OʻZBEKISTON TARIXI | Rasmiy kanal
22.04.202516:02
🎭 “Mister Bin” – so‘zsiz kulgu afsonasi
1990-yillarda ekranlarni zabt etgan, o‘zining g‘aroyib qiliqlari bilan dunyoni kuldirgan Janob Binni ko‘rmagan odam kam bo‘lsa kerak. Uning harakati, mimikasi, ohangsiz hazillari – barchasi tomoshabinni bir lahzada o‘ziga rom qiladi.
Bu rolda ishtirok etgan aktyor – Rouen Atkinson hayoti davomida 50 dan ortiq obrazlarda o‘ynagan, ammo biror bir rol uni Mister Binchalik mashhur qilmagan.
Disneyʼning afsonaviy “Qirol Sher” multfilmidagi Zazu – ya’ni u qushcha bor-ku – unga Mister Binning o‘zi ovoz bergan!
🎥 Agar sizga shunaqa g‘aroyib faktlar, tanish obrazlar ortidagi sirli haqiqatlar qiziq bo‘lsa biz bilan birga bo‘ling!
📅 Har dushanba, soat 21:35 da – “Qiziqarli Tarix” ko‘rsatuvini tomosha qilishni unutmang!
📌 Tarix – faqat kitoblardagina emas. Ba’zida u sizni kuldiradi ham!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 YouTube 😎 Facebook
1990-yillarda ekranlarni zabt etgan, o‘zining g‘aroyib qiliqlari bilan dunyoni kuldirgan Janob Binni ko‘rmagan odam kam bo‘lsa kerak. Uning harakati, mimikasi, ohangsiz hazillari – barchasi tomoshabinni bir lahzada o‘ziga rom qiladi.
Bu rolda ishtirok etgan aktyor – Rouen Atkinson hayoti davomida 50 dan ortiq obrazlarda o‘ynagan, ammo biror bir rol uni Mister Binchalik mashhur qilmagan.
Disneyʼning afsonaviy “Qirol Sher” multfilmidagi Zazu – ya’ni u qushcha bor-ku – unga Mister Binning o‘zi ovoz bergan!
🎥 Agar sizga shunaqa g‘aroyib faktlar, tanish obrazlar ortidagi sirli haqiqatlar qiziq bo‘lsa biz bilan birga bo‘ling!
📅 Har dushanba, soat 21:35 da – “Qiziqarli Tarix” ko‘rsatuvini tomosha qilishni unutmang!
📌 Tarix – faqat kitoblardagina emas. Ba’zida u sizni kuldiradi ham!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 YouTube 😎 Facebook
22.04.202505:04
⚡️ Bunaqasi tarixda boʻlmagan: yangi ekspeditsiya
Ohangaron togʻlaridan kutilmagan arxeologik kashfiyot! Arxeologlar bu yerda paleolit davriga oid yodgorlikni aniqlashdi — bu esa odamzodning ilk hayot tarziga doir izlar shunday yaqinimizda, o‘z tog‘larimiz orasida yashiringanini anglatadi!
Topilma orasida tosh qurollar, oddiy mehnat anjomlari, hatto bronza bilaguzuk ham bor. Bu esa insoniyatning ilk qadamlari qanday boshlanganini o‘rganish uchun noyob imkoniyat yaratmoqda.
Mutaxassislar fikricha, bu hududda bundan ming yil ilgari ham odamlar yashagan bo‘lishi mumkin. Bu faqat arxeologlar emas, balki butun tarixchilar jamoatchiligi uchun ham katta yangilik.
Endi esa oldimizda yangi vazifa — bu qadimiy sirlarni to‘liq ochish va ularni kelajak avlodlarga yetkazish. Chunki bu topilma nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo tarixiga yangi nur sochishi mumkin!
Tez kunda. Faqat “Oʻzbekiston tarixi” telekanalida. Oʻtkazib yubormang!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
Ohangaron togʻlaridan kutilmagan arxeologik kashfiyot! Arxeologlar bu yerda paleolit davriga oid yodgorlikni aniqlashdi — bu esa odamzodning ilk hayot tarziga doir izlar shunday yaqinimizda, o‘z tog‘larimiz orasida yashiringanini anglatadi!
Topilma orasida tosh qurollar, oddiy mehnat anjomlari, hatto bronza bilaguzuk ham bor. Bu esa insoniyatning ilk qadamlari qanday boshlanganini o‘rganish uchun noyob imkoniyat yaratmoqda.
Mutaxassislar fikricha, bu hududda bundan ming yil ilgari ham odamlar yashagan bo‘lishi mumkin. Bu faqat arxeologlar emas, balki butun tarixchilar jamoatchiligi uchun ham katta yangilik.
Endi esa oldimizda yangi vazifa — bu qadimiy sirlarni to‘liq ochish va ularni kelajak avlodlarga yetkazish. Chunki bu topilma nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo tarixiga yangi nur sochishi mumkin!
Tez kunda. Faqat “Oʻzbekiston tarixi” telekanalida. Oʻtkazib yubormang!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
24.04.202505:01
❔ Qo‘qon Sharqiy Turkiston taqdirida hal qiluvchi kuch bo‘lganmi?
