантирувчи белгилар унинг шиддатли ўтмиши ҳақида ҳали ҳам эслатиб турибди.
🧠@nurbekalimov
02.05.202517:44
Биринчи ҳаводаги дуэль ҳақида
Кўпчилик ҳаводаги биринчи жанг 1916 йилда, Биринчи жаҳон круши саҳнасидаги Сомма шаҳри осмонида бўлган деб ўйлайди. Лекин тарихдаги илк “ҳаво жанги” бундан анча аввал — 1808 йилда, Парижда ва жуда романтик ҳолда рўй берган.
Икки француз йигити — де Грандпре ва Ле Пик бир опера қўшиқчиси мадемуазель Тиреви учун жанжаллашиб қолишади. Қизнинг бағрида қайси бирига жой борлигини аниқлаш учун улар осмонда дуэль қилишга қарор қилишади.
Қоидалар шундай бўлган:
— Ҳар бири алоҳида шарда (монгольфьер) 1 км баландликка чиқади;
— Қўлида пистолет;
— Жентльменларга хос тарзда, осмонда “гаплашишади”.
Де Грандпре биринчи бўлиб отади. Оқибатда ўқ рақибининг шарига тегади. Ле Пик ва унинг ёрдамчилари пастга қулаб тушишади.
Бир қарашда ғалаба де Грандпреники. Лекин мадемуазель Тиреви унга шунчаки кулиб жавоб беради ва бошқа бир ҳарбий билан кетиб қолади.
Қиссадан ҳисса, тарихдаги биринчи ҳаво дуэлини ютган бўлишинг мумкин. Лекин бу севгида ҳам ғолиб бўласан деганимас.🙃
🧠@nurbekalimov
Кўпчилик ҳаводаги биринчи жанг 1916 йилда, Биринчи жаҳон круши саҳнасидаги Сомма шаҳри осмонида бўлган деб ўйлайди. Лекин тарихдаги илк “ҳаво жанги” бундан анча аввал — 1808 йилда, Парижда ва жуда романтик ҳолда рўй берган.
Икки француз йигити — де Грандпре ва Ле Пик бир опера қўшиқчиси мадемуазель Тиреви учун жанжаллашиб қолишади. Қизнинг бағрида қайси бирига жой борлигини аниқлаш учун улар осмонда дуэль қилишга қарор қилишади.
Қоидалар шундай бўлган:
— Ҳар бири алоҳида шарда (монгольфьер) 1 км баландликка чиқади;
— Қўлида пистолет;
— Жентльменларга хос тарзда, осмонда “гаплашишади”.
Де Грандпре биринчи бўлиб отади. Оқибатда ўқ рақибининг шарига тегади. Ле Пик ва унинг ёрдамчилари пастга қулаб тушишади.
Бир қарашда ғалаба де Грандпреники. Лекин мадемуазель Тиреви унга шунчаки кулиб жавоб беради ва бошқа бир ҳарбий билан кетиб қолади.
Қиссадан ҳисса, тарихдаги биринчи ҳаво дуэлини ютган бўлишинг мумкин. Лекин бу севгида ҳам ғолиб бўласан деганимас.🙃
🧠@nurbekalimov
02.05.202504:43
🎬 ЯНГИ ВИДЕО! — “Муҳаммад Шайбонийхон ким эди?”
📜 У барча ўзбек хонларининг аждоди, Темурийларга қарши курашган, бирлашган ўзбек халқининг етакчиси эди. Унинг сиймоси тарихда қандай акс этган? Қахрамонми ё зўравон?
🔍 Бу видеода:
▪️ Шайбонийхоннинг келиб чиқиши
▪️ Унинг сиёсий стратегиялари ва ҳарбий юришлари
▪️ Темурийлар билан тўқнашуви
▪️ Марказий Осиёдаги мероси ва таъсири
👁🗨 Агар сизга тарих қизиқ бўлса, бу видеони ўтказиб юборманг!
📺 Видеони тўлиқ кўриш: https://youtu.be/BSJLcrf5cbA?si=Av0G6DXEDvk2J_jY
📜 У барча ўзбек хонларининг аждоди, Темурийларга қарши курашган, бирлашган ўзбек халқининг етакчиси эди. Унинг сиймоси тарихда қандай акс этган? Қахрамонми ё зўравон?
🔍 Бу видеода:
▪️ Шайбонийхоннинг келиб чиқиши
▪️ Унинг сиёсий стратегиялари ва ҳарбий юришлари
▪️ Темурийлар билан тўқнашуви
▪️ Марказий Осиёдаги мероси ва таъсири
👁🗨 Агар сизга тарих қизиқ бўлса, бу видеони ўтказиб юборманг!
📺 Видеони тўлиқ кўриш: https://youtu.be/BSJLcrf5cbA?si=Av0G6DXEDvk2J_jY
30.04.202515:46
80 йил аввал қатл этилган дуче ким эди?
Бенито Муссолини – Италия фашистлар партиясининг асосчиси ва 20 йил давомида мамлакатни бошқарган дуче, иккинчи жаҳон урушининг якунига етаётган бир пайтида партизанлар қўлида ўлдирилади.
“Дуче” итальян тилида “етакчи” деган маънони беради. Муссолини ўзини айнан шундай аташни ёқтирарди. Бу сўз у учун ҳокимият рамзи эди.
Муссолини Италияни урушга олиб киради, лекин ғалаба эмас, мағлубиятларни кўп кўради: унинг армияси Греция ва Африкада мағлуб бўлади, колониялардан ҳайдалади. Италия Гитлерга тўлиқ тобе бўлиб қолади. Бу эса дученинг ҳам мухлисларини, ҳам душманларини ундан бездиради.
1943 йилда у ҳокимиятдан ағдарилади ва ҳибсга олинади. Лекин немис десантчилари уни қутқариб, Италия шимолида “Сало Республикаси”ни тузади. Бу давлатнинг номи бор эди холос – аслида барчасини Германия бошқарарди. Муссолини эса худди соядай юрар, фақат номига етакчи эди.
1945 йил апрелда у ўйнаши Клара Петаччи билан Швейцарияга қочмоқчи бўлади. Лекин бир гуруҳ немислар билан чегарага етмоқчи бўлганларида италиялик партизанлар уларни тутиб олишади. Эрталабгача фермада ушлаб турилгач, 28 апрель куни ҳеч қандай судсиз, ўша ерда отиб ташланади.
Бир кун ўтиб, уларнинг жасади Миланга олиб борилади ва жамоат олдида, автозаправкада ошкора равишда осиб қўйилади. Унинг жасадига одамлар нафрат билан муносабатда бўлишади – фашизмдан чарчаган Италия халқи бошлиқдан айнан шундай қасос олади.
Бенито Муссолини ўзини Рим императори каби тасаввур қиларди. Лекин тарих унга бошқача якун тайёрлаганди: шафқатсизлик билан бошланган ҳукмронлик охирида ўзи ҳам шафқат кўрмади.
Бенито Муссолини ва унинг тарихи хақида Ютюбдаги "У ким эди?" деб номланган лойиҳамда муфассал тарих ёритиб берилган. Кечга нима кўришни билмаётганларга босворадиган ери.
🧠@nurbekalimov
Бенито Муссолини – Италия фашистлар партиясининг асосчиси ва 20 йил давомида мамлакатни бошқарган дуче, иккинчи жаҳон урушининг якунига етаётган бир пайтида партизанлар қўлида ўлдирилади.
“Дуче” итальян тилида “етакчи” деган маънони беради. Муссолини ўзини айнан шундай аташни ёқтирарди. Бу сўз у учун ҳокимият рамзи эди.
