Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
MorphoSyntax avatar

MorphoSyntax

University of Tehran, Linguistics Dep.
دانشگاه تهران، گروه زبان‌شناسی، حوزهٔ صرف و نحو
TGlist рейтингі
0
0
ТүріҚоғамдық
Растау
Расталмаған
Сенімділік
Сенімсіз
Орналасқан жері
ТілБасқа
Канал құрылған күніБер 14, 2024
TGlist-ке қосылған күні
Груд 17, 2024

Рекордтар

19.04.202523:59
1.1KЖазылушылар
25.03.202523:59
200Дәйексөз индексі
10.03.202523:59
3751 жазбаның қамтуы
10.03.202523:59
375Жарнамалық жазбаның қамтуы
09.03.202523:59
140.00%ER
10.03.202523:59
39.27%ERR
Жазылушылар
Цитата индексі
1 хабарламаның қаралымы
Жарнамалық хабарлама қаралымы
ER
ERR
ЛЮТ '25БЕР '25КВІТ '25

MorphoSyntax танымал жазбалары



👁‍🗨 دیدگاه | بارگیری کتاب الکترونیک

▪️در این روزگار محنت‌بار صنعت نشر، کتاب ناشر و مؤلف ایرانی را بارگیری نکنید؛ یا به‌شرطی بکنید که نسخهٔ مُجاز الکترونیکی یا کاغذی‌اش را پیشتر از مسیر رسمی فراهم آورده باشید.

▪️کتاب ناشر خارجی؟ کتاب استکبار را تا می‌توانید بار بگذارید و بار بگیرید! به‌جای همهٔ منابعی که از این سرزمین گهربار به یغما برده‌اند، به‌جای اشغالگری و تحمیل قحطی مرگبار بر ایرانیان، به‌جای بستن جویبار جریان آزاد علم . . . از گذشته تا به امروز.

@MorphoSyntax


🌐 ریشه‌شناسی | کیمیا

🔹 «کیمیا» ماده‌ای است که فلزات کم‌ارزش مانند مس و قلع و روی را به طلا و نقره تبدیل می‌کند و «کیمیاگر» کسی است که با این فرایند سروکار دارد. این واژه که از عربی به فارسی آمده و تبار یونانی دارد، وارد بسیاری از زبان‌های اروپایی هم شده است؛ از جمله در انگلیسی، «chemist» و «chemistry» از واژۀ لاتین «alshemista» وام گرفته شده‌اند (احتمالاً با میانجی‌گری فرانسوی).

🔹 واژۀ یادشده در لاتین، ریشه در کلمهٔ «الکیمیاء» عربی دارد که خود از حرف تعریف «ال‌ــ» و واژۀ یونانی «khumeía» (= فن آمیختن فلزها) تشکیل شده است. در مجموع، هر دو واژۀ «کیمیا» و «شیمی» که دومی از فرانسوی به فارسی راه یافته است، نیای مشترک دارند، اما مسیرهای کم‌وبیش متفاوتی را پیموده‌اند تا مثلاً در چنین جمله‌ای همنشین شوند: «کیمیاگران بانک مرکزی نامزد نوبل شیمی شده‌اند.»

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | خاورمیانه؟!


✏️ «مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه» در بهمن ۱۳۶۷ در تهران بنا شد. خود اصطلاح مناقشه‌برانگیز «خاورمیانه» که شامل سرزمین‌هایی چون ایران، عراق، ترکیه، مصر، سوریه و شبه‌جزیرۀ عربستان می‌شود، در اوایل سدۀ بیستم از منظر کشورهای اروپایی وضع شد و در برابر خاور نزدیک و دور به‌کار رفت. این اصطلاحات، ازآنجاکه اروپا را مرکز عالم می‌انگارند و دیگر موقعیت‌های جغرافیایی را در قیاس با آن می‌سنجند، با انتقادهایی روبه‌رو شده‌اند.

✏️ این‌که دیگران از نگاه خود ما را ساکن خاورمیانه بنامند، یک مسئله است، اما این‌که ما هم خاستگاه اصلی تمدن را بر همین مبنا نام‌گذاری کنیم و مثلاً مرکزی با نام «مطالعات استراتژیک خاورمیانه» راه بیندازیم، مسئله‌ای دیگر است. اگر قرار باشد جایی را مرکز این کرۀ دوّار بدانیم و دوری و نزدیکی را با آن اندازه بگیریم، قاعدتاً باید برای فلات ایران چنین جایگاهی قائل باشیم. در این صورت، آیا اهالی اروپا و امریکا حاضرند خود را به‌ترتیب باختر نزدیک و دور بنامند؟!

