"Ойлик олган куним эди. Қўшимчасига мукофот пули хам беришди. Кайфият зўр. Бугун хеч кимга жарима ёзмайман дедим-да, ишга чиқдим.

Хизмат жойимда турсам, узоқдан янги иномарка келяпти. Тўхтатдим.
- Ассалому алайкум, ака яхшимисиз?
- Ва алайкум ассалом. Аллохга шукр.
- Мошиналар муборак бўлсин!
- Сизга бунданам яхшисини насиб этсин!
- Ака, мен Фалончи Фалончиев... Хизматчилик, хужжатларингизни текшириб қўйсак.

Хайдовчи бемалол деди-да, хужжатларини тақдим этди. Синчиклаб текширсам-да бирон муаммо тополмадим. Базадан штрафларни текширдим: топ-тоза. Шунда шайтон қурғур эски синалган усулингни қўлла, деб қулоғимга қуйди. Хайдовчига жиддий қараб:
- Ака нима қоидабузарлик қилганингизни биласизми, - дедим.

Одатда, бунақа пайтда малакасиз ва эътиборсиз хайдовчилар ўзини йўқотиб қўяр, уларга биронта навбатчи қоидабузарликни қўйворса бўлаверарди. Хайдовчи ака ўзгармади ҳам, ўша-ўша кайфиятда "билмасам" деди. "Тузоққа илинди" дедим ичимда.

- Полосани босдингиз. Протокол қиламизми?

Хайдовчи хеч бўлмаса мен билан тортишиши, хақини талаб қилиши, жилла қурса, "ёзмай қўёвринг, камандир" дейиши керак эди. Иномарка эгаси фавқулодда хотиржамлик билан:
- Қоидани бузган бўлсак, ёзаверинг, - деди.

Тўғриси бунақа хотиржам хайдовчини умримда биринчи марта кўриб турибман. Бир тарафдан жахлим чиқади, иккинчи тарафдан виждон қийналяпти. Охири мақсадга ўтдим:

- Ғалати одам экансиз, ким нима деса ишонаверасизми? - дедим кулги аралаш. У эса менга шундай жавоб бердики, бошим ғовлаб кетди:
- Ғалати эмасман. Менга Аллохнинг саломини йўллаб, гўзал муомала қилган одам мени алдамаса керак.

Жавоб ўқ бўлиб юрагимга жойланган эди. Терс ўгирилдим-да, додлаб юбормаслик учун чуқур нафас олдим. Хужжатларни қайтариб берарканман:
- Узр сўрайман, кетаверинг, хеч қандай қоидабузарлик қилмадингиз, дедим.

Иномарка эгаси, хужжатларни қутига соларкан, ичидан кичик бир атирни олди-да, менга бераркан: "Мана бу хадяни қабул қилинг, чин дилдан, Умрадан олиб келгандим. Ассалому алайкум!" деди.

Қўлларим қалтираб зўрға олдим. Ерга чўккалаб узоқ ўйланиб қолдим.

Иномарка эгаси менга мўминликни ўргатиб кетган эди. Ўшандан бери бировга нохақ жарима ёзмадим, хеч кимга ёмон муомала қилмадим...

Банданинг боши - Аллоҳнинг тоши, дейдилар. Бошингга кўргулик тушса, ноумид бўлма: булут ўткинчи, Қуёш эса абадийдир.
Ўткир Ҳошимов