“1757-yilda jung‘orlar Sin manchjurlari tomonidan supurib tashlangandan keyin, Xitoy uchun eng katta xavf bo‘ladigan kuch Qo‘qon edi. Dastlab Xitoy bosimini o‘tkazdi. Xitoy jung‘orlarni yenggan bir siyosiy kuch sifatida bilishimiz kerakki, baribir ta‘sirini o‘tkazdirishga harakat qiladi.
Bu yerda Xitoyda hukmronlik qilgan manchjurlarni nazarda tutyapmiz. Ularni eng birinchi maqsadi Sharqiy Turkistonda mustahkamlanish bo‘lgan. 50-yillarda Sharqiy Turkistonga Sin imperiyasi kirib keldi. Bu paytda hali Qo‘qon kuchli davlatga aylanib ulgurmagan edi.
1709-1710 yillarda Qo‘qon davlatchiligi paydo bo‘ldi. O‘rtacha 40-45 yil oralig‘ida siz Sin imperiyasiga qarshisiga chiqyapsiz. Erdonabiy davrigacha biroz murasosizlik bo‘ldi. Ya‘ni u yerdagi Sinlarning ta‘siri yoki ularni qaysidir ma’noda bosimi sezilib turardi.
Erdonabiy davri, keyin Norbo‘tabiy davrida Manchjuriya sinlariga o‘zining so‘zini o‘tkaza boshladi. Imperator bilan xat almashinuvi Erdonabiy davrida ham, Norbo‘tabiy davrida ham bo‘lgan. O‘sha davrda birinchi navbatda Sharqiy Turkistonda savdogarlarning mustahkamlanishi, aynan andijonliklar atamasining keng yoyilishi sodir bo‘ldi.
Ba‘zi manbalarda Sharqiy Turkistonda dastlab o‘zini savdo ta‘siriga ega bo‘lganlardan ko‘proq andijonlik savdogarlar bo‘lganligi aytiladi. Lekin keyinchalik Xitoyni o‘zida ham Markaziy Osiyodan kelgan savdogarlarni hammasiga andijonlik atamasi berilgan.
Umuman o‘zbek xonliklari o‘sha paytda Sharqiy Turkiston xo‘jalari uchun boshpana bo‘lgan. Aynan Qo‘qon xonligi bunda yetakchi o‘rin tutardi. Erdonabiy va Norbo‘tabiydan imperatorlar xo‘jalarni qaytarishni so‘rashgan. Yoki ularni Xitoy hududiga o‘tkazmaslik so‘raladi.
Manbalarda kelishicha, kelishuvga ko‘ra Norbo‘tabiyga 1000 dona kumush quymasi jo‘natiladi. Shundan keyin Qo‘qon hukmdorlari har bir quymadan 700 dona kumush tanga chiqargan deyiladi. 1770-yillarda Qo‘qon xonligi o‘zining mustaqil pul siyosatini yurita boshlaydi.
Bu chiqarilgan pullar vaqtida Sharqiy Turkiston savdosida yurgan. Bu nafaqat siyosiy, iqtisodiy ta‘sirini ko‘rsatadi.
Xo‘jalar bosh og‘riq edi. Sababi o‘sha paytda Yorkant xonlari ketgandan keyin, hokimiyat aynan xo‘jalarga o‘tdi. Xo‘jalar Xitoyga qarshi asosiy yetakchi kuch edi.
Afsuski, ishoqiylar va Ofoq xo‘jalar orasidagi nizo yomon oqibatlarga olib keldi. Aholi orasida bo‘linishlar bo‘ldi. XVIII-XIX asrning 1-yarmida Sharqiy Turkistonda vaziyat juda chigallashdi. Aynan bu davrda Qo‘qon va Xitoy o‘rtasidagi munosabatlar Sharqiy Turkiston hayotida juda katta rol o‘ynagan. Qo‘qon u yerdagi diniy-siyosiy hokimiyat uchun ya‘ni vaqti kelib u yerni sin-manchjurlardan tozalashni istardi.
Xo‘jalar esa ular uchun Sharqiy Turkistondagi ta‘sirni ushlab turadigan katta bir kuch edi. 1761-yili Yorkant qo‘mondoni Sin Chuning markaziy hukumatga yozgan xabarnomasida shunday yozilgan: “Bu yerga muntazam kelib turadigan ko‘plab Andijon savdogarlari mahalliy aholi bilan aralashib ketmoqda. Dushman faqat tashqaridan emas, ichkarida ham yashirinishi mumkinligidan xavotirdamiz”.
Bundan biz andijonlik savdogarlar Sharqiy Turkistonning turli hududlarini bozorlarini egallay boshlaganini ko‘rishimiz mumkin. Shansi Gansu viloyatining gubernatori Yengiyuy aytadiki, “Yaqinda Andijon, Badaxshon, Qirg‘iz va boshqa musulmonlar bizning bozorlarimizda savdo qilmoqda. Ular o‘z uylariga erkin qatnashmoqda”.
