Надежда Кеворкова
ФАЛАСТИН:
Агар ўлишим лозим бўлса…
2010-йил. Блокаданинг тўрт йили
Қизиб чўғ бўлган саҳроий кўчада эшак елиб бормоқда. Унинг орқа оёқлари олдинги оёқларига тез-тез урилиб кетаётгандек, ҳадемай қоқилиб тушади деб ўйлайсиз. Аммо у қоқилмайди, балки кўзини бир мунча орқага қиялаб кескин тўхтайди. Ундан йигирма метрча орқада эгаси югурмоқда. Эгаси яқинлашиб, ушлашга уринган заҳоти, эшак шатолоқ отиб бошини силкитиб, кенг ёйилган қўллардан қочиб, орқага бурилади. Эгаси эса яна унинг ортидан эргашади. Бу ўйинни ёндирувчи жазирамадан сояга яширинган ўткинчилар кузатиб туришарди. Қуюқ чангда вайроналарда қолган тошларни элаётган ишчилар ҳам. Оиласини боқиш учун пул топаётган каттароқ болалар, сараланган тошларни араваларда тош майдалагичга ташияпти. Кўчада шунчаки ўйнаб юрган жажжи болалар ҳам. Кичик гуруҳ-гуруҳ бўлиб ўз юмушларига кетаётган аёллар ҳам. Ғазога келганимга икки кун бўлиб, бу ерга етиб келишим жуда қийин бўлган мен ҳам бу томошани кузатардик. Барчамиз жилмаямиз. Бу хўтикча бугунги Ғазо шароитида инсон табиатининг қандайдир моҳиятини ифодалайди. Умр жарлиги чегарасига сиқиб олиб борилган, аммо таслим бўлмаган инсоннинг моҳиятини.
У ҳатто бўш ҳудуд ҳам, баҳона ҳам, ҳатто ўйиннинг ўзи йўқ бўлган пайтда ҳам ўйнайди, ва бир лаҳзада - жазирама ҳам, ғамгинлик ҳам, фожеа юки ҳам у қадар эмасдик туюлади. Ғазо - бу Ўрта ер денгизи бўйлаб узунлиги қирқ, кенглиги эса 6-12 километр бўлган, Исроилнинг Миср билан чегарасидаги қирғоқ йўлагидир.
Баъзи исроилликлар сектор майдони анча катта эканига ишонишади - уларнинг хариталарида шундай кўрсатилган. Улар ўз ҳокимиятларининг оккупация йилларида чегараларни тобора торайтириб ва торайтириб боргани ва охир-оқибат сектордан анчагина ерни ажратиб, девор қургани хаёлларига ҳам келмайди. Охир оқибат, энди Ғазо жуда кичкина. У қўриқчи миноралар билан ўралган бўлиб - қуруқлик, ҳаво, денгиз ва коинотдан узлуксиз кузатув остидадир. Минглаб камералар кечаю кундуз у ердаги аҳолини кузатиб туради. Турли хил мосламалар ҳавода учиб, одамларнинг ер ҳайдаши, балиқ овлаши, мактабга бориши, тўй қилиши ва яқинларини дафн этишини тасвирга олади.
Баъзан осмонда самолётларнинг гувиллаши эшитилади, уфқда кемалар ҳаракати кўзга ташланади. Булар босқинчи тузумнинг самолётлари ва кемалари. Бирорта ҳам фаластинлик тўсатдан қулоқни қоматга келтирадиган шовқин манбасига эътибор бермайди. Гарчи бу гумбурлаб портловчи товушни бошқа нарса билан адаштириб бўлмаса-да – фақат бомбалар шундай портлайди. "Агар ҳар бир шовқинга эътибор бераверсак, вақтимиз қолмайди," дейди менга Аҳмад. У 25 ёшда, икки ойлик қизчаси бор, Аҳмад зиёли оиладан чиққан, инглиз ва француз тилларида сўзлашади. Унинг авлоди Ғазода туғилиб яшашган. У Ғазодаги ҳар бир оила йўқотиш дардини бошидан кечирганини билади. Аҳмаднинг ишончи комилки, блокада ва оккупация шундоқ ҳам одамни ич-ичидан емириб ташлайди, аммо ғам-ғусса ва тушкунликка берилиб кетсанг, улар сени ва яқинларингни бутунлай қолдиқсиз ютиб юборади. "Шунинг учун биз руҳ тетиклигини йўқотмаймиз ва учоқларга эътибор бермаймиз," дея жилмаяди Аҳмад. Мен суҳбатлашган одамларнинг кўпчилиги жилмаярди, гарчи Ғазо яшовчиси нуқтаи назаридан кулишга арзигулик нарса бўлмаса ҳам. Ҳа - шундай халқ бу.
@Hamid_Sodiq
