Dunyo Tarixi🗺
26.02.202509:17
📹 100 yil oldingi to'ylar tarixi | Nima o'zgardi? | TARIX RAKURSI |
👤 #Alimoff
Https://t.me/tarixi_dunyo
👤 #Alimoff
Https://t.me/tarixi_dunyo
22.02.202503:09
"Quyosh botishidagi soyangizning o'lchamiga qarab o'zingizni buyuk odam deb hisoblamang."
Pifagor©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Pifagor©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Қайта жіберілді:
Tarix va Siyosat
20.02.202515:03
1999 - yilda Argentina va Chili chegarasida, 6706 m balandlikdagi Llullaillako vulqonining muzidan Inka qabilasidan bo'lgan o'smir qizning jasadi topildi - u bir necha hafta oldin vafot etganga o'xshardi.
Olimlarning aniqlashicha... 🤯
Olimlarning aniqlashicha... 🤯
19.02.202512:51
"Ikki okeanning koʻrishishi" – Panama kanali qurilishining o‘n yilligiga bag‘ishlangan amerikalik otkritka, 1923 yil
🇵🇦 Panama kanali va AQShning roli
AQShning yordami bilan Panama 1903 yilda Kolumbiyadan mustaqillik e’lon qildi. O‘sha yili AQSh panamaliklardan kanal qurilishi uchun katta hududni 100 yilga ijaraga oldi. Ular har yili Panama hukumatiga 250 ming dollar va qo‘shimcha bir necha million dollar bir martalik to‘lov to‘lashga kelishishdi.
Panama kanali qurilishi dunyodagi eng yirik va murakkab loyihalardan biri bo‘ldi. Uning qurilishi 10 yil davom etdi (1904–1914), jami 400 million dollar sarflandi. Ishchi kuchi sifatida 70 ming kishi jalb qilindi, sharoit yomon bo‘lgani sababli 5600 kishi vafot etdi – malyariya qurbonlari soni katta bo‘ldi.
🇺🇸 AQShning strategik nazorati va kanaldan daromadi
AQSh tez orada Panamani o‘z protektoratiga aylantirdi va kanal ularga ulkan daromad keltira boshladi. Kanalning strategik ahamiyati shunchalik yuqori ediki, 1945 yil avgust oyida inqirozga uchragan Yaponiya imperiyasi unga hujum qilishni rejalashtirgan – bu bilan AQShni bosim ostiga qo‘yishni maqsad qilgan edi.
1977 yilda AQSh va Panama o‘rtasida kelishuvga erishilib, AQShning kanaldan muddatidan oldin chiqib ketishi belgilandi. Shunga qaramay, 1989 yilda AQSh Panamada o‘ziga qarshi bo‘lgan rejimni ag‘darish uchun maxsus harbiy operatsiya o‘tkazdi.
🇵🇦 Panama kanalining bugungi holati
1999 yil 31 dekabrda AQSh kanal ustidan nazoratni Panama hukumatiga topshirdi. Hozirda u mamlakat iqtisodiyotining eng muhim qismi hisoblanadi. Har yili taxminan 14 ming kema kanal orqali o‘tadi, ular jami 280 million tonna yuk (global dengiz yuk tashishining 5%)ni tashiydi. Kanal shunchalik bandki, hatto unda navbat bilan o‘tish huquqi auksionda sotiladi. 2002 yilga kelib kanal xizmatlaridan 800 mingdan ortiq kema foydalangan va hozirgacha unga haqiqiy muqobil yo‘l yo‘q – u Tinch okeanidan Atlantikaga eng qisqa yo‘ldir.
🇺🇸 Tashqi siyosat va Trampning reaksiyasi
AQShga hozir ham kanal juda muhim, chunki u orqali AQSh tashiydigan yuklarning uchdan ikki qismi o‘tadi. Taraslar oshgani sababli, yana prezidentlikka qaytgan Donald Tramp kanalni yana AQSh nazoratiga olish uchun kurashmoqchi ekanini bildirgan. Taraslar shunchalik yuqoriki, ba’zida bir kemaning o‘tish narxi yuz minglab dollarga yetadi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
🇵🇦 Panama kanali va AQShning roli
AQShning yordami bilan Panama 1903 yilda Kolumbiyadan mustaqillik e’lon qildi. O‘sha yili AQSh panamaliklardan kanal qurilishi uchun katta hududni 100 yilga ijaraga oldi. Ular har yili Panama hukumatiga 250 ming dollar va qo‘shimcha bir necha million dollar bir martalik to‘lov to‘lashga kelishishdi.
Panama kanali qurilishi dunyodagi eng yirik va murakkab loyihalardan biri bo‘ldi. Uning qurilishi 10 yil davom etdi (1904–1914), jami 400 million dollar sarflandi. Ishchi kuchi sifatida 70 ming kishi jalb qilindi, sharoit yomon bo‘lgani sababli 5600 kishi vafot etdi – malyariya qurbonlari soni katta bo‘ldi.
🇺🇸 AQShning strategik nazorati va kanaldan daromadi
AQSh tez orada Panamani o‘z protektoratiga aylantirdi va kanal ularga ulkan daromad keltira boshladi. Kanalning strategik ahamiyati shunchalik yuqori ediki, 1945 yil avgust oyida inqirozga uchragan Yaponiya imperiyasi unga hujum qilishni rejalashtirgan – bu bilan AQShni bosim ostiga qo‘yishni maqsad qilgan edi.
1977 yilda AQSh va Panama o‘rtasida kelishuvga erishilib, AQShning kanaldan muddatidan oldin chiqib ketishi belgilandi. Shunga qaramay, 1989 yilda AQSh Panamada o‘ziga qarshi bo‘lgan rejimni ag‘darish uchun maxsus harbiy operatsiya o‘tkazdi.
🇵🇦 Panama kanalining bugungi holati
1999 yil 31 dekabrda AQSh kanal ustidan nazoratni Panama hukumatiga topshirdi. Hozirda u mamlakat iqtisodiyotining eng muhim qismi hisoblanadi. Har yili taxminan 14 ming kema kanal orqali o‘tadi, ular jami 280 million tonna yuk (global dengiz yuk tashishining 5%)ni tashiydi. Kanal shunchalik bandki, hatto unda navbat bilan o‘tish huquqi auksionda sotiladi. 2002 yilga kelib kanal xizmatlaridan 800 mingdan ortiq kema foydalangan va hozirgacha unga haqiqiy muqobil yo‘l yo‘q – u Tinch okeanidan Atlantikaga eng qisqa yo‘ldir.