Муссолини Италияни урушга олиб киради, лекин ғалаба эмас, мағлубиятларни кўп кўради: унинг армияси Греция ва Африкада мағлуб бўлади, колониялардан ҳайдалади. Италия Гитлерга тўлиқ тобе бўлиб қолади. Бу эса дученинг ҳам мухлисларини, ҳам душманларини ундан бездиради.
1943 йилда у ҳокимиятдан ағдарилади ва ҳибсга олинади. Лекин немис десантчилари уни қутқариб, Италия шимолида “Сало Республикаси”ни тузади. Бу давлатнинг номи бор эди холос – аслида барчасини Германия бошқарарди. Муссолини эса худди соядай юрар, фақат номига етакчи эди.
1945 йил апрелда у ўйнаши Клара Петаччи билан Швейцарияга қочмоқчи бўлади. Лекин бир гуруҳ немислар билан чегарага етмоқчи бўлганларида италиялик партизанлар уларни тутиб олишади. Эрталабгача фермада ушлаб турилгач, 28 апрель куни ҳеч қандай судсиз, ўша ерда отиб ташланади.
Бир кун ўтиб, уларнинг жасади Миланга олиб борилади ва жамоат олдида, автозаправкада ошкора равишда осиб қўйилади. Унинг жасадига одамлар нафрат билан муносабатда бўлишади – фашизмдан чарчаган Италия халқи бошлиқдан айнан шундай қасос олади.
Бенито Муссолини ўзини Рим императори каби тасаввур қиларди. Лекин тарих унга бошқача якун тайёрлаганди: шафқатсизлик билан бошланган ҳукмронлик охирида ўзи ҳам шафқат кўрмади.
Бенито Муссолини ва унинг тарихи хақида Ютюбдаги "У ким эди?" деб номланган лойиҳамда муфассал тарих ёритиб берилган. Кечга нима кўришни билмаётганларга босворадиган ери.
🧠@nurbekalimov
30.04.202505:58
Кимнинг гапи ўтади: иш берувчиникими, ишчиники?
Меҳнат кодексига киритилмоқчи бўлган ўзгартиришлар атрофидаги муҳокамалардан бир нарса аниқ бўлди: бу фақат қонун учун кураш эмас, ғоялар тўқнашуви. Қутблашув яққол кўриняпти, бир томонда тадбиркор учун енгиллик сўраётганлар, иккинчи томонда эса ишчи ҳақ-ҳуқуқини ҳимоя қилаётганлар.
Аслида, муҳокамада айтилган ҳар бир фикр, қўйилган ҳар бир савол-жавоб катта аҳамиятга эга эди. Масалан, Экопартия депутати Жавлон Абдуллаев битта жўнгина масалага эътибор қаратди: ишдан кетиш аризасини ходим уч кун ўтиб қайтариб олмоқчи бўлса, иш берувчи розилиги ҳам зарур. Яъни, бир томондан ходимнинг ҳуқуқи бузилаётгандек, лекин иккинчи томондан ариза ҳам, иш берувчи ҳам ўйинчоқ эмас, ишдан кетиш ҳақида ариза ёзишдан олдин етти марта ўйлаб кўриш керак.
Либераллар буни бизнес учун қулайлик, деб кўрсатишди. Лекин кучли ижтимоий ҳимоясиз бизнес муҳитини социал-демократлар маъқулламаяпти. Шунинг учун ҳам ХДП ва бошқа фракциялар қонунни қайтаришни талаб қилди.
Гап қонун лойиҳасида эмас. Гап шундаки, ким бу ерда овозини баралла чиқароляпти? Ўша овоз кимни ҳимоя қиляпти? Албатта, бу овозлар сайловчиларнинг овози! Баҳсда, рақобатда ҳақиқат қарор топади. Сайлов пайтидаги партиялараро кураш ва рақобат парламентга кўчаётгани бардавом бўлсин!
🧠@nurbekalimov
Меҳнат кодексига киритилмоқчи бўлган ўзгартиришлар атрофидаги муҳокамалардан бир нарса аниқ бўлди: бу фақат қонун учун кураш эмас, ғоялар тўқнашуви. Қутблашув яққол кўриняпти, бир томонда тадбиркор учун енгиллик сўраётганлар, иккинчи томонда эса ишчи ҳақ-ҳуқуқини ҳимоя қилаётганлар.
Аслида, муҳокамада айтилган ҳар бир фикр, қўйилган ҳар бир савол-жавоб катта аҳамиятга эга эди. Масалан, Экопартия депутати Жавлон Абдуллаев битта жўнгина масалага эътибор қаратди: ишдан кетиш аризасини ходим уч кун ўтиб қайтариб олмоқчи бўлса, иш берувчи розилиги ҳам зарур. Яъни, бир томондан ходимнинг ҳуқуқи бузилаётгандек, лекин иккинчи томондан ариза ҳам, иш берувчи ҳам ўйинчоқ эмас, ишдан кетиш ҳақида ариза ёзишдан олдин етти марта ўйлаб кўриш керак.
Либераллар буни бизнес учун қулайлик, деб кўрсатишди. Лекин кучли ижтимоий ҳимоясиз бизнес муҳитини социал-демократлар маъқулламаяпти. Шунинг учун ҳам ХДП ва бошқа фракциялар қонунни қайтаришни талаб қилди.
Гап қонун лойиҳасида эмас. Гап шундаки, ким бу ерда овозини баралла чиқароляпти? Ўша овоз кимни ҳимоя қиляпти? Албатта, бу овозлар сайловчиларнинг овози! Баҳсда, рақобатда ҳақиқат қарор топади. Сайлов пайтидаги партиялараро кураш ва рақобат парламентга кўчаётгани бардавом бўлсин!
🧠@nurbekalimov
06.05.202510:37
Агробанк халқаро "Best Corporate Bank 2025" унвонига сазовор бўлди
Халқаро "Global Banking & Finance Review" нашри Агробанкни "2025 йилда Ўзбекистондаги энг яхши корпоратив банк" (Best Corporate Bank Uzbekistan 2025) деб топди.
Мукофот Агробанкнинг корпоратив мижозларга тақдим этган ечимлари ва мамлакат иқтисодиётига қўшган ҳиссаси натижаси сифатида баҳоланади.
Халқаро "Global Banking & Finance Review" нашри Агробанкни "2025 йилда Ўзбекистондаги энг яхши корпоратив банк" (Best Corporate Bank Uzbekistan 2025) деб топди.
Мукофот Агробанкнинг корпоратив мижозларга тақдим этган ечимлари ва мамлакат иқтисодиётига қўшган ҳиссаси натижаси сифатида баҳоланади.
04.05.202506:27
Ўзи ихтиро қилган жойда қатл этилган амалдор ҳақида
1315 йил 30 апрель куни Франция қироли Филипп «Чиройли»нинг энг яқин маслаҳатчиси ва бош молиячиси Ангерран де Мариньи Монфокон деб аталган қатл қилиш учун махсус қурилган иншоотда осиб ўлдирилади. Энг қизиғи — айнан шу иншоотни де Мариньининг ўзи таклиф қилган ва қурдирган эди.
Монфокон XIII аср охирида қурилган. Бу П ҳарфи шаклидаги 3 қаватли улкан тош иншоот бўлиб, бир вақтнинг ўзида 50 дан ортиқ одамни осиш имконини берган. Қатл қилинганларнинг жасадлари ойлар, ҳатто йиллар давомида осилиб турарди. Улар шамол, қарғалар ва ёмғирлар туфайли титилиб кетмагунча туширилмасди. Қолдиқлар махсус қудуққа ташлаб юбориларди.