Bundan bilishingiz mumkinki, Markaziy Osiyo xalqlari to‘gridan-to‘g‘ri kirib borishgan. 1838-yilda Qashqar hokimi Zuhriddinbek hukmronligi davrida Yangi Qo‘rg‘on qishlog‘i ko‘chalaridan biri Andijon ko‘cha deb nomlanganligi, bu yerda andijonliklarning ta‘sirini ko‘rsatadi.
Bartold “Markaziy Osiyo va Sharqiy Turkiston o‘rtasida savdo aloqalari andijonlik savdogarlar orqali amalga oshirilganini ham ko‘plab o‘ziga xos omillari bor edi” deydi.
Nurbek Allabergenov, tarixchi (davomi bor).
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
“1757-yilda jung‘orlar Sin manchjurlari tomonidan supurib tashlangandan keyin, Xitoy uchun eng katta xavf bo‘ladigan kuch Qo‘qon edi. Dastlab Xitoy bosimini o‘tkazdi. Xitoy jung‘orlarni yenggan bir siyosiy kuch sifatida bilishimiz kerakki, baribir ta‘sirini o‘tkazdirishga harakat qiladi.
Bu yerda Xitoyda hukmronlik qilgan manchjurlarni nazarda tutyapmiz. Ularni eng birinchi maqsadi Sharqiy Turkistonda mustahkamlanish bo‘lgan. 50-yillarda Sharqiy Turkistonga Sin imperiyasi kirib keldi. Bu paytda hali Qo‘qon kuchli davlatga aylanib ulgurmagan edi.
1709-1710 yillarda Qo‘qon davlatchiligi paydo bo‘ldi. O‘rtacha 40-45 yil oralig‘ida siz Sin imperiyasiga qarshisiga chiqyapsiz. Erdonabiy davrigacha biroz murasosizlik bo‘ldi. Ya‘ni u yerdagi Sinlarning ta‘siri yoki ularni qaysidir ma’noda bosimi sezilib turardi.
Erdonabiy davri, keyin Norbo‘tabiy davrida Manchjuriya sinlariga o‘zining so‘zini o‘tkaza boshladi. Imperator bilan xat almashinuvi Erdonabiy davrida ham, Norbo‘tabiy davrida ham bo‘lgan. O‘sha davrda birinchi navbatda Sharqiy Turkistonda savdogarlarning mustahkamlanishi, aynan andijonliklar atamasining keng yoyilishi sodir bo‘ldi.
Ba‘zi manbalarda Sharqiy Turkistonda dastlab o‘zini savdo ta‘siriga ega bo‘lganlardan ko‘proq andijonlik savdogarlar bo‘lganligi aytiladi. Lekin keyinchalik Xitoyni o‘zida ham Markaziy Osiyodan kelgan savdogarlarni hammasiga andijonlik atamasi berilgan.
Umuman o‘zbek xonliklari o‘sha paytda Sharqiy Turkiston xo‘jalari uchun boshpana bo‘lgan. Aynan Qo‘qon xonligi bunda yetakchi o‘rin tutardi. Erdonabiy va Norbo‘tabiydan imperatorlar xo‘jalarni qaytarishni so‘rashgan. Yoki ularni Xitoy hududiga o‘tkazmaslik so‘raladi.
Manbalarda kelishicha, kelishuvga ko‘ra Norbo‘tabiyga 1000 dona kumush quymasi jo‘natiladi. Shundan keyin Qo‘qon hukmdorlari har bir quymadan 700 dona kumush tanga chiqargan deyiladi. 1770-yillarda Qo‘qon xonligi o‘zining mustaqil pul siyosatini yurita boshlaydi.
Bu chiqarilgan pullar vaqtida Sharqiy Turkiston savdosida yurgan. Bu nafaqat siyosiy, iqtisodiy ta‘sirini ko‘rsatadi.
Xo‘jalar bosh og‘riq edi. Sababi o‘sha paytda Yorkant xonlari ketgandan keyin, hokimiyat aynan xo‘jalarga o‘tdi. Xo‘jalar Xitoyga qarshi asosiy yetakchi kuch edi.
Afsuski, ishoqiylar va Ofoq xo‘jalar orasidagi nizo yomon oqibatlarga olib keldi. Aholi orasida bo‘linishlar bo‘ldi. XVIII-XIX asrning 1-yarmida Sharqiy Turkistonda vaziyat juda chigallashdi. Aynan bu davrda Qo‘qon va Xitoy o‘rtasidagi munosabatlar Sharqiy Turkiston hayotida juda katta rol o‘ynagan. Qo‘qon u yerdagi diniy-siyosiy hokimiyat uchun ya‘ni vaqti kelib u yerni sin-manchjurlardan tozalashni istardi.
Xo‘jalar esa ular uchun Sharqiy Turkistondagi ta‘sirni ushlab turadigan katta bir kuch edi. 1761-yili Yorkant qo‘mondoni Sin Chuning markaziy hukumatga yozgan xabarnomasida shunday yozilgan: “Bu yerga muntazam kelib turadigan ko‘plab Andijon savdogarlari mahalliy aholi bilan aralashib ketmoqda. Dushman faqat tashqaridan emas, ichkarida ham yashirinishi mumkinligidan xavotirdamiz”.