🇺🇸 Tashqi siyosat va Trampning reaksiyasi
AQShga hozir ham kanal juda muhim, chunki u orqali AQSh tashiydigan yuklarning uchdan ikki qismi o‘tadi. Taraslar oshgani sababli, yana prezidentlikka qaytgan Donald Tramp kanalni yana AQSh nazoratiga olish uchun kurashmoqchi ekanini bildirgan. Taraslar shunchalik yuqoriki, ba’zida bir kemaning o‘tish narxi yuz minglab dollarga yetadi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Жойылды21.02.202506:15
18.02.202513:30
🇺🇿Telegramda manfaat olish mumkin boʻlgan Siyosat , Tarix , Geografiya va boshqa turli sohalarga 30 dan ortiq kanallar jamlanmasini sizlarga taqdim etamiz.
Siz ushbu "Ilmiy" jildimiz orqali koʻplab bilimlarga ega boʻlishingiz mumkin.
Kanallarga a'zo boʻlish uchun ushbu yozuv ustiga bosing.
Siz ushbu "Ilmiy" jildimiz orqali koʻplab bilimlarga ega boʻlishingiz mumkin.
Kanallarga a'zo boʻlish uchun ushbu yozuv ustiga bosing.
17.02.202506:35
📹 Pul Qanday Paydo Bo’ladi — Nega Barchamiz Qarzdormiz???
👤 #Inception_Uz
Https://t.me/tarixi_dunyo
👤 #Inception_Uz
Https://t.me/tarixi_dunyo
26.02.202506:59
Addiction (Qaramlik) tushunchasining tarixi va rivojlanishi
Addiction (qaramlik) – insonning muayyan moddalar yoki odatlarga haddan tashqari bog‘lanishi bo‘lib, u irodani nazorat qilish qobiliyatini pasaytiradi. Qaramlik tushunchasi qadimgi davrlardan beri jamiyat hayotida mavjud bo‘lib, vaqt o‘tishi bilan turli ko‘rinishlarda namoyon bo‘lgan.
---
Qadimgi davrlarda qaramlik
Qadimgi sivilizatsiyalarda qaramlik diniy, ijtimoiy va tibbiy nuqtayi nazardan turlicha talqin qilingan.
Qadimgi Misr va Mesopotamiya – Ruhoniylar ba’zi o‘simliklarning gallyutsinogen (gallyutsinatsiya keltiruvchi) ta’sirini bilib, ularni diniy marosimlarda ishlatishgan.
Qadimgi Yunoniston va Rim – Sharob va boshqa alkogolli ichimliklar keng tarqalgan bo‘lib, ba’zi faylasuflar haddan tashqari ichishning zararli ekanligini ta’kidlagan.
Sharq madaniyatida – Afyun va boshqa giyohvand moddalarning ishlatilishi keng yoyilgan, lekin ularning salbiy oqibatlari ham muhokama qilingan.
---
O‘rta asrlar va qaramlikka qarshi kurash
O‘rta asrlarda qaramlik diniy va axloqiy muammolardan biri sifatida ko‘rilgan.
Islom va xristianlikda – Alkogol va boshqa mast qiluvchi moddalar zararli deb hisoblangan va ularning iste’moli cheklangan.
Evropa va Osiyoda – Afyun savdosi va boshqa narkotik moddalar davlatlar iqtisodiyotiga ta’sir qilgan. Xitoyning Afyun urushlari bunga misol bo‘la oladi.
---
Yangi davr: Ilmiy yondashuvning shakllanishi
18–19-asrlarga kelib, qaramlik tibbiy va psixologik muammo sifatida o‘rganila boshlandi.
Industrializatsiya davri – Giyohvand moddalar, tamaki va alkogol savdosi kengaydi.
Ilmiy tadqiqotlar – 19-asrda shifokorlar qaramlikning psixologik va biologik asoslarini o‘rganib, uni kasallik sifatida tasniflay boshladi.
Farmatsevtika rivoji – Morfin va boshqa dorilar og‘riqni kamaytirish uchun qo‘llanilgan, lekin bu yangi qaramlik turlarining paydo bo‘lishiga olib kelgan.
---
Zamonaviy qaramlik turlari
Bugungi kunda qaramlikning turli shakllari mavjud bo‘lib, ular nafaqat moddiy, balki psixologik qaramlikni ham o‘z ichiga oladi:
Kimyoviy qaramlik – Giyohvand moddalar, alkogol, tamaki va dorilarga bo‘lgan qaramlik.
Texnologik qaramlik – Internet, ijtimoiy tarmoqlar va video o‘yinlarga bog‘lanish.
Ovqatlanish bilan bog‘liq qaramlik – Haddan tashqari ovqat yeyish yoki anoreksiya kabi holatlar.
Shaxsiy va ijtimoiy qaramlik – Muhabbat, qimor, xarid qilish kabi odatlarga haddan tashqari bog‘lanish.
---
Qaramlikka qarshi kurash va terapiya
Bugungi kunda qaramlikni davolash bo‘yicha turli usullar mavjud:
Psixoterapiya – Kognitiv-behavior terapiya (CBT) va psixoanaliz qaramlik bilan kurashishda qo‘llaniladi.
Dori vositalari – Ayrim dorilar qaramlikning ta’sirini kamaytirishga yordam beradi.
Reabilitatsiya markazlari – Maxsus muassasalar qaramlikdan aziyat chekayotgan odamlarga yordam beradi.
Jamoaviy qo‘llab-quvvatlash – Anonim alkogoliklar va boshqa guruhlar qaramlikni yengish uchun samarali yo‘llardan biri hisoblanadi.
