De facto. Беларуская навука
05.05.202508:37
Як паказвалася гісторыя беларусаў і іх суседзяў на старонках газет «Наша Доля» і «Наша Нива» ў 1906 - 1907 гг.
Пра гэта піша Віктар Корбут у 57-м выпуску беластоцкага выдання «Białoruskie Zeszyty Historyczne». Першая кніга па гісторыі Беларусі на беларускай мове (аўтарства Вацлава Ластоўскага) убачыла свет толькі ў 1910 г. Аднак матэрыялы на гістарычную тэматыку ў «Нашай Ниве» публікаваліся з першых нумароў.
Пераважаў падыход, згодна з якім гісторыя Беларусі і Літвы разглядалася як адно цэлае. Адбывалася «інтэграцыя» ў беларускі нацыянальны наратыў дзеячаў і падзей часоў ВКЛ і польскага нацыянальна-вызваленчага руху ХІХ ст., як ураджэнцаў Беларусі (Адам Міцкевіч), так і не звязаных з ёю (Шыман Канарскі). Спроба ўпісаць апошняга ў беларускі нацыянальны пантэон аказалася няўдалай.
Беларускія нацыянальныя дзеячы арыентаваліся на саюз і з іншымі суседнімі народамі — літоўцамі (літвінамі), палякамі, украінцамі, звяртаючыся да агульных з імі старонак мінуўшчыны.
Пра гэта піша Віктар Корбут у 57-м выпуску беластоцкага выдання «Białoruskie Zeszyty Historyczne». Першая кніга па гісторыі Беларусі на беларускай мове (аўтарства Вацлава Ластоўскага) убачыла свет толькі ў 1910 г. Аднак матэрыялы на гістарычную тэматыку ў «Нашай Ниве» публікаваліся з першых нумароў.
Пераважаў падыход, згодна з якім гісторыя Беларусі і Літвы разглядалася як адно цэлае. Адбывалася «інтэграцыя» ў беларускі нацыянальны наратыў дзеячаў і падзей часоў ВКЛ і польскага нацыянальна-вызваленчага руху ХІХ ст., як ураджэнцаў Беларусі (Адам Міцкевіч), так і не звязаных з ёю (Шыман Канарскі). Спроба ўпісаць апошняга ў беларускі нацыянальны пантэон аказалася няўдалай.
Беларускія нацыянальныя дзеячы арыентаваліся на саюз і з іншымі суседнімі народамі — літоўцамі (літвінамі), палякамі, украінцамі, звяртаючыся да агульных з імі старонак мінуўшчыны.
02.05.202509:01
Як забруджваецца Усходняя Антарктыда: вынікі даследаванняў матэрыялаў, сабраных беларусамі
Турэцкія навукоўцы, а таксама старэйшы навуковы супрацоўнік НПЦ па біярэсурсах Ягор Корзун (на здымку) апублікавалі вынікі ў свежым нумары часопіса Water, Air, & Soil Pollution. Узоры глебы і адкладаў былі сабраныя ля Гары Вячэрняя падчас 14-й Беларускай антарктычнай экспедыцыі напачатку 2022 года.
У цэлым узроўні забруджвальных рэчываў атрымаліся нізкімі ў параўнанні з іншымі часткамі Антарктыды. Наяўнасць хлорарганічных пестыцыдаў, якія выкарыстоўваюцца ў сельскай гаспадарцы, звязваюць з атмасферным пераносам з блізкага мацерыка. Азёры ў Антарктыдзе выступаюць паглынальнікамі як мясцовых, так і пераносных забруджвальных рэчываў. Там яны назапашваюцца з-за нізкага выпарэння і халоднага надвор'я. Таму асяроддзе азёр варта ўключыць ў доўгатэрміновыя праграмы маніторынгу.
Раней стала вядома, чаму Беларусь не можа атрымаць статус кансультацыйнага боку ў Дамове аб Антарктыцы, нягледзячы на валоданне сваёй станцыяй.
Турэцкія навукоўцы, а таксама старэйшы навуковы супрацоўнік НПЦ па біярэсурсах Ягор Корзун (на здымку) апублікавалі вынікі ў свежым нумары часопіса Water, Air, & Soil Pollution. Узоры глебы і адкладаў былі сабраныя ля Гары Вячэрняя падчас 14-й Беларускай антарктычнай экспедыцыі напачатку 2022 года.
У цэлым узроўні забруджвальных рэчываў атрымаліся нізкімі ў параўнанні з іншымі часткамі Антарктыды. Наяўнасць хлорарганічных пестыцыдаў, якія выкарыстоўваюцца ў сельскай гаспадарцы, звязваюць з атмасферным пераносам з блізкага мацерыка. Азёры ў Антарктыдзе выступаюць паглынальнікамі як мясцовых, так і пераносных забруджвальных рэчываў. Там яны назапашваюцца з-за нізкага выпарэння і халоднага надвор'я. Таму асяроддзе азёр варта ўключыць ў доўгатэрміновыя праграмы маніторынгу.
Раней стала вядома, чаму Беларусь не можа атрымаць статус кансультацыйнага боку ў Дамове аб Антарктыцы, нягледзячы на валоданне сваёй станцыяй.
27.04.202509:13
Высокая смяротнасць сярод нямецкіх ваеннапалонных на працах у СССР была наступствам не помсты, а халатнасці
Да такой высновы прыйшла аўтар кнігі «Ад зняволення да рэпатрыяцыі: нямецкія ваеннапалонныя ў Савецкім Саюзе» Susan Grunewald. Выданне пабачыла свет у 2024-м, цяпер на яго выходзяць рэцэнзіі.
Пасля вайны ў СССР утрымлівалася 1,5 мільёна нямецкіх ваеннапалонных, якія паэтапна вызваляліся да 1956 года. Працаздольных наўмысна ўтрымлівалі як мага даўжэй. Большасць з 4 тысяч лагераў знаходзіліся ля прадпрыемстваў і будоўлі. З кнігі вынікае, што ў Беларусі ў 1944 - 1951 гг. дзейнічала 199 лагераў. Больш было толькі ва Украіне (699) і Расіі (2858).
Груневальд сцвярджае, што жорсткае абыходжанне з нямецкімі ваеннапалоннымі і высокая смяротнасць сярод іх былі вынікам не помсты, а халатнасці, адсутнасці каардынацыі і голаду пасля вайны. Ваеннапалонных падвяргалі антыфашысцкаму перавыхаванню, некаторыя вязні занялі кіруючыя пасады ў ГДР, адзначаецца ў рэцэнзіі на кнігу ў амерыканскім часопісе Foreign Affairs.
