به اعتراف یعقوبی ، روند گرایش ایرانیان نسبت به آیین تشیع، از عدل و محبت امیرالمومنین علی علیه السلام نسبت به موالی و ایرانیان شروع شده بود:
در تاریخ یعقوبی نوشته شده است: امام علی علیه‌السلام اموال بیت المال را به نسبت مساوی تقسیم میکرد و به موالی به همان اندازه میداد که به سایر عربها میداد. دليل او نیز این بود که در کتاب خدا، فرزندان اسماعیل بر فرزندان اسحاق برتری داده نشده اند. آن حضرت بارها فرمود که حضرت آدم (ع)، نه غلامی به دنیا آورد و نه کنیز، بندگان خدا آزادند... اگر مالی نزد من است در تقسیم آن میان سیاه و سفید، فرقی نخواهم گذاشت.
بعدها ابن عباس گفت: یکی از دلائل شکست امام علی (علیه‌السلام) این بود که امتیازات عربی را در نظر نگرفت. در همان زمان امام علی (علیه‌السلام) ، گروهی از اصحاب آن حضرت نزد ایشان آمده و اظهار کردند؛ اى اميرمؤمنان، به اشراف عرب، قريش و هر كه ترس مخالفت و فرار او مى‌رود اموال بيش ترى ببخش و آن ها را بر موالى و عجم مقدّم بدار، اما امام علی (علیه‌السلام) حاضر به قبول توصیه آنها نشد. ظلمی که در جامعه اسلامی نسبت به موالی صورت می گرفت، سبب گردید تا آنان نزد علی (علیه‌السلام) شکایت کنند. امام علیه السلام بدانها گفت: گویا قبل از رسیدن به خلافت: «ای گروه موالی! اینان شما را با یهود و نصاری برابر گرفته اند. به شما زن نمی‌دهند. ولی از شما زن میگیرند. و آنچه خود میگیرند مثل آن را به شما نمی پردازند. خود به تجارت بپردازید خداوند به شما برکت دهد.».
امام علی (علیه‌السلام) به حدی به موالی میدان داد که مورد اعتراض عربهایی همچون اشعث بن‌قیس قرار گرفت. وی به امام گفت، با نزدیک کردن حمراء به خود کندی را از خویش رانده است. امام فرمود: اگر موالی را از خود براند، بسیار جاهلانه خواهد بود. امام رعایت عدالت را می کرد، اما اعرابی چون اشعث که به تبعیض خو گرفته بودند چنین تصور میکردند که امام موالی را بر ایشان ترجیح داده است، هر چند محتمل می‌نماید که موالی در جنگها نیز به نفع آن حضرت مشارکتی داشته اند. این موضع امام نه تنها سبب حمایت آنان از امام گردید بلکه میتوانست ذهنيت موالی را نسبت به اهل بیت (علیهم‌السلام) مساعد گرداند.
به گفته شماری از محققان همین برخورد، بطور طبیعی، زمینه گرایشات خاص شیعی را در میان موالی به وجود آورده است؛ به ویژه که سلمان نیز به عنوان یک ایرانی در کنار ابوذر و عمار و مقداد، به عنوان قدیمترین حامیان امام علی شناخته می شد. این مسأله می توانست برای موالی قابل توجه باشد. سیدامیرعلی تصریح میکند که علی در بسیاری از أوقات، سهم خود از بیت المال را جهت آزادی اسرای ایرانی، قرار میداد، و در مشورت هایی که خلیفه با او میکرد، مرتب بر تخفیف‌فشار بر رعیت فارس اصرار داشته؛ استفان فلوتن نیز نوشته است: علت گرایش خراسانیان و ایرانیان به علویان این بود که آنها عدل واقعی را جز در حکومت علی مشاهده نکردند.
