Иван Шамаев
18.04.202512:00
Сарсын эппиэттээх тэрээһин. Тьютордар үлэлэрин үгэнэ. Бу оруобуна 21.00 чааска тьюторскайга бэлэмнэнии үлэ бара турар.
10.04.202523:42
10.02.202505:37
Национальнай библиотека Историческай саалатыгар М.П.Алексеев- Дапсы кинигэтин биһирэмэ буола турар. Саала толору.
09.02.202508:15
Ол оннугар киһини кинигэттэн тэйитэр мөлтөх, аһара мөлтөх суруйуулар күнү-ыйы сабардаатылар. Баай фольлорбутугар тирэнэн, эбэтэр омуннаах өйбүтүнэн оҥорон таһааран оҕолорбутугар күннэтэ доҕор оҥостор, аныгы кэм ыҥырыытыгар сөп түбэһэр, атын омук ааттаахтарын кытта күрэстэһэр чаҕылхай уобарастары, литература дьоруойдарын айан биэрэ иликпит. Оннук дьоруойдар - оонньуур, айымньылар - ойуулук, комикс буолан оҕо сахалыы эйгэтин олохтоһон эрэллэрэ көстүбэт. Суруйааччыга ирдэбили күүһүрдэр кэм кэллэ. Тааттаҕа суругунан айымньыбыт үөскээбитэ 125 сылын бэлиэтиир улахан түһүлгэ буолаары турар эбит. Онно хоннохтоох кэпсэтии тахсыа диэн эрэнэбин.
САЙА
САЙА
04.11.202411:33
КиэҺээҥҥи Дьокуускай мыраантан көстүүтэ.
से पुनः पोस्ट किया:
Экономист
17.04.202513:55
Учёные нашли жизнь за пределами Земли
Учёные из Кембриджа с помощью телескопа Джеймса Уэбба обнаружили в атмосфере планеты K2-18b молекулы диметилсульфида и диметилдисульфида, которые на Земле производятся только живыми организмами. Планета почти на 99% подходит для жизни @economistg
Учёные из Кембриджа с помощью телескопа Джеймса Уэбба обнаружили в атмосфере планеты K2-18b молекулы диметилсульфида и диметилдисульфида, которые на Земле производятся только живыми организмами. Планета почти на 99% подходит для жизни @economistg
10.02.202509:36
Манчаары туһунан дискуссия.
10.02.202505:11
Кэллэктиип хаартыскаҕа түһэн эрэр. Үбүлүөй кинигэтигэр киириэхтээх хаартыска.
09.02.202508:15
Ол курдук Национальнай библиотека, Университет, Гуманитарнай чинчийии института, “Арктик Капитал” ХЭТ бэйэ-бэйэлэриттэн тутулуга суох саха тылынан Искусственнай Интеллеги (ИИ) - Оҥоһуу Өйү айыы, электрон эйгэҕэ сахалыы саҥарыыны киллэрии, бу эйгэҕэ “саха тылын куорпуһун” оҥоруу курдук уустук үлэлэри саҕалаабыттар. Манна 15 мөлүйүөн кэриҥэ тыл көрүҥэ, эбии тылдьыттар, кинигэлэр, киинэлэр киирбиттэр. “Тыл куорпуһа” диэн — сурук-бичик электрон көрүҥүнэн мунньуллуута. Оҥоһуу өй бу мунньуллар баайга киирэн туһанар, сахалыы саҥатын сайыннарар, атын омук тылларыгар тылбаастыырын чочуйар. Холобур, нуучча тылын куорпуһугар 2 миллиартан тахса тыллаах тиэкис киирэн сылдьар эбит. Сахалыы саҥарар “Ай-Куо” диэн оҥоһуу киһини айарга үлэлэһэ сылдьар “Арктик-Капитал” суруксута Сардаана Сивцева “саамай хара үлэ – бу “куорпуһу” оҥоруу, байытыы” диэтэ. Тоҕо диэтэххэ, сахалыы саҥа, сурук куйаар ситимигэр аҕыйах. Биһиги хаартыскаҕа түһэ-түһэ тугу астаабыппытыттан саҕалаан тугу кэппиппитигэр тиийэ нууччалыы суруйан таһаарарга кыһаныы бөҕө буолабыт – нуучча тылын куорпуһун байытабыт. Дьиҥэ, аҕыйах киэҥ ыырдаах дьоммутуттан атыттар күннээҕи суруйуулара нуучча тыллаахха тугу эбэрэ буолла, көрбөттөр, аахпаттар ини дии саныыбын. Сахалыы оҥоһуу өйбүт сайдарыгар көннөрү дьон туһабыт диэн – электрон эйгэҕэ элбэхтик сахалыы суруйарбыт, холобур, Сахалыы Бикипиэдьийэ бичигин байытарга кыттарбыт буолуо этэ.