Да такой высновы прыйшла аўтар кнігі «Ад зняволення да рэпатрыяцыі: нямецкія ваеннапалонныя ў Савецкім Саюзе» Susan Grunewald. Выданне пабачыла свет у 2024-м, цяпер на яго выходзяць рэцэнзіі.
Пасля вайны ў СССР утрымлівалася 1,5 мільёна нямецкіх ваеннапалонных, якія паэтапна вызваляліся да 1956 года. Працаздольных наўмысна ўтрымлівалі як мага даўжэй. Большасць з 4 тысяч лагераў знаходзіліся ля прадпрыемстваў і будоўлі. З кнігі вынікае, што ў Беларусі ў 1944 - 1951 гг. дзейнічала 199 лагераў. Больш было толькі ва Украіне (699) і Расіі (2858).
Груневальд сцвярджае, што жорсткае абыходжанне з нямецкімі ваеннапалоннымі і высокая смяротнасць сярод іх былі вынікам не помсты, а халатнасці, адсутнасці каардынацыі і голаду пасля вайны. Ваеннапалонных падвяргалі антыфашысцкаму перавыхаванню, некаторыя вязні занялі кіруючыя пасады ў ГДР, адзначаецца ў рэцэнзіі на кнігу ў амерыканскім часопісе Foreign Affairs.
23.04.202508:30
З восені ў Беластоцкім універсітэце пачнуць вывучаць беларускую этнафілалогію
Філалагічны факультэт Беластокскага ўніверсітэта адкрывае новы кірунак у вочным навучанні першай ступені: Беларуская этнафілалогія. З восені студэнты першага курса пачнуць сваё навучанне. Прапанова адрасаваная як выпускнікам польскіх сярэдніх школ, так і кандыдатам з Беларусі, якія жывуць на Падляшшы.
Студэнты авалодаюць беларускай мовай на ўзроўні С1 і ведамі пра гісторыю і культуру памежжа. Супрацоўніца Беластокскага ўніверсітэта Анна Саковіч распавяла СМІ, што выпускнікі змогуць працаваць «найперш ва ўстановах культуры, Дамах культуры, розных арганізацыях, у тым ліку дзяржаўных, якіх багата на Беласточчыне». Таксама падпісаны ліст аб супрацоўніцтве з пяццю беларускімі арганізацыямі, яны гатовыя, у тым ліку, прымаць студэнтаў на практыку.
Больш падрабязна пра набор студэнтаў чытайце тут. Беларуская філалогія раней вывучалася ў Беластоку ў 1999 - 2014 гг., але была зачынена з-за малой колькасці ахвотных навучацца.
Філалагічны факультэт Беластокскага ўніверсітэта адкрывае новы кірунак у вочным навучанні першай ступені: Беларуская этнафілалогія. З восені студэнты першага курса пачнуць сваё навучанне. Прапанова адрасаваная як выпускнікам польскіх сярэдніх школ, так і кандыдатам з Беларусі, якія жывуць на Падляшшы.
Студэнты авалодаюць беларускай мовай на ўзроўні С1 і ведамі пра гісторыю і культуру памежжа. Супрацоўніца Беластокскага ўніверсітэта Анна Саковіч распавяла СМІ, што выпускнікі змогуць працаваць «найперш ва ўстановах культуры, Дамах культуры, розных арганізацыях, у тым ліку дзяржаўных, якіх багата на Беласточчыне». Таксама падпісаны ліст аб супрацоўніцтве з пяццю беларускімі арганізацыямі, яны гатовыя, у тым ліку, прымаць студэнтаў на практыку.
Больш падрабязна пра набор студэнтаў чытайце тут. Беларуская філалогія раней вывучалася ў Беластоку ў 1999 - 2014 гг., але была зачынена з-за малой колькасці ахвотных навучацца.
19.04.202511:28
Выйшаў «Гістарычна-этымалагічны слоўнік іншамоўнай лексікі ў старабеларускай мове»
Яго складальнік – доктар філалагічных навук Аляксандр Мікалаевіч Булыка з Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа. У выданні 1078 старонак. Гістарычна-этымалагічны слоўнік змяшчае лексіку, запазычаную старабеларускай літаратурна-пісьмовай мовай з іншых моў або ўжываную пад іншамоўным уплывам.
На базе фактычнага матэрыялу і этымалагічных меркаванняў разгледжана семантычная структура і крыніца паходжання і пранікнення кожнай лексемы, вызначана яе словаўтваральная актыўнасць на беларускай глебе.
Прыведзены час першай пісьмовай фіксацыі кожнай іншаземнай лексічнай адзінкі і яе тагачасныя мясцовыя адпаведнікі.
Яго складальнік – доктар філалагічных навук Аляксандр Мікалаевіч Булыка з Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа. У выданні 1078 старонак. Гістарычна-этымалагічны слоўнік змяшчае лексіку, запазычаную старабеларускай літаратурна-пісьмовай мовай з іншых моў або ўжываную пад іншамоўным уплывам.
На базе фактычнага матэрыялу і этымалагічных меркаванняў разгледжана семантычная структура і крыніца паходжання і пранікнення кожнай лексемы, вызначана яе словаўтваральная актыўнасць на беларускай глебе.
Прыведзены час першай пісьмовай фіксацыі кожнай іншаземнай лексічнай адзінкі і яе тагачасныя мясцовыя адпаведнікі.
16.04.202508:10
Група навукоўцаў (у тым ліку з Беларусі) адкрыла ліпахрасток — новую шкілетную тканку
У вушах і носе млекакормячых знайшлі новую шкілетную тканку – ліпахрасток, яна спалучае ў сабе прыкметы тлушчавай і храстковай тканак. Вынікі даследавання група навукоўцаў з некалькіх краін апублікавала напачатку 2025 года ў часопісе Science.
У ходзе эксперыментаў на трансгенных мышах, а затым і ў дзесятках відах млекакормячых, выявілі ліпахандрацыты ў вушной ракавіне, гартані, грудзіне і насавым храстку. Гэтыя клеткі выконваюць важную ролю ў арганізме, змякчаючы жорсткасць храсткоў. Адкрыццё можна выкарыстаць у рэгенератыўнай медыцыне і тканкавай інжынерыі.
Групу навукоўцаў узначальваў Максім Плікус, прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Ірвайне і выпускнік Гродзенскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта. У групе таксама працавалі Аляксандр Астроўскі з Інстытута біяхіміі біялагічна актыўных злучэнняў (Гродна) і Аксана Астроўская з Гродзенскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта.