Қадимда бир киши доим Аллоҳ таолога шукрона айтар экан. Тилидан асло "Алҳамдулиллаҳ" сўзи тушмас экан. Ундан бунинг сабабини сўраганларида: "Бандасининг Яратганига шукри - "Алҳамдулиллаҳ" демоқдир - деб жавоб қилди. Бу кишининг таърифи мамлакат султонига ҳам етиб борибди. Ҳукмдор у кишини ҳузурига чақиртирибди. Вазири унинг олдига бориб:
- Шоҳим сизни кўрмоқчилар. Саройга таклиф қилдилар, - деди.
- Саройда қиладиган ишим йўқ, - деди ҳалиги киши. - Шоҳингизни кўргим келса, ҳузурига борган бўлардим. Модомики, шоҳ мени кўрмоқчи экан, у меникига келсин.
Вазир бу гапни подшоҳга етказди. Шоҳ унинг гапини ўйлаб, унда қандайдир хислат борлигини англади ва шундай деди:
- Ростдан, унинг менда эмас, менинг унда ишим бор. Ўзим унинг ҳузурига боришим лозим.
Шоҳ мулозимларини олиб, унинг уйига йўл олди. У кишининг уйи ҳашаматли, бўлмаса-да, ғоят ораста ва файзли эди. Шоҳ унинг уйини обдон кузатгач, сўради:
- Яхшимисиз, соғ-саломатмисиз?
- Алҳамдулиллаҳ!
- Бирор нарсадан қийналмаяпсизми?
- Алҳамдулиллаҳ!
- Баракалла! Уйингиз сал хароб экан. Ижозат берсангиз, янги уй қурдиртириб берсам.
- Керак эмас. Менга шуниси ҳам бўлаверади. Бу уй вақтинчалик яшаш жойимиз. Абадий яшайдиган уйимизни чиройли қилиш ташвишидамиз.
- Мен шу мамлакатнинг подшоҳиман. Айтинг, сиз учун нима хизмат қилай?
- Алҳамдулиллаҳ! Бировнинг хизматига муҳтож эмасман, - жавоб қилди у киши. - Илтимос, мен учун ташвиш чекманг.
- Йўқ, сиз учун хизмат қилиш ташвиш бўлибдими? Айтинг, қандай юмуш бўлса, битта амрим билан муҳайё бўлади.
- Майли, ундай бўлса, битта юмуш айта қолай, - деди кўп шукр қилувчи киши. - Мени пашшалар кўп безовта қилишади. Илтимос, пашшаларни уйимга келмайдиган қилиб беринг!
- Мен шоҳман. Ҳар қандай ишни фармоним билан амалга ошира оламан. Лекин пашшаларга: "Бу ерга келманг!" - деб буюра олмайман. Уларга сўзим ўтмайди, - деди боши қотган подшоҳ.
- Менинг эса бошқа ташвишим йўқ, - деди шукр қилувчи киши ва чиқиб кетаётган шоҳга эслатди, - Сиз саройга қайтгач, ўн кун давомида филларингизни кузатинг!
Шоҳ ўн кун мобайнида филларни кузатди. Шу кунлар ичида улкан филлар на сув ичибди, на овқат ебди. Улар озиб ҳам кетмабди, семириб ҳам. Ўн кун ўтгач яна аввалгидек сув ичиб, егулик ея бошлабди. Шунда вазир шоҳга:
- Олампаноҳ! Сиз жимитдай пашшаларга сўзим ўтмайди, деган эдингиз. Қаранг у киши эса улкан филларни ўн кун сув, емишдан тўхтатиб турди. Бунинг сири нимада экан-а? - деди ҳайратини яшира олмай.
- Бу унинг кўп шукр қилишидан! - деди шоҳ ўйланиб.
- Аллоҳ доим "Алҳамдулиллаҳ"ни айтиб юрувчи банданинг дуоларини қабул қилиб, тилакларини ижобат этар экан. Биз эса жуда кам шукрона айтамиз.
Дарҳақиқат, ҳар нарсанинг якунига қараб, хулоса қилинади. Гуноҳ ишлардан қочган, ҳаром луқмадан ҳазар қилган киши дунёда ҳам қийинчилик нима эканлигини билмайди. Сидқидилдан ибодат қилган банда борига шукр қилиб, қисматидан рози бўлади. Бошига ташвиш тушса, қайғуга ботиб, ҳамма нарсани унутиб қўймайди.
Қисматига рози бўлиб, савоб амалларини охират учун, ўша савол-жавоб кунида уялиб қолмаслик учун ҳозирлар экан, бу банда Аллоҳ наздида энг яхшилардандир.
"Ғам-қайғусиз яшай десангиз (ўксинма)" китобидан.