🔥"Ийэ тыл кэскилэ” түмсүү салайааччыта, ГЧИ үлэһитэ Вилюяна Никитина оҕо сахалыы өйдүүр-саҥарар таһымын чинчийбит үлэтин түмүгүн кэпсээбитэ болҕомтону тарта. Туох да киэргэлэ суох сыгынньах сыыппаралар кэпсиир кырдьыктара сахабыт тыла хайдахтаах иэдээҥҥэ киирбитин арыйаллар. Оҕо төрөөбүт тылынан саҥарар таһыма оннооҕор Таатта улууһугар Өрөспүүбүлүкэ орто көрдөрүүтүттэн намыһах буолан биэрдэ. 2012 c. үөрэх тиһигиттэн “национальнай, региональнай компонент” диэн туора сотуллубута. Ол түмүгэр төрөөбүт тыл уруоктарын ахсаана аҕыйаабыта, национальнай култуура уруоктара суох буолбуттара. Ол эрэн билигин эмиэ даҕаны оскуола ханнык чэрчинэн үлэлиирин бэйэтэ таларыгар көҥүл бэриллибит курдук. Холобур, Бүлүү улууһун оскуолалара 100% нууччалыы үөрэтиини талбыттар. Манна үөрэх министиэристибэтин өттүттэн ырааҕы көрөр болҕомто, саха сиэрин туруулаһар дьон-сэргэ, төрөппүт өттүттэн ирдэбил суох буолан биэрбит. Үөрэх дьоно сөптөөх суолу тобулуохтара диэн эрэйэн-эрэнэн туран, хас биирдии сахалыы билэр киһи оҕо төрөөбүт тылыттан тэйбэтин туһугар көмө буоларын, тус бэйэтин өҥөтүн киллэрэрин ситиһиэххэ. Оттон эһээлэр, эбээлэр ытык иэспит курдук ылынан, кэннинэн кэхтибэт, өһөс-ньоҕой “саха тылын эрэллээх саллааттара” буолуохха.
🔥Вилюяна Никитина орто, алын үрдүкү кылаастар оҕолорунааҕар саҥа оскуолаҕа киирэр уонна уһуйаан оҕолорун саҥаларыгар киһи кэрэхсиир түгэнэ баар буолбутун бэлиэтиир. Ити сахалыы ойуулуктар уонна оҕолорго аналлаах биэриилэр “Саха” НКИХ ханаалыгар уонна үтүүпкэ харса суох көрдөрүллэр буолбуттарын үтүөтэ буолара сабаҕаланар. Уонна, биллэн турар, тустаах иитээччи, учуутал тылга сыһыана оҕо саҥатыгар быһаччы көстөрө биллэр.
🔥Түһүлгэлэринэн арахсан кэпсэтиигэ мин киин библиотекаҕа буолбут «Саха литературата, төрүт үгэстэрэ» диэн салааҕа сырыттым. Суруйааччылар төһө да икки сойуустаах буолларбыт, биир сорукка – дьон-сэргэ өйүн-санаатын үрдүк таһымнаах айымньыларынан байытар, тылын-өһүн чочуйар, омукпут ис дьиҥин, олоҕун-сиэрин иэйиилээхтик хоһуйар туһугар айабыт-суруйабыт. Ол эрээри литературабытын ырытар, үөрэтэр-такайар, сорук-бэлиэ туруорар тэрээһиннэрбит тус-туһунан буолаллар (эбэтэр олох да буолбаттар). Саха литературата диэн биир литературалаах этибит, бүгүн аҥардыыта анаарыллар айар күүстээх омук буоллубут. Итинник сыһыан саха бүгүҥҥү литературатын бүттүүнүн таһымын көрдөрбөт, суруйааччыттан ирдэбили биллэ намтатар. Кинигэ бэчээттэммэт буолбатах, хаһааҥҥытааҕар да элбэхтик бэчээттэнэр. Ол үрдүнэн оҕо да, улахан да киһи “аахпат буолла”. Ол төрүөтэ, дьиҥэ, аҥардас үтүүпкэ эрэ сыппат быһыылаах. Суруйааччы ааҕааччыга таһымнаах, умсугуйан ааҕыллар айымньыны утары уунара аҕыйаата.
🔥"Ийэ тыл кэскилэ” түмсүү салайааччыта, ГЧИ үлэһитэ Вилюяна Никитина оҕо сахалыы өйдүүр-саҥарар таһымын чинчийбит үлэтин түмүгүн кэпсээбитэ болҕомтону тарта. Туох да киэргэлэ суох сыгынньах сыыппаралар кэпсиир кырдьыктара сахабыт тыла хайдахтаах иэдээҥҥэ киирбитин арыйаллар. Оҕо төрөөбүт тылынан саҥарар таһыма оннооҕор Таатта улууһугар Өрөспүүбүлүкэ орто көрдөрүүтүттэн намыһах буолан биэрдэ. 2012 c. үөрэх тиһигиттэн “национальнай, региональнай компонент” диэн туора сотуллубута. Ол түмүгэр төрөөбүт тыл уруоктарын ахсаана аҕыйаабыта, национальнай култуура уруоктара суох буолбуттара. Ол эрэн билигин эмиэ даҕаны оскуола ханнык чэрчинэн үлэлиирин бэйэтэ таларыгар көҥүл бэриллибит курдук. Холобур, Бүлүү улууһун оскуолалара 100% нууччалыы үөрэтиини талбыттар. Манна үөрэх министиэристибэтин өттүттэн ырааҕы көрөр болҕомто, саха сиэрин туруулаһар дьон-сэргэ, төрөппүт өттүттэн ирдэбил суох буолан биэрбит. Үөрэх дьоно сөптөөх суолу тобулуохтара диэн эрэйэн-эрэнэн туран, хас биирдии сахалыы билэр киһи оҕо төрөөбүт тылыттан тэйбэтин туһугар көмө буоларын, тус бэйэтин өҥөтүн киллэрэрин ситиһиэххэ. Оттон эһээлэр, эбээлэр ытык иэспит курдук ылынан, кэннинэн кэхтибэт, өһөс-ньоҕой “саха тылын эрэллээх саллааттара” буолуохха.