У вушах і носе млекакормячых знайшлі новую шкілетную тканку – ліпахрасток, яна спалучае ў сабе прыкметы тлушчавай і храстковай тканак. Вынікі даследавання група навукоўцаў з некалькіх краін апублікавала напачатку 2025 года ў часопісе Science.
У ходзе эксперыментаў на трансгенных мышах, а затым і ў дзесятках відах млекакормячых, выявілі ліпахандрацыты ў вушной ракавіне, гартані, грудзіне і насавым храстку. Гэтыя клеткі выконваюць важную ролю ў арганізме, змякчаючы жорсткасць храсткоў. Адкрыццё можна выкарыстаць у рэгенератыўнай медыцыне і тканкавай інжынерыі.
Групу навукоўцаў узначальваў Максім Плікус, прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Ірвайне і выпускнік Гродзенскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта. У групе таксама працавалі Аляксандр Астроўскі з Інстытута біяхіміі біялагічна актыўных злучэнняў (Гродна) і Аксана Астроўская з Гродзенскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта.
04.05.202510:29
Група навукоўцаў сцвярджае, што адкрыла «новы колер», які ніхто раней не бачыў
Амерыканскія навукоўцы накіроўвалі лазерныя імпульсы ў вочы ўдзельнікаў эксперыменту. Стымулюючы пэўныя клеткі сятчаткі, удзельнікі паведамілі, што ўбачылі сіне-зялёнае адценне, якое навукоўцы назвалі «ола». Вынікі даследавання апублікаваны ў часопісе Science Advances.
Прафесар Рэн Энг з Каліфарнійскага ўніверсітэта, які быў адным з пяці ўдзельнікаў эксперыменту, сказаў BBC, што «ола» — гэта «больш насычаны колер, чым усё, што можна ўбачыць у рэальным свеце» (на ілюстрацыі — адценне, якое найбольш блізкае да «ола», але той колер значна больш насычаны). Навуковец і яго калегі лічаць, што вынікі могуць патэнцыйна садзейнічаць далейшым даследаванням у галіне дальтанізму.
Аднак некаторыя эксперты лічаць, што новы колер — гэта «пытанне інтэрпрэтацыі», а адкрыццё пакуль можна лічыць «спрэчным».
Амерыканскія навукоўцы накіроўвалі лазерныя імпульсы ў вочы ўдзельнікаў эксперыменту. Стымулюючы пэўныя клеткі сятчаткі, удзельнікі паведамілі, што ўбачылі сіне-зялёнае адценне, якое навукоўцы назвалі «ола». Вынікі даследавання апублікаваны ў часопісе Science Advances.
Прафесар Рэн Энг з Каліфарнійскага ўніверсітэта, які быў адным з пяці ўдзельнікаў эксперыменту, сказаў BBC, што «ола» — гэта «больш насычаны колер, чым усё, што можна ўбачыць у рэальным свеце» (на ілюстрацыі — адценне, якое найбольш блізкае да «ола», але той колер значна больш насычаны). Навуковец і яго калегі лічаць, што вынікі могуць патэнцыйна садзейнічаць далейшым даследаванням у галіне дальтанізму.
Аднак некаторыя эксперты лічаць, што новы колер — гэта «пытанне інтэрпрэтацыі», а адкрыццё пакуль можна лічыць «спрэчным».
01.05.202507:58
170 год таму быў заснаваны Віленскі музей старажытнасцей – першы сапраўдны музей у краі
Спачатку археалагічныя знаходкі, старажытныя рукапісы і манеты захоўваліся ў палацы Тышкевічаў у Лагойску. Яўстах Тышкевіч ініцыяваў стварэнне на іх базе музея ў Вільні. На ліст мясцовых уладаў Мікалай І наклаў рэзалюцыю: «Не бачу перашкодаў, але з адпаведнай разборлівасцю». Гэта затармазіла арганізацыю музея, аднак у красавіку 1855-га «Палажэнне аб музеуме старажытнасцей» было зацверджана.
Экспазіцыю ў зале публічных пасяджэнняў былога Віленскага ўніверсітэта рыхтавалі год. Наведвальнікі апыналіся ў атмасферы велічы мінулага радзімы (на ілюстрацыі). «Ствараючы музей у Вільні, я перад усім браў пад увагу старажытнасці і помнікі… мясцовыя, гэта значыць — літоўска-рускія», – адзначаў Яўстах Тышкевіч.
Пасля паўстання 1863 г. музей быў абвешчаны ідэалагічна шкоднай установай, яго чакала занядбанне. Сёння большасць экспанатаў – у Гістарычным музеі ў Маскве, Нацыянальным музеі Літвы, Народным музеі ў Варшаве.
Спачатку археалагічныя знаходкі, старажытныя рукапісы і манеты захоўваліся ў палацы Тышкевічаў у Лагойску. Яўстах Тышкевіч ініцыяваў стварэнне на іх базе музея ў Вільні. На ліст мясцовых уладаў Мікалай І наклаў рэзалюцыю: «Не бачу перашкодаў, але з адпаведнай разборлівасцю». Гэта затармазіла арганізацыю музея, аднак у красавіку 1855-га «Палажэнне аб музеуме старажытнасцей» было зацверджана.
Экспазіцыю ў зале публічных пасяджэнняў былога Віленскага ўніверсітэта рыхтавалі год. Наведвальнікі апыналіся ў атмасферы велічы мінулага радзімы (на ілюстрацыі). «Ствараючы музей у Вільні, я перад усім браў пад увагу старажытнасці і помнікі… мясцовыя, гэта значыць — літоўска-рускія», – адзначаў Яўстах Тышкевіч.
Пасля паўстання 1863 г. музей быў абвешчаны ідэалагічна шкоднай установай, яго чакала занядбанне. Сёння большасць экспанатаў – у Гістарычным музеі ў Маскве, Нацыянальным музеі Літвы, Народным музеі ў Варшаве.
Reposted from:
ICBS (Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі)
26.04.202507:11
Прэмія за лепшую англамоўную манаграфію. Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі рады абвесціць конкурс на наданне Прэміі за лепшую навуковую публікацыю для замежных аўтараў на англійскай мове, апублікаванай за апошнія дзесяць год (2015-2024 гады).
На прэмію могуць быць намінаваныя манаграфіі, напісаныя аўтарамі, якія не з’яўляюцца і не былі грамадзянамі Беларусі, і якія цалкам, альбо ў значнай ступені прысвечаны Беларусі. Усе спрэчныя пытанні намінавання вызначае камісія.
Прапановы можна падаць на адрас premija@palityka.org да 1 чэрвеня 2025 года.
Урачыстае аб’яўленне пераможцаў адбудзецца 26 верасня 2025 года падчас XII Кангрэса ў Берліне.