---
Xulosa
Qaramlik insoniyat tarixida doimo mavjud bo‘lib kelgan va jamiyatga katta ta’sir ko‘rsatgan. Zamonaviy ilm-fan va tibbiyot qaramlik bilan samarali kurashish yo‘llarini taklif qilmoqda, biroq uning oldini olish va nazorat qilish har doim dolzarb masala bo‘lib qolmoqda.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Addiction (qaramlik) – insonning muayyan moddalar yoki odatlarga haddan tashqari bog‘lanishi bo‘lib, u irodani nazorat qilish qobiliyatini pasaytiradi. Qaramlik tushunchasi qadimgi davrlardan beri jamiyat hayotida mavjud bo‘lib, vaqt o‘tishi bilan turli ko‘rinishlarda namoyon bo‘lgan.
---
Qadimgi davrlarda qaramlik
Qadimgi sivilizatsiyalarda qaramlik diniy, ijtimoiy va tibbiy nuqtayi nazardan turlicha talqin qilingan.
Qadimgi Misr va Mesopotamiya – Ruhoniylar ba’zi o‘simliklarning gallyutsinogen (gallyutsinatsiya keltiruvchi) ta’sirini bilib, ularni diniy marosimlarda ishlatishgan.
Qadimgi Yunoniston va Rim – Sharob va boshqa alkogolli ichimliklar keng tarqalgan bo‘lib, ba’zi faylasuflar haddan tashqari ichishning zararli ekanligini ta’kidlagan.
Sharq madaniyatida – Afyun va boshqa giyohvand moddalarning ishlatilishi keng yoyilgan, lekin ularning salbiy oqibatlari ham muhokama qilingan.
---
O‘rta asrlar va qaramlikka qarshi kurash
O‘rta asrlarda qaramlik diniy va axloqiy muammolardan biri sifatida ko‘rilgan.
Islom va xristianlikda – Alkogol va boshqa mast qiluvchi moddalar zararli deb hisoblangan va ularning iste’moli cheklangan.
Evropa va Osiyoda – Afyun savdosi va boshqa narkotik moddalar davlatlar iqtisodiyotiga ta’sir qilgan. Xitoyning Afyun urushlari bunga misol bo‘la oladi.
---
Yangi davr: Ilmiy yondashuvning shakllanishi
18–19-asrlarga kelib, qaramlik tibbiy va psixologik muammo sifatida o‘rganila boshlandi.
Industrializatsiya davri – Giyohvand moddalar, tamaki va alkogol savdosi kengaydi.
Ilmiy tadqiqotlar – 19-asrda shifokorlar qaramlikning psixologik va biologik asoslarini o‘rganib, uni kasallik sifatida tasniflay boshladi.
Farmatsevtika rivoji – Morfin va boshqa dorilar og‘riqni kamaytirish uchun qo‘llanilgan, lekin bu yangi qaramlik turlarining paydo bo‘lishiga olib kelgan.
---
Zamonaviy qaramlik turlari
Bugungi kunda qaramlikning turli shakllari mavjud bo‘lib, ular nafaqat moddiy, balki psixologik qaramlikni ham o‘z ichiga oladi:
Kimyoviy qaramlik – Giyohvand moddalar, alkogol, tamaki va dorilarga bo‘lgan qaramlik.
Texnologik qaramlik – Internet, ijtimoiy tarmoqlar va video o‘yinlarga bog‘lanish.
Ovqatlanish bilan bog‘liq qaramlik – Haddan tashqari ovqat yeyish yoki anoreksiya kabi holatlar.
Shaxsiy va ijtimoiy qaramlik – Muhabbat, qimor, xarid qilish kabi odatlarga haddan tashqari bog‘lanish.
---
Qaramlikka qarshi kurash va terapiya
Bugungi kunda qaramlikni davolash bo‘yicha turli usullar mavjud:
Psixoterapiya – Kognitiv-behavior terapiya (CBT) va psixoanaliz qaramlik bilan kurashishda qo‘llaniladi.
Dori vositalari – Ayrim dorilar qaramlikning ta’sirini kamaytirishga yordam beradi.
Reabilitatsiya markazlari – Maxsus muassasalar qaramlikdan aziyat chekayotgan odamlarga yordam beradi.
Jamoaviy qo‘llab-quvvatlash – Anonim alkogoliklar va boshqa guruhlar qaramlikni yengish uchun samarali yo‘llardan biri hisoblanadi.
---
Xulosa
Qaramlik insoniyat tarixida doimo mavjud bo‘lib kelgan va jamiyatga katta ta’sir ko‘rsatgan. Zamonaviy ilm-fan va tibbiyot qaramlik bilan samarali kurashish yo‘llarini taklif qilmoqda, biroq uning oldini olish va nazorat qilish har doim dolzarb masala bo‘lib qolmoqda.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Қайта жіберілді:Tarix va Siyosat
21.02.202515:02
Qora tuynuk, makon va zamon, kvant mexanikasiga qiziquvchilar uchun ajoyib kanal.A'zo bo'lib koinot sirlarini bilib oling.KIRISH: @koinottilsimi
@koinottilsimi
@koinottilsimi
20.02.202506:54
Loyiha 100 000: Vyetnam urushi davridagi "Maknamara ahmoqlari"
Dastlab, Vyetnam urushi oddiy amerikaliklarni unchalik tashvishga solmagan. Ular tez va oson g‘alabaga ishonishgan. Ammo bu xom xayol safarbarlik boshlanishi va harbiy formadagi kishilarning oilalarga o‘g‘li, otasi yoki akasining o‘limi haqida xabar bera boshlashi bilan yo‘qqa chiqdi. Ko‘plab yosh amerikaliklar Vyetnamda nima qilib yurishlarini tushunmagan holda har qanday yo‘l bilan jang maydoniga yuborilishdan qochishga harakat qilishdi. Armiya safarbarligi qanchalik kengaygan bo‘lsa, odamlarni urushga jalb qilish shunchalik qiyinlashdi.