Ангерран де Мариньи қиролнинг вафотидан кейин янги ҳокимиятга ёқмай қолиб, хиёнат ва жодугарликда айбланиб, ўзи қурган Монфоконда осиб ўлдирилади. Айтишларича, унинг танаси икки йил осилиб турган.
Франсуа Вийон, Виктор Гюго ва бошқа адиблар бу жойни ўз асарларида тилга олишган. Жумладан, Гюго “Notre-Dame de Paris” романида ушбу жойни ҳам таърифлаган.
Бу иншоот Францияда қонунга бўлган “ҳурмат”ни кучайтирган, ҳатто кейинчалик Лондонда ҳам шунга ўхшаш “Тайберн дарахти” қурилган. Яхшиямки, бу каби даҳшатли жойлар XVIII асрга келиб йўқ бўлган. Аммо бу даврга келиб, Францияда қатл учун бошқа бир даҳшатли “Ўлим маликаси” келган эди. Бу —Гильотина. Биз унинг қизиқарли ва муфассал тарихини Ютюб каналимизда ёритганмиз. Кириб, кўриб, қўрқворадиган ери.
🧠@nurbekalimov
1315 йил 30 апрель куни Франция қироли Филипп «Чиройли»нинг энг яқин маслаҳатчиси ва бош молиячиси Ангерран де Мариньи Монфокон деб аталган қатл қилиш учун махсус қурилган иншоотда осиб ўлдирилади. Энг қизиғи — айнан шу иншоотни де Мариньининг ўзи таклиф қилган ва қурдирган эди.
Монфокон XIII аср охирида қурилган. Бу П ҳарфи шаклидаги 3 қаватли улкан тош иншоот бўлиб, бир вақтнинг ўзида 50 дан ортиқ одамни осиш имконини берган. Қатл қилинганларнинг жасадлари ойлар, ҳатто йиллар давомида осилиб турарди. Улар шамол, қарғалар ва ёмғирлар туфайли титилиб кетмагунча туширилмасди. Қолдиқлар махсус қудуққа ташлаб юбориларди.
Ангерран де Мариньи қиролнинг вафотидан кейин янги ҳокимиятга ёқмай қолиб, хиёнат ва жодугарликда айбланиб, ўзи қурган Монфоконда осиб ўлдирилади. Айтишларича, унинг танаси икки йил осилиб турган.
Франсуа Вийон, Виктор Гюго ва бошқа адиблар бу жойни ўз асарларида тилга олишган. Жумладан, Гюго “Notre-Dame de Paris” романида ушбу жойни ҳам таърифлаган.
Бу иншоот Францияда қонунга бўлган “ҳурмат”ни кучайтирган, ҳатто кейинчалик Лондонда ҳам шунга ўхшаш “Тайберн дарахти” қурилган. Яхшиямки, бу каби даҳшатли жойлар XVIII асрга келиб йўқ бўлган. Аммо бу даврга келиб, Францияда қатл учун бошқа бир даҳшатли “Ўлим маликаси” келган эди. Бу —Гильотина. Биз унинг қизиқарли ва муфассал тарихини Ютюб каналимизда ёритганмиз. Кириб, кўриб, қўрқворадиган ери.
🧠@nurbekalimov
02.05.202513:28
TBC Bank Group компаниясининг муваффақияти ҳалқаро даражада таҳлил қилинди
Грузия ва Ўзбекистондаги етакчи компаниялардан бири бўлган — TBC Bank Group'нинг ривожланиш йўли ва стратегияси Швейцариянинг нуфузли IMD бизнес мактаби томонидан ўрганилди.
Ушбу таҳлил IMD тарихида Ўзбекистондаги бизнесга бағишланган биринчи, ва бутун Марказий Осиёда иккинчи кейс бўлди. Илгари IMD фақат Қозоғистондаги Kaspi компаниясини ўрганган эди. Шунинг учун, ушбу натижани бемалол тарихий дейиш мумкин. IMD эса, ушбу таҳлилни молиявий хизматлар ривожланаётган бозорларда ўқув материали сифатида тақдим этади.
Маълумот учун, бугунги кунда TBC Uzbekistan хизматларидан 18,4 миллион киши фойдаланади. Бу мамлакат аҳолисининг тенг ярми дегани. Компаниянинг 2024 йилдаги соф фойдаси бўлса 41 млн долларга етган.
Реклама
Грузия ва Ўзбекистондаги етакчи компаниялардан бири бўлган — TBC Bank Group'нинг ривожланиш йўли ва стратегияси Швейцариянинг нуфузли IMD бизнес мактаби томонидан ўрганилди.
Ушбу таҳлил IMD тарихида Ўзбекистондаги бизнесга бағишланган биринчи, ва бутун Марказий Осиёда иккинчи кейс бўлди. Илгари IMD фақат Қозоғистондаги Kaspi компаниясини ўрганган эди. Шунинг учун, ушбу натижани бемалол тарихий дейиш мумкин. IMD эса, ушбу таҳлилни молиявий хизматлар ривожланаётган бозорларда ўқув материали сифатида тақдим этади.
Маълумот учун, бугунги кунда TBC Uzbekistan хизматларидан 18,4 миллион киши фойдаланади. Бу мамлакат аҳолисининг тенг ярми дегани. Компаниянинг 2024 йилдаги соф фойдаси бўлса 41 млн долларга етган.
Реклама
01.05.202517:09
Наполеон III ким эди?
Луи-Наполеон Бонапарт, кейинчалик Франция императори Наполеон III демократик сайлов йўли билан ҳокимиятга келган, лекин ўша демократияни ўзи йўқ қилган ҳукмдор. У парламентни тарқатган ва империяни тиклаган.
У Францияга улуғворлик ваъда қилади. Лекин у ният қилган йўл Европадаги катта уруш, Пруссияга мағлубият ва Версалда империянинг ҳалокати билан якунланади. Шундан сўнг Наполеон III узоқ вақт тарих китобларида фақат салбий қаҳрамон сифатида қолди.
Лекин вақт ўтиб, қарашлар ҳам ўзгарди. Ҳозир Франциянинг индустриал давлатга айланиши айнан унинг даврига тўғри келади. Темир йўллар, Парижни қайта қуриш, шаҳарларни модернизация қилиш — буларнинг барчаси иккинчи империя вақтида амалга оширилган.
У биринчи республикачиларни мағлуб этган, лекин ўзи ҳам ўз вақтида умумий сайлов ҳуқуқини қайтарган. У «парламент олигархияси»га қарши чиқиб, халқ номидан ҳокимиятни қўлга олган. Унинг режими аввал якка ҳокимиятга асосланган бўлса-да, йиллар ўтиб, тобора либераллашади.
Бу жиҳатлар туфайли Францияда кейинчалик Наполеон III ни қайта баҳолаш бошланади. Энди у баъзан “демократик цезаризм” намоёндаларидан бири сифатида тилга олинади, яъни ҳокимият партиялар орасида бўлинмаслиги керак, балки халқ номидан, якка ва масъул раҳбар қўлида жамланиши лозим деган ғоя тарафдори.
Бу тарихдаги «учинчи йўл»лардан бири эди. Ва ҳар доимгидек, бу йўл учун ҳам у бадал тўлаган.
🧠@nurbekalimov
Луи-Наполеон Бонапарт, кейинчалик Франция императори Наполеон III демократик сайлов йўли билан ҳокимиятга келган, лекин ўша демократияни ўзи йўқ қилган ҳукмдор. У парламентни тарқатган ва империяни тиклаган.