На прэмію могуць быць намінаваныя манаграфіі, напісаныя аўтарамі, якія не з’яўляюцца і не былі грамадзянамі Беларусі, і якія цалкам, альбо ў значнай ступені прысвечаны Беларусі. Усе спрэчныя пытанні намінавання вызначае камісія.
Прапановы можна падаць на адрас premija@palityka.org да 1 чэрвеня 2025 года.
Урачыстае аб’яўленне пераможцаў адбудзецца 26 верасня 2025 года падчас XII Кангрэса ў Берліне.
22.04.202509:14
Тэлескоп «Джэймс Уэб» выявіў магчымыя прыкметы жыцця на планеце K2-18b
Каманда з Кембрыджа, якая вывучае планету пад назвай K2-18b, выявіла прыкметы наяўнасці малекул, якія на Зямлі могуць быць зроблены толькі простымі арганізмамі, паведамляе BBC. Аднак і кембрыджская каманда, і іншыя астраномы падкрэсліваюць, што для пацвярджання вынікаў іх даследавання неабходна больш дадзеных.
K2-18b (на ілюстрацыі – малюнак планеты) у два з паловай разы больш Зямлі. Планета знаходзіцца больш за тысячу трыльёнаў кіламетраў ад нас.
Тэлескоп «Джэйм Уэб» быў запушчаны ў канцы 2021 года, гэта самы буйны касмічны тэлескоп з самым вялікім люстэркам з калі-небудзь запушчаных чалавецтвам. «Джэйм Уэб» наколькі магутны, што ён можа аналізаваць хімічны склад атмасферы планеты на аснове таго, як яна паглынае святло зоркі – чырвонага карліка, вакол якога круціцца.
Каманда з Кембрыджа, якая вывучае планету пад назвай K2-18b, выявіла прыкметы наяўнасці малекул, якія на Зямлі могуць быць зроблены толькі простымі арганізмамі, паведамляе BBC. Аднак і кембрыджская каманда, і іншыя астраномы падкрэсліваюць, што для пацвярджання вынікаў іх даследавання неабходна больш дадзеных.
K2-18b (на ілюстрацыі – малюнак планеты) у два з паловай разы больш Зямлі. Планета знаходзіцца больш за тысячу трыльёнаў кіламетраў ад нас.
Тэлескоп «Джэйм Уэб» быў запушчаны ў канцы 2021 года, гэта самы буйны касмічны тэлескоп з самым вялікім люстэркам з калі-небудзь запушчаных чалавецтвам. «Джэйм Уэб» наколькі магутны, што ён можа аналізаваць хімічны склад атмасферы планеты на аснове таго, як яна паглынае святло зоркі – чырвонага карліка, вакол якога круціцца.
Reposted from:ICBS (Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі)
18.04.202513:36
Лепшыя навуковыя публікацыі 2024 года. Арганізацыйны камітэт Міжнароднага Кангрэса даследчыкаў Беларусі аб’яўляе пачатак працы камісіі па вызначэнні лепшых навуковых публікацый у галіне сацыяльных і гуманітарных дысцыплін па вынікам 2024 года.
Запрашаем прадстаўнікоў акадэмічнай супольнасці дасылаць сваё меркаванні пра найлепшыя навуковыя публікацыі і зрабіць свой унёсак у папулярызацыю дасягненняў беларускай навукі.
Прапановы можна падаць на адрас premija@palityka.org да 1 чэрвеня 2025 года.
Урачыстае аб’яўленне спісу лепшых публікацый адбудзецца 26 верасня 2025 года падчас XII Кангрэса ў Берліне.
У выніку працы камісіі будуць вызначаны па тры лепшыя публікацыі па наступным накірункам:
– Гісторыя (манаграфіі, артыкулы);
– Гуманітарныя навукі (манаграфіі, артыкулы);
– Сацыяльна-палітычныя навукі (манаграфіі, артыкулы).
Для ацэнкі камісіяй могуць таксама прымацца працы апублікаваныя ў 2023 годзе, якія раней не вылучаліся на конкурс.ю
Запрашаем прадстаўнікоў акадэмічнай супольнасці дасылаць сваё меркаванні пра найлепшыя навуковыя публікацыі і зрабіць свой унёсак у папулярызацыю дасягненняў беларускай навукі.
Прапановы можна падаць на адрас premija@palityka.org да 1 чэрвеня 2025 года.
Урачыстае аб’яўленне спісу лепшых публікацый адбудзецца 26 верасня 2025 года падчас XII Кангрэса ў Берліне.
У выніку працы камісіі будуць вызначаны па тры лепшыя публікацыі па наступным накірункам:
– Гісторыя (манаграфіі, артыкулы);
– Гуманітарныя навукі (манаграфіі, артыкулы);
– Сацыяльна-палітычныя навукі (манаграфіі, артыкулы).
Для ацэнкі камісіяй могуць таксама прымацца працы апублікаваныя ў 2023 годзе, якія раней не вылучаліся на конкурс.ю
15.04.202512:05
Традыцыйны знаёмім са зместам чарговага нумара "Беларускага гістарычнага часопіса", на гэты раз за сакавік гэтага года.
Reposted from:ICBS (Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі)
03.05.202510:33
Завершаны збор заявак на панэлі Міжнароднага Кангрэса даследчыкаў Беларусі ў Берліне (25-27 верасня 2025)
Арганізацыйны камітэт атрымаў рэкордныя 60 заявак на арганізацыю панэлей ад інстытуцый і даследчых груп. Гэта на некалькі дзясяткаў больш, чым мінулыя гады, што паказвае важнасці Кангрэса як галоўнай беларускай акадэмічнай падзеі года.
Найбольш заявак атрымана на гісторыі і філалогіі: “гісторыя” па 10 адпаведна.
Грамадства, палітыка, міжнародныя стасункі і эканоміка: заяўлена 12 панэлей
Культурныя даследаванні: заяўлена 7 панэлей
Адукацыя: 5
У дадзены момант Арганізацыйны камітэт апрацоўвае і ўдакладняе звароты. Збор індывідуальных заявак будзе абвешчаны пасля 8 мая і працягнецца да 16 чэрвеня 2025 года
Сачыце за навінамі.
Арганізацыйны камітэт атрымаў рэкордныя 60 заявак на арганізацыю панэлей ад інстытуцый і даследчых груп. Гэта на некалькі дзясяткаў больш, чым мінулыя гады, што паказвае важнасці Кангрэса як галоўнай беларускай акадэмічнай падзеі года.
Найбольш заявак атрымана на гісторыі і філалогіі: “гісторыя” па 10 адпаведна.