Bundan biz andijonlik savdogarlar Sharqiy Turkistonning turli hududlarini bozorlarini egallay boshlaganini ko‘rishimiz mumkin. Shansi Gansu viloyatining gubernatori Yengiyuy aytadiki, “Yaqinda Andijon, Badaxshon, Qirg‘iz va boshqa musulmonlar bizning bozorlarimizda savdo qilmoqda. Ular o‘z uylariga erkin qatnashmoqda”.
Bundan bilishingiz mumkinki, Markaziy Osiyo xalqlari to‘gridan-to‘g‘ri kirib borishgan. 1838-yilda Qashqar hokimi Zuhriddinbek hukmronligi davrida Yangi Qo‘rg‘on qishlog‘i ko‘chalaridan biri Andijon ko‘cha deb nomlanganligi, bu yerda andijonliklarning ta‘sirini ko‘rsatadi.
Bartold “Markaziy Osiyo va Sharqiy Turkiston o‘rtasida savdo aloqalari andijonlik savdogarlar orqali amalga oshirilganini ham ko‘plab o‘ziga xos omillari bor edi” deydi.
Nurbek Allabergenov, tarixchi (davomi bor).
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
23.04.202507:03
⚡️Toʻylarni tartibga solish bugunninggina muammosi emas
Bugungi kunda jamiyatimiz oldida turgan dolzarb masalalardan biri dabdabali va serxarajat to‘ylarni ixchamlashtirishdir.
Prezidentimiz Sh.M. Mirziyoyev O‘zbekiston ijodkor ziyolilari vakillari bilan uchrashuv chog‘ida to‘y-ma’rakalarni tartibga solish nozik masala ekaniga urg‘u berib: “Haqiqatdan ham ayni shu masalalar necha yillar, hatto asrlardan beri kun tartibidan tushmasdan keladi.
Jadid bobolarimiz ham to‘y-ma’rakalarimizdagi isrofgarchilik, dabdababozlik, maqtanchoqlik millatimizni ma’naviy tanazzulga yetaklaydigan illat ekani haqida qanday kuyunib o‘tganlarini yaxshi bilamiz... To‘y-ma’raka – bu faqat shaxsiy ish emas, balki ijtimoiy masala” deb juda to‘g‘ri baho berdi.
Bundan 100 yil oldingi tariximizga nazar tashlasak, Buxoro amirligida ham dabdabali to‘ylar va marosimlarni tugatish kun tartibida turgan muhim ijtimoiy vazifalardan biri bo‘lganligiga guvoh bo‘lamiz.
XX asr boshlarida Buxoro amirligida to‘ylar g‘oyatda hashamdor bo‘lib, 7-8 kun davom etar, har kuni 6-7 xil ovqat pishirilib, taklif qilingan mehmonlarga 5 qadoq (410 gramm)dan 2 pud (1 pud – 16 kg)gacha qand berilar va chopon kiydirilardi. Bundan tashqari, to‘ylarda ko‘pkarilar tashkil qilish odat tusiga kirib qolgan edi.
Buxoro amiri Olimxon (1910-1920) hukmronligi davrida to‘y-ma’rakalardagi isrofgarchiliklar va dabdababozliklarni tugatishga alohida e’tibor qaratdi hamda to‘ylarni ixcham o‘tkazishga oid farmonlar qabul qildi.
Jumladan, 1911-yil mart oyida “Juda isrofli to‘ylarni tugatish to‘g‘risida” farmon chiqardi. Unga ko‘ra, to‘ylarda palovdan boshqa ovqat berganlarga 75 darra urish jazosi tayinlanib, sunnat va nikoh to‘ylarida tashkil qilinadigan uloq chopish va poyga tadbirlari bekor qilindi.
Ushbu tadbirni tashkil etgan shaxs o‘lim jazosiga mahkum etilishi belgilab qo‘yildi. Shuningdek, buxoroliklar to‘ylariga kelgan barcha mehmonlarga ziyofatdan tashqari ularning har biriga chopon berish rasmi ta’qiqlab qo‘yildi.
1916-yil 5-iyunda Buxoro amiri Olimxon amaldorlar va ulamolarni yig‘ib, majlis qiladi hamda to‘ylardagi isrofgarchiliklar, xususan, qand tarqatishni shariatga zid, deb fatvo chiqaradi.
Amir Olimxon serxarajat to‘ylar oilalarni iqtisodiy falokat yoqasiga olib kelishini anglagan holda, bunday to‘ylarni bartaraf etish bo‘yicha qat’iy talablarni ishlab chiqdi.
Natijada to‘y kunlari qisqartirildi, bir xil ovqat pishirish belgilab qo‘yildi, chopon kiydirishlar keskin kamaydi, qand tarqatish to‘xtatildi hamda ko‘pkarilar o‘tkazilmay qo‘yildi.
Ayrim amaldorlarning poraxo‘rligi tufayli amir farmoniga zid ravishda hashamdor to‘ylar o‘tkazib turilgan bo‘lsa-da, oddiy xalq bu farmonlarni mamnuniyat bilan qabul qildi va unga amal qildi.
Xulosa qilib aytganda, oradan 100 yildan ortiqroq vaqt o‘tib, bugungi jamiyatimiz oldida ham to‘y marosimlarini tartibga solish dolzarb masala bo‘lib turibdi.