📚 تاریخ تشیع در ایران _ نوشته رسول جعفریان _ صفحه ۱۱۸ و ۱۱۹
🕋امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در بسیاری از اوقات، سهم خود را از بیت‌المال جهت آزاد سازی اسرای ایرانی، قرار میداد. و در مشورت‌هایی که عمر با او میکرد، مرتب بر تخفیف فشار بر رعیت فارس اصرار داشت.
و گفته شده که: علت گرایش خراسانیان و ایرانیان به علویان این بود که آنها
عدل واقعی را جز در حکومت علی علیه السلام مشاهده نکردند.
📚الحیاة السیاسیة للإمام الرضا علیه السلام، ص۱۷۳⚡️@rafedhism|رافضیسم⚡️
https://lib.eshia.ir/70435/1/173
دلایل پذیرش آیین شیعه به وسیله اکثریت ایرانیان:
شیعه نام عمومی گروه ها و نهضتهایی بود که پس از فوت پیامبر (ص) خلافت را حق علی (ع) و اولاد ایشان میدانستند و به تداوم جانشینی پیامبر (ص) و حاکمیت در خاندان حضرت علی (ع) و به خصوص فرزندان حضرت فاطمه (س) و امام حسین (ع) اعتقاد داشتند.
علاوه بر این در فرهنگ شیعه جنبه های مهمی وجود داشت که آن را در مقابل
تسنن برای ایرانیان پذیرفتنی میکرد که عمده ی این نکات چنین است
1-تشیع خلافت را حق نوادگان پیامبر (ص) و فرزندان امام علی (ع) می دانست.
این نکته در میان ایرانیان به نوعی سلطنت تعبیر میشد که حاکمیت شناخته شده در فلات ایران بود یعنی وراثت اصل مهم جانشینی بود.
2-ایرانیان برای پادشاه و حاکم چیزی را قایل بودند به نام فره ایزدی این فره که نور سلطنت نیز بود از طرف اهورامزدا به پادشاه تفویض میشد و از آنجا که پیامبر با منبع وحی و خداوند متصل بود به طور طبیعی فره دریافت مینمود و این نور به خاندانش منتقل می شد.
از سوی دیگر این باور میان ایرانیان بود که امام حسین با شهربانو دختر یزدگرد ازدواج کرده و ثمره ی این ازدواج تنها یک پسر و آن هم علی بن حسین (ع) بوده است و ایشان دارای دو فره و دو حق جانشینی یکی در میان اعراب و دیگری از طرف ساسانیان می باشند.
3-یکی از نزدیک ترین یاران پیامبر و از شیعیان نخستین سلمان فارسی ایرانی الاصل بود که مورد احترام شیعیان قرار داشت و پیامبر به او لطف و ارادت خاص داشت.
4_حضرت علی (ع) با فروش دختران والامقام و خانواده دار ایرانی مخالفت کرده بود و به همین خاطر به جهت تکریم ایشان را به عقد بزرگان عرب در آورده بودند وهمین مسئله نیز موجب توجه مردم ایران به اسلام و علاقه و ارادت بیشتر به خاندان علی بود.
5_قاتل خلیفه ی دوم که در قاموس شیعه غاصب حق خلافت است ابولؤلؤ می باشد که یک برده ی ایرانی بوده و به همین خاطر مغضوب اهل سنت است ولی انتقام او از عمر فقط برای احقاق حکومت علی است نه چیز دیگر.
6_یکی از نهضتهایی که موفق شده انتقام خون شهدای کربلا را بگیرد نهضت توابین است که توسط مختار انجام شد و موالی همان بردگان ایرانی در پیشبرد آن بسیار مؤثر بودند.
7_نکته ی آخر این که امام علی ابن موسی الرضا (ع) امام هشتم در ایران زندگی کرد و در ایران وفات یافت و اینکه حیات و ممات ایشان در ایران بود بسیار برای ایرانیان ارزشمند و مهم است.
همه ی این نکات علاوه بر روح ضد خلافت شیعه تشیع را در نظر ایرانیان مقبول تر کرده بود.