Грамадства, палітыка, міжнародныя стасункі і эканоміка: заяўлена 12 панэлей
Культурныя даследаванні: заяўлена 7 панэлей
Адукацыя: 5
У дадзены момант Арганізацыйны камітэт апрацоўвае і ўдакладняе звароты. Збор індывідуальных заявак будзе абвешчаны пасля 8 мая і працягнецца да 16 чэрвеня 2025 года
Сачыце за навінамі.
30.04.202509:25
У пасляваеннай БССР наладзіць працу пратэстанцкіх абшчын дазволіў падмурак, закладзены ў Заходняй Беларусі
Пра гэта піша гісторык Таццяна Лісоўская ў «Часопісе БДУ. Гісторыя». У пачатку 1920-х гг. моладзь ішла ў абшчыны евангельскіх хрысціян і баптыстаў, адвентыстаў сёмага дня і пяцідзесятнікаў з-за імкнення знайсці новыя духоўныя арыенціры ва ўмовах палітычных і ваенных узрушэнняў, паслаблення ўплыву праваслаўнай і каталіцкай цэркваў, прывілеяў у пытанні службы ў арміі.
У БССР у 1920-30-я гг. нядзельныя школы і іншыя формы рэлігійнага навучання былі забаронены. У той жа час у Заходняй Беларусі пры абшчынах актыўна ствараліся моладзевыя гурткі і таварыствы. Сістэмны падыход у Заходняй Беларусі дазволіў хутка адрадзіць рэлігійную працу ў пасляваенны перыяд.
Аднак ва ўмовах савецкіх абмежаванняў у БССР у 1945 - 1991 гг. пратэстанцкія абшчыны былі вымушаны адмовіцца ад сістэмных форм на карысць нелегальных моладзевых сходаў у царкве, сустрэч на прыватных кватэрах, аб'яднання ў рамках харавой дзейнасці.
Пра гэта піша гісторык Таццяна Лісоўская ў «Часопісе БДУ. Гісторыя». У пачатку 1920-х гг. моладзь ішла ў абшчыны евангельскіх хрысціян і баптыстаў, адвентыстаў сёмага дня і пяцідзесятнікаў з-за імкнення знайсці новыя духоўныя арыенціры ва ўмовах палітычных і ваенных узрушэнняў, паслаблення ўплыву праваслаўнай і каталіцкай цэркваў, прывілеяў у пытанні службы ў арміі.
У БССР у 1920-30-я гг. нядзельныя школы і іншыя формы рэлігійнага навучання былі забаронены. У той жа час у Заходняй Беларусі пры абшчынах актыўна ствараліся моладзевыя гурткі і таварыствы. Сістэмны падыход у Заходняй Беларусі дазволіў хутка адрадзіць рэлігійную працу ў пасляваенны перыяд.
Аднак ва ўмовах савецкіх абмежаванняў у БССР у 1945 - 1991 гг. пратэстанцкія абшчыны былі вымушаны адмовіцца ад сістэмных форм на карысць нелегальных моладзевых сходаў у царкве, сустрэч на прыватных кватэрах, аб'яднання ў рамках харавой дзейнасці.
25.04.202509:25
Як вакцынацыя паўплывала на распаўсюджанасць гепатыту В сярод беларускіх дзяцей
Пра гэта пішуць даследчыкі з Сусветнай арганізацыі аховы здароўя і Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя ў міжнародным часопісе Vaccine. У Беларусі было праведзена нацыянальнае сералагічнае даследаванне па гепатыце В: адабралі некалькі тысяч дзяцей, якія нарадзіліся ў перыяд з 2009 - 2015 гг. і атрымалі прышчэпку.
З іх толькі адно дзіця мела станоўчы вынік на HBsAg. Такім чынам праграма вакцынацыі знізіла распаўсюджанасць гепатыту В сярод дзяцей да 0,02%, пішуць даследчыкі. Інфекцыя віруса гепатыту В працягвае заставацца адной з распаўсюджаных прычын захворвання і смяротнасці ва ўсім свеце. Універсальная вакцынацыя нованароджаных супраць гепатыту В была ўведзена на нацыянальным узроўні ў Беларусі ў студзені 2000 года.
Нагадаем, што нядаўна кітайскія даследчыкі выявілі: Беларусь і Саламонавы астравы на першых месцах у свеце па колькасці выпадкаў утаплення.
Пра гэта пішуць даследчыкі з Сусветнай арганізацыі аховы здароўя і Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя ў міжнародным часопісе Vaccine. У Беларусі было праведзена нацыянальнае сералагічнае даследаванне па гепатыце В: адабралі некалькі тысяч дзяцей, якія нарадзіліся ў перыяд з 2009 - 2015 гг. і атрымалі прышчэпку.
З іх толькі адно дзіця мела станоўчы вынік на HBsAg. Такім чынам праграма вакцынацыі знізіла распаўсюджанасць гепатыту В сярод дзяцей да 0,02%, пішуць даследчыкі. Інфекцыя віруса гепатыту В працягвае заставацца адной з распаўсюджаных прычын захворвання і смяротнасці ва ўсім свеце. Універсальная вакцынацыя нованароджаных супраць гепатыту В была ўведзена на нацыянальным узроўні ў Беларусі ў студзені 2000 года.
Нагадаем, што нядаўна кітайскія даследчыкі выявілі: Беларусь і Саламонавы астравы на першых месцах у свеце па колькасці выпадкаў утаплення.
21.04.202507:56
Чым адзначыліся дэпутаты Гродзенскай губерні ў Першай Дзярждуме
Пра гэта піша гісторык Дзмітрый Лаўрыновіч у апошнім за 2024 год нумары «Часопіса БДУ. Гісторыя». На сходзе, які адбыўся ў канцы сакавіка 1906 г., выбаршчыкі-сяляне заключылі саюз з гараджанамі. Іх блок змог правесці ў Першую Дзяржаўную думу Расійскай імперыі 6 кандыдатаў з 7: трох сялян, аднаго праваслаўнага памешчыка і двух габрэяў. Ніводзін польскі памешчык не быў абраны. Сяляне падтрымалі толькі ксяндза.
Дэпутаты-сяляне ў Дзярждуме далучыліся да трудавікоў. Яны выступілі за павелічэнне сялянскага землекарыстання за кошт зямель памешчыкаў. Дэпутат Астрагорскі, аўтарытэтны юрыст, унёс значны ўклад у распрацоўку Наказу дзейнасці Дзярждумы.
