Миллатимиз тақдирига битилган ҳассос бахши­лар-у бахшичилик санъатининг, умуман, халқ оғзаки ижодининг ўзбек адабиётида тутган ўрнини таърифлашга тил ожиз. Биргина бахши репертуарида 150 дан ортиқ халқ достонлари бўлганига нима дейсиз?

🔹 Баҳодир КАРИМ:
ТУТАШ ТОМИРЛАР
🔹 Султонмурод ОЛИМ:
ХОЖА БАҲОУДДИН НАҚШБАНД
🔹 АҚШнинг Мичиган университети профессори, таниқли адиб ва шоир, жадидшунос олим Темур ХЎЖАЎҒЛИ билан суҳбат:
ОЛИСЛАРДАН БИР САДО...
🔹 Ўзбекистон халқ шоири Муҳаммад Юсуфнинг рафиқаси Назира Ас-Салом билан суҳбат:
ШУКРОНАСИ ВА ҲАМИЯТИ БУТУН ОДАМ ЭДИ
🔹 Ашурали ЖЎРАЕВ:
ЎЗБЕК ЗАРГАРИНИНГ ОЛТИН ОВОЗИ
🔹 Рўзимбой ҲАСАН:
ТАСАВВУРДАН ТАШҚАРИДАГИ ТЕЗЛИК
🔹 Эшқобил ШУКУР:
“ЧОШТЕПА”ДАГИ “ЧОШ” НИМА?
🔹 Исъҳоқжон ИСМОИЛОВ:
ФЕРУЗХОНДАН МЕРОС МАКТАБЛАР
🔹 Шуҳрат АЗИЗОВ:
МусоПИР ДАРАХТ
🔹 Бахтиёр РАСУЛОВ:
ЕМАКНИ ЎЙЛАСАНГ, ТУПРОҚНИ БОҚ
🔹 Шаҳнозахон НАЗАРОВА:
МИЛЛИЯТ ТОМИРИНГИЗ ҚАНДАЙ УРАДИР?
🔹 Жамолиддин БАДАЛ:
ҚАПЧИҒАЙЛИК ҚАРЧИҒАЙ
🔹 Гўзал СОАТОВА:
АЧЧИҚ ҲАҚИҚАТНИНГ БАДИИЙ ИФОДАСИ
🔹 Мулла ХУНОБ:
“БЕШ” КЕТДИМ
🔹 Нозима ҲАБИБУЛЛАЕВА:
МАЪРИФАТЛИ МИЛЛАТНИ ЕНГИБ БЎЛМАЙДИ
🔹 Манзура ШАМС:
ЭРКАКЛАРНИ ЛАТТА-ПУТТАГА ЎРАЛАШТИРИБ ТАШЛАДИК

Ҳамон эсимда, Ботир Зокиров ҳаётлик пайтида 50 йиллик юбилейини ўтказиш арафасида “Ўзбекистон адабиёти ва санъати” газетасига мақола тайёрлаш учун у киши билан суҳбатлашган эдим. Улуғ санъаткор билан ҳар галги учрашув мен учун бетакрор байрам эди.

Қаҳрамонимиз ёш математик олим, физика-математика фанлари доктори, доцент Отабек Ҳакимов муаллим хонадонидаги уч оға-инининг кенжаси. У ҳам акалари сингари мактабга чиқмасданоқ ўқиш-ёзишни ўрганиб олганди. Тенгдошларидан анча илғор Отабекка ўзидан бир синф баландда ўқиётган опасининг дарсликлари қўл келади. Адабиётга ошуфта математикни газетхонларга унинг ўз ҳикоялари орқали таништирамиз...

Тилимизда довдираш, ўзини йўқотиб қўйиш, атайлаб ўзини шундай ҳолатга солиш талмовсираш сўзи билан ифодаланади. Кимдир ниманидир билиб туриб ўзини билмасликка солса ҳам талмовсирама, деймиз. Хўш, бу сўз ўзагидаги талмов сўзи қандай маънони англатган?