AQSh harbiy rahbariyati hali 1964-yildayoq armiya sonini keskin choralarsiz qanday oshirish mumkinligi haqida o‘ylay boshlagan edi. Javob esa "dahiyona" g‘oya bo‘ldi: aqliy qobiliyat testidan o‘tolmagan odamlarni ham harbiy xizmatga qabul qilish! Dastlab, bu faqat kichik eksperiment edi, ammo urush o‘z talabini qo‘ydi. 1966-yilda AQSh mudofaa vaziri Robert Maknamara "Loyiha 100 000" deb nomlangan tashabbusni ishga tushirdi va uni prezident Lindon Jonsonning "Buyuk jamiyat" dasturi bilan bog‘ladi. Ushbu loyiha kambag‘al qatlamlar uchun "ijtimoiy lift" sifatida taqdim etildi, ya’ni ular armiya orqali bozor talablariga javob beradigan ko‘nikmalarni egallashlari mumkin edi.
Dastur doirasida har yili testdan o‘tolmagan 100 000 nafar ko‘ngilli va chaqiriluvchini armiyaga jalb qilish rejalashtirilgan edi. Ular "Yangi standartlar odamlari" deb faxr bilan ataldi. Biroq armiya ichida ularning nomi ancha qo‘pol edi: "Maknamara ahmoqlari" yoki "Ahmoqlar korpusi". Amalda esa reja to‘liq amalga oshmadi – 1966-yildan 1972-yilgacha bu loyiha doirasida atigi 350 000 kishi armiyaga qabul qilindi. Ular boshqa askarlar bilan bir xil tayyorgarlik kurslarini o‘tishdi va zarurat tug‘ilganda qo‘shimcha mashg‘ulotlar olishlari mumkin edi.
Loyiha ishtirokchilarining aksariyati 20 yoshli oq tanli yigitlar bo‘lib, ular o‘rta maktabni bitirmagan edi. Ammo loyiha tarkibidagi afroamerikaliklar ulushi juda yuqori bo‘ldi – ularning soni barcha qatnashchilarning 40 foizini tashkil etdi. Holbuki, o‘sha paytda AQSh armiyasidagi qora tanlilar ulushi atigi 9 foiz, AQSh umumiy aholisida esa 11 foiz edi. "Yangi standartlar odamlari"ning deyarli yarmida o‘rtacha IQ 85 dan past edi, ya’ni ular intellektual me’yorning ancha pastki chegarasida edi. Ayrim hollarda esa hatto o‘qish-yozishni bilmaslik va tayyorgarlik kurslarini mutlaq uddalay olmaslik kabi misollar ham uchragan. Bundan tashqari, statistika shuni ko‘rsatdiki, loyiha ishtirokchilari boshqa askarlarga qaraganda jangovar bo‘linmalarga tez-tez tayinlangan va ularning qariyb yarmi Vyetnam urushida qatnashgan. Natijada, ular orasida o‘lim darajasi ham ancha yuqori bo‘ldi.
Vyetnam urushida ushbu loyiha doirasida qatnashgan 5 478 kishi halok bo‘ldi, yana 20 000 nafari yaralandi. Bu esa umumiy amerikalik yo‘qotishlarning mos ravishda 9,4% va 13% qismini tashkil etdi. Shunday qilib, bu loyiha nafaqat jangovar bo‘linmalarning samaradorligini pasaytirdi, balki AQSh armiyasidagi intizomning yomonlashishiga ham sabab bo‘ldi.
1971-yilga kelib, "Loyiha 100 000" muvaffaqiyatsiz deb topilib, tugatildi. Tarixchilar uning AQSh armiyasi va jamiyatiga ta’siri haqida hanuz bahslashmoqda. Ko‘plar bu loyiha kambag‘allar ahvolini yaxshilash o‘rniga, ularning muammolarini yanada og‘irlashtirganini ta’kidlaydi. Shuningdek, ba’zi jamoat arboblari loyihada afroamerikaliklar haddan tashqari ko‘p qatnashganini tanqid qiladilar. Harbiy nuqtayi nazardan qaraganda, bu loyiha armiya boshqaruvini murakkablashtirdi va yo‘qotishlar sonini oshirdi.
Biroq, shuni ham ta’kidlash joizki, maxsus chaqirilganlarning 87 foizi harbiy tayyorgarlikni yakunlay oldi, bu esa harbiylarning dastlabki taxminlaridan ancha yuqori natija edi. Ayrimlari esa xizmat davomida yaxshi natijalarga ham erishdi. Hatto ayrim veteranlar harbiy tajriba hayotlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatganini aytishadi. Ammo qanday bo‘lmasin, "Loyiha 100 000" tarixda muvaffaqiyatsiz tajriba sifatida qoldi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Dastlab, Vyetnam urushi oddiy amerikaliklarni unchalik tashvishga solmagan. Ular tez va oson g‘alabaga ishonishgan. Ammo bu xom xayol safarbarlik boshlanishi va harbiy formadagi kishilarning oilalarga o‘g‘li, otasi yoki akasining o‘limi haqida xabar bera boshlashi bilan yo‘qqa chiqdi. Ko‘plab yosh amerikaliklar Vyetnamda nima qilib yurishlarini tushunmagan holda har qanday yo‘l bilan jang maydoniga yuborilishdan qochishga harakat qilishdi. Armiya safarbarligi qanchalik kengaygan bo‘lsa, odamlarni urushga jalb qilish shunchalik qiyinlashdi.
AQSh harbiy rahbariyati hali 1964-yildayoq armiya sonini keskin choralarsiz qanday oshirish mumkinligi haqida o‘ylay boshlagan edi. Javob esa "dahiyona" g‘oya bo‘ldi: aqliy qobiliyat testidan o‘tolmagan odamlarni ham harbiy xizmatga qabul qilish! Dastlab, bu faqat kichik eksperiment edi, ammo urush o‘z talabini qo‘ydi. 1966-yilda AQSh mudofaa vaziri Robert Maknamara "Loyiha 100 000" deb nomlangan tashabbusni ishga tushirdi va uni prezident Lindon Jonsonning "Buyuk jamiyat" dasturi bilan bog‘ladi. Ushbu loyiha kambag‘al qatlamlar uchun "ijtimoiy lift" sifatida taqdim etildi, ya’ni ular armiya orqali bozor talablariga javob beradigan ko‘nikmalarni egallashlari mumkin edi.