📚منبع : کتاب صفویان در گذرگاه تاریخ ، اثر دکتر حمید رضا صفا کیش ، بخش چهارم : بررسی وضعیت مذهبی و اجتماعی ایران در عصر صفوی ، فصل دوم : سوگواری و تعزیه به روایت سیاحان ، دلایل پذیرش آئین شیعه به وسیله اکثریت ایرانیان ، صفحه 433و434.
شعری از شاه طهماسب صفوی👑
ای کافر اگر نجات میخواهی
بگذر ز سفیدی و سیاهی
اولاد علی امام خود دان
اندیشه مکن ز پر گناهی
گر بنده شوی ز جان علی را
اندر دو جهان دو پادشاهی
ذرات جهان به ذر اویند
مرغان هوا و مور و ماهی
پرسند ز من نکیر و منکر
بر مذهب خود دهم گواهی
من بنده شاه ذوالفقارم
از خارجیان چه باک دارم
ای دشمن خاندان حیدر
مگریز که با تو کار دارم
📚مکاتبات شاه طهماسب،اثر دکتر عبدالحسین نوایی ،صفحه ۲۲۷
چرا ایرانیان پس از مسلمان شدن سمت عمر نرفتند؟
موبد زرتشتى ،دکتر خورشیدیان رئیس انجمن موبدان تهران، به این سوال پاسخ می‌دهند
مسلمان شدن ایرانیان یمن‌توسط حضرت علی علیه السلام:
جناب شیخ مفید در مورد مسلمان شدن اهل یمن توسط مولاعلی مینویسد:
بعث خالِد بن الوليد إلى أهل اليَمَن يَدْعوهم إلى الإسلام ، وأنفذ معه جماعةٌ من المسلمين فيهم البَراء بن عازِب ; فاقام خالد على القوم ستّةَ أشْهُريَدْعُوهم ، فلم يُجبْه أحدٌ منهم ، فساء ذلك رسولَ فدعا أميرَ المؤمنين علَي بن أبي طالب وأمَرَهُ أن يُقْفِلَ خالداً ومن معه. وقال له : « إن أراد أحدٌ ممن مع خالد أن يُعقِّبَ معك فاتْرُكْه ».قال البراء : فكنتُ فيمن عَقَّبَ معه ، فلمّا انتهينا إلى أوائل أهل اليمن ، بَلَغَ القوم الخبرُفتجمّعوا له ، فصلّى بنا عليُّ بن أبي طالب الفجرَ ثمّ تقدّم بين أيدينا ، فحَمِد اللّه وأثنى عليه ، ثمّ قرأ على القوم كتابَ رسولِ اللّه فأسلمت هَمْدان كلُّها في يومٍ واحد ، [وكتب بذلك أمير المؤمنين إلى رسول اللّه ] فلمّا قَرَأ كتابَه استبشر وابتهج ، وخَرَّ ساجداً شكراً للّه عزّ وجلّ ثمّ رَفَعَ رأسَه فجلس وقال : « السلامُ على هَمْدان السلام على هَمْدان » وتتابع بعد إسلام هَمْدان أهلُ اليمن على الإسلام .