🔥Вилюяна Никитина орто, алын үрдүкү кылаастар оҕолорунааҕар саҥа оскуолаҕа киирэр уонна уһуйаан оҕолорун саҥаларыгар киһи кэрэхсиир түгэнэ баар буолбутун бэлиэтиир. Ити сахалыы ойуулуктар уонна оҕолорго аналлаах биэриилэр “Саха” НКИХ ханаалыгар уонна үтүүпкэ харса суох көрдөрүллэр буолбуттарын үтүөтэ буолара сабаҕаланар. Уонна, биллэн турар, тустаах иитээччи, учуутал тылга сыһыана оҕо саҥатыгар быһаччы көстөрө биллэр.
🔥Түһүлгэлэринэн арахсан кэпсэтиигэ мин киин библиотекаҕа буолбут «Саха литературата, төрүт үгэстэрэ» диэн салааҕа сырыттым. Суруйааччылар төһө да икки сойуустаах буолларбыт, биир сорукка – дьон-сэргэ өйүн-санаатын үрдүк таһымнаах айымньыларынан байытар, тылын-өһүн чочуйар, омукпут ис дьиҥин, олоҕун-сиэрин иэйиилээхтик хоһуйар туһугар айабыт-суруйабыт. Ол эрээри литературабытын ырытар, үөрэтэр-такайар, сорук-бэлиэ туруорар тэрээһиннэрбит тус-туһунан буолаллар (эбэтэр олох да буолбаттар). Саха литературата диэн биир литературалаах этибит, бүгүн аҥардыыта анаарыллар айар күүстээх омук буоллубут. Итинник сыһыан саха бүгүҥҥү литературатын бүттүүнүн таһымын көрдөрбөт, суруйааччыттан ирдэбили биллэ намтатар. Кинигэ бэчээттэммэт буолбатах, хаһааҥҥытааҕар да элбэхтик бэчээттэнэр. Ол үрдүнэн оҕо да, улахан да киһи “аахпат буолла”. Ол төрүөтэ, дьиҥэ, аҥардас үтүүпкэ эрэ сыппат быһыылаах. Суруйааччы ааҕааччыга таһымнаах, умсугуйан ааҕыллар айымньыны утары уунара аҕыйаата.
04.11.202405:35
Куда делись коммунисты, которые якобы всегда радели за интересы народа России? Почему замолчали либералы, борющиеся за права человека? Я уж не говорю про вусмерть напуганных представителей исполнительной и законодательной власти регионов. Огромное, невидимое Нечто, которое своими вездесущими щупальцами охватило все ветви федеральных и региональных властей, партийные конторки, отдельных медийных личностей и душит их в своими липкими клешнями.
Сила этого Нечто питается нашей ленью, инертностью, невежественностью, и, самое главное, раздробленностью. Наше пробуждение, взаимное движение друг к другу, объединение усилий к пониманию мироустройства, консолидация сил представляет собой смертельную угрозу могуществу этого Нечто. Конечно, этот Нечто прекрасно все понимает и предпринимает все меры, чтобы мы оставались в состоянии апатии, инертности и раздробленности. К сожалению, этого не понимаем мы сами.
Иван Шамаев, 4 ноября, 2024 год.
Сила этого Нечто питается нашей ленью, инертностью, невежественностью, и, самое главное, раздробленностью. Наше пробуждение, взаимное движение друг к другу, объединение усилий к пониманию мироустройства, консолидация сил представляет собой смертельную угрозу могуществу этого Нечто. Конечно, этот Нечто прекрасно все понимает и предпринимает все меры, чтобы мы оставались в состоянии апатии, инертности и раздробленности. К сожалению, этого не понимаем мы сами.
Иван Шамаев, 4 ноября, 2024 год.
17.04.202511:57
👆Мою статью про то как Ямпольская переиначивает президента перепечатал в своем ТГК известный российский политик Максим Шевченко. На его канал подписаны более 106 тысяч человек!
10.02.202509:35
Киэһэ 6 чаас буолуо арыый эрдэ. Оҕолор читалкаҕа уруок ааҕа олороллор.
से पुनः पोस्ट किया:
Рязань. Вид сбоку
10.02.202500:07
Прокуратура назначила проверку по заявлению Константина Смирнова о нарушениях процедуры объединения сельских поселений Рязанского района в округ
Прокуратура назначила проверку по заявлению главного редактора «Вид сбоку», депутата Дубровического сельского поселения от партии «Яблоко» Константина Смирнова по поводу нарушений проведения публичных слушаний по ликвидации сельских поселений в Рязанском районе.
В письме прокуратуры, поступившем в редакцию Vidsboku 6 февраля, говорится, что обращение Смирнова по вопросу нарушения порядка проведения публичных слушаний направлено для проверки в прокуратуру Рязанского района.
«О результатах рассмотрения обращения Вам будет сообщено прокуратурой района в установленный законом срок. Ход и результаты проверки находятся на контроле прокуратуры области», - говорится в сообщении.