У Францияга улуғворлик ваъда қилади. Лекин у ният қилган йўл Европадаги катта уруш, Пруссияга мағлубият ва Версалда империянинг ҳалокати билан якунланади. Шундан сўнг Наполеон III узоқ вақт тарих китобларида фақат салбий қаҳрамон сифатида қолди.
Лекин вақт ўтиб, қарашлар ҳам ўзгарди. Ҳозир Франциянинг индустриал давлатга айланиши айнан унинг даврига тўғри келади. Темир йўллар, Парижни қайта қуриш, шаҳарларни модернизация қилиш — буларнинг барчаси иккинчи империя вақтида амалга оширилган.
У биринчи республикачиларни мағлуб этган, лекин ўзи ҳам ўз вақтида умумий сайлов ҳуқуқини қайтарган. У «парламент олигархияси»га қарши чиқиб, халқ номидан ҳокимиятни қўлга олган. Унинг режими аввал якка ҳокимиятга асосланган бўлса-да, йиллар ўтиб, тобора либераллашади.
Бу жиҳатлар туфайли Францияда кейинчалик Наполеон III ни қайта баҳолаш бошланади. Энди у баъзан “демократик цезаризм” намоёндаларидан бири сифатида тилга олинади, яъни ҳокимият партиялар орасида бўлинмаслиги керак, балки халқ номидан, якка ва масъул раҳбар қўлида жамланиши лозим деган ғоя тарафдори.
Бу тарихдаги «учинчи йўл»лардан бири эди. Ва ҳар доимгидек, бу йўл учун ҳам у бадал тўлаган.
🧠@nurbekalimov
30.04.202513:21
Мактабда болаларга бепул тушлик берилиши керак
Сигма Подкастда жуда қизиқ мавзуда суҳбат чиқибди — Ижтимоий ҳимояга бағишланган тадқиқотлар.
Ижтимоий ҳимоя агентлигининг тадқиқотлар инситути аниқлаши бўйича, Қорақалпоғистон ва Хоразмдаги бепул тушлик дастурлари болаларнинг давомати ва баҳолари яхшиланиши, уларнинг бўйи нормал ўсишига ижобий таъсир қилган.
Ўзи умуман подкастга чиққан ёш тадқиқотчи Ахмаджон Нуруллаев зўр тушунтиришлар берган. Ҳавола бўйича ўтиб томоша қилинглар:
https://youtu.be/7ewR4VhWGUY
Сигма Подкастда жуда қизиқ мавзуда суҳбат чиқибди — Ижтимоий ҳимояга бағишланган тадқиқотлар.
Ижтимоий ҳимоя агентлигининг тадқиқотлар инситути аниқлаши бўйича, Қорақалпоғистон ва Хоразмдаги бепул тушлик дастурлари болаларнинг давомати ва баҳолари яхшиланиши, уларнинг бўйи нормал ўсишига ижобий таъсир қилган.
Ўзи умуман подкастга чиққан ёш тадқиқотчи Ахмаджон Нуруллаев зўр тушунтиришлар берган. Ҳавола бўйича ўтиб томоша қилинглар:
https://youtu.be/7ewR4VhWGUY
30.04.202502:24
Мурда устидан ўтказилган суд ҳақида эшитганмисиз?
«Ўлик синоди» — бу ўрта асрлар суд жараёнларидаги шубҳали эпизод бўлиб, унинг давомида Рим папаси ўзидан олдинги шахснинг жасади устидан суд ўтказган.
Масалан, бир айбланувчи 890-йилларда понтифик лавозимини эгаллаган Формоз эди. Формоз ўз кучини мустахкамлаш учун Арнульф Каринтийскийни чақиради ва унга император тожини кийдиради. Лекин бу иши унга зарар етказади.
Унинг вориси Стефан VI папа лавозимига келиб, ўлган Формознинг танасини 897 йилда суд қилдиради. Жасад эксгумация қилинади, тахтга қўйилади ва кейин унга қарши айбловлар қўйилади: хиёнат, ўз мансабини ўзгартириш, шунингдек, ноқонуний равишда императорга ёрдам бериш. Жасад ортига яширинган котиб эса ярим чириган мурда ўрнига айбловларга жавоб берию туради.
Жазо сифатида унинг бармоқлари кесиб ташланади, жасади Рим бўйлаб судраб юрилади, чет элликлар учун оммавий қабрга кўмилади ва бир неча кундан кейин яна қазиб олиб, Тибр дарёсига ташланади.
🧠@nurbekalimov
«Ўлик синоди» — бу ўрта асрлар суд жараёнларидаги шубҳали эпизод бўлиб, унинг давомида Рим папаси ўзидан олдинги шахснинг жасади устидан суд ўтказган.
Масалан, бир айбланувчи 890-йилларда понтифик лавозимини эгаллаган Формоз эди. Формоз ўз кучини мустахкамлаш учун Арнульф Каринтийскийни чақиради ва унга император тожини кийдиради. Лекин бу иши унга зарар етказади.
Унинг вориси Стефан VI папа лавозимига келиб, ўлган Формознинг танасини 897 йилда суд қилдиради. Жасад эксгумация қилинади, тахтга қўйилади ва кейин унга қарши айбловлар қўйилади: хиёнат, ўз мансабини ўзгартириш, шунингдек, ноқонуний равишда императорга ёрдам бериш. Жасад ортига яширинган котиб эса ярим чириган мурда ўрнига айбловларга жавоб берию туради.
Жазо сифатида унинг бармоқлари кесиб ташланади, жасади Рим бўйлаб судраб юрилади, чет элликлар учун оммавий қабрга кўмилади ва бир неча кундан кейин яна қазиб олиб, Тибр дарёсига ташланади.
🧠@nurbekalimov
06.05.202509:12
“Агар аёлни етарлича севмасанг, кейин шеъриятни, ватанни, китобни севишни бошлайсан.” Бу — ҳазил, албатта. Аммо ҳазил ичида ҳам рост сўз яширинган бўлади.
Тарихни кўрганда ҳам шундай: инсон қалбидаги алам, изтироб ёки бўшлиқ кўпинча бошқа бир образга ёки воқеага “жойлаштирилади”. Кимдир ўз ғамгинлигини Бобур билан ўртоқлашади, кимдир ўзини Шайбонийхон билан оқлайди. Тарих — ичимиздаги аламни қайта яратишнинг энг холис майдонига айланади.
Бироқ муаммо шундаки, бу алам тўғри йўналтирилмаса, тарих воситасига эмас, қуролга айланади. Ҳар бир образга юклаётган ғамимиз, умидимиз ёки ғазабимиз онгли бўлиши керак. Акс ҳолда, тарихни нотўғри баҳолаш қийинлашиши мумкин.
🟡 Шу мазмундаги чуқур мулоҳазалар “Қурултой” подкастининг Шайбонийхон, антропология ва сиёсатга бағишланган сонида ҳам муҳокама қилинган.
Ҳавола: https://youtu.be/Q-J1bCUWPbs?si=Aw28OvXxzjFIG7RA
Тарихни кўрганда ҳам шундай: инсон қалбидаги алам, изтироб ёки бўшлиқ кўпинча бошқа бир образга ёки воқеага “жойлаштирилади”. Кимдир ўз ғамгинлигини Бобур билан ўртоқлашади, кимдир ўзини Шайбонийхон билан оқлайди. Тарих — ичимиздаги аламни қайта яратишнинг энг холис майдонига айланади.