Тўй тугади.
Қариндошлар ҳайрлашган, биров кетган, биров кузатган "ҳай-ҳай" бўлиб турган ҳовлида биров-бировни танимайдиган даражада гавжумлик хукмрон...
Маҳалла бошида дўкон очиб ўтирадиган Баҳри ҳола тўй боши- куёвнинг онаси Раънохонни одамлар ичидан қидириб топди.
-Айланай, чарчамейгина, тугатвооолдиз, ўргилей сиздан, Раънопошша, биринчи ўғил уйлашиз, "билмасез кере" диб ўйлаб ёнизга келдим.
Ўғлизам куёвмисан-куёв бўптида ўзиям, ўргилиб кетей, ҳали келин-қизимни олдиларига кириб кетмадиларми?!
Раънохон ҳайрон бўлиб "йўўўқ" деб бош силкиди.
-Ҳа вақтида кепман унда. Шу болезчи- энди келинни олдига кириб кетаётганида уч марта чақиринг, исмини айтиб хўпми?!
-Нимага тинчликми?!
-Ҳай соддасизда айланей, ирим-дирими шу, кўнгли- сиздан бўлинмасин дийман. Шу уч марта "Масруржўўўн, Масруржўўўн, Масруржўўўўн" дийсиз бўлди, ўргилиб "онам" диб бир-икки қарасин, хўпми?!
-Вой ман ўғлимни хижолат қилиб, бунақа қилолмийман, қўйинг, боламни қандоқ чақираман, уяламан-ей...
-Ҳай, ҳай қаёққа кетдиз энди, оббо, яхшилик қиламан десам...
Эшик олдида ўғли кўрингани сабаб Раънохон қизариб, ичкари уйга зинғиллаб кириб кетган эди...
Ўртоғи билан куёв либослари ярашиб турган Масруржон кўзи билан кимнидир қидириб ҳовли ўртасигача келди.
Ҳизматда идиш ташиб юрганлардан бирини тўхтатиб, онасини сўради.
-Вой бўйларингдан ҳоленг айлансин, азаматдек куёв бўпсан-а?! Онанг ўша- иииичкари уйга кириб кетдилар, борақол- унинг олдига пишиллаб етиб борган Баҳри ҳола куёвнинг елкасига қоқиб, ичкари уйни кўрсатиб юборди.
-Ойи, кираверайми?!- эшик олдидан овоз берди Масруржон.
Ичкари уйда Раънохон ўзича ниманидир қидириб турган бўлди.
Ўғли кириб келиб, энгашиб оёқларини қучди.
-Қўй, ўғлим, тур ўрнингдан- беиҳтиёр Раънохоннинг юзларидан ёш думалади.
-Йиғлаяпсизми?! Ойи?!
-Йўқ, ҳурсандчиликдан бу, қара, мана катта бўлиб уйланадиган пайтинг ҳам келибди. Кечаси уканг билан ёнимда ётишни талашардинглар. "Манга қараб ётинг, йўқ манга" деб... Аҳийри "ҳич қайсининггамас, осмонга қараб ётаман" дирдим. Ўғлим шунақа вақт тез ўтаркан-да"...
Масруржон ўрнидан туриб, жилмайиб онасини қучоқлади.
-Борақол ўғлим, келин кутиб қолмасин, бахтли бўлинглар, ҳамиша икки қўлим ҳаққиларингизга дуода бўлади!
-Ҳўп ойи, фақат сизга мана бу нарсани беришим керак.
-Нимани?!
Масруржон қўйнидан бир жуфт билак узук чиқарди.
-Ўғлим бу нима қилганинг?!
-Сизга, мани кўтариб катта қилган қўлларингизга- арзимас совға! Бу ҳали бошланиши, Аллоҳ насиб этса Ҳажларга юбораман, иншааллоҳ...
Масруржон икки юзидан ўпиб, чиқиб кетди.
Раънохон йиғи аралаш жилмайиб, ўғлининг тўйдан олдин кўп чиқимларини ҳоҳламай камайтирганини сабабини энди тушунгандек бўлди...