©Jamolova Dilnoza Muyidinovna, tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
Bugungi kunda jamiyatimiz oldida turgan dolzarb masalalardan biri dabdabali va serxarajat to‘ylarni ixchamlashtirishdir.
Prezidentimiz Sh.M. Mirziyoyev O‘zbekiston ijodkor ziyolilari vakillari bilan uchrashuv chog‘ida to‘y-ma’rakalarni tartibga solish nozik masala ekaniga urg‘u berib: “Haqiqatdan ham ayni shu masalalar necha yillar, hatto asrlardan beri kun tartibidan tushmasdan keladi.
Jadid bobolarimiz ham to‘y-ma’rakalarimizdagi isrofgarchilik, dabdababozlik, maqtanchoqlik millatimizni ma’naviy tanazzulga yetaklaydigan illat ekani haqida qanday kuyunib o‘tganlarini yaxshi bilamiz... To‘y-ma’raka – bu faqat shaxsiy ish emas, balki ijtimoiy masala” deb juda to‘g‘ri baho berdi.
Bundan 100 yil oldingi tariximizga nazar tashlasak, Buxoro amirligida ham dabdabali to‘ylar va marosimlarni tugatish kun tartibida turgan muhim ijtimoiy vazifalardan biri bo‘lganligiga guvoh bo‘lamiz.
XX asr boshlarida Buxoro amirligida to‘ylar g‘oyatda hashamdor bo‘lib, 7-8 kun davom etar, har kuni 6-7 xil ovqat pishirilib, taklif qilingan mehmonlarga 5 qadoq (410 gramm)dan 2 pud (1 pud – 16 kg)gacha qand berilar va chopon kiydirilardi. Bundan tashqari, to‘ylarda ko‘pkarilar tashkil qilish odat tusiga kirib qolgan edi.
Buxoro amiri Olimxon (1910-1920) hukmronligi davrida to‘y-ma’rakalardagi isrofgarchiliklar va dabdababozliklarni tugatishga alohida e’tibor qaratdi hamda to‘ylarni ixcham o‘tkazishga oid farmonlar qabul qildi.
Jumladan, 1911-yil mart oyida “Juda isrofli to‘ylarni tugatish to‘g‘risida” farmon chiqardi. Unga ko‘ra, to‘ylarda palovdan boshqa ovqat berganlarga 75 darra urish jazosi tayinlanib, sunnat va nikoh to‘ylarida tashkil qilinadigan uloq chopish va poyga tadbirlari bekor qilindi.
Ushbu tadbirni tashkil etgan shaxs o‘lim jazosiga mahkum etilishi belgilab qo‘yildi. Shuningdek, buxoroliklar to‘ylariga kelgan barcha mehmonlarga ziyofatdan tashqari ularning har biriga chopon berish rasmi ta’qiqlab qo‘yildi.
1916-yil 5-iyunda Buxoro amiri Olimxon amaldorlar va ulamolarni yig‘ib, majlis qiladi hamda to‘ylardagi isrofgarchiliklar, xususan, qand tarqatishni shariatga zid, deb fatvo chiqaradi.
Amir Olimxon serxarajat to‘ylar oilalarni iqtisodiy falokat yoqasiga olib kelishini anglagan holda, bunday to‘ylarni bartaraf etish bo‘yicha qat’iy talablarni ishlab chiqdi.
Natijada to‘y kunlari qisqartirildi, bir xil ovqat pishirish belgilab qo‘yildi, chopon kiydirishlar keskin kamaydi, qand tarqatish to‘xtatildi hamda ko‘pkarilar o‘tkazilmay qo‘yildi.
Ayrim amaldorlarning poraxo‘rligi tufayli amir farmoniga zid ravishda hashamdor to‘ylar o‘tkazib turilgan bo‘lsa-da, oddiy xalq bu farmonlarni mamnuniyat bilan qabul qildi va unga amal qildi.
Xulosa qilib aytganda, oradan 100 yildan ortiqroq vaqt o‘tib, bugungi jamiyatimiz oldida ham to‘y marosimlarini tartibga solish dolzarb masala bo‘lib turibdi.
©Jamolova Dilnoza Muyidinovna, tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
22.04.202515:00
📲 Butun boshli muzey telefoningizda
Bugungi globallashuv jarayonida dunyo sivilizatsiyasiga asos bo‘lgan moddiy va ma’naviy yodgorliklarni keng ommaga targ‘ib qilish dolzarb masalaga aylangan.
Muzeylarning ijtimoiy madaniy qimmati, ularning jamiyat va madaniyat o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni ta’minlashdagi o‘rniga katta e’tibor qaratilgan.
Shu jihatdan jahonda muzeylarni virtuallashtirish amaliyoti ularning kolleksiyalari haqidagi ma’lumotlarni keng jamoatchilikka onlayn tarzda yetkazib berishning ommabop va tezkor shakli, muzey marketingining yangi, ilg‘or usuli sifatida jadal sur’atlar bilan rivojlanmoqda.
✅ Shu asosda Temuriylar tarixi davlat muzeyida zamonaviy texnologiyalardan keng qo‘llanilishi, o‘zining amaliy natijalari bilan ahamiyatlidir.