Бироқ муаммо шундаки, бу алам тўғри йўналтирилмаса, тарих воситасига эмас, қуролга айланади. Ҳар бир образга юклаётган ғамимиз, умидимиз ёки ғазабимиз онгли бўлиши керак. Акс ҳолда, тарихни нотўғри баҳолаш қийинлашиши мумкин.
🟡 Шу мазмундаги чуқур мулоҳазалар “Қурултой” подкастининг Шайбонийхон, антропология ва сиёсатга бағишланган сонида ҳам муҳокама қилинган.
Ҳавола: https://youtu.be/Q-J1bCUWPbs?si=Aw28OvXxzjFIG7RA
03.05.202512:38
Ўзини ёқиб юборган подшоҳ ҳақида
Агар ҳаётингда бирор аҳмоқона иш қилиб қўйсанг, тасодифан ўзини ёқиб юборган подшоҳ ҳақида эсла.
Станислав Лещинский — икки марта Речь Посполитая подшоҳлигига сайланган, лекин икки марта ҳам тахтни йўқотган шахс. Охири Францияда яшашга мажбур бўлади ва қирол Людовик XV нинг қайнотаси сифатида унга Лотарингия герцоглиги берилади. Бу герцоглик унинг шахсий мулкига айланади, лекин амалда Франция назоратида бўлади.
1766 йилда, қарийб 90 ёшида Лещинский камин ёнида ухлаб қолади. Оловдан чиққан учқун кийимига тушади ва у ёниб кетади. Уни қутқаришга улгуришмайди — ўзи ҳалок бўлади. Бу воқеадан кейин Франция ҳеч қандай дипломатик муаммосиз Лотарингияни ўзиники қилиб олади ва герцоглик титулини ҳам йўққа чиқаради.
Шундай қилиб, танаси ёниб ҳалок бўлган собиқ подшоҳ билан бирга бутунбошли бир ҳудуд ҳам тарихдан чиқиб кетади.
🧠@nurbekalimov
Агар ҳаётингда бирор аҳмоқона иш қилиб қўйсанг, тасодифан ўзини ёқиб юборган подшоҳ ҳақида эсла.
Станислав Лещинский — икки марта Речь Посполитая подшоҳлигига сайланган, лекин икки марта ҳам тахтни йўқотган шахс. Охири Францияда яшашга мажбур бўлади ва қирол Людовик XV нинг қайнотаси сифатида унга Лотарингия герцоглиги берилади. Бу герцоглик унинг шахсий мулкига айланади, лекин амалда Франция назоратида бўлади.
1766 йилда, қарийб 90 ёшида Лещинский камин ёнида ухлаб қолади. Оловдан чиққан учқун кийимига тушади ва у ёниб кетади. Уни қутқаришга улгуришмайди — ўзи ҳалок бўлади. Бу воқеадан кейин Франция ҳеч қандай дипломатик муаммосиз Лотарингияни ўзиники қилиб олади ва герцоглик титулини ҳам йўққа чиқаради.
Шундай қилиб, танаси ёниб ҳалок бўлган собиқ подшоҳ билан бирга бутунбошли бир ҳудуд ҳам тарихдан чиқиб кетади.
🧠@nurbekalimov
02.05.202511:06
Фронтда фойдадан кўра зарар келтирган “ихтиро”
Баъзида мавжуд қуролларни алмаштиришга уринишлар қаттиқ муваффақиятсизликка учрайди. Бунинг энг ёрқин мисолларидан бири — Биринчи жаҳон уруши арафасида Канада армияси учун ишлаб чиқилган МакАдам қалқон-лопатаси.
Бу “ихтиро” Канаданинг мудофаа вазири Сэмюэл Хьюз томонидан таклиф қилинган: оддий окоп лопатасига ўхшаш бу асбобнинг ўртасида тешик бўлган, сопи темирдан ясалган ва оғирлаштирилган. Режа содда эди: аскар ётган ҳолда ўқ узганда, ушбу лопатани қалқон сифатида олдига қўяди ва тешикдан нишонга олади. Ғоя қоғозда чиройли туюлган — 1914 йилга келиб 22–25 минг дона сотиб олинган.
Лекин ҳақиқий жанг майдонида бу “универсал қурол” чин маънода офатга айланган. Оғирлиги ортади, лекин металл қалинлиги ўқни тўхтатишга ярамайди. Тешик жуда паст жойлашганлиги сабабли нишонга олиш ҳам жуда қийин бўлган. Винтовкани баланд кўтариб, зўр беришга тўғри келган. Ер кавлаш? Бу ҳақда гапирмаса ҳам бўлади — уни лопата сифатида ишлатиш ҳам ниҳоятда ноқулай эди.
Натижаси қандай бўлди: канадалик аскарлар бу асбобдан астойдил нафратланган. Имкон топишлари билан уни “йўқотиб”, оддий лопата билан алмаштиришган. Урушдан сўнг қолганлари эса шунчаки металл учун эритиб юборилган.
🧠@nurbekalimov
Баъзида мавжуд қуролларни алмаштиришга уринишлар қаттиқ муваффақиятсизликка учрайди. Бунинг энг ёрқин мисолларидан бири — Биринчи жаҳон уруши арафасида Канада армияси учун ишлаб чиқилган МакАдам қалқон-лопатаси.
Бу “ихтиро” Канаданинг мудофаа вазири Сэмюэл Хьюз томонидан таклиф қилинган: оддий окоп лопатасига ўхшаш бу асбобнинг ўртасида тешик бўлган, сопи темирдан ясалган ва оғирлаштирилган. Режа содда эди: аскар ётган ҳолда ўқ узганда, ушбу лопатани қалқон сифатида олдига қўяди ва тешикдан нишонга олади. Ғоя қоғозда чиройли туюлган — 1914 йилга келиб 22–25 минг дона сотиб олинган.
Лекин ҳақиқий жанг майдонида бу “универсал қурол” чин маънода офатга айланган. Оғирлиги ортади, лекин металл қалинлиги ўқни тўхтатишга ярамайди. Тешик жуда паст жойлашганлиги сабабли нишонга олиш ҳам жуда қийин бўлган. Винтовкани баланд кўтариб, зўр беришга тўғри келган. Ер кавлаш? Бу ҳақда гапирмаса ҳам бўлади — уни лопата сифатида ишлатиш ҳам ниҳоятда ноқулай эди.
Натижаси қандай бўлди: канадалик аскарлар бу асбобдан астойдил нафратланган. Имкон топишлари билан уни “йўқотиб”, оддий лопата билан алмаштиришган. Урушдан сўнг қолганлари эса шунчаки металл учун эритиб юборилган.
🧠@nurbekalimov
01.05.202512:46
Санъат вакилларини тўйларини данғиллама, юлдузларга тўла ўтишига кўникиб қолганмиз. Овоз лойиҳасини продюсери, машҳур продюсер Тимур Салимов тўйини 30-40 кишилик қилиб ўткизворганакан. Аёли ҳам санъат вакиласи экан. Уларда имкон бориди масалан катта тўй қилишга. Суҳбатни кўрила, қизиқ жуда.
▶️ https://youtu.be/9UKCPFpvfgs
▶️ https://youtu.be/9UKCPFpvfgs
30.04.202511:08
Зонтик орқали содир этилган жиноят — Георгий Марковнинг сирли ўлими
Георгий Марков — Болгарияда машҳур бўлган ёзувчи ва драматург, бир пайтлар ҳукумат раҳбари Тодор Живковнинг оиласига яқин инсон бўлган. У катта нашриётларда ишлаган, маданият вазири бўлган Людмила Живкова билан дўст эди. Лекин Марков коммунистик режимни очиқ танқид қила бошлаганидан сўнг, ҳокимият билан муносабати бузилади.