Дэпутаты ад Гродзенскай губерні падтрымалі законапраект аб грамадзянскай роўнасці, які прадугледжваў адмену ўсіх нацыянальных і канфесійных абмежаванняў. У цэнтры ўвагі дэпутатаў апынуліся падзеі беластоцкага пагрому, абмеркаванне якіх паўплывала на рашэнне аб роспуску Першай Дзярждумы 8 ліпеня 1906 г.
Пра гэта піша гісторык Дзмітрый Лаўрыновіч у апошнім за 2024 год нумары «Часопіса БДУ. Гісторыя». На сходзе, які адбыўся ў канцы сакавіка 1906 г., выбаршчыкі-сяляне заключылі саюз з гараджанамі. Іх блок змог правесці ў Першую Дзяржаўную думу Расійскай імперыі 6 кандыдатаў з 7: трох сялян, аднаго праваслаўнага памешчыка і двух габрэяў. Ніводзін польскі памешчык не быў абраны. Сяляне падтрымалі толькі ксяндза.
Дэпутаты-сяляне ў Дзярждуме далучыліся да трудавікоў. Яны выступілі за павелічэнне сялянскага землекарыстання за кошт зямель памешчыкаў. Дэпутат Астрагорскі, аўтарытэтны юрыст, унёс значны ўклад у распрацоўку Наказу дзейнасці Дзярждумы.
Дэпутаты ад Гродзенскай губерні падтрымалі законапраект аб грамадзянскай роўнасці, які прадугледжваў адмену ўсіх нацыянальных і канфесійных абмежаванняў. У цэнтры ўвагі дэпутатаў апынуліся падзеі беластоцкага пагрому, абмеркаванне якіх паўплывала на рашэнне аб роспуску Першай Дзярждумы 8 ліпеня 1906 г.
18.04.202509:25
Чым вядомы навуковец з Беларусі Максім Плікус?
На днях мы пісалі, што групу навукоўцаў, якая адкрыла ліпахрасток — новую шкілетную тканку, узначальваў Максім Плікус. Што пра яго вядома? Максім Плікус атрымаў ступень бакалаўра ў Гродзенскім дзяржаўным медыцынскім універсітэце (1996 - 2000), затым эміграваў у ЗША, дзе атрымаў ступень PhD ва Універсітэце Паўднёвай Каліфорніі (2001 - 2007).
Цяпер мікрабіёлаг працуе прафесарам у Каліфарнійскім ўніверсітэце ў Ірвайне, дзе ўзначальвае дэпартамент біялогіі развіцця і клеткі. Лабараторыя Максіма Плікуса вывучае, як тканкі і ствалавыя клеткі рэгенеруюць у адказ на пашкоджанні. У 2018-м навуковец атрымаў прэмію Амерыканскай асацыяцыі анатамаў маладым даследчыкам, у 2019-м – прэмію фонда LEO (рэгіён Амерыкі).
Максім Плікус – аўтар некалькіх рэзанансных даследаванняў. Два гады таму мікрабіёлаг давёў, што малекула, якая змяшчаецца ў валасатых радзімках, можа дапамагчы ад аблысення.
На днях мы пісалі, што групу навукоўцаў, якая адкрыла ліпахрасток — новую шкілетную тканку, узначальваў Максім Плікус. Што пра яго вядома? Максім Плікус атрымаў ступень бакалаўра ў Гродзенскім дзяржаўным медыцынскім універсітэце (1996 - 2000), затым эміграваў у ЗША, дзе атрымаў ступень PhD ва Універсітэце Паўднёвай Каліфорніі (2001 - 2007).
Цяпер мікрабіёлаг працуе прафесарам у Каліфарнійскім ўніверсітэце ў Ірвайне, дзе ўзначальвае дэпартамент біялогіі развіцця і клеткі. Лабараторыя Максіма Плікуса вывучае, як тканкі і ствалавыя клеткі рэгенеруюць у адказ на пашкоджанні. У 2018-м навуковец атрымаў прэмію Амерыканскай асацыяцыі анатамаў маладым даследчыкам, у 2019-м – прэмію фонда LEO (рэгіён Амерыкі).
Максім Плікус – аўтар некалькіх рэзанансных даследаванняў. Два гады таму мікрабіёлаг давёў, што малекула, якая змяшчаецца ў валасатых радзімках, можа дапамагчы ад аблысення.
14.04.202517:38
Ушачы аказаліся на 500 гадоў старэйшымі: археолагі знайшлі сляды паселішча X–XI стагоддзяў
Падчас руціннага археалагічнага абследавання перад будаўніцтвам газаправода ў самым цэнтры Ушачаў навукоўцы з Інстытута гісторыі НАН знайшлі сляды старажытнага паселішча, якое існавала тут яшчэ ў X–XI стагоддзях. А ў іх выявілі фрагменты ганчарнай і ляпной керамікі, а таксама бронзавы наканечнік шыйнай грыўні.
«Раней лічылася, што Ушачы ўпершыню згадваюцца толькі ў XVI стагоддзі ў складзе Полацкага ваяводства. Але цяпер аказалася, што людзі жылі тут на 500 гадоў раней. Гэта мяняе ўяўленне пра гісторыю засялення гэтых земляў», – адзначыў супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Марат Клімаў.
Аднак помнік гісторыі знаходзіцца на месцы сучасных агародаў жыхароў райцэнтра (на здымку) – з-за гэтага, на жаль, даследаванне можа сутыкнуцца з цяжкасцямі, дадаў навуковец.
Падчас руціннага археалагічнага абследавання перад будаўніцтвам газаправода ў самым цэнтры Ушачаў навукоўцы з Інстытута гісторыі НАН знайшлі сляды старажытнага паселішча, якое існавала тут яшчэ ў X–XI стагоддзях. А ў іх выявілі фрагменты ганчарнай і ляпной керамікі, а таксама бронзавы наканечнік шыйнай грыўні.
«Раней лічылася, што Ушачы ўпершыню згадваюцца толькі ў XVI стагоддзі ў складзе Полацкага ваяводства. Але цяпер аказалася, што людзі жылі тут на 500 гадоў раней. Гэта мяняе ўяўленне пра гісторыю засялення гэтых земляў», – адзначыў супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Марат Клімаў.
Аднак помнік гісторыі знаходзіцца на месцы сучасных агародаў жыхароў райцэнтра (на здымку) – з-за гэтага, на жаль, даследаванне можа сутыкнуцца з цяжкасцямі, дадаў навуковец.
03.05.202508:34
Выйшаў зборнік «Карэлічы і Карэліцкі раён: гісторыя і сучаснасць»
У зборніку ад Інстытута гісторыі НАН змешчаны вынікі даследаванняў, якія былі прадстаўлены на навукова-практычнай канферэнцыі, якая прайшла ў Карэлічах у снежні 2024 г. Увагай даследчыкаў ахоплены розныя сферы жыцця рэгіёна ад старажытнасці да сучаснасці.