Ushbu mavzu haqida batafsil “Vaqt mashinasi” koʻrsatuvidan olingan yuqoridagi videoda soʻz boradi.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
Bugungi globallashuv jarayonida dunyo sivilizatsiyasiga asos bo‘lgan moddiy va ma’naviy yodgorliklarni keng ommaga targ‘ib qilish dolzarb masalaga aylangan.
Muzeylarning ijtimoiy madaniy qimmati, ularning jamiyat va madaniyat o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni ta’minlashdagi o‘rniga katta e’tibor qaratilgan.
Shu jihatdan jahonda muzeylarni virtuallashtirish amaliyoti ularning kolleksiyalari haqidagi ma’lumotlarni keng jamoatchilikka onlayn tarzda yetkazib berishning ommabop va tezkor shakli, muzey marketingining yangi, ilg‘or usuli sifatida jadal sur’atlar bilan rivojlanmoqda.
✅ Shu asosda Temuriylar tarixi davlat muzeyida zamonaviy texnologiyalardan keng qo‘llanilishi, o‘zining amaliy natijalari bilan ahamiyatlidir.
Ushbu mavzu haqida batafsil “Vaqt mashinasi” koʻrsatuvidan olingan yuqoridagi videoda soʻz boradi.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
23.04.202505:01
☕️ Eksponat: Ulug‘bek piyolasi
Buyuk ajdodimiz Mirzo Ulug‘bek nafaqat yulduzlarni o‘rgangan, balki san’at va nafislikni ham chuqur qadrlagan. Bugungi kunda uning shaxsan o‘zi foydalangan bo‘lishi mumkin bo‘lgan yashil nefritdan yasalgan piyola Londonning Britaniya muzeyida saqlanmoqda! 🏛
📍 Muzey katalog raqami: №1959,1120.1
🗓 Yasalgan yili: 1420–1449 yillar
📐 Hajmi: 7,3 × 19,5 × 12,4 sm
💧 Sig‘imi: ~250 ml
🔍 Kosada Ulug‘bekning nomi arab yozuvida, turkiy tilida bitilgan. Dastasi — Xitoy mifologiyasidagi ajdar timsolida. Kumush bilan sayqal berilgan.
📜 Afsonalarga ko‘ra, nefrit idishlar zaharni aniqlaydi va o‘z-o‘zidan yoriladi. Shuning uchun bu kabi kosalar faqat hukmdorlar dasturxoni bezagi bo‘lgan.
🇹🇷 Tarixchilarning taxminicha, bu piyola Ulug‘bekning suyukli shogirdi Ali Qushchi tomonidan Istanbulga olib ketilgan. Chunki u ustozidan yodgorlik sifatida bu qimmatbaho idishni o‘zi bilan olib ketgan bo‘lishi mumkin.
🌍 2016–2017 yillarda kosa Xitoy, Kanada, Avstraliya va AQSh kabi mamlakatlarda o‘tkazilgan yirik ko‘rgazmalarda namoyish etilgan.
📚 Mirzo Ulug‘bek faqat ilm emas, madaniyat, go‘zallik va san’at orqali ham tarixda abadiy iz qoldirgan siymodir. Shu kosaning o‘zi – tarix, estetik va sirli bir hikoya!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
Buyuk ajdodimiz Mirzo Ulug‘bek nafaqat yulduzlarni o‘rgangan, balki san’at va nafislikni ham chuqur qadrlagan. Bugungi kunda uning shaxsan o‘zi foydalangan bo‘lishi mumkin bo‘lgan yashil nefritdan yasalgan piyola Londonning Britaniya muzeyida saqlanmoqda! 🏛
📍 Muzey katalog raqami: №1959,1120.1
🗓 Yasalgan yili: 1420–1449 yillar
📐 Hajmi: 7,3 × 19,5 × 12,4 sm
💧 Sig‘imi: ~250 ml
🔍 Kosada Ulug‘bekning nomi arab yozuvida, turkiy tilida bitilgan. Dastasi — Xitoy mifologiyasidagi ajdar timsolida. Kumush bilan sayqal berilgan.
📜 Afsonalarga ko‘ra, nefrit idishlar zaharni aniqlaydi va o‘z-o‘zidan yoriladi. Shuning uchun bu kabi kosalar faqat hukmdorlar dasturxoni bezagi bo‘lgan.
🇹🇷 Tarixchilarning taxminicha, bu piyola Ulug‘bekning suyukli shogirdi Ali Qushchi tomonidan Istanbulga olib ketilgan. Chunki u ustozidan yodgorlik sifatida bu qimmatbaho idishni o‘zi bilan olib ketgan bo‘lishi mumkin.
🌍 2016–2017 yillarda kosa Xitoy, Kanada, Avstraliya va AQSh kabi mamlakatlarda o‘tkazilgan yirik ko‘rgazmalarda namoyish etilgan.