1969 йили Италияга саёҳатга чиққан Марков Ватанга қайтмасликка қарор қилади. У Буюк Британияда яшай бошлаб, BBC, Deutsche Welle ва Radio Free Europe орқали Болгариядаги режимни қатъий танқид қила бошлайди. Ўз чиқишларида Тодор Живковни ҳам фош қилади.
1978 йил 7 сентябрь куни, Лондондаги Ватерлоо кўприги яқинида Марковнинг елкасига кимдир енгилгина туртиб ўтади. У буни оддий тўқнашув деб ўйлайди. Лекин орадан бир неча соат ўтгач, ҳарорати кўтарилади, аҳволи оғирлашади. Шифохонага ётқизилган Марков 4 кундан сўнг вафот этади.
Вақтинча тушунарсиз бўлиб турган ўлим сабаби, кейинчалик патологоанатом томонидан аниқланади: Марковнинг оёғидан миллиметрдан кичик, кўзга кўринмас металл капсула топилади. Унинг ичида эса рицин — ўта кучли заҳар бўлган. Бу капсула зонтикнинг махсус махфий механизми орқали отилган.
Зонтик – чамадонсимон қурол бўлиб, у ичидан пневматик (ҳаво босимида ишлайдиган) тугма орқали заҳарли пилюля “укол” сингари одам тери остига юбориладиган қилиб ишланган. Ҳеч ким шубҳа қилмайди, зарарланувчи эса оғриқни сезмаган бўлиши мумкин.
Буюк Британия махсус хизматлари ва тарихчиларнинг фикрича, бу ишни болгар разведкаси ташкил қилган, СССР КГБси эса уларга техник ёрдам берган. Ўша кун, 7 сентябрь Болгария етакчиси Живковнинг туғилган куни бўлган. Баъзилар буни махсус “совға” деб баҳолайди.
1993 йилда КГБнинг собиқ генерали Олег Калугин ушбу операция ҳақида Скотленд-Ярдга маълумот берган. Лекин далиллар етарли бўлмагани учун иш судга етмаган. 2013 йилда иш муддати тугагани сабабли расман ёпилган.
🧠@nurbekalimov
Георгий Марков — Болгарияда машҳур бўлган ёзувчи ва драматург, бир пайтлар ҳукумат раҳбари Тодор Живковнинг оиласига яқин инсон бўлган. У катта нашриётларда ишлаган, маданият вазири бўлган Людмила Живкова билан дўст эди. Лекин Марков коммунистик режимни очиқ танқид қила бошлаганидан сўнг, ҳокимият билан муносабати бузилади.
1969 йили Италияга саёҳатга чиққан Марков Ватанга қайтмасликка қарор қилади. У Буюк Британияда яшай бошлаб, BBC, Deutsche Welle ва Radio Free Europe орқали Болгариядаги режимни қатъий танқид қила бошлайди. Ўз чиқишларида Тодор Живковни ҳам фош қилади.
1978 йил 7 сентябрь куни, Лондондаги Ватерлоо кўприги яқинида Марковнинг елкасига кимдир енгилгина туртиб ўтади. У буни оддий тўқнашув деб ўйлайди. Лекин орадан бир неча соат ўтгач, ҳарорати кўтарилади, аҳволи оғирлашади. Шифохонага ётқизилган Марков 4 кундан сўнг вафот этади.
Вақтинча тушунарсиз бўлиб турган ўлим сабаби, кейинчалик патологоанатом томонидан аниқланади: Марковнинг оёғидан миллиметрдан кичик, кўзга кўринмас металл капсула топилади. Унинг ичида эса рицин — ўта кучли заҳар бўлган. Бу капсула зонтикнинг махсус махфий механизми орқали отилган.
Зонтик – чамадонсимон қурол бўлиб, у ичидан пневматик (ҳаво босимида ишлайдиган) тугма орқали заҳарли пилюля “укол” сингари одам тери остига юбориладиган қилиб ишланган. Ҳеч ким шубҳа қилмайди, зарарланувчи эса оғриқни сезмаган бўлиши мумкин.
Буюк Британия махсус хизматлари ва тарихчиларнинг фикрича, бу ишни болгар разведкаси ташкил қилган, СССР КГБси эса уларга техник ёрдам берган. Ўша кун, 7 сентябрь Болгария етакчиси Живковнинг туғилган куни бўлган. Баъзилар буни махсус “совға” деб баҳолайди.
1993 йилда КГБнинг собиқ генерали Олег Калугин ушбу операция ҳақида Скотленд-Ярдга маълумот берган. Лекин далиллар етарли бўлмагани учун иш судга етмаган. 2013 йилда иш муддати тугагани сабабли расман ёпилган.
🧠@nurbekalimov
29.04.202509:16
Қатағон даврида исмлар масаласи
XX аср бошларида Ўрта Осиёда қаттиқ назорат ва қатағон сиёсати ҳукм сурган. Айниқса, ҳарбий хизмат ва давлат тизимларига киришда шахснинг ижтимоий келиб чиқиши, диний мансублиги ва ҳатто исми ҳам синчиклаб текширилган.
Тарихчи олим Эркинжон Ражабов маълумотига кўра, бундай шароитда кўплаб фуқаролар ўз шахсий идентитетини мослаштиришга мажбур бўлган. Масалан, Азамат исмли бир фуқаро ҳарбий билим юртида хизмат қилиш имкониятига эга бўлиш учун исмини Антонга ўзгартирган.
Бу воқеа фақат алоҳида ҳолат эмас. Қатағон йилларида исмларни ўзгартириш, диний белгиларни яшириш ва ижтимоий келиб чиқишни “мослаштириш” кенг тарқалган амалиёт бўлиб, бу тарихий жараён ижтимоий трансформациянинг ўзига хос кўринишларидан биридир.
Тарихий жараёнларни чуқурроқ англаш учун Қурултой подкастининг ушбу сонини тинглашни тавсия қиламиз.
Ҳавола: https://youtu.be/0X5QMeLSL4k
XX аср бошларида Ўрта Осиёда қаттиқ назорат ва қатағон сиёсати ҳукм сурган. Айниқса, ҳарбий хизмат ва давлат тизимларига киришда шахснинг ижтимоий келиб чиқиши, диний мансублиги ва ҳатто исми ҳам синчиклаб текширилган.
Тарихчи олим Эркинжон Ражабов маълумотига кўра, бундай шароитда кўплаб фуқаролар ўз шахсий идентитетини мослаштиришга мажбур бўлган. Масалан, Азамат исмли бир фуқаро ҳарбий билим юртида хизмат қилиш имкониятига эга бўлиш учун исмини Антонга ўзгартирган.
Бу воқеа фақат алоҳида ҳолат эмас. Қатағон йилларида исмларни ўзгартириш, диний белгиларни яшириш ва ижтимоий келиб чиқишни “мослаштириш” кенг тарқалган амалиёт бўлиб, бу тарихий жараён ижтимоий трансформациянинг ўзига хос кўринишларидан биридир.
Тарихий жараёнларни чуқурроқ англаш учун Қурултой подкастининг ушбу сонини тинглашни тавсия қиламиз.
Ҳавола: https://youtu.be/0X5QMeLSL4k
06.05.202508:16
“Мазхарабоз қотил” Жон Уэйн Гейси ҳақида
Жон Уэйн Гейси — Америка тарихидаги энг машҳур ва даҳшатли серияли қотиллардан бири. У 1970-йилларда 33 нафар ёш йигит ва ўспиринни зўрлаб, қийнаб ва бўғиб ўлдирган. Энг даҳшатли жиҳати — Гейси ўзини жамиятда яхши инсон қилиб кўрсатган.