Константин Смирнов ранее обжаловал в прокуратуру процедуру объединения сельских поселений Рязанского района в округ. Прокурору области Дмитрию Коданеву было направлено заявление с перечислением нарушений процедуры объединения сельских поселений Рязанского района и ходатайством об отмене принятых решений и результатов публичных слушаний. Об этом на Vidsboku здесь. 30 января Константин Смирнов был задержан, 31 января арестован по делу о так называемом вымогательстве, 7 февраля облсуд оставил решение в силе. На следующий день после ареста Константина Смирнова сельское поселение ликвидировали в Дубровичах, где он является депутатом.
Прокуратура назначила проверку по заявлению главного редактора «Вид сбоку», депутата Дубровического сельского поселения от партии «Яблоко» Константина Смирнова по поводу нарушений проведения публичных слушаний по ликвидации сельских поселений в Рязанском районе.
В письме прокуратуры, поступившем в редакцию Vidsboku 6 февраля, говорится, что обращение Смирнова по вопросу нарушения порядка проведения публичных слушаний направлено для проверки в прокуратуру Рязанского района.
«О результатах рассмотрения обращения Вам будет сообщено прокуратурой района в установленный законом срок. Ход и результаты проверки находятся на контроле прокуратуры области», - говорится в сообщении.
Константин Смирнов ранее обжаловал в прокуратуру процедуру объединения сельских поселений Рязанского района в округ. Прокурору области Дмитрию Коданеву было направлено заявление с перечислением нарушений процедуры объединения сельских поселений Рязанского района и ходатайством об отмене принятых решений и результатов публичных слушаний. Об этом на Vidsboku здесь. 30 января Константин Смирнов был задержан, 31 января арестован по делу о так называемом вымогательстве, 7 февраля облсуд оставил решение в силе. На следующий день после ареста Константина Смирнова сельское поселение ликвидировали в Дубровичах, где он является депутатом.
09.02.202508:03
УУСтан сонуннар
Орелтан үтүө сонуннар
Бу күннэргэ Орел куораттан интириэһинэй сонуннар кэлэллэр. Манна оҕунан ытыыга Россия чемпионата түмүктэннэ. Бастаан Тараярова Мария классическай оҕунан ытыыга олимпийскай призеры кыайан боруонса мэтээли ылла диэн кэлбитэ. Бу кыысчааны Сунтаартан төрүттээх дииллэр. Тренерэ Балдар Балданов Дьокуускайга көспүт буолан билигин Дьокуускайга олорор, эрчиллэр диэн кэпсииллэр. Бу күннэргэ Турцияҕа буолар Европа чемпионатыгар кытта барыахтаах. Кыыспытыгар ситиһиини баҕарабыт. Б.Балданов урукку Агинскай автономнай уокуруктан төрүттээх, икки төгүл Россия чемпиона буола сылдьыбыт охчут. Балдар Сунтаарга күтүөт быһыытынан кэлбит эбит.
Аны Ульяна Чупрова традиционнай оххо чемпионка буолла диэн сонун кэллэ. Ульяна Ытык Күөлгэ олорор, бэйэтэ предприниматель эбит. Тренерэ - Галина Ючюгяева. У. Чупрова Ытык Күөлгэ олорор, үлэлиир, эрчиллэр! Кыргыттарбыт тыаһа - ууһа суох сылдьан бар дьонноругар улахан кыайыылары аҕала сылдьаллара истэргэ олус бэрт.
Олус үчүгэй сонуннар, ол иһин, төһө да спортка билиим - көрүүм намыһах буоллар, дьоҥҥо тиэрдэргэ тиэтэйэбин.
Уйбаан Самаайап, олунньу 9 күнэ, 2025 с
Орелтан үтүө сонуннар
Бу күннэргэ Орел куораттан интириэһинэй сонуннар кэлэллэр. Манна оҕунан ытыыга Россия чемпионата түмүктэннэ. Бастаан Тараярова Мария классическай оҕунан ытыыга олимпийскай призеры кыайан боруонса мэтээли ылла диэн кэлбитэ. Бу кыысчааны Сунтаартан төрүттээх дииллэр. Тренерэ Балдар Балданов Дьокуускайга көспүт буолан билигин Дьокуускайга олорор, эрчиллэр диэн кэпсииллэр. Бу күннэргэ Турцияҕа буолар Европа чемпионатыгар кытта барыахтаах. Кыыспытыгар ситиһиини баҕарабыт. Б.Балданов урукку Агинскай автономнай уокуруктан төрүттээх, икки төгүл Россия чемпиона буола сылдьыбыт охчут. Балдар Сунтаарга күтүөт быһыытынан кэлбит эбит.
Аны Ульяна Чупрова традиционнай оххо чемпионка буолла диэн сонун кэллэ. Ульяна Ытык Күөлгэ олорор, бэйэтэ предприниматель эбит. Тренерэ - Галина Ючюгяева. У. Чупрова Ытык Күөлгэ олорор, үлэлиир, эрчиллэр! Кыргыттарбыт тыаһа - ууһа суох сылдьан бар дьонноругар улахан кыайыылары аҕала сылдьаллара истэргэ олус бэрт.