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | هم‌آیی ملال‌آور


● به چی‌ها حساسیت داری؟
○ کیوی و کرهٔ بادوم‌زمینی.
● درمانش رو می‌تونی با یه سرچ ساده پیدا کنی.
○ و ضمناً به "یه سرچ ساده"!
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

▫️در زبان‌شناسی پیکره‌ای، هم‌آیی/ همایندی رخدادی است که در آن واژه‌هایی با توالی مشخص و بسامد فراوان در کنار هم به‌کار می‌روند. همایندها می‌توانند صفت و موصوف، مضاف و مضاف‌الیه، اجزای همپایه‌های عطف و فصل و جز آنها باشند؛ مثلاً «staple diet, brand new, more or less, quick shower» در انگلیسی، و «کوله‌بار تجربه، زن و شوهر، حیوان زبان‌بسته، قوت غالب» در فارسی.

▫️گاهی به‌کارگیری هم‌آیی‌ها به زیبایی متن می‌افزاید، مراد گوینده و نویسنده را بهتر انتقال می‌دهد، یا اصلاً گریزناپذیر است، مانند «نان و پنیر» در «یک لقمه نان و پنیر با هم می‌خوریم». اما برخی از نمونه‌های هم‌آیی به کلیشه‌های ملال‌آور تبدیل شده‌اند، از جمله «سرچ ساده» که با ورود موتورهای جستجو به زندگی‌مان، به زبان‌مان نیز راه یافته است: «با یک سرچ ساده می‌تونی تاریخ تولد و درگذشتش رو پیدا کنی».

✔️ Collocation

@MorphoSyntax
22.03.202521:04


👁‍🗨 دیدگاه | مرز هم‌گویی


🔘 یکم، «شما که سواد داری، لیسانس داری، روزنامه‌خونی» بی‌زحمت یادتون باشه قائم‌شهر، فارس و مازنی و لر و ترک‌زبان و عرب‌زبان داره. پس در آموزش به زبان مادری برای همه‌شون معلم و مدرسهٔ جدا و درس و مشق مستقل راه بندازید و بچه‌های زبون‌بستهٔ مردم رو دَرهم توی یک مکتب ننشونید؛ «همگرایی» نشونهٔ «نژادپرستی» پنهانه!

🔘 دوم، شما که «با بزرگون می‌شینی، حرف می‌زنی، همه چی می‌دونی» عنایت بفرمایید که مازندرانی رایج در قائم‌شهر با گونه‌های چند فرسخ این طرف و اون طرفش، تومنی هفت صنار فرق داره. حالا که قراره هرکی از سند تا فرات، کتاب متاب خودش رو داشته باشه، لطفاً حساب و کتاب قائم‌شهر رو هم از بابل و ساری و جویبار جدا کنید و به فکر راه‌اندازی فرهنگستان زبان و ادب قائم‌شهری هم باشید؛ «واگرایی» نشونهٔ «میهن‌دوستی» عریانه!


✔️ در سرزمینی که گاه پیش از گذر از حد ترخص، با گونهٔ زبانی تازه‌ای مواجه می‌شوید و جابه‌جایی در مرز همگویی (isogloss) نمازتان را شکسته نمی‌کند، جداسازی آموزش برپایهٔ زبان، سِحر شگفت‌انگیزی است که تا پای منافع قوم و قبیله‌ای در میان باشد، هیچ منطقی باطلش نمی‌کند.

@MorphoSyntax


مزرعِ سبزِ فلک دیدم و داسِ مه نو
یادم از کِشتهٔ خویش آمد و هنگامِ درو

@MorphoSyntax


🔝تندیس فردوسی در سال ۱۳۳۸، پس از ساخت تندیس جدید فردوسی و نصب آن در میدان فردوسی، به دانشگاه تهران انتقال یافت و در محوطهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی آرام گرفت.

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔗 برای جزئیات بیشتر، بنگرید به: کانال دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در:
https://t.me/literaturefaculty
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

@MorphoSyntax
25.03.202514:24


🧊 ساختواژه | وندافزایی: ابزار توانمند واژه‌سازی در فارسی


□ امکانات و توانمندی‌های فارسی در واژه‌سازی شگفتی‌انگیز و کم‌مانند است. مثلاً این زبان برای بیان مفهوم دستوری اسم فاعل، شیوه‌های گوناگونی پیش پای‌مان می‌گذارد که وندافزایی اشتقاقی، ترکیب ریشه‌ای، و ترکیب فعلی از آن جمله‌اند:

○ فناور = technologist
○ فن‌سالار = technocrat
○ فن‌ورز = technician

□ وانگهی، صرف‌نظر از راهبرد ترکیب، فقط ابزارهای اشتقاقی فارسی برای بیان مفهوم یادشده پرشمارند. در نمونه‌های زیر که زبان انگلیسی از پسوند «er/or» برای ساخت اسم فاعل استفاده کرده، فارسی وندهای متنوعی در اختیارمان گذاشته است:

○ ــه: پالایه = filter
○ ــ‌ک: غلتک = roller
○ ــ‌ار: بُردار = vector
○ ــ‌بان: آسیابان = miller
○ ــ‌گر: حســـگر = sensor
○ ــ‌گار: آموزگار = teacher
○ ــ‌نده: گیرنده = receiver
○ ــ‌ور: گویشور = speaker
○ ــ‌چی: شکارچی = hunter

□ افزون‌بر اینها، پیشوندها و پسوندهایی که برای ساخت صفت (فاعلی) به‌کار می‌روند (مانند: باــ، ــمند، ــ‌ا، ــ‌ان)، گاهی می‌توانند برون‌داد اسم داشته باشند و بر واژۀ مشتق، جامۀ اسم فاعل بپوشانند.