У маҳаллий тадбирларда болаларни кулдирувчи “Пого” лақабли мазхарабоз образида қатнашган, сиёсатчилар билан мулоқотда бўлган, ҳатто меҳрибон қўшни сифатида танилган. Лекин айнан шу образ ортида у ўз қурбонларини иш ваъдаси билан уйига олиб келиб, уларни жиноят қурбонига айлантирарди.
1978 йилда унинг сўнгги қурбони — 15 ёшли Роберт Пиест йўқолганидан сўнг, полиция Гейсининг уйини текширади ва ертўлада 29 нафар жасадни топади. Яна 4 нафар қурбон дарёда аниқланади. Бу жиноятлар Америка жамиятини ҳалигача ларзага солади. Суд уни ўлим жазосига маҳкум қилади ва 1994 йилда у инъекция ёрдамида қатл этилади.
Гейси иши жамиятдаги иккиюзламачилик, ишончли юзлар ортида яширинган хавф ва психопат шахсиятлар ҳақида жиддий саволлар туғдирган. Ҳозирги кунда ҳам унинг айрим қурбонларининг шахсияти тўлиқ аниқланмаган, полиция янги ДНК технологиялари ёрдамида изланишларни давом эттиряпти.
🧠@nurbekalimov
Жон Уэйн Гейси — Америка тарихидаги энг машҳур ва даҳшатли серияли қотиллардан бири. У 1970-йилларда 33 нафар ёш йигит ва ўспиринни зўрлаб, қийнаб ва бўғиб ўлдирган. Энг даҳшатли жиҳати — Гейси ўзини жамиятда яхши инсон қилиб кўрсатган.
У маҳаллий тадбирларда болаларни кулдирувчи “Пого” лақабли мазхарабоз образида қатнашган, сиёсатчилар билан мулоқотда бўлган, ҳатто меҳрибон қўшни сифатида танилган. Лекин айнан шу образ ортида у ўз қурбонларини иш ваъдаси билан уйига олиб келиб, уларни жиноят қурбонига айлантирарди.
1978 йилда унинг сўнгги қурбони — 15 ёшли Роберт Пиест йўқолганидан сўнг, полиция Гейсининг уйини текширади ва ертўлада 29 нафар жасадни топади. Яна 4 нафар қурбон дарёда аниқланади. Бу жиноятлар Америка жамиятини ҳалигача ларзага солади. Суд уни ўлим жазосига маҳкум қилади ва 1994 йилда у инъекция ёрдамида қатл этилади.
Гейси иши жамиятдаги иккиюзламачилик, ишончли юзлар ортида яширинган хавф ва психопат шахсиятлар ҳақида жиддий саволлар туғдирган. Ҳозирги кунда ҳам унинг айрим қурбонларининг шахсияти тўлиқ аниқланмаган, полиция янги ДНК технологиялари ёрдамида изланишларни давом эттиряпти.
🧠@nurbekalimov
03.05.202504:49
Баҳор – янгиланиш фасли. Баҳорда янги мақсадлар, янгича фикрлар, қизиқарли мавзулар ва яхши кайфиятга эҳтиёж сезилади. Биз сизга кундалик ҳаётда тўхтаб қолмаслик ва энг муҳим ҳамда қизиқарли маълумотлардан хабардор бўлишингизга ёрдам берадиган Telegram каналларни бир жойга жамладик.
Бу ерда сиз батафсил лонгридлар, мемлар, кино, футбол ва видео ўйинлари янгиликлари, таҳлилий мақолалар, долзарб воқеалар шарҳлари, сунъий интеллект соҳасидаги сўнгги тадқиқотлар ва ишланмаларнинг намуналари, ҳазил-мутойиба, спорт шарҳлари ва муаллифларнинг шахсий фикрларини топасиз. Бу каналлар сизни ўйлашга, кулишга, ҳайратланишга ва янги нарсаларни ўрганишга ундайдиган барча унсурларга эга.
Баҳор – ўзгаришлар учун энг қулай фасл. Telegram каналларингизни янгилаб, муҳим воқеа ва жараёнлар марказида бўлинг!
👉 https://t.me/addlist/ygY5mEEiqo0wNjEy
Бу ерда сиз батафсил лонгридлар, мемлар, кино, футбол ва видео ўйинлари янгиликлари, таҳлилий мақолалар, долзарб воқеалар шарҳлари, сунъий интеллект соҳасидаги сўнгги тадқиқотлар ва ишланмаларнинг намуналари, ҳазил-мутойиба, спорт шарҳлари ва муаллифларнинг шахсий фикрларини топасиз. Бу каналлар сизни ўйлашга, кулишга, ҳайратланишга ва янги нарсаларни ўрганишга ундайдиган барча унсурларга эга.
Баҳор – ўзгаришлар учун энг қулай фасл. Telegram каналларингизни янгилаб, муҳим воқеа ва жараёнлар марказида бўлинг!
👉 https://t.me/addlist/ygY5mEEiqo0wNjEy
02.05.202510:37
Ўзингизни кучли тарафларингизни ривожлантириш — бу ўзига ишончни мустаҳкамлаш йўлидир, Қобилиятларингизни чуқур англаб, улардан самарали фойдаланиш санъатидир, Бу ҳаракат сизни мақсадларингизга яқинлаштириб, мотивацияни оширади, Шахсий ўсиш ва муваффақият сари дадил қадам ташлашдир.
Тўлиқ видеога ҳавола:
https://youtu.be/ETQ07MlsOvE?si=YaczuqOKD0Imfiww
Тўлиқ видеога ҳавола:
https://youtu.be/ETQ07MlsOvE?si=YaczuqOKD0Imfiww
01.05.202509:00
“Генерал Харьков” ҳақида кулгили воқеа
Британия бош вазири Ллойд Жорж жаҳон харитаси борасида жуда нўноқ одам сифатида танилган. У Версаль конференциясида ҳам қайси мамлакат қаерда жойлашганини билмас, дипломатлар эса унга харитадан қайта-қайта кўрсатишдан чарчаган эди.
Бир куни парламентда нутқ сўзлар экан, у Советларга қарши курашаётган оқгвардиячи қаҳрамонлардан адмирал Колчак, генерал Деникин… ва “генерал Харьков” ҳақида сўз очади. Ҳамма ҳайрон: Харьков — шаҳар-ку, генерали қаердан чиқди?
Гап шундаки, у, эҳтимол, генерал Красновни назарда тутган, лекин номларни, шаҳарларни чалкаштиравериб, охири янги “қаҳрамон” ўйлаб топган. Ундан кейин ҳам вазир бир неча марта “генерал Харьков”ни тилга олади.
Буям етмагандай, уни Британия ордени билан мукофотлаш ҳақида гаплар чиққан. Лекин “генерал”ни топа олишмаган. Харьковда ҳам, Таганрогда ҳам у йўқ. Шунда “бўлмаса Май-Маевскийга берақолинглар”, дейишган.
Шундай қилиб, бир шахар номидан ўйлаб топилган генерал бутун бир тарихий комедияга сабабчи бўлди.
Касам Жемель Кемельич эсилардами?😁
🧠@nurbekalimov
Британия бош вазири Ллойд Жорж жаҳон харитаси борасида жуда нўноқ одам сифатида танилган. У Версаль конференциясида ҳам қайси мамлакат қаерда жойлашганини билмас, дипломатлар эса унга харитадан қайта-қайта кўрсатишдан чарчаган эди.