مورّخين گويند پيغمبر اكرم ص خالد بن وليد را بجانب يمن مأمور داشته تا آنان را بدين اسلام دعوت كند و گروهى از مسلمانان را كه براء بن عاذب با آنها بود بكمك نامبرده فرستاد: خالد مدت شش ماه آنها را بدين اسلام دعوت كرد ليكن از زحمات خود نتيجه نگرفت رسول خدا ص كه عمل او را بى نتيجه يافت متأثر شده على ع را خوانده باو فرمود بزودى بجانب خالد رهسپار شده او و همراهيانش را برگردان و اگر كسى بميل خود خواست با تو باشد او را اجازه بده امير المؤمنين علیه السلام حسب الامر كوچ كرده و مأموريتش را بيان كرده بالاخره از كسانى كه خودش خواست با على علیه السلام بوده باشد براء بن عازب بود.او ميگويد چون ما در ركاب آن حضرت به نزديك يمن رسيديم و يمنيها از آمدن آن حضرت باخبر شدند اجتماع كردند على علیه السلام با ما نماز صبح را به جماعت ادا كرده آنگاه پيشاپيش ما ايستاده نيايش خدا بجا آورده و امريه رسول خدا را بر آنها خوانده، حقيقت على ع در آنها كارگر شده در يك روز همه قبيله همدان، مسلمان شدند امير المؤمنين از اسلام آنان به پيغمبر ص اطلاع داد چون پيغمبر از نامه على ع با- خبر شد خوشحال گرديده سجده شكر بجاى آورده آنگاه سر برداشته و نشست و فرمود السلام على اهل همدان درود بر همدانيها. چون همدانيها اسلام آوردند به پيروى از آنها ساير يمنی ها نيز بشرف اسلام مفتخر گرديدند.
📚الإرشاد نویسنده :جلد1،صفحه62
▫️اسکن کیفیت اصلی:
🌐 https://bit.ly/34RKg8I
📚إرواء الغليل في تخريج أحاديث منار السبيل،جلد2،صفحه 230
▫️اسکن کیفیت اصلی:
🌐 https://bit.ly/34Lx4C7
ادله دیگر ما اینکه در آن زمان یمن از ایران بوده و تعیین پادشاهان آنهم بدست ایرانی ها بوده است ؛طبری سُنی در تاریخ خود چنین مینویسد:#ایرانیان_و_اسلام
وکان للمروزان ابنان أحدهما تعجبه العربیة ویروی الشعر یقال له خر خسرة والآخر أسوار یتکلم بالفارسیة ویتدهقن فاستخلف المروزان ابنه خر خسرة وکان أحب ولده إلیه على الیمن وسار حتى إذا کان فی بعض بلاد العرب هلک فوضع فی تابوت وحمل حتى قدم به على کسرى فأمر بذلک التابوت فوضع فی خزانته وکتب علیه فی هذا التابوت فلان الذی صنع کذا وکذا قصته فی الجبلین ثم بلغ کسرى تعرب خر خسرة وروایته الشعر وتأدبه بأدب العرب فعزله وولى باذان وهو آخر من قدم الیمن من ولاة العجم .
مرزوان دو پسر داشت که یکی از آنها عربی را دوست می داشت.او را پادشاه یمن کرد و خودش از دنیا رفت،وقتی خبر به کسری رسید که این شخص به زبان عربی شعر می گوید و از زبان عربی خوشش می آید،او را عزل کرد و باذان ایرانی، را به جای او فرمانده کرد و باذان آخرین کسی است که از عجم[ایرانی ها]فرمانده یمن بوده است
📚تاريخ طبری،جلد1،صفحه 615
🌐 https://bit.ly/2sJAHdP
ولما بلغه موته سمع تکبیراً من الحضر، فکبر أهل الشام لذلک التکبیر فقالت فاختة زوجة معاویة: أقر الله عینک یا أمیر المؤمنین، ما الذی کبرت له قال: مات الحسن، قالت: أعلى موت ابن فاطمة تکبر قال: والله ما کبرت شماتة بموته ولکن استراح قلبی. وکان ابن عباس بالشام، فدخل علیه فقال: یا ابن عباس، هل تدری ما حدث فی أهل بیتک قال: لا أدری ما حدث إلا أنی أراک مستبشراً وقد بلغنی تکبیرک وسجودک، قال: مات الحسن، قال: إنا لله، یرحم الله أبا محمد، ثلاثاً؛ ثم قال: والله یا معاویة لا تسد حفرته حفرتک ولا یزید نقص عمره فی یومک، وإن کنا أصبنا بالحسن لقد أصبنا بإمام المتقین وخاتم النبیین، فسکن الله تلک العبرة وجبر تلک المصیبة وکان الله الخلف علینا من بعده.