@MorphoSyntax
02.04.202508:40


📽 عضو هیئت‌منصفۀ شمارۀ ۲

🎞 Juror #2 🎞 IMDb: 7

🎞 عضو هیئت‌منصفۀ شمارۀ ۲ (۲۰۲۴)، درام حقوقی و دلهره‌آوری به کارگردانی کلینت ایست‌وود است که تولید آن در ۹۴ سالگی این هنرمند بلندآوازه پایان یافت. این فیلم هرچند کارآمدی نظام حقوقی ایالات متحده را به چالش می‌کشد، اما در لایه‌ای دیگر موقعیت سختی را ترسیم می‌کند که در آن، کسانی که به برقراری عدالت متعهد شده‌اند، در دوراهی تحقق آن یا حفظ بقا و جایگاه خود قرار می‌گیرند.

🎞 اثر ایست‌وود در تک‌صحنه‌هایی یادآور فیلم درخشان و تکرارناپذیر دوازده مرد خشمگین است؛ به‌ویژه آنجا که ۱۲ عضو هیئت منصفه دربارۀ سرنوشت متهم به قتل مجادله می‌کنند. بااین‌همه شاید عضو هیئت‌منصفۀ شمارۀ ۲ و پایان باز یا نیمه‌بازش، برای مخاطب ایرانی، آثار کارگردان نامور، اصغر فرهادی، را در خاطر زنده کند.

🎞 این فیلم که در مجموع با ستایش منتقدان روبه‌رو شده و اخیراً دوبلهٔ فارسی آن هم انتشار یافته است، به دلایل گوناگون، از جمله زمان‌بندی نامناسب در اکران، محدودیت در پخش و تبلیغ، و علاقۀ رأی‌دهندگان به دیگر گونه‌های سینمایی، در هیچ‌یک از بخش‌های اسکار نودوهفتم (۲۰۲۵) حاضر نبوده است.

@MorphoSyntax
08.04.202516:34


📘 کتاب | فلسفهٔ زبان‌شناسی زایشی

▫️The Philosophy of Generative Linguistics (2011)

▫️Peter Ludlow

@MorphoSyntax


🧾 واژه‌گزینی | گوجه‌سبز

▫️اسمش «هَلی»ـه، اما توی جمع غریبه صداش می‌کردیم «آلوچه». مدتی ازش بی‌خبر بودیم، تا این‌که خبردار شدیم پا شده اومده تهران، از سازمان میوه و تره‌بار لیسانس گرفته و از موز و آناناس هم گرون‌تر شده. اسم خودش رو هم عوض کرده، گذاشته «گوجه‌سبز». حق هم داره. کی حاضره برای یک کیلو «هَلی» یازده میلیون تومن پول بده؟!

@MorphoSyntax
18.04.202510:42


✨ دکتر علی‌اشرف صادقی (۲۵ اردی‌بهشت ۱۳۲۰) زبان‌شناس بی‌بدیل ایرانی، استاد بی‌جانشین گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که آثار و پژوهش‌های گران‌سنگش در خدمت به زبان فارسی و زبان‌های ایرانی از شمار بیرون است. در کنار همۀ اینها، استاد علی‌اشرف صادقی از اندک اندیشمندانی است که سبب شده واژۀ «علامه» در زبان فارسی همچنان زنده بماند و کاربرد خود را حفظ کند.

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔝بیست‌وپنجم فروردین ۱۴۰۴، در بازدید دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

@MorphoSyntax
19.04.202508:31


📑 مقاله | مطابقه و فاعل بندهای مشخصگر


▪️Agree and the subjects of specificational clauses (2023)

▪️By:
● Susana Bejar, University of Toronto
●Arsalan Kahnemuyipour, University of Toronto Mississauga

@MorphoSyntax


📢 فراخوان | جذب مدرس آموزش زبان فارسی

🔝مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران از مدرسان مجرب و واجد شرایط، برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دعوت به همکاری می‌کند.

@MorphoSyntax
07.04.202511:20


📓 کتاب | نظریهٔ فاز

▫️Phase Theory, An Introduction (2014)

▫️Barbara Citko
University of Washington

@MorphoSyntax
Көбірек мүмкіндіктерді ашу үшін кіріңіз.