Бир куни парламентда нутқ сўзлар экан, у Советларга қарши курашаётган оқгвардиячи қаҳрамонлардан адмирал Колчак, генерал Деникин… ва “генерал Харьков” ҳақида сўз очади. Ҳамма ҳайрон: Харьков — шаҳар-ку, генерали қаердан чиқди?
Гап шундаки, у, эҳтимол, генерал Красновни назарда тутган, лекин номларни, шаҳарларни чалкаштиравериб, охири янги “қаҳрамон” ўйлаб топган. Ундан кейин ҳам вазир бир неча марта “генерал Харьков”ни тилга олади.
Буям етмагандай, уни Британия ордени билан мукофотлаш ҳақида гаплар чиққан. Лекин “генерал”ни топа олишмаган. Харьковда ҳам, Таганрогда ҳам у йўқ. Шунда “бўлмаса Май-Маевскийга берақолинглар”, дейишган.
Шундай қилиб, бир шахар номидан ўйлаб топилган генерал бутун бир тарихий комедияга сабабчи бўлди.
Касам Жемель Кемельич эсилардами?😁
🧠@nurbekalimov
30.04.202509:10
“Инсон учун” — ҳақиқий ижтимоий ҳаракат
“Инсон учун” кўргазмасида имконияти чекланган инсонлар томонидан тайёрланган маҳсулотлар, лойиҳалар ва ғоялар тақдим этилади.
Тадбирда ногиронларни иш билан таъминлаётган тадбиркорлар иштирок этмоқда. Уларнинг ишчиларининг ярми ногиронлардан иборат.
Кўргазманинг мақсади ана шундай тадбиркорларнинг савдосини кўпайтириш, натижада ногиронларга яна кўпроқ иш ўрни яратиш. Бундай ёндошув эса жамият ривожи учун муҳим.
“Инсон” фильми ва ҳар бир ногиронлиги бор шахснинг муваффақият йўли ҳақидаги ҳикояси эса тадбирнинг бир қисми ҳисобланади.
Панел сессиялар, ижтимоий лойиҳалар ва касблар олимпиадаси орқали кўргазма янада бойитилган. Хуллас, бориш, кўриш керак.
Дарвоқе, рўйхатдан ўтиб қўйилар — https://eventadmin.ihma.uz/register/uz
🧠@nurbekalimov
“Инсон учун” кўргазмасида имконияти чекланган инсонлар томонидан тайёрланган маҳсулотлар, лойиҳалар ва ғоялар тақдим этилади.
Тадбирда ногиронларни иш билан таъминлаётган тадбиркорлар иштирок этмоқда. Уларнинг ишчиларининг ярми ногиронлардан иборат.
Кўргазманинг мақсади ана шундай тадбиркорларнинг савдосини кўпайтириш, натижада ногиронларга яна кўпроқ иш ўрни яратиш. Бундай ёндошув эса жамият ривожи учун муҳим.
“Инсон” фильми ва ҳар бир ногиронлиги бор шахснинг муваффақият йўли ҳақидаги ҳикояси эса тадбирнинг бир қисми ҳисобланади.
Панел сессиялар, ижтимоий лойиҳалар ва касблар олимпиадаси орқали кўргазма янада бойитилган. Хуллас, бориш, кўриш керак.
Дарвоқе, рўйхатдан ўтиб қўйилар — https://eventadmin.ihma.uz/register/uz
🧠@nurbekalimov
29.04.202508:47
Францияни ларзага солган “Миньонлар дуэли” ҳақида
1578 йил 27 апрел куни Париждаги Турнель боғида Франция қироли Генрих III нинг “ёқимтойлари” ва герцог де Гиз тарафдорлари ўртасида кутилмаган дуэль бўлиб ўтади. Бошида бу воқеа сиёсий зиддият сифатида қабул қилинган, лекин аслида сабаб анча шахсий эди: граф де Келюс ўз севгилисининг хонасида рақиби — барон д’Антрагни кўриб қолади ва шунинг ортидан оғзидан чиққан ҳазил дуэлга сабаб бўлади.
Қонунлар дуэлларни қатъиян тақиқлаган бўлса-да, икки тараф ҳам орқага чекинмайди. Улар билан бирга секундантлар ҳам жанжалга аралашади ва умумий ҳисобда 6 киши майдонга чиқади. Ҳар бири қўлида шпага (узун ва енгил қилич) ва ханжари билан ўзига рақиб топади.
Жанг жуда шафқатсиз кечади: баъзи дуэлчилар дуэл олдидан дуо қилган, баъзилар эса сабр қилолмай, қонли тўқнашувга шошилган. Натижада икки киши — Луи де Можирон ва Франсуа д’Эди ўлади. Яна икки нафари оғир жароҳатлар олади: барон де Ливаро ярми кесилган юзи билан тирик қолади, граф де Келюс эса 19 марта жароҳатланган ҳолда кунларини соғлиқ учун курашиб ўтказади. Лекин у ҳам от миниб юриш оқибатида шикастлар туфайли ҳалок бўлади.
Қирол Генрих III бундай очиқ қонунбузарликдан ғазабланган бўлса-да, охирида дуэлда тирик қолганларни жазоламайди. Бу эса, аксинча, Францияда дуэлларга бўлган қизиқишни янада кучайтириб юборади: ёш зодагонлар ўз шаъни учун бировнинг қонини тўкиши урфга киради.
Бу воқеани Александр Дюманинг “Монсоро графиняси” романидa ҳам кўриш мумкин.
🧠@nurbekalimov
1578 йил 27 апрел куни Париждаги Турнель боғида Франция қироли Генрих III нинг “ёқимтойлари” ва герцог де Гиз тарафдорлари ўртасида кутилмаган дуэль бўлиб ўтади. Бошида бу воқеа сиёсий зиддият сифатида қабул қилинган, лекин аслида сабаб анча шахсий эди: граф де Келюс ўз севгилисининг хонасида рақиби — барон д’Антрагни кўриб қолади ва шунинг ортидан оғзидан чиққан ҳазил дуэлга сабаб бўлади.
Қонунлар дуэлларни қатъиян тақиқлаган бўлса-да, икки тараф ҳам орқага чекинмайди. Улар билан бирга секундантлар ҳам жанжалга аралашади ва умумий ҳисобда 6 киши майдонга чиқади. Ҳар бири қўлида шпага (узун ва енгил қилич) ва ханжари билан ўзига рақиб топади.
Жанг жуда шафқатсиз кечади: баъзи дуэлчилар дуэл олдидан дуо қилган, баъзилар эса сабр қилолмай, қонли тўқнашувга шошилган. Натижада икки киши — Луи де Можирон ва Франсуа д’Эди ўлади. Яна икки нафари оғир жароҳатлар олади: барон де Ливаро ярми кесилган юзи билан тирик қолади, граф де Келюс эса 19 марта жароҳатланган ҳолда кунларини соғлиқ учун курашиб ўтказади. Лекин у ҳам от миниб юриш оқибатида шикастлар туфайли ҳалок бўлади.
Қирол Генрих III бундай очиқ қонунбузарликдан ғазабланган бўлса-да, охирида дуэлда тирик қолганларни жазоламайди. Бу эса, аксинча, Францияда дуэлларга бўлган қизиқишни янада кучайтириб юборади: ёш зодагонлар ўз шаъни учун бировнинг қонини тўкиши урфга киради.
Бу воқеани Александр Дюманинг “Монсоро графиняси” романидa ҳам кўриш мумкин.
🧠@nurbekalimov
Көрсетілген 1 - 24 арасынан 261
Көбірек мүмкіндіктерді ашу үшін кіріңіз.