📚 Mirzo Ulug‘bek faqat ilm emas, madaniyat, go‘zallik va san’at orqali ham tarixda abadiy iz qoldirgan siymodir. Shu kosaning o‘zi – tarix, estetik va sirli bir hikoya!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
21.04.202514:04
❗️Bu tun tarix jonlanadi
1305-yil, 5-avgust. Shotlandiya qahramoni Uilyam Vollas xoin qo‘llar tomonidan hibsga olinadi. Uni sotgan kim? Yaqin birodarimi? Sababi vatanga sadoqatmi yoki shaxsiy manfaatmi?
“Qiziqarli tarix” ko‘rsatuvining bugungi sonida biz sizni o‘sha murakkab zamonlarga olib boramiz — Uilyam Vollasning orqaga qaytishi, xoinlik, sud jarayoni va qirol Eduard bilan yuzma-yuz kelgan daqiqalari…
Uilyamning suddagi ayanchli, ammo g‘ururli so‘zlariga qarang:
“Men Eduardga xoin bo‘lolmayman, chunki men hech qachon uning qo‘l ostida bo‘lmaganman.”
📅 Bugun soat 21:35 da – faqat “Qiziqarli tarix”da!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
1305-yil, 5-avgust. Shotlandiya qahramoni Uilyam Vollas xoin qo‘llar tomonidan hibsga olinadi. Uni sotgan kim? Yaqin birodarimi? Sababi vatanga sadoqatmi yoki shaxsiy manfaatmi?
“Qiziqarli tarix” ko‘rsatuvining bugungi sonida biz sizni o‘sha murakkab zamonlarga olib boramiz — Uilyam Vollasning orqaga qaytishi, xoinlik, sud jarayoni va qirol Eduard bilan yuzma-yuz kelgan daqiqalari…
Uilyamning suddagi ayanchli, ammo g‘ururli so‘zlariga qarang:
“Men Eduardga xoin bo‘lolmayman, chunki men hech qachon uning qo‘l ostida bo‘lmaganman.”
📅 Bugun soat 21:35 da – faqat “Qiziqarli tarix”da!
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
24.04.202507:04
⚡️“Men Sovetlar siyosatini qabul qilmayman”
Mustafo Cho‘qay 1917-yilda shunday degan edi.
Turkiston taqdirining eng nozik pallasi. Rossiya imperiyasi parchalanmoqda, bolsheviklar esa har qanday qarshilikni yo‘qotishga tayyor. Aynan shunday bir vaqtda Mustafo Cho‘qay quyidagicha so‘zlaydi:
“To‘laqonli davlatni darhol qurish oson emas. Bizda na kadr, na tajriba bor. Eng muhimi – avtonomiyani himoya qiladigan armiya yo‘q.”
❌ U Sovetlar siyosatiga qarshi edi. Ammo bir haqiqatni tan olardi: “Men Sovetlar siyosatini qabul qilmayman, lekin bolsheviklarning halokatli kuchiga ishonaman.”
Cho‘qay hayotiy haqiqatni ochiq aytadi: “Rossiya qanchalik zaiflashmasin, u bizdan baribir kuchli. Biz Rossiya bilan tinchlik va do‘stlikda yashashimiz kerak. Geografiya o‘zi buni belgilaydi.”
⏺Bu nafaqat siyosiy baho, bu – xalqini o‘ylagan bir rahbarning og‘riqli tanlovi. Mustafo Cho‘qay orzular emas, real siyosatni gapirgan. Turkiston muxtoriyatining faqat kuch, sabr va diplomatiya bilan saqlab qolinishini ilgari surgan.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
Mustafo Cho‘qay 1917-yilda shunday degan edi.
Turkiston taqdirining eng nozik pallasi. Rossiya imperiyasi parchalanmoqda, bolsheviklar esa har qanday qarshilikni yo‘qotishga tayyor. Aynan shunday bir vaqtda Mustafo Cho‘qay quyidagicha so‘zlaydi:
“To‘laqonli davlatni darhol qurish oson emas. Bizda na kadr, na tajriba bor. Eng muhimi – avtonomiyani himoya qiladigan armiya yo‘q.”
❌ U Sovetlar siyosatiga qarshi edi. Ammo bir haqiqatni tan olardi: “Men Sovetlar siyosatini qabul qilmayman, lekin bolsheviklarning halokatli kuchiga ishonaman.”
Cho‘qay hayotiy haqiqatni ochiq aytadi: “Rossiya qanchalik zaiflashmasin, u bizdan baribir kuchli. Biz Rossiya bilan tinchlik va do‘stlikda yashashimiz kerak. Geografiya o‘zi buni belgilaydi.”
⏺Bu nafaqat siyosiy baho, bu – xalqini o‘ylagan bir rahbarning og‘riqli tanlovi. Mustafo Cho‘qay orzular emas, real siyosatni gapirgan. Turkiston muxtoriyatining faqat kuch, sabr va diplomatiya bilan saqlab qolinishini ilgari surgan.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
22.04.202507:01
🧕 Paranji – o‘tmish sahifalarida iz qoldirgan ayol libosi
Bugun unutilgan an’analar haqida gaplashamiz. Tarixda saqlanib qolgan, ammo hayotimizda endi kam uchraydigan liboslardan biri — paranji. U nafaqat libos, balki Sharq ayollarining hayoti, odobi, madaniyati bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan yopinchiqdir.