Ривоят қилишларича, бир йигит отасининг ёнига келиб шундай дебди:
– Отажон, мен бир гўзал қизни учратдим. Унга уйланишни истайман. У шу қадар дилбарки, кўзларига маҳлиё бўлиб тўймайди киши.
– Бу жуда яхши ҳолку, ўғлим. Аввал унинг қўлини сўраб кўрамиз. Қизга маъқул келсанг, унга уйланасан, – дебди отаси қувониб. Эртаси куни ота-бола қизникига совчиликка боришибди.
Ўғли таъриф этган гўзални кўргач, ота айниб қолибди. Ўғлига бу қизга у номуносиблигини, бу дилбарга ўзи уйланишини айтибди.
– У мендек кўпни кўрган ва унинг қадрига ета оладиган инсонга муносиб, – дебди ота.
Отасининг муносабатидан ҳайратга тушган ўғил падари билан талашиб кетибди. Нафс куйида телба бўлган жигарлар муаммога муроса излаб, қозининг ҳузурига боришибди.
Уларнинг арз додини тинглаган қози дилбар тўғрисидаги таърифлардан сўнг бу жононни кўрмоқ истагида қизни маҳкамага чақиртирибди.
Маҳкамага ял-ял товланиб кириб келган қизни кўриб, қози ҳам ақл хушидан айрилибди ва ота билан ўғилга дағдаға қилиб, уларни маҳкамадан ҳайдаб юборибди.
– Бу гўзал сенларга ўхшаган ахмоқлар учун яратилмаган. У мендек нуфузли одам учун Яратганнинг ҳадясидир, – дебди уларнинг ортидан. Қозининг қилиғидан жахли чиққан ота-бола ечим излаб вазирнинг олдига боришибди.
Вазир уларни дардини тинглагач, қози билан қизни ҳам маҳкамага чақиртирибди ва унинг ҳам кизга ишқи тушиб, худбин ошиқларни покиза қиз номига доғ туширишда айблаб, жазога буюрибди.
– Бу ойчеҳрага фақатгина вазир билан яшамоқ ярашади. Сен ялангоёқларга унга уйланишга йўл бўлсин, дебди.
Аммо бу гап-сўзлардан хабар топган шахзода вазирни хам қўшиб жазога тортибди.
– Бундай гўзаллар фақатгина шаҳзодаларга ярашгай, – дея вазирни хам доғда қолдирибди шаҳзода.
Бу баҳс - мунозарага гувоҳ бўлганча, сукут сақлаб турган гўзал эса тўсатдан каҳ-каҳ отиб кулиб юборибди.
– Кимга турмушга чиқишни ўзим ҳал қиламан, - дебди сўнг айёрона кўз сузиб.
– Майли, шундай қил, паричеҳра, – дейишибди телба ошиқлар.
– Менинг шартим бор. Ҳозир мен югураман, агар ортимдан ким менга етиб олса, мен ўшаникиман! - дебди қиз.
Унинг ишқида кўзи кўр бўлган ошиқлар дарҳол рози бўлишибди. Қиз эса югуриб кетибди. Нафс ва худбинлик қули бўлган, бир-бирини босиб янчиб чопаётган ота-ўғил, қози, вазир ва шахзода кўп ўтмай чуқур бир ўрага тушиб кетишибди.
Шунда қиз ўранинг тепасига келибди ва уларга жилмайиб шундай дебди:

-Эҳ сиз ғўр инсонлар! Менинг кимлигимни сўрамай ортимдан югурдингиз. Менинг исмим мол-дунё. Англадимки, менга эришиш учун ҳатто ота ўғилни, жигар жигарни ўлдиришга, одамлар бир-бирини йўқ қилишга тайёр экан. Лекин охир-оқибат уларнинг бу хоҳиш истаклари мана бу қабр. Мен эса яна одамларни синашда давом этавераман...

Қиссадан ҳисса шуки, мол дунё вақти келса, қон-қариндошларни бир-биридан айиради.
Фақат қалбида эзгу хислатлар жо бўлган инсонларгина қадр-қиммат, меҳр-оқибат каби бебаҳо қадриятларни ўткинчи хою-хавасларга алмаштирмайди.

Agar siz ham bilim izlayotgan, qalbingizda ezgulik bilan yashayotgan, kitobsevar va samimiy ayollardan bo‘lsangiz — bu uchrashuv aynan siz uchun!