Гісторык Аляксандр Доўнар распавёў пра жыццё Карэліччыны другой паловы XVII - першай паловы XVIII ст. Доктар архітэктуры Сяргей Сергачоў – пра майстрых карэліцкіх шпалераў сярэдзіны XVIII ст. Гісторык Аляксандр Горны – пра беларускі нацыянальны рух у Заходняй Беларусі і актывістаў Жухавіцкай гміны. Супрацоўнікі музея ў Міры Вераніка Красоўская і Наталля Кавалевіч закранулі пытанні, звязаныя з жыццёвым лёсам князя Дамініка Радзівіла і Мірскага прычта ў XIX ст.
У выданні 346 старонак. Раней у серыі «Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі» выйшаў зборнік пра Бешанковіцкі край.
У зборніку ад Інстытута гісторыі НАН змешчаны вынікі даследаванняў, якія былі прадстаўлены на навукова-практычнай канферэнцыі, якая прайшла ў Карэлічах у снежні 2024 г. Увагай даследчыкаў ахоплены розныя сферы жыцця рэгіёна ад старажытнасці да сучаснасці.
Гісторык Аляксандр Доўнар распавёў пра жыццё Карэліччыны другой паловы XVII - першай паловы XVIII ст. Доктар архітэктуры Сяргей Сергачоў – пра майстрых карэліцкіх шпалераў сярэдзіны XVIII ст. Гісторык Аляксандр Горны – пра беларускі нацыянальны рух у Заходняй Беларусі і актывістаў Жухавіцкай гміны. Супрацоўнікі музея ў Міры Вераніка Красоўская і Наталля Кавалевіч закранулі пытанні, звязаныя з жыццёвым лёсам князя Дамініка Радзівіла і Мірскага прычта ў XIX ст.
У выданні 346 старонак. Раней у серыі «Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі» выйшаў зборнік пра Бешанковіцкі край.
28.04.202508:46
Навукоўцы ўпершыню змаглі зняць на камеру жывога гіганцкага кальмара
Навукоўцы змаглі ўпершыню атрымаць відэакадры з Антарктычным гіганцкім кальмарам (Mesonychoteuthis hamiltoni) у натуральным асяроддзі пасялення. Гэты від малюскаў быў адкрыты 100 гадоў таму, але яго яшчэ ніколі не ўдавалася засняць у моры, паведамляе BBC.
Кадры з маладой асобінай даўжынёй 30 см (на здымку) былі зроблены на глыбіні 600 м, недалёка ад Паўднёвых Сандвічавых астравоў, у паўднёвай частцы Атлантычнага акіяна. На думку экспертаў, памер гіганцкіх кальмараў можа складаць да 7 м у даўжыню, а вага – да 500 кг. Гэта робіць іх самымі цяжкімі бесхрыбетнымі на планеце.
Група навукоўцаў пад кіраўніцтвам спецыяліста з брытанскага Эсекскага ўніверсітэта атрымала відэа ў сакавіку. Быў скарыстаны падводны апарат з дыстанцыйным кіраваннем. Малюска знайшлі роўна праз сто гадоў пасля таго, як яго ўпершыню ідэнтыфікавалі і далі яму афіцыйную назву.
Навукоўцы змаглі ўпершыню атрымаць відэакадры з Антарктычным гіганцкім кальмарам (Mesonychoteuthis hamiltoni) у натуральным асяроддзі пасялення. Гэты від малюскаў быў адкрыты 100 гадоў таму, але яго яшчэ ніколі не ўдавалася засняць у моры, паведамляе BBC.
Кадры з маладой асобінай даўжынёй 30 см (на здымку) былі зроблены на глыбіні 600 м, недалёка ад Паўднёвых Сандвічавых астравоў, у паўднёвай частцы Атлантычнага акіяна. На думку экспертаў, памер гіганцкіх кальмараў можа складаць да 7 м у даўжыню, а вага – да 500 кг. Гэта робіць іх самымі цяжкімі бесхрыбетнымі на планеце.
Група навукоўцаў пад кіраўніцтвам спецыяліста з брытанскага Эсекскага ўніверсітэта атрымала відэа ў сакавіку. Быў скарыстаны падводны апарат з дыстанцыйным кіраваннем. Малюска знайшлі роўна праз сто гадоў пасля таго, як яго ўпершыню ідэнтыфікавалі і далі яму афіцыйную назву.
24.04.202508:01
Для новага помніка кудлаеўскай культуры ў Беларусі ўпершыню ўдалося вызначыць абсалютны ўзрост
Пра першыя вынікі вывучэння помніка «Любань-9» пішуць Аляксандр Вашанаў і Марыя Ткачова з Інстытута гісторыі ў часопісе «БДУ. Гісторыя».
У 2020-м паселішча выявіў Мікалай Крывальцэвіч падчас абследавання ў зоне запланаванага будаўніцтва пажарнага дэпо ў г. Любані. Пасля даследаванняў 2021 - 2022 гг. археалагічная калекцыя налічвае 820 артэфактаў, з якіх 803 – вырабы з розных парод каменю (крэмень, кварцыт, кварц). Сярод іх – аскепкі камянёў, які выкарыстоўваліся ў якасці рубілаў і сякер. Дзякуючы бескіслародным ўмовам залягання захаваліся і арганічныя матэрыялы (дрэва, костка).
На падставе атрыманых радыевугляродных дат час існавання паселішча аднеслі да канца 10-га - пачатку 8-га тыс. да н. э. Такім чынам, «Любань-9» – першае паселішча кудлаеўскай культуры на тэрыторыі Беларусі, для якога атрымалася вызначыць абсалютны ўзрост. Пра гэта сведчыць і адсутнасць трапецый, якія з’явіліся пазней, пішуць навукоўцы.
Пра першыя вынікі вывучэння помніка «Любань-9» пішуць Аляксандр Вашанаў і Марыя Ткачова з Інстытута гісторыі ў часопісе «БДУ. Гісторыя».
У 2020-м паселішча выявіў Мікалай Крывальцэвіч падчас абследавання ў зоне запланаванага будаўніцтва пажарнага дэпо ў г. Любані. Пасля даследаванняў 2021 - 2022 гг. археалагічная калекцыя налічвае 820 артэфактаў, з якіх 803 – вырабы з розных парод каменю (крэмень, кварцыт, кварц). Сярод іх – аскепкі камянёў, які выкарыстоўваліся ў якасці рубілаў і сякер. Дзякуючы бескіслародным ўмовам залягання захаваліся і арганічныя матэрыялы (дрэва, костка).