Dastur doirasida har yili testdan o‘tolmagan 100 000 nafar ko‘ngilli va chaqiriluvchini armiyaga jalb qilish rejalashtirilgan edi. Ular "Yangi standartlar odamlari" deb faxr bilan ataldi. Biroq armiya ichida ularning nomi ancha qo‘pol edi: "Maknamara ahmoqlari" yoki "Ahmoqlar korpusi". Amalda esa reja to‘liq amalga oshmadi – 1966-yildan 1972-yilgacha bu loyiha doirasida atigi 350 000 kishi armiyaga qabul qilindi. Ular boshqa askarlar bilan bir xil tayyorgarlik kurslarini o‘tishdi va zarurat tug‘ilganda qo‘shimcha mashg‘ulotlar olishlari mumkin edi.
Loyiha ishtirokchilarining aksariyati 20 yoshli oq tanli yigitlar bo‘lib, ular o‘rta maktabni bitirmagan edi. Ammo loyiha tarkibidagi afroamerikaliklar ulushi juda yuqori bo‘ldi – ularning soni barcha qatnashchilarning 40 foizini tashkil etdi. Holbuki, o‘sha paytda AQSh armiyasidagi qora tanlilar ulushi atigi 9 foiz, AQSh umumiy aholisida esa 11 foiz edi. "Yangi standartlar odamlari"ning deyarli yarmida o‘rtacha IQ 85 dan past edi, ya’ni ular intellektual me’yorning ancha pastki chegarasida edi. Ayrim hollarda esa hatto o‘qish-yozishni bilmaslik va tayyorgarlik kurslarini mutlaq uddalay olmaslik kabi misollar ham uchragan. Bundan tashqari, statistika shuni ko‘rsatdiki, loyiha ishtirokchilari boshqa askarlarga qaraganda jangovar bo‘linmalarga tez-tez tayinlangan va ularning qariyb yarmi Vyetnam urushida qatnashgan. Natijada, ular orasida o‘lim darajasi ham ancha yuqori bo‘ldi.
Vyetnam urushida ushbu loyiha doirasida qatnashgan 5 478 kishi halok bo‘ldi, yana 20 000 nafari yaralandi. Bu esa umumiy amerikalik yo‘qotishlarning mos ravishda 9,4% va 13% qismini tashkil etdi. Shunday qilib, bu loyiha nafaqat jangovar bo‘linmalarning samaradorligini pasaytirdi, balki AQSh armiyasidagi intizomning yomonlashishiga ham sabab bo‘ldi.
1971-yilga kelib, "Loyiha 100 000" muvaffaqiyatsiz deb topilib, tugatildi. Tarixchilar uning AQSh armiyasi va jamiyatiga ta’siri haqida hanuz bahslashmoqda. Ko‘plar bu loyiha kambag‘allar ahvolini yaxshilash o‘rniga, ularning muammolarini yanada og‘irlashtirganini ta’kidlaydi. Shuningdek, ba’zi jamoat arboblari loyihada afroamerikaliklar haddan tashqari ko‘p qatnashganini tanqid qiladilar. Harbiy nuqtayi nazardan qaraganda, bu loyiha armiya boshqaruvini murakkablashtirdi va yo‘qotishlar sonini oshirdi.
Biroq, shuni ham ta’kidlash joizki, maxsus chaqirilganlarning 87 foizi harbiy tayyorgarlikni yakunlay oldi, bu esa harbiylarning dastlabki taxminlaridan ancha yuqori natija edi. Ayrimlari esa xizmat davomida yaxshi natijalarga ham erishdi. Hatto ayrim veteranlar harbiy tajriba hayotlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatganini aytishadi. Ammo qanday bo‘lmasin, "Loyiha 100 000" tarixda muvaffaqiyatsiz tajriba sifatida qoldi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
19.02.202512:50
Izoh pastda.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Https://t.me/tarixi_dunyo
18.02.202506:00
📹 Muammar Qazzofiy - Liviyaning 42 Yillik Diktatori |
👤 #XURMO
Https://t.me/tarixi_dunyo
👤 #XURMO
Https://t.me/tarixi_dunyo
17.02.202505:11
“Agar siz odamga u xohlagan hamma narsani bersangiz, u darhol bu etarli emasligini his qiladi. Biz faqat qon va ter orqali erishgan narsamizni chinakam qadrlaymiz”.
Vilna Gaon©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Vilna Gaon©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
22.02.202509:37
Leonid Brejnev haqida bir nechta anekdotlar. Ular, asosan, uning sekin nutqi, keksayganligi, ortiqcha ordenlari va SSSRdagi turg‘unlik davriga ishora qiladi.
1. Brejnevning nutqi
Brejnev xalq oldida nutq so‘zlamoqda:
— Dorogie tovarishchi… (Aziz tovarishlar…)
Biroz sukut qiladi, qog‘ozga qaraydi va davom etadi:
— Dorogie tovarishchi…
Yana to‘xtaydi, qog‘ozni yana sinchiklab ko‘zdan kechiradi va yana o‘qiydi:
— Dorogie tovarishchi…
Yordamchilari shivirlashadi:
— Leonid Ilyich, bu faqat muqova, ichini oching!
2. Brejnev va ordenlar
Brejnev ertalab kiyinishga tayyorlanmoqda. Kotibidan so‘raydi:
— Bugun qanday bayram?
— Hech qanday bayram yo‘q, tovarish Brejnev.
— Unda nega bugun menga faqat ikkita orden taqib qo‘ydilaring?!
3. Brejnev va yangi mashina
Brejnevga yangi, maxsus sovg‘a – lyuks klassli avtomobil berishadi. U haydovchiga aytadi:
— Men o‘zim haydab ko‘raman!
Haydovchi orqa o‘rindiqqa o‘tiradi. Bir oz yurgandan keyin, militsiya inspektori mashinani to‘xtatadi.
Ko‘rib, qattiq hayratda qoladi va zudlik bilan boshlig‘iga qo‘ng‘iroq qiladi:
— Tovaris mayor, men kimnidir ushladim, lekin kimligini bilmayman. Haydovchisi Brejnev ekan!
4. Brejnev va kitob o‘qish
Brejnevga yangi kitob sovg‘a qilishadi. U uni qo‘liga olib varaqlay boshlaydi, keyin yordamchisiga qarab deydi:
— Juda yaxshi! Lekin kinolari qachon chiqadi?