Олус үчүгэй сонуннар, ол иһин, төһө да спортка билиим - көрүүм намыһах буоллар, дьоҥҥо тиэрдэргэ тиэтэйэбин.
Уйбаан Самаайап, олунньу 9 күнэ, 2025 с
18.10.202422:57
Бүгүҥҥү онтон - мантан талан бырахпыт сонуннарым барыта Кытай гиэнэ буолбут. Айыылар көрөн олороллор - оннук санаам суоҕа. Хайыахпытый, сүрүн ньюсмейкер КНР буолан хаалбыт.
16.04.202509:06
👆Полным ходом идет работа над подготовкой проекта закона о языках народов России. Подходит а концу нулевой этап: в начале мая минобрнауки должен внести проект закона в госдуму. Ранее я опубликовал в своем телеграм канале ситатью под названием "Почему советник президента переиначивает слова президента?". Публикую сокращенный вариант этой статьи в надежде, что люди будут репостить в ТГК.
10.02.202505:37
09.02.202508:15
🌈САХАЛЫЫ САҤА САТАРААТЫН!
🔥Олунньу 7 күнүгэр Таатта Ытык Күөлүгэр “Саргы дьаалы улааттын, сахалыы саҥа сатараатын, саха омук сайыннын” диэн Алампа тылларынан тускул туппут улахан түһүлгэҕэ сылдьан кэллим. Тэрээһин айар тылбыт аҕалара буолар Өксөкүлээх Өлөксөй, Былатыан Ойуунускай мэҥэлэригэр сүгүрүйүүттэн саҕаланна. Онтон норуот тыйаатырыгар “Ойуу тылын күүһэ” диэн саха ойууһуттарын үлэлэрин көрдөрүүтүн кэрэхсээтибит. Библияҕа “аан бастаан Тыл баар этэ” диэн эбит буоллаҕына, саха мындыра Мандар “бастаан тыас, онтон дорҕоон, онтон Тыл үөскээбитэ” диир. “Ойуу тыла – Айыы тыла” диэн эмиэ кини өйүттэн-санаатыттан таҕыста. Тааттаттан худуоһунньук – ойууһут буолан тиэрмин тылдьытыгар киирииһи дуу дии санаатым.
🔥Аһыллыы үөрүүлээх түһүмэҕэ уол оҕолор уонна эр дьон кыттыыларынан, кинилэр саха улуулара буолар биир дойдулаахтарын илбистээх тылларын өйтөн ааҕыыларынан, Таатта улууһун өрөгөй ырыатын ньиргиччы толорууларынан доҕуһуолланна. Манна даҕатан эттэххэ, бу улуус өрөгөйүн ырыатыгар биир да “Таатта” диэн тыл суох - барыта саха омугар, сахалыы саҥалаахха туһуламмыт “Тыгын кырдьаҕас саҕаттан” диэн этииттэн саҕаланар Алампа хоһоонугар Баһылай Бырдьахаанап дьүрүлүгэр ырыа буолар. Онон, Таатта дьонун ырата, баҕата – саха дьонун ырата, баҕата.
🔥Пленарнай мунньахха өрүү этиллэр кыһалҕалары тэҥэ тус бэйэм киэҥ эйгэҕэ иһиллэ илик түгэннэри бэлиэтээтим. Холобур, сирбит-уоппут ааттара суруллуутун туһунан сытыы кыһалҕаны “Кыым” хаһыат көтөхпүтүн өйдүүр буолуохтааххыт, онтон тирэнэн мин “Саха суолугар” таһааран турабын. Салгыы “Ийэ тыл” көҥүл түмсүү аатыттан Ил Түмэҥҥэ сурук киллэрбиппит. Онно хайдах эрэ сирдэр ааттара Арассыыйа каартатыгар суоруллубат курдук суруллан хаалбыт диэн өйдөбүлү биэрэр хоруй кэлбитэ. Оттон Тыл бэлиитикэтин дьаһалтатын салайааччыта Римма Жиркова иһитиннэрбитинэн, каарталар биэс сыл буола-буола саҥардылла, уларыйа турар үһүлэр. Кырдьык да, билиҥҥи сыыппара үйэтигэр оннук буолумуна. Онон, сиргит-уоккут сахалыы дьиҥнээх аатын-суолун чөлүгэр түһэриини кытаатыҥ диэн буолла. Оттон итини улуус дьаһалталара, Таатта улууһун киэниттэн атын землеустроителлэр төһө билэллэрий? Хайдах эрэ “син-биир кыаллыбат эбит” диэн баран илиилэрин нэлэс гыннарар курдуктар дии. Ол сирдэр ааттарыгар үлэлиир хамыыһыйаны Ольга Балабкина, Кирилл Бычков салайаллар диэн өйдөөтүм.