...1918 йил “Чиғатой гурунги” тузилди. Бу жадидларнинг очиқ сиёсий фаолиятдан эндиликда муроса йўлига ўтганини англатар, улар бутун куч ва ғояларини адабиётга, айниқса, шеърият ва илмга кўчиришни мақсад қилишганди.

Кейинги йилларда қўшни мамлакатлар билан иқтисодий-маданий, адабий-маърифий алоқалар чин маънода кучайгани сир эмас. Зеро, қўни-қўшничилик, дўст-биродарлик, яхшилик йўлида қўлни қўлга бериш маънавият соҳасида ҳам қайсидир маънода “бутун олам тортишиш қонуни”га бўйсунди.

Мабодо келажакда Марказий Осиёда ҳам худди Оврўпа Иттифоқидай сиёсий ёки иқтисодий иттифоқлар пайдо бўлиб, евро каби умумий пул бирлигига эҳтиёж туғилса, бунга соф туркий этимологияга эга “сўм”дан яхшироқ номзод йўқ.

Пахтачи туманидаги 1-мактабда йил-ўн икки ой баҳор, десак муболаға эмас. Бунда фасллар алмашмайди, ям-яшил дарахтлар-у камалакранг гуллар аёзда ҳам кўрган кўзга ҳузур, кўнгилга тафт-ҳарорат беради. Худди ботаника боғини оралаб юргандай бўлади киши. Боиси оддий: ҳамма гап устозлар жамоасининг “Ҳар битирувчи учун бир дарахт” лойиҳасида.

Ижтимоий тармоқларда “Мадина шаҳрида хурмо экиб, савоб олинг” мазмунидаги пул эвазига бирор бир шахс номидан кўчат экиш ваъда қилинаётган видеолар айланмоқда. Айрим фуқароларимиз томонидан пул ўтказилгани ва уларнинг номидан хурмо кўчатлари экилаётгани ҳам тасвирланган.

📱 Суҳбат видеосини YouTube каналимизда томоша қилинг: https://youtu.be/CrBJ8LtbomQ

📱 Суҳбат видеосини YouTube каналимизда томоша қилинг: https://youtu.be/FhQHVGiycBc

1917–1922 йилларда Туркиянинг Истанбул университетида ўқиб қайтган муаллим Шоҳид Эсон Мусаев шундай ёзади: “Энг иссиқ, қизғин ва қумли бир чўлда тирикчилик қиладирғон кишига сув, салқин ҳаво қанча керакли бўлса, бу кунги миллатлар орасида яшайтурғон қавмлар учун мактаб ва маориф ҳам шунчалик керакдир... Бир замонлар башариятнинг йўлбошчиси ва раҳбари эдик. Бутун дунё бизнинг ёққан машъалаларимиздан ёруғлиқ олар эди. Бу кун эса башариятнинг фалаж бўлиб қолган бир қўлимиз...”

Фирибгарлик, товламачилик жинояти жой ҳам, вақт ҳам танламас экан. Сабаби, бу йўлни тутганларнинг нафси йўлдами-чўлдами ҳакалак отиб кетаверар, унинг йўриғига тушган кимсалар ҳаром бўлса-да, осонгина даромадга эга бўлишга интилаверар экан.

Бир аср муқаддам яшаб ўтган жадидларимизнинг ўзига хослиги асосан бир неча йўналишда намоён бўлган: илмга, билимга, саводга, бохабарликка, фаолликка, фидойиликка ва бирликка ташналик! Ғоятда ажабланарли жойи шундаки, йиллар, асрлар ўтиб борса ҳамки, муаммоларимиз “оҳори” тўкилмай сақланиб қолмоқда.

Менким, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, Умаршайх Мирзонинг ўғли, етти иқлим ҳукмдори улуғ Темурбекнинг зурриёди, Тангри таолонинг инояти билан Андижон шаҳрида таваллуд топдим.

Валентина Горячева авиация курсанти Юрий Гагаринга турмушга чиққанида ҳали номи тарихда қолишини билмаган