5. Brejnev va Olimpiada
1980-yil Moskva Olimpiadasi ochilish marosimi. Brejnev chiqib nutq so‘zlaydi.
— O… O… O… O… O…
Yordamchisi shivirlab yuboradi:
— Tovaris Brejnev, bu Olimpiya halqalari, pastdagini o‘qing!
Bu anekdotlar Brejnev davridagi turg‘unlik, uning shaxsiy xususiyatlari va SSSR byurokratiyasining kulgili jihatlarini tasvirlaydi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
1. Brejnevning nutqi
Brejnev xalq oldida nutq so‘zlamoqda:
— Dorogie tovarishchi… (Aziz tovarishlar…)
Biroz sukut qiladi, qog‘ozga qaraydi va davom etadi:
— Dorogie tovarishchi…
Yana to‘xtaydi, qog‘ozni yana sinchiklab ko‘zdan kechiradi va yana o‘qiydi:
— Dorogie tovarishchi…
Yordamchilari shivirlashadi:
— Leonid Ilyich, bu faqat muqova, ichini oching!
2. Brejnev va ordenlar
Brejnev ertalab kiyinishga tayyorlanmoqda. Kotibidan so‘raydi:
— Bugun qanday bayram?
— Hech qanday bayram yo‘q, tovarish Brejnev.
— Unda nega bugun menga faqat ikkita orden taqib qo‘ydilaring?!
3. Brejnev va yangi mashina
Brejnevga yangi, maxsus sovg‘a – lyuks klassli avtomobil berishadi. U haydovchiga aytadi:
— Men o‘zim haydab ko‘raman!
Haydovchi orqa o‘rindiqqa o‘tiradi. Bir oz yurgandan keyin, militsiya inspektori mashinani to‘xtatadi.
Ko‘rib, qattiq hayratda qoladi va zudlik bilan boshlig‘iga qo‘ng‘iroq qiladi:
— Tovaris mayor, men kimnidir ushladim, lekin kimligini bilmayman. Haydovchisi Brejnev ekan!
4. Brejnev va kitob o‘qish
Brejnevga yangi kitob sovg‘a qilishadi. U uni qo‘liga olib varaqlay boshlaydi, keyin yordamchisiga qarab deydi:
— Juda yaxshi! Lekin kinolari qachon chiqadi?
5. Brejnev va Olimpiada
1980-yil Moskva Olimpiadasi ochilish marosimi. Brejnev chiqib nutq so‘zlaydi.
— O… O… O… O… O…
Yordamchisi shivirlab yuboradi:
— Tovaris Brejnev, bu Olimpiya halqalari, pastdagini o‘qing!
Bu anekdotlar Brejnev davridagi turg‘unlik, uning shaxsiy xususiyatlari va SSSR byurokratiyasining kulgili jihatlarini tasvirlaydi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
21.02.202507:12
"Alpomish" dostoni – Oʻzbek xalq ogʻzaki ijodining eng mashhur va qadimiy eposlaridan biridir. U turkiy xalqlarning umumiy merosi bo‘lib, asosan o‘zbek va qozoq adabiy anʼanalarida keng tarqalgan. Dostonda jasoratli yigit Alpomishning vatanini, oilasini va sevgilisini himoya qilish yo‘lidagi sarguzashtlari tasvirlangan.
Dostonning qisqacha mazmuni
Alpomish qahramoni Boybo‘ri va Boybarchinning o‘g‘li bo‘lib, Kunxumor ismli go‘zal qizni sevib qoladi. Lekin qizning amakisi – xoin Qultoy unga to‘siq bo‘lib, qizni o‘z o‘g‘liga berishga harakat qiladi. Natijada, Alpomish qiyinchiliklarga duch keladi, uzoq yillar yovvoyi o‘lkada asir bo‘lib qoladi.
Alpomish o‘zining mardligi, aql-zakovati va kuchi bilan dushmanlarni yengib, vataniga qaytadi va adolat o‘rnatadi. Doston mardlik, vafodorlik, yurtga sadoqat kabi g‘oyalarga asoslangan.
"Alpomish" dostonining o‘rni va ahamiyati
Qadimiy manba – Bu doston o‘zbek xalqining eng qadimiy eposlaridan biri bo‘lib, VII–VIII asrlarda shakllangan deb taxmin qilinadi.
Milliy qahramonlik timsoli – Alpomish obrazi xalqning g‘ururi va jasoratining yorqin ifodasi sifatida qabul qilinadi.
UNESCO e’tirofi – "Alpomish" 1999-yilda UNESCO tomonidan insoniyatning og‘zaki va nomoddiy madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilgan.
Dostonning turli variantlari mavjud bo‘lib, u o‘zbek, qozoq, qirg‘iz va boshqa turkiy xalqlar orasida ham mashhur. U xalq orasida avloddan-avlodga og‘zaki ijod shaklida yetib kelgan.
Dostonni tinglash yoki oʻqish uchun havola:
https://mutolaa.com/book/alpomish
Https://t.me/tarixi_dunyo
Dostonning qisqacha mazmuni
Alpomish qahramoni Boybo‘ri va Boybarchinning o‘g‘li bo‘lib, Kunxumor ismli go‘zal qizni sevib qoladi. Lekin qizning amakisi – xoin Qultoy unga to‘siq bo‘lib, qizni o‘z o‘g‘liga berishga harakat qiladi. Natijada, Alpomish qiyinchiliklarga duch keladi, uzoq yillar yovvoyi o‘lkada asir bo‘lib qoladi.
Alpomish o‘zining mardligi, aql-zakovati va kuchi bilan dushmanlarni yengib, vataniga qaytadi va adolat o‘rnatadi. Doston mardlik, vafodorlik, yurtga sadoqat kabi g‘oyalarga asoslangan.
"Alpomish" dostonining o‘rni va ahamiyati
Qadimiy manba – Bu doston o‘zbek xalqining eng qadimiy eposlaridan biri bo‘lib, VII–VIII asrlarda shakllangan deb taxmin qilinadi.
Milliy qahramonlik timsoli – Alpomish obrazi xalqning g‘ururi va jasoratining yorqin ifodasi sifatida qabul qilinadi.