📚وفیات الاعیان،ج2،ص66و67 ط دار صادر
هنگامی که خبر وفات حسن به معاویه رسید،صدای تکبیرش از کاخ خضراء شنیده شد.پس اهل شام نیز به تبعیت از او تکبیر گفتند.فاخته همسر معاویه به او گفت : چشمت روشن ای امیر المومنین،چه باعث شد تا تکبیر بگویی ؟ معاویه گفت : حسن از دنیا رفت.فاخته گفت : آیا به خاطر فوت پسر فاطمه تکبیر می گویی؟ معاویه گفت : به خدا سوگند به حاطر شادمانی از مرگ او تکبیر نگفتم اما خیالم راحت شد.ابن عباس در شام بود و بر معاویه وارد شد.معاویه گفت : ای ابن عباس،آیا می دانی برای خانواده ات چه اتفاقی افتاده است؟ ابن عباس گفت : نمی دانم چه اتفاقی افتاده است اما تو را شاد و خندان می بینم و خبر تکبیر گفتن و سجده ی تو به من رسیده است.معاویه گفت : حسن از دنیا رفت. ابن عباس گفت: خد ابو محمد را رحمت کند ـ این جمله را سه بار گفت‌ـ سوگند به خدا که اى معاویه، بدن او قبر تو را نخواهد بست و کم شدن عمر او، بر عمر تو نخواهد افزود، اگر ما به امام حسن ملحق شویم، به پیشواى پرهیزگاران و خاتم انبیاء ملحق شده‌ایم و خداوند این دورى را جبران و این اندوه را تسکین خواهد داد؛ و پس از آن خداوند براى ما جانشین انتخاب خواهد کرد.
دلایل پذیرش آیین شیعه به وسیله اکثریت ایرانیان:
شیعه نام عمومی گروه ها و نهضتهایی بود که پس از فوت پیامبر (ص) خلافت را حق علی (ع) و اولاد ایشان میدانستند و به تداوم جانشینی پیامبر (ص) و حاکمیت در خاندان حضرت علی (ع) و به خصوص فرزندان حضرت فاطمه (س) و امام حسین (ع) اعتقاد داشتند.
علاوه بر این در فرهنگ شیعه جنبه های مهمی وجود داشت که آن را در مقابل
تسنن برای ایرانیان پذیرفتنی میکرد که عمده ی این نکات چنین است
1-تشیع خلافت را حق نوادگان پیامبر (ص) و فرزندان امام علی (ع) می دانست.
این نکته در میان ایرانیان به نوعی سلطنت تعبیر میشد که حاکمیت شناخته شده در فلات ایران بود یعنی وراثت اصل مهم جانشینی بود.
2-ایرانیان برای پادشاه و حاکم چیزی را قایل بودند به نام فره ایزدی این فره که نور سلطنت نیز بود از طرف اهورامزدا به پادشاه تفویض میشد و از آنجا که پیامبر با منبع وحی و خداوند متصل بود به طور طبیعی فره دریافت مینمود و این نور به خاندانش منتقل می شد.
از سوی دیگر این باور میان ایرانیان بود که امام حسین با شهربانو دختر یزدگرد ازدواج کرده و ثمره ی این ازدواج تنها یک پسر و آن هم علی بن حسین (ع) بوده است و ایشان دارای دو فره و دو حق جانشینی یکی در میان اعراب و دیگری از طرف ساسانیان می باشند.
3-یکی از نزدیک ترین یاران پیامبر و از شیعیان نخستین سلمان فارسی ایرانی الاصل بود که مورد احترام شیعیان قرار داشت و پیامبر به او لطف و ارادت خاص داشت.
4_حضرت علی (ع) با فروش دختران والامقام و خانواده دار ایرانی مخالفت کرده بود و به همین خاطر به جهت تکریم ایشان را به عقد بزرگان عرب در آورده بودند وهمین مسئله نیز موجب توجه مردم ایران به اسلام و علاقه و ارادت بیشتر به خاندان علی بود.