☀️"САХАМ УҺУКТУБУТА” диэн Таатта лицейин үөрэнээччитэ эппит тылын бары ытыс тыаһынан биһирээтибит. Бу уол үөрэнэрбэр, “Шаг в будущее” кыттарбар барытыгар нууччалыы ирдэнэр буолан, нуучча эрэ тылынан сайдыы барарын курдук өйдөбүллээх этим диир. Онтон Бурятияҕа тиийэ сылдьан оҕолор төрөөбүт тылларын билбэттэрин, бүрээт тылын “дэриэбинэ тыла” дииллэрин сөҕө көрбүт, өһүргэнэ истибит. Онтон “КҮН” диэн сахалыы куту-сүрү өрө көтөҕө сылдьар оҕолор түмсүүлэригэр киирэн “сахата уһуктубут”. Мин төрөөбүт тыл туһугар турунуу кэнники кэмнээҕи бастыҥ ситиһиитэ – бу “КҮН” оҕо хамсааһына буолар диэн санаабын бигэргэттим. “Оҕо оҕоттон үөрэнэр, оҕо оҕону үтүктэр, батыһар” диэн хамсааһын билигин Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн тарҕанан, биһиги төгүрүк остуолларбытынааҕар, ньиргиэрдээх мунньахтарбытынааҕар быдан ситиһиилээх буолуохтааҕа көһүннэ. Онон, бу хамсааһыны бары таһымҥа өйүүрбүт, сахалыы саҥаны, куту-сүрү ыччат ортотугар “муодунай” оҥорорго салгыы дьулуһарбыт ирдэнэр. Бу сырыыга Дьокуускайтан көхсүлэригэр “КҮН” диэн суруктаах хас да оҕо эмиэ барсыбыта. Кинилэр лицей үөрэнээччилэрин кытта алтыһыылара оҕо өйө-санаата саха буолан уһуктарыгар күүстээх долгуну үөскэппит буолуохтаах диэн сэрэйэбин. Ону таһынан сахалыы үлэлиир блогердар ыччат тылга тардыһыытын көҕүлүүллэр. Тааттаҕа “Сай_Саха” диэн социальнай ситиминэн үтүөкэн сырдатар үлэни ыыта сылдьар устудьуоҥка Уйгулаана Николаева тиийэ сылдьыбыта ыччаты бэркэ сэргэхситтэ.
🔥Элбэҕи эрэннэрэр иһитиннэриини “Барҕарыы” пуонда дириэктэрэ, Ил Түмэн дьокутаата Афанасий Постников оҥордо. Ил Дархан Айсен Николаев бу пуонда үлэтин төрөөбүт тыл кэскилигэр туһулуурга салайбыта - тылбыт аныгы үйэ куйаарынан тайыыр далайыгар бэйэтин уратылаах суолун-ииһин тэлэрин түстээбит.
🔥Олунньу 7 күнүгэр Таатта Ытык Күөлүгэр “Саргы дьаалы улааттын, сахалыы саҥа сатараатын, саха омук сайыннын” диэн Алампа тылларынан тускул туппут улахан түһүлгэҕэ сылдьан кэллим. Тэрээһин айар тылбыт аҕалара буолар Өксөкүлээх Өлөксөй, Былатыан Ойуунускай мэҥэлэригэр сүгүрүйүүттэн саҕаланна. Онтон норуот тыйаатырыгар “Ойуу тылын күүһэ” диэн саха ойууһуттарын үлэлэрин көрдөрүүтүн кэрэхсээтибит. Библияҕа “аан бастаан Тыл баар этэ” диэн эбит буоллаҕына, саха мындыра Мандар “бастаан тыас, онтон дорҕоон, онтон Тыл үөскээбитэ” диир. “Ойуу тыла – Айыы тыла” диэн эмиэ кини өйүттэн-санаатыттан таҕыста. Тааттаттан худуоһунньук – ойууһут буолан тиэрмин тылдьытыгар киирииһи дуу дии санаатым.
🔥Аһыллыы үөрүүлээх түһүмэҕэ уол оҕолор уонна эр дьон кыттыыларынан, кинилэр саха улуулара буолар биир дойдулаахтарын илбистээх тылларын өйтөн ааҕыыларынан, Таатта улууһун өрөгөй ырыатын ньиргиччы толорууларынан доҕуһуолланна. Манна даҕатан эттэххэ, бу улуус өрөгөйүн ырыатыгар биир да “Таатта” диэн тыл суох - барыта саха омугар, сахалыы саҥалаахха туһуламмыт “Тыгын кырдьаҕас саҕаттан” диэн этииттэн саҕаланар Алампа хоһоонугар Баһылай Бырдьахаанап дьүрүлүгэр ырыа буолар. Онон, Таатта дьонун ырата, баҕата – саха дьонун ырата, баҕата.
🔥Пленарнай мунньахха өрүү этиллэр кыһалҕалары тэҥэ тус бэйэм киэҥ эйгэҕэ иһиллэ илик түгэннэри бэлиэтээтим. Холобур, сирбит-уоппут ааттара суруллуутун туһунан сытыы кыһалҕаны “Кыым” хаһыат көтөхпүтүн өйдүүр буолуохтааххыт, онтон тирэнэн мин “Саха суолугар” таһааран турабын. Салгыы “Ийэ тыл” көҥүл түмсүү аатыттан Ил Түмэҥҥэ сурук киллэрбиппит. Онно хайдах эрэ сирдэр ааттара Арассыыйа каартатыгар суоруллубат курдук суруллан хаалбыт диэн өйдөбүлү биэрэр хоруй кэлбитэ. Оттон Тыл бэлиитикэтин дьаһалтатын салайааччыта Римма Жиркова иһитиннэрбитинэн, каарталар биэс сыл буола-буола саҥардылла, уларыйа турар үһүлэр. Кырдьык да, билиҥҥи сыыппара үйэтигэр оннук буолумуна. Онон, сиргит-уоккут сахалыы дьиҥнээх аатын-суолун чөлүгэр түһэриини кытаатыҥ диэн буолла. Оттон итини улуус дьаһалталара, Таатта улууһун киэниттэн атын землеустроителлэр төһө билэллэрий? Хайдах эрэ “син-биир кыаллыбат эбит” диэн баран илиилэрин нэлэс гыннарар курдуктар дии. Ол сирдэр ааттарыгар үлэлиир хамыыһыйаны Ольга Балабкина, Кирилл Бычков салайаллар диэн өйдөөтүм.
