🤩 Министрліктің парақшасында жаңа айдар - «Сен білесің бе?»
🔆 Ғылым апталығы аясында қазақ ғылымының көшбасшысы – Қаныш Сәтбаев туралы 10 қызықты дерек келтіреміз!
1️⃣ Қаныш Сәтбаевтың шын есімі – Ғабдулғани.
Балалық шағында анасы «Ғаниым, Ғанышым» деп еркелеткен. Ал мектепке барған кезде құжатқа «Қаныш» деп жазылып кеткен.
2️⃣ Ол – қазақтан шыққан тұңғыш геолог және академик.
Қаныш Имантайұлы – ғылым докторы атағын алған тұңғыш қазақ, әрі КСРО Ғылым академиясының мүшелігіне өткен алғашқы шығыс халықтарының өкілі болды.
3️⃣ 25 жасында алғаш рет қазақ тілінде «Алгебра» оқулығын жазған. 592 беттік бұл еңбек – қазақ жастарына арналған алғашқы математикалық оқулықтардың бірі.
4️⃣ Ғалым геологияда металлогениялық бағыттың негізін қалады. Ол алғашқы Қазақстандық металлогендік мектепті құрып, формациялық металлогендік талдау мен кен орындарын болжаудың тұтас кешенді әдісін әзірледі. Оның әдісінің арқасында 30-шы жылдардың соңында әлемдегі ең ірі Жезқазған мыс кен орны ашылды.
5️⃣ 12 сәуір – ғалымның туған күніне орай Ғылым қызметкерлері күні белгіленген. Қазақстан ғылымының дамуына қосқан орасан еңбегі осылайша ресми түрде дәріптеледі.
6️⃣ Ол – Қазақстан Ғылым Академиясының тұңғыш президенті.
1946 жылы құрылған Академияның бастауында Қаныш Сәтбаев тұрды. Сол кезде 1400-ге жуық қызметкері, оның ішінде 57 ғылым докторы және 184 ғылым кандидаты, 18 Ғылыми Зерттеу Институты бар еді.
7️⃣ Атақты тұлғалармен бірге оқыған. Семейдегі мұғалімдер семинариясында Мұхтар Әуезов, Әлкей Марғұланмен қатар оқыған. Ал сыныптастарының бірі – Жүсіпбек Аймауытов.
8️⃣ Уинстон Черчилльмен әзілдескен! 1947 жылы Англияға сапарында Черчилль одан: «Барлық қазақтар сіз сияқты сұңғақ, батыр тұлғалы ма?» деп сұрағанда, Қаныш Сәтбаев: «О, жоқ, Черчилль мырза, қазақтардың ішіндегі ең кішісі мен, халқым менен де биік», - деп жауап берген.
9️⃣ Александр Затаевичтің «500 қазақ әндері мен күйлері» жинағына 25 қазақ әнін өзі орындап, енгізген.
Ғалым тек геолог емес, халқымыздың музыка мұрасын жинауға да үлес қосқан. Әндерге ғылыми түсініктеме де жазған.
🔟 Көптеген жас ғалымдарға жол ашқан.
Әлкей Марғұлан, Шахмардан Есенов, Евней Букетов сынды ірі тұлғалардың ғылымға келуіне ықпал еткен ұстаз. Талантты тануда ерекше қабілеті болған.
⸻
⚜️Қаныш Сәтбаев – ғылымға ғана емес, ұлттың рухани, мәдени өрлеуіне де үлкен үлес қосқан алып тұлға.
❇️ Келесі шығарылымда тағы бір ұлы ғалым жайлы қызықты ақпарат береміз!