На падставе атрыманых радыевугляродных дат час існавання паселішча аднеслі да канца 10-га - пачатку 8-га тыс. да н. э. Такім чынам, «Любань-9» – першае паселішча кудлаеўскай культуры на тэрыторыі Беларусі, для якога атрымалася вызначыць абсалютны ўзрост. Пра гэта сведчыць і адсутнасць трапецый, якія з’явіліся пазней, пішуць навукоўцы.
19.04.202514:38
Вызвалялі ці рабавалі Беларусь?
У новым выпуску праграмы "Няпростая гісторыя" размова пойдзе пра казацтва.
Чым з'яўляецца гэты феномен для беларускай гісторыі? Наколькі казакі былі сваімі для беларусаў і якую ролю адыгралі ў нашым мінулым? Якія віды казакоў былі і чаму некаторым з іх можна было б паставіць помнік у нашай краіне?
Пра казацтва ў ВКЛ і на землях Беларусі размова з вядомым беларускім гісторыкам Віктарым Якубавым
У новым выпуску праграмы "Няпростая гісторыя" размова пойдзе пра казацтва.
Чым з'яўляецца гэты феномен для беларускай гісторыі? Наколькі казакі былі сваімі для беларусаў і якую ролю адыгралі ў нашым мінулым? Якія віды казакоў былі і чаму некаторым з іх можна было б паставіць помнік у нашай краіне?
Пра казацтва ў ВКЛ і на землях Беларусі размова з вядомым беларускім гісторыкам Віктарым Якубавым
17.04.202510:08
Якім быў вобраз міжваеннай Польшчы як суб’екта міжнароднай палітыкі ва ўспрыманні беларусаў
Пра гэта піша гісторык Андрэй Кротаў у часопісе «Известия ГГУ имени Ф. Скорины». Беларускія грамадзяне Польшчы не разглядалі яе ў вобразе «голуба міру». Аднак заходнебеларускі друк, у адрозненне ад беларускага савецкага, пазбягаў тлумачэння знешніх акцый Польшчы з дапамогай формулы аб «антысавецкім фронце імперыялістычных дзяржаў», а падставы знаходзіў у польскай гісторыі і нацыянальным характары палякаў.
З-за прэтэнзій на Цешынскую вобласць часопіс «Беларускі сцяг» пісаў, што дзеянні Польшчы «нагадвалі ўчынкі хворага, амаль вар’ята, які сваімі бязглузднымі выкрыкамі ўжо абрыдзеў».
Беларускія савецкія і заходнебеларускія вобразатворцы аднанакіраванымі намаганнямі стварылі вобраз дзяржавы, якая мела вялікадзяржаўныя амбіцыі і з’яўлялася чыннікам нестабільнасці ў Еўропе. Ён садзейнічаў мабілізацыі грамадскай думкі на карысць будучага ўз’яднання Беларусі і гатоўнасці садзейнічаць яго набліжэнню.
Пра гэта піша гісторык Андрэй Кротаў у часопісе «Известия ГГУ имени Ф. Скорины». Беларускія грамадзяне Польшчы не разглядалі яе ў вобразе «голуба міру». Аднак заходнебеларускі друк, у адрозненне ад беларускага савецкага, пазбягаў тлумачэння знешніх акцый Польшчы з дапамогай формулы аб «антысавецкім фронце імперыялістычных дзяржаў», а падставы знаходзіў у польскай гісторыі і нацыянальным характары палякаў.
З-за прэтэнзій на Цешынскую вобласць часопіс «Беларускі сцяг» пісаў, што дзеянні Польшчы «нагадвалі ўчынкі хворага, амаль вар’ята, які сваімі бязглузднымі выкрыкамі ўжо абрыдзеў».
Беларускія савецкія і заходнебеларускія вобразатворцы аднанакіраванымі намаганнямі стварылі вобраз дзяржавы, якая мела вялікадзяржаўныя амбіцыі і з’яўлялася чыннікам нестабільнасці ў Еўропе. Ён садзейнічаў мабілізацыі грамадскай думкі на карысць будучага ўз’яднання Беларусі і гатоўнасці садзейнічаць яго набліжэнню.
13.04.202510:56
У топе продажаў «Акадэмкнігі» – «Беларуская мова ад А да Я»
Пра гэта паведамляецца на старонцы кнігарні ў сацсетках. «Беларуская мова ад А да Я» – навукова-папулярнае выданне ад Ігара Капылова, Алены Лапцёнак і Наталлі Паляшчук з Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа. Кніга выйшла напрыканцы 2024 года.
На 167 старонках выдання ў папулярнай форме расказваецца пра галоўныя падзеі ў гісторыі беларускай мовы, яе адметныя рысы, знакавыя пісьмовыя помнікі і сучасныя слоўнікавыя выданні. Прыводзяцца цікавыя моўныя факты, выказванні паэтаў і пісьменнікаў пра роднае слова, самабытная лексіка, прыказкі, якія адлюстроўваюць каларыт нацыянальнай мовы. Інфармацыя суправаджаецца багатым ілюстрацыйным матэрыялам.
Навукоўцы выкарысталі некалькі прыёмаў, каб зрабіць выданне цікавым і карысным для розных катэгорый чытачоў, у тым ліку для дзяцей. Адзін з іх — размяшчэнне інфармацыі ў алфавітным парадку.
Пра гэта паведамляецца на старонцы кнігарні ў сацсетках. «Беларуская мова ад А да Я» – навукова-папулярнае выданне ад Ігара Капылова, Алены Лапцёнак і Наталлі Паляшчук з Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа. Кніга выйшла напрыканцы 2024 года.
На 167 старонках выдання ў папулярнай форме расказваецца пра галоўныя падзеі ў гісторыі беларускай мовы, яе адметныя рысы, знакавыя пісьмовыя помнікі і сучасныя слоўнікавыя выданні. Прыводзяцца цікавыя моўныя факты, выказванні паэтаў і пісьменнікаў пра роднае слова, самабытная лексіка, прыказкі, якія адлюстроўваюць каларыт нацыянальнай мовы. Інфармацыя суправаджаецца багатым ілюстрацыйным матэрыялам.
Навукоўцы выкарысталі некалькі прыёмаў, каб зрабіць выданне цікавым і карысным для розных катэгорый чытачоў, у тым ліку для дзяцей. Адзін з іх — размяшчэнне інфармацыі ў алфавітным парадку.
Shown 1 - 24 of 100
Log in to unlock more functionality.