☀️"САХАМ УҺУКТУБУТА” диэн Таатта лицейин үөрэнээччитэ эппит тылын бары ытыс тыаһынан биһирээтибит. Бу уол үөрэнэрбэр, “Шаг в будущее” кыттарбар барытыгар нууччалыы ирдэнэр буолан, нуучча эрэ тылынан сайдыы барарын курдук өйдөбүллээх этим диир. Онтон Бурятияҕа тиийэ сылдьан оҕолор төрөөбүт тылларын билбэттэрин, бүрээт тылын “дэриэбинэ тыла” дииллэрин сөҕө көрбүт, өһүргэнэ истибит. Онтон “КҮН” диэн сахалыы куту-сүрү өрө көтөҕө сылдьар оҕолор түмсүүлэригэр киирэн “сахата уһуктубут”. Мин төрөөбүт тыл туһугар турунуу кэнники кэмнээҕи бастыҥ ситиһиитэ – бу “КҮН” оҕо хамсааһына буолар диэн санаабын бигэргэттим. “Оҕо оҕоттон үөрэнэр, оҕо оҕону үтүктэр, батыһар” диэн хамсааһын билигин Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн тарҕанан, биһиги төгүрүк остуолларбытынааҕар, ньиргиэрдээх мунньахтарбытынааҕар быдан ситиһиилээх буолуохтааҕа көһүннэ. Онон, бу хамсааһыны бары таһымҥа өйүүрбүт, сахалыы саҥаны, куту-сүрү ыччат ортотугар “муодунай” оҥорорго салгыы дьулуһарбыт ирдэнэр. Бу сырыыга Дьокуускайтан көхсүлэригэр “КҮН” диэн суруктаах хас да оҕо эмиэ барсыбыта. Кинилэр лицей үөрэнээччилэрин кытта алтыһыылара оҕо өйө-санаата саха буолан уһуктарыгар күүстээх долгуну үөскэппит буолуохтаах диэн сэрэйэбин. Ону таһынан сахалыы үлэлиир блогердар ыччат тылга тардыһыытын көҕүлүүллэр. Тааттаҕа “Сай_Саха” диэн социальнай ситиминэн үтүөкэн сырдатар үлэни ыыта сылдьар устудьуоҥка Уйгулаана Николаева тиийэ сылдьыбыта ыччаты бэркэ сэргэхситтэ.
🔥Элбэҕи эрэннэрэр иһитиннэриини “Барҕарыы” пуонда дириэктэрэ, Ил Түмэн дьокутаата Афанасий Постников оҥордо. Ил Дархан Айсен Николаев бу пуонда үлэтин төрөөбүт тыл кэскилигэр туһулуурга салайбыта - тылбыт аныгы үйэ куйаарынан тайыыр далайыгар бэйэтин уратылаах суолун-ииһин тэлэрин түстээбит.
से पुनः पोस्ट किया:
Милитарист
31.01.202523:25
Новый ракурс позволяет увидеть четкое изображение столкновения в воздухе вертолета Black Hawk и самолета American Airlines вчера в Вашингтоне.
11.09.202421:37
УУСтан сонуннар.
ВШЭ-ҕэ саха тыла.
Балаҕан ыйын 10 күнүгэр Дьокуускай куорат мээрийэтин көҕүлээҺининэн Дьокуускайга саха тылын эйгэтин сайыннарыы туҺунан кэпсэтии олус үрдүк таҺымнаахтык барда. Мунньах саҥаны арыйыылара элбэх. Олортон биирдэстэрэ ВШЭ преподтарын уонна студеннарын интернет нөҥүө сахалыы тыл этиилэрэ буолла. Кинилэр этиилэриттэн билбиппит дойду биир саамай үрдүк рейтиннээх университета ВШЭ преподтара уонна студеннара саха тылын үөрэтэллэр эбит, аны туран номнуо наҺаа үчүгэйдик сахалыы саҥарар буолбуттар: "Төрөөбүт тылгытын үөрэтиҥ!", -диэн бэрт сымнаҕастык, култууралаахтык хомуруйдулар.
Биллэн турар, дьон олус сэргээтэ, дьиктиргээтэ. Ити дьиктини мин тугу билэрим сыыҺынан быҺаара сатыам.
Кыра омуктар тылларын үөрэтии - ити аан дойдутааҕы тренд. Ол гынан баран аан дойду олус баай университеттара эрэ "могут себе позволить такое". Кинилэр, холобур, үөрэтэр киҺи баар буоллаҕына юкагир да тылын үөрэтиэхтэрин сөп. Идеята: "КиҺи мэйиитэ сайдар". БиҺиги, сахалар, билиҥҥитэ ону үчүгэйдик өйдүү иликпит бадахтаах. Оннооҕор американскай университеккэ (үөрэтэр саха көҺүннэҕинэ) уончалыы - сүүрбэччэлии буолан саха тылын үөрэтэллэр эбит. Холобур, Колумбийскай университекка үөрэтэллэрин истибитим. Үөрэтээччилэрэ билэр ыччатым, саха. Сөҕөр: "Өйдөрө бэрт, начаас хабан ылаллар, сотору буолан баран бэйэбин көннөрөн бараллар".
