Kechqurun tomga g‘o’za yoysam,
Ertalabgacha bitta ham qolmabdi.
Aqlli temir olam kezar.
Shoxi bor, ho‘kiz emas,
Egari bor, ot emas,
Xohlagan manzilingga
Yetkazadi, minsang bas.
Po‘lat qushim uchdi-ketdi.
Bir zum o‘tmay Oyga yetdi.
Shamolday uchqur,
Yo‘q oyog‘i va qo‘li.
Ko‘zga ko‘rinmas,
Charog‘on yurgan yo‘li.
Suv emas, simda oqar,
O‘t emas, chiroq yoqar.
O‘zi qator joylangan,
Bir-biriga boylangan.
Bir-birini kuzatar,
Behisob nur uzatar.
Kechasi oftobdek,
Kunduzi koptokdek.
Tagida taglik,
Boshida qalpoq,
Qalpoq tagidan
Mo‘ralab chiqar.
O‘chog‘i bor, mo‘risi yo‘q,
Cho‘g‘i boru kuyasi yo‘q.
Ortib, achchiq qizil meva,
Oq dengizda suzar kema.
Tashqari yoz, dim-olov,
Uychamizda muz, qirov.
Tinmas bitta,
Tinglar mingta.
Katta quti, ko‘zi bor,
Ko‘p tomosha, so‘zi bor.
Jonsiz, tinglaydi,
Qo‘lsiz, yozadi,
Tilsiz, so‘zlaydi.
Bir tuyam bor, guldiroq,
Hamma yeri yaltiroq.
Dengizda kema suzar,
Ketma-ket oltin uzar.
Uradi o‘rog‘i yo‘q,
Yig‘adi tirnog‘i yo‘q.
Doni bo‘lar qop-qop,
Yanchadi, to‘qmog‘i yo‘q.
Gurillashi tegirmonday,
Lekin tegirmon emas.
Uchishlari g‘ajirday,
Lekin g‘ajir emas.
Yo‘qdur qo‘lu oyog‘i,
Na ko‘zi, na qulog‘i,
Ammo unga bir qadam
Yer shari, Oyu, Zuhro.
G‘ildiraksiz parovoz,
Parovozki juda soz.
Dengizlarda suzadi,
Baliqlardan o‘zadi.
Cho‘zilib yotar narvon,
Undan o‘tar uy-karvon.
Kichik temir ustida,
Shamoldek yelib yurar.
Egalarim kelsin, deb
Har doim kutib turar.
Ko‘zi yaltiraydi,
Ichi qaltiraydi.
Yozda toycha,
Qishda xurjun.
Baland temir uy yurar,
Burni tog‘larni surar.
Sen ichida tursang tikka,
Olib chiqar yuksaklikka.
Bir uy bor:
Ko‘r bo‘lib kirasan,
Ko‘zli bo‘lib chiqasan.
Uyimiz nurdan,
O‘rganish bizdan,
O‘rgatish sizdan.
Sandiq to‘la pista-bodom,
Ochib ko‘r, bo‘lsang odam.
Xosiyati ko‘p, olam-olam,
Terib ol uni har dam.
Qo‘l bilan ekiladi,
Ko‘z bilan teriladi,
Og‘iz bilan o‘riladi.
Rangi har xil,
Nomi bir xil.
Tili po‘lat shovvoz,
So‘zlay olmas beqog‘oz.
Xuddi bir ayri u,
Qaysi harf ekan bu.
Olmasang yarim nafas,
Yo‘ldan o‘tgani qo‘ymas.
Tim qora kichkina xol,
To‘xtatar yo‘lda darhol.
Shakli o‘xshar o‘roqqa,
Doim tutar so‘roqqa.
Xuddi o‘xshar mirza terakka,
Yo‘lda doim turar tikka.
Shahari bor, odami yo‘q,
Daryosi bor, suvi yo‘q.
Tilla yozuvli daftar,
Ichida gavhar gaplar.
Bir vaqtda oladi,
Ko‘lankangiz qoladi.
Tarvuzim bor urug‘siz,
Pichoq bilan kesilmas.
Kesganingda ham uni
Maza qilib yeb bo‘lmas.
Ukamga o‘xshar o‘zi,
Aslo yumilmas ko‘zi.
Toyim bor, kishnamaydi,
Yez chog‘i ishlamaydi.
Suv ostida turar poylab,
O‘ljaga nayzasin shaylab.
Suvga solsam botmaydi,
Baliqlar ham yutmaydi.
Tepamda ko‘k dasturxon,
Dasturxonda shirmoy non.
Shirmoy non bir donadir,
Sindirilmas hech qachon.
Kunduz kuni o‘chirib,
Tunda yoqa olmaysan.
Ko‘kda qilich yarqiraydi,
Suvda aksi yaltiraydi.
To‘ntarilgan ko‘k qozonda
Oltin tanga qaynaydi.
Kunduzi ko‘rpa yopar,
Kechasi ochiq yotar.
Tunda chiqar onasi,
Necha minglab bolasi.
Bekinishar qo‘rqqandan
Kelib qolsa otasi.
Oyog‘i yo‘q, qo‘li yo‘q,
Shoshib chopib chiqar u.
Ulkan zamin bag‘ridan,
Salom olib chiqar u.
Oppoq sochli boshlari,
Daryo bo‘lar yoshlari.
Bola kelar, bola kelar,
Ilk mehr ola kelar,
Silab-siylab daraxtlarga,
Guldan marjon taqa kelar.
Qishda oq gul,
Bahorda suv sochadi.
Yel esganda,
Tumtaraqay qochadi.
Osmon chirog‘i
Yondi-yu o‘chdi.
(Chaqmoq)
Chirmandasi osmonda,
Raqsi yerda, har yonda.
Paqiri yo‘q, suv separ,
Tut qoqqanday duv separ.
Yerga tushsa loy qilar,
Dehqonlarni boy qilar.
Katta chelak teshildi,
Undan ko‘p suv to‘kildi.
Beqasamdan yo‘li bor,
Osmon-falakda chiqar.
Yozib kumush poyondoz,
Sovuqda elar shakar.
Sharbatsiz yasar novvot,
Toping siz bermay shahar.
Yanvar bobo novvot sotdi,
Olgan edim qo‘lim qotdi.