Paranji — musulmon ayollarining yopinchig‘i sifatida chachvon (chimmat) bilan birga ansambl hosil qilgan. Tadqiqotlarga ko‘ra, u ilk bor Misrda paydo bo‘lgan va keyinchalik butun Sharqqa tarqalgan.
Uning bichimi to‘n shaklida, yelkadan pastga torayib boruvchi uzun yengli libos bo‘lib, boshdan to oyog‘gacha ayol gavdasini yashirishga xizmat qilgan. Yuz esa qora to‘rli chachvon bilan berkitilgan — bu qadimdan Sharq ayollarining odobini aks ettiruvchi belgi sanalgan.
Paranji avra-astarli tikilgan. Avrasi kimxob, banoras, olacha kabi bezakli matolardan, astari esa chit yoki satindan bo‘lgan. Chetlariga zangori, pushti yoki shoyi jiyaklar tikilgan, ba’zilariga popukcha va hatto qo‘ng‘iroqchalar osilgan.
Har bir hududda paranjining o‘ziga xos ko‘rinishi mavjud bo‘lgan:
— Toshkent va Farg‘ona: ipak kashtalari bilan bezalgan, serhasham;
— Samarqand: choponga o‘xshash shaklda, lekin keng yoqali;
— Buxoro: qisqa yoqali, qora va gulli matodan, soddaroq uslubda;
— Qashqadaryo va Surxandaryo: yozda oq yoki rangdor jelak kiyishgan;
— Xorazm: uzunligi bilan ajralib turadi (170–180 sm), kashtasiz, soddaligi bilan e’tiborni tortadi.
Paranji dastlab erkaklar kiyimi — farajidan kelib chiqqan. Samarqanddagi Afrosiyob qazilmalaridan topilgan haykalchalar buni isbotlaydi.
XX asr boshlarida paranji oddiy kundalik kiyimdan marosim libosiga aylana boshladi. Toʻylarda kelin-kuyov uyiga paranjida olib borilgan, sunnat to‘ylariga esa ayollar an’anaviy paranjida qatnashgan.
Bugun bu libos faqat tarix sahifalarida, muzey eksponatlarida va ayrim san’at asarlarida yashaydi. Ammo u bizga bir haqiqatni eslatadi: ayol libosi bu — nafaqat kiyim, balki madaniyat, or-nomus va tarixni ko‘rsatib beruvchi ko‘zgudir.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
Bugun unutilgan an’analar haqida gaplashamiz. Tarixda saqlanib qolgan, ammo hayotimizda endi kam uchraydigan liboslardan biri — paranji. U nafaqat libos, balki Sharq ayollarining hayoti, odobi, madaniyati bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan yopinchiqdir.
Paranji — musulmon ayollarining yopinchig‘i sifatida chachvon (chimmat) bilan birga ansambl hosil qilgan. Tadqiqotlarga ko‘ra, u ilk bor Misrda paydo bo‘lgan va keyinchalik butun Sharqqa tarqalgan.
Uning bichimi to‘n shaklida, yelkadan pastga torayib boruvchi uzun yengli libos bo‘lib, boshdan to oyog‘gacha ayol gavdasini yashirishga xizmat qilgan. Yuz esa qora to‘rli chachvon bilan berkitilgan — bu qadimdan Sharq ayollarining odobini aks ettiruvchi belgi sanalgan.
Paranji avra-astarli tikilgan. Avrasi kimxob, banoras, olacha kabi bezakli matolardan, astari esa chit yoki satindan bo‘lgan. Chetlariga zangori, pushti yoki shoyi jiyaklar tikilgan, ba’zilariga popukcha va hatto qo‘ng‘iroqchalar osilgan.
Har bir hududda paranjining o‘ziga xos ko‘rinishi mavjud bo‘lgan:
— Toshkent va Farg‘ona: ipak kashtalari bilan bezalgan, serhasham;
— Samarqand: choponga o‘xshash shaklda, lekin keng yoqali;
— Buxoro: qisqa yoqali, qora va gulli matodan, soddaroq uslubda;
— Qashqadaryo va Surxandaryo: yozda oq yoki rangdor jelak kiyishgan;
— Xorazm: uzunligi bilan ajralib turadi (170–180 sm), kashtasiz, soddaligi bilan e’tiborni tortadi.
Paranji dastlab erkaklar kiyimi — farajidan kelib chiqqan. Samarqanddagi Afrosiyob qazilmalaridan topilgan haykalchalar buni isbotlaydi.
XX asr boshlarida paranji oddiy kundalik kiyimdan marosim libosiga aylana boshladi. Toʻylarda kelin-kuyov uyiga paranjida olib borilgan, sunnat to‘ylariga esa ayollar an’anaviy paranjida qatnashgan.
Bugun bu libos faqat tarix sahifalarida, muzey eksponatlarida va ayrim san’at asarlarida yashaydi. Ammo u bizga bir haqiqatni eslatadi: ayol libosi bu — nafaqat kiyim, balki madaniyat, or-nomus va tarixni ko‘rsatib beruvchi ko‘zgudir.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 😎 Facebook
दिखाया गया 1 - 24 का 317
अधिक कार्यक्षमता अनलॉक करने के लिए लॉगिन करें।