Учуоттааҥ, Колумбийскай университет чааҺынай. Бука үрдүк төлөбүрдээх тэрилтэ буолуо. Бу эдэр дьон, кэлин хаҺан да туттубаттарын билэ - билэ, "өйбүтүн сайыннарыа, имигэс, саҥаны ылымтыа оҥоруо этибит" диэн санааттан ыраах баар элбэҕэ суох ахсааннаах саха омук тылын харчы төлүү төлүү үөрэтэллэр!
ВШЭ-ҕэ саха тылын үөрэтии баарын саҥа биллим. Алла Ноговицына кэпсииринэн манна Россия араас норуоттарын тылын үөрэтэр эбиттэр. Бу ыччаттар сайын аайы Хатырыкка кэлэн үтүө санаалаах ыал дьиэтигэр олорон саха тылын үөрэтэллэр эбит. ВШЭ аан дойдуга инники сылдьар университеттартан биирдэстэрэ, онон тренды тутуҺаллар. Ол гынан баран Россия элбэҕэ суох ахсааннаах норуоттарын тылын үөрэтэргэ дьаҺаммыттара дойду өйө - санаата көнөрүгэр, чэбдигирэригэр туҺуламмыт хайҕаллаах суол.
Дьэ оннук, доҕоттор!
Уйбаан Самаайап, 12.09.24
ВШЭ-ҕэ саха тыла.
Балаҕан ыйын 10 күнүгэр Дьокуускай куорат мээрийэтин көҕүлээҺининэн Дьокуускайга саха тылын эйгэтин сайыннарыы туҺунан кэпсэтии олус үрдүк таҺымнаахтык барда. Мунньах саҥаны арыйыылара элбэх. Олортон биирдэстэрэ ВШЭ преподтарын уонна студеннарын интернет нөҥүө сахалыы тыл этиилэрэ буолла. Кинилэр этиилэриттэн билбиппит дойду биир саамай үрдүк рейтиннээх университета ВШЭ преподтара уонна студеннара саха тылын үөрэтэллэр эбит, аны туран номнуо наҺаа үчүгэйдик сахалыы саҥарар буолбуттар: "Төрөөбүт тылгытын үөрэтиҥ!", -диэн бэрт сымнаҕастык, култууралаахтык хомуруйдулар.
Биллэн турар, дьон олус сэргээтэ, дьиктиргээтэ. Ити дьиктини мин тугу билэрим сыыҺынан быҺаара сатыам.
Кыра омуктар тылларын үөрэтии - ити аан дойдутааҕы тренд. Ол гынан баран аан дойду олус баай университеттара эрэ "могут себе позволить такое". Кинилэр, холобур, үөрэтэр киҺи баар буоллаҕына юкагир да тылын үөрэтиэхтэрин сөп. Идеята: "КиҺи мэйиитэ сайдар". БиҺиги, сахалар, билиҥҥитэ ону үчүгэйдик өйдүү иликпит бадахтаах. Оннооҕор американскай университеккэ (үөрэтэр саха көҺүннэҕинэ) уончалыы - сүүрбэччэлии буолан саха тылын үөрэтэллэр эбит. Холобур, Колумбийскай университекка үөрэтэллэрин истибитим. Үөрэтээччилэрэ билэр ыччатым, саха. Сөҕөр: "Өйдөрө бэрт, начаас хабан ылаллар, сотору буолан баран бэйэбин көннөрөн бараллар".
Учуоттааҥ, Колумбийскай университет чааҺынай. Бука үрдүк төлөбүрдээх тэрилтэ буолуо. Бу эдэр дьон, кэлин хаҺан да туттубаттарын билэ - билэ, "өйбүтүн сайыннарыа, имигэс, саҥаны ылымтыа оҥоруо этибит" диэн санааттан ыраах баар элбэҕэ суох ахсааннаах саха омук тылын харчы төлүү төлүү үөрэтэллэр!
ВШЭ-ҕэ саха тылын үөрэтии баарын саҥа биллим. Алла Ноговицына кэпсииринэн манна Россия араас норуоттарын тылын үөрэтэр эбиттэр. Бу ыччаттар сайын аайы Хатырыкка кэлэн үтүө санаалаах ыал дьиэтигэр олорон саха тылын үөрэтэллэр эбит. ВШЭ аан дойдуга инники сылдьар университеттартан биирдэстэрэ, онон тренды тутуҺаллар. Ол гынан баран Россия элбэҕэ суох ахсааннаах норуоттарын тылын үөрэтэргэ дьаҺаммыттара дойду өйө - санаата көнөрүгэр, чэбдигирэригэр туҺуламмыт хайҕаллаах суол.
Дьэ оннук, доҕоттор!
Уйбаан Самаайап, 12.09.24
दिखाया गया 1 - 20 का 20
अधिक कार्यक्षमता अनलॉक करने के लिए लॉगिन करें।