UNESCO e’tirofi – "Alpomish" 1999-yilda UNESCO tomonidan insoniyatning og‘zaki va nomoddiy madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilgan.
Dostonning turli variantlari mavjud bo‘lib, u o‘zbek, qozoq, qirg‘iz va boshqa turkiy xalqlar orasida ham mashhur. U xalq orasida avloddan-avlodga og‘zaki ijod shaklida yetib kelgan.
Dostonni tinglash yoki oʻqish uchun havola:
https://mutolaa.com/book/alpomish
Https://t.me/tarixi_dunyo
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
19.02.202503:10
"O'zgarishlar faqat biz o'rganib qolgan narsamizga qarshi chiqqanimizda sodir bo'ladi."
Lao Tzu©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Lao Tzu©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
18.02.202503:06
"Kim olg'a borishni istasa, avvalo bir joyda turishni o'rganishi kerak"
Pifagor©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Pifagor©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Жойылды19.02.202507:48
Қайта жіберілді:Tarix va Siyosat
16.02.202515:04
🏛️Uydan koʻchaga chiqmagan holda chet tillarini oʻrganish? Bu juda qulayku!
🤝Siz bizning online academyda quyidagi til kurslarini o’rganishingiz mumkin:
✅ Ingliz tili
✅ Ona tili
✅ Rus tili
✅ Turk tili
✅ Arab tili
✅ Koreys tili
✅ Xitoy tili
✅ Nemis tili
✅ Fransuz tili
✅ Matematika
💯 Darslar malakali va tajribali sertifikatga ega ustozlar tomonidan olib boriladi
💡Agar ishonmasangiz oʻquvchilarimizning biz haqimizdagi fikrlariga boqing😉
https://t.me/emeraldwelcome
👉Murojaat uchun: @ingliztiliadmini
🤝Bizning manzil:
https://t.me/onlinerepetitoruzz
🧨Reklama oʻchirilmay qoʻshilishga ulgurib qoling!
🤝Siz bizning online academyda quyidagi til kurslarini o’rganishingiz mumkin:
✅ Ingliz tili
✅ Ona tili
✅ Rus tili
✅ Turk tili
✅ Arab tili
✅ Koreys tili
✅ Xitoy tili
✅ Nemis tili
✅ Fransuz tili
✅ Matematika
💯 Darslar malakali va tajribali sertifikatga ega ustozlar tomonidan olib boriladi
💡Agar ishonmasangiz oʻquvchilarimizning biz haqimizdagi fikrlariga boqing😉
https://t.me/emeraldwelcome
👉Murojaat uchun: @ingliztiliadmini
🤝Bizning manzil:
https://t.me/onlinerepetitoruzz
🧨Reklama oʻchirilmay qoʻshilishga ulgurib qoling!
22.02.202506:03
Leonid Ilich Brejnev (1906–1982) Sovet Ittifoqining yetakchi siyosatchilaridan biri bo‘lib, 1964-yildan 1982-yilgacha SSSRning de-fakto rahbari bo‘lgan. U Kommunistik partiyaning Bosh kotibi sifatida mamlakatni boshqargan va uning davri sovet tarixida "turg‘unlik yillari" deb ataladi.
Brejnev davrining asosiy xususiyatlari:
1. Siyosiy turg‘unlik va byurokratiyaning kuchayishi – Brejnev hokimiyatni mustahkamladi, lekin islohotlar deyarli amalga oshirilmadi. Hukumatda korrupsiya va qarindosh-urug‘chilik kengaydi.
2. Sovet iqtisodiyotining sustlashuvi – Sanoat va qishloq xo‘jaligi sust rivojlandi, ayniqsa, neft eksporti hisobiga iqtisodiyotni ushlab turishga harakat qilindi.
3. Tashqi siyosatda keskinlashuv va "detant" – AQSh bilan yadro qurollarini cheklash bo‘yicha kelishuvlar imzolangan bo‘lsa-da, Afg‘oniston urushiga kirish (1979) xalqaro obro‘ga jiddiy zarar yetkazdi.
4. Harbiy qudrat va qurollanish poygasi – Brejnev armiyani kuchaytirib, SSSRning harbiy salohiyatini oshirishga katta e’tibor qaratdi.
5. Madaniy va mafkuraviy nazorat – Dissidentlarga nisbatan bosim oshdi, senzura kuchaydi, ammo ayni paytda Brejnev davrida fan va texnologiya rivojlanishi davom etdi.
Brejnevning o‘limidan keyin SSSR ichki muammolar tufayli zaiflashib bordi va natijada 1991-yilda parchalanishga olib keldi. Uning shaxsiyati esa ko‘pincha ortiqcha orden-mukofotlar bilan haddan tashqari o‘zini ulug‘lash bilan bog‘liq tarzda eslanadi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Brejnev davrining asosiy xususiyatlari:
1. Siyosiy turg‘unlik va byurokratiyaning kuchayishi – Brejnev hokimiyatni mustahkamladi, lekin islohotlar deyarli amalga oshirilmadi. Hukumatda korrupsiya va qarindosh-urug‘chilik kengaydi.
2. Sovet iqtisodiyotining sustlashuvi – Sanoat va qishloq xo‘jaligi sust rivojlandi, ayniqsa, neft eksporti hisobiga iqtisodiyotni ushlab turishga harakat qilindi.
3. Tashqi siyosatda keskinlashuv va "detant" – AQSh bilan yadro qurollarini cheklash bo‘yicha kelishuvlar imzolangan bo‘lsa-da, Afg‘oniston urushiga kirish (1979) xalqaro obro‘ga jiddiy zarar yetkazdi.
4. Harbiy qudrat va qurollanish poygasi – Brejnev armiyani kuchaytirib, SSSRning harbiy salohiyatini oshirishga katta e’tibor qaratdi.
5. Madaniy va mafkuraviy nazorat – Dissidentlarga nisbatan bosim oshdi, senzura kuchaydi, ammo ayni paytda Brejnev davrida fan va texnologiya rivojlanishi davom etdi.