5_قاتل خلیفه ی دوم که در قاموس شیعه غاصب حق خلافت است ابولؤلؤ می باشد که یک برده ی ایرانی بوده و به همین خاطر مغضوب اهل سنت است ولی انتقام او از عمر فقط برای احقاق حکومت علی است نه چیز دیگر.
6_یکی از نهضتهایی که موفق شده انتقام خون شهدای کربلا را بگیرد نهضت توابین است که توسط مختار انجام شد و موالی همان بردگان ایرانی در پیشبرد آن بسیار مؤثر بودند.
7_نکته ی آخر این که امام علی ابن موسی الرضا (ع) امام هشتم در ایران زندگی کرد و در ایران وفات یافت و اینکه حیات و ممات ایشان در ایران بود بسیار برای ایرانیان ارزشمند و مهم است.
همه ی این نکات علاوه بر روح ضد خلافت شیعه تشیع را در نظر ایرانیان مقبول تر کرده بود.
📚منبع : کتاب صفویان در گذرگاه تاریخ ، اثر دکتر حمید رضا صفا کیش ، بخش چهارم : بررسی وضعیت مذهبی و اجتماعی ایران در عصر صفوی ، فصل دوم : سوگواری و تعزیه به روایت سیاحان ، دلایل پذیرش آئین شیعه به وسیله اکثریت ایرانیان ، صفحه 433و434.
چهره حضرت ابوالفضل :
ابی الفرج اصفهانی، چنین می نویسد:📚 مقاتل الطالبیین، ص 90
📜 وکان العباس رجلا وسیما جمیلا، یرکب الفرس المطهم ورجلاه تخطان فی الأرض وکان یقال له: قمر بنی هاشم.
حضرت عباس مردی نیک صورت و زیبا بود. هنگامى که سوار اسب بسیار عالى و تنومدی می شد، پاهاى مبارکش به زمین کشیده میشد. و به او قمر بنى هاشم گفته می شد.
نقش ایرانیان در قیام مختار:
در قیام مختار ، ایرانیان فرصت مناسبی جهت خروج بر بنی امیه و عربان یافتند. در آن زمان کوفه از مراکز عمده ایرانیان و شیعیان علی که با بنی امیه عداوت سخت داشتند محسوب میشد. این شهر مرکز خلافت علی بود و ازین روعده بسیاری از پیروان و هواخواهان او درین شهر مسکن گزیده بودند. عده یی از اساوره ایرانی نیز از باز مانده جند شهنشاه ، پس از شکست قادسیه درین شهر باقی بود.
اینان دیلمیهایی بودند که در سپاه ایران خدمت میکردند و بعد از جنگ قادسی اسلام آورده بودند و در کوفه جای داشتند و بعلاوه کوفه در حدود حیره بنا شده بود و چنانکه معلوم است این دیار از قدیم تحت حمایت پادشاهان ساسانی بود خاطره قصر خورنق و ماجرای نعمان ومنذر هنوز در دل ایرانیانی که در حدود کوفه می زیستند گرم و زنده بود. ازین رو کوفه برای ايجاد يک كانون طغیان بر ضد تا زیان جای مناسبی بنظر میرسید.
📚دو قرن سکوت،صفحه87
در واقع ، مختار موالی را که مخصوصاً در کوفه زیاد بودند زیاده از حد دلجوئی کرد و آنها را که در دوره تسلط عمال بنی امیه عرضه جور و استخفاف بسیار واقع شده بودند هوا خواه خویش گردانید. عمال بنی امیه که تعصب عربی بسیار داشتند پیش از آن ، نسبت باین موالی تحقیر و اهانت بسیار روا داشته بودند. آنها قبل از آن موالی را پیاده بجنگ میبردند و از غنائم نیز بدانها هرگز بهره یی نمیدادند. مختار موالی را بر مرکب نشاند و از غنائم جنگ بهره شان داد. از این رو آنها بیاری مختار برخاستند.