Brejnevning o‘limidan keyin SSSR ichki muammolar tufayli zaiflashib bordi va natijada 1991-yilda parchalanishga olib keldi. Uning shaxsiyati esa ko‘pincha ortiqcha orden-mukofotlar bilan haddan tashqari o‘zini ulug‘lash bilan bog‘liq tarzda eslanadi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
21.02.202503:31
"Shunday bo'lsa ham, ba'zida kerakli narsani olish uchun xohlagan narsangizdan voz kechishingiz kerak"
Dalay Lama©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Dalay Lama©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
20.02.202503:39
"Kim juda aqlli bo'lsa, uning do'sti yo'q boʻladi"
Rambam©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Rambam©️
🏛️ Https://t.me/tarixi_dunyo
Жойылды21.02.202506:15
18.02.202515:05
❗Daxshat voqealar yuz bermoqd😳
⚜️Rossiya - Ukraina urushi qachon tugaydi?
⚜️Isroil va Falastin sulhi buzildimi?
⚜️Tramp hokimyatga keldi dunyo tashvishda nega?
⚜️Eron bilan Isroil o'zaro urush boshlaydimi?
🤝Shu kabi daxshatli voqealarni yoritibchi Dunyo yangiliklarini kuzatib boring.
⚜️Rossiya - Ukraina urushi qachon tugaydi?
⚜️Isroil va Falastin sulhi buzildimi?
⚜️Tramp hokimyatga keldi dunyo tashvishda nega?
⚜️Eron bilan Isroil o'zaro urush boshlaydimi?
🤝Shu kabi daxshatli voqealarni yoritibchi Dunyo yangiliklarini kuzatib boring.
17.02.202515:06
🔞#Kattalar_körsin
🩸Amir Temur saroyda o'tirganida, uning oldiga bir folbin kelibdi
🩸"Shoxim, men dunyodagi eng mashhur folbinman deb bashoratlar qilibdi".
🩸Amir Temur uni gaplarini eshitib g'azablanibdi va darxol o'ldirishni buyuribdi.
🩸Amir Temur askarlarini chaqiribdi:
"Bu folbinning boshini tanasidan judo eting !" - deb buyuribdi. Askarlar folbinning boshini olgandan soʻng, ular:
- Podshohim, nega folbinni o'limga mahkum qildingiz? deyishsa...
🔞Amir Temur shunday javob beribdi👇
🩸Amir Temur saroyda o'tirganida, uning oldiga bir folbin kelibdi
🩸"Shoxim, men dunyodagi eng mashhur folbinman deb bashoratlar qilibdi".
🩸Amir Temur uni gaplarini eshitib g'azablanibdi va darxol o'ldirishni buyuribdi.
🩸Amir Temur askarlarini chaqiribdi:
"Bu folbinning boshini tanasidan judo eting !" - deb buyuribdi. Askarlar folbinning boshini olgandan soʻng, ular:
- Podshohim, nega folbinni o'limga mahkum qildingiz? deyishsa...
🔞Amir Temur shunday javob beribdi👇
16.02.202512:26
Qorong'u Yevropa va Oltin Islom: Sivilizatsiyalar Qarama-qarshiligi
Tarixda turli davrlar sivilizatsiyalarning gullab-yashnashi yoki inqirozi bilan ajralib turadi. 5–15-asrlar oralig‘ida Yevropa "Qorong'u davr" (Dark Age) deb nomlanuvchi bosqichdan o‘tar ekan, Islom dunyosi esa "Oltin davr" (Golden Age) deb nomlanuvchi ilm-fan va madaniyat rivojining cho‘qqisiga chiqdi.
Yevropada Rim imperiyasining qulashi (476-yil) natijasida markazlashgan boshqaruv barham topdi, savdo pasaydi, feodalizm hukm surdi va ilm-fan rivoji sustlashdi. Ko‘pgina qadimiy bilimlar unutilib, diniy dunyoqarash hukmronlik qildi. Aksincha, Islom dunyosi aynan shu davrda falsafa, matematika, astronomiya, tibbiyot va muhandislik sohalarida ulkan yutuqlarga erishdi. Bag‘dod, Kordova va Samarqand kabi shaharlar ilm markazlariga aylangan bo‘lsa, Ibn Sino, Al-Xorazmiy va Al-Farg‘oniy kabi olimlar dunyo ilm-faniga beqiyos hissa qo‘shdi.
Ushbu qarama-qarshi jarayonlar insoniyat tarixining murakkabligidan dalolat beradi. Yevropa keyinchalik Uyg‘onish davriga yetib kelgan bo‘lsa, Islom olami turli sabablarga ko‘ra o‘zining avvalgi qudratini yo‘qota boshladi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Tarixda turli davrlar sivilizatsiyalarning gullab-yashnashi yoki inqirozi bilan ajralib turadi. 5–15-asrlar oralig‘ida Yevropa "Qorong'u davr" (Dark Age) deb nomlanuvchi bosqichdan o‘tar ekan, Islom dunyosi esa "Oltin davr" (Golden Age) deb nomlanuvchi ilm-fan va madaniyat rivojining cho‘qqisiga chiqdi.
Yevropada Rim imperiyasining qulashi (476-yil) natijasida markazlashgan boshqaruv barham topdi, savdo pasaydi, feodalizm hukm surdi va ilm-fan rivoji sustlashdi. Ko‘pgina qadimiy bilimlar unutilib, diniy dunyoqarash hukmronlik qildi. Aksincha, Islom dunyosi aynan shu davrda falsafa, matematika, astronomiya, tibbiyot va muhandislik sohalarida ulkan yutuqlarga erishdi. Bag‘dod, Kordova va Samarqand kabi shaharlar ilm markazlariga aylangan bo‘lsa, Ibn Sino, Al-Xorazmiy va Al-Farg‘oniy kabi olimlar dunyo ilm-faniga beqiyos hissa qo‘shdi.
Ushbu qarama-qarshi jarayonlar insoniyat tarixining murakkabligidan dalolat beradi. Yevropa keyinchalik Uyg‘onish davriga yetib kelgan bo‘lsa, Islom olami turli sabablarga ko‘ra o‘zining avvalgi qudratini yo‘qota boshladi.
Https://t.me/tarixi_dunyo
Көрсетілген 1 - 24 арасынан 56
Көбірек мүмкіндіктерді ашу үшін кіріңіз.