📚دو قرن سکوت ،صفحه91
اردوی ابراهیم اشتر چنان از این ایرانیان در آگنده بود که وقتی يك سردار شامی برای مذاکره با ابراهیم به اردوی او میرفت از جایی که داخل اردو گشت تا جایی که نزد سردار اردو رسيد یک كلمه عربی از زبان سپاهیان نشنید.#ایرانیان_و_اسلام
📚دو قرن سکوت ،صفحه92
أَنَّ مَا ذَکَرَهُ عَنْ فَاطِمَةَ أَمْرٌ لَا یَلِیقُ بِهَا، وَلَا یَحْتَجُّ بِذَلِکَ إِلَّا رَجُلٌ جَاهِلٌ یَحْسَبُ أَنَّهُ یَمْدَحُهَا وَهُوَ یَجْرَحُهَا؛ فَإِنَّهُ لَیْسَ فِیمَا ذَکَرَهُ مَا یُوجِبُ الْغَضَبَ عَلَیْهِ؛ إِذْ لَمْ یَحْکُمْ - لَوْ کَانَ ذَلِکَ صَحِیحًا - إِلَّا بِالْحَقِّ الَّذِی لَا یَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ یَحْکُمَ بِخِلَافِهِ. وَمَنْ طَلَبَ أَنْ یُحْکَمَ لَهُ بِغَیْرِ حُکْمِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ فَغَضِبَ وَحَلَفَ أَنْ لَا یُکَلِّمَ الْحَاکِمَ، وَلَا صَاحِبَ الْحَاکِمِ، لَمْ یَکُنْ هَذَا مِمَّا یُحْمَدُ عَلَیْهِ وَلَا مِمَّا یُذَمُّ بِهِ الْحَاکِمُ، بَلْ هَذَا إِلَى أَنْ یَکُونَ جُرْحًا أَقْرَبُ مِنْهُ إِلَى أَنْ یَکُونَ مَدْحًا.
📚ابن تیمیه الحرانی الحنبلی، ابوالعباس أحمد عبد الحلیم (المتوفى 728 هـ)، منهاج السنة النبویة، ج4، ص243، تحقیق: د. محمد رشاد سالم، الناشر: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، الطبعة: الأولى، 1406 هـ - 1986 م.
آنچه [علامه حلی] در مورد فاطمه نقل کرده شایسته او نیست و تنها انسان جاهل به این چنین چیزهایی احتجاج میکند و گمان میکند که اینگونه دارد فاطمه را مدح و ستایش میکند در حالی که حقیقتا او را اینگونه مورد سرزنش قرار داده و به وی طعن وارد میکند. آنچه [علامه حلی] در مورد ابوبکر آورده چیزی نیست که موجب غضب کردن و خشمگین شدن بر وی باشد چرا که - اگر این نقل صحیح باشد - ابوبکر فقط به آن حکم حقّی حکم کرده که برای هیچ مسلمانی شایسته نیست جز به آن حکم کند و اگر کسی بخواهد که برای او به غیر حکم الهی و سنت نبوی حکم شود و در غیر این صورت غضب کند و خشمگین شود و قسم بخورد که با حاکم و هم‌نشین و همراه وی سخن نمی‌گوید، این چیزی نیست که موجب مدح و ستایش این فرد و به منزله سرزنش حاکم باشد بلکه چنین رفتاری بیشتر به عامل سرزنش و طعن وارد ساختن به چنین فردی نزدیک تر است تا عامل مدح و ستایش وی.اسکن کتاب
سروده‌ای از شاه طهماسب صفوی:
هرکس گوید که از تبرا ضرر است
آن را نه ز دین و نه ز ایمان خبر است
فرزند علی اگر تبرا نکند
فرزند علی نیست که نسل عُمَر است
📚 کتاب انساب النواصب،صفحه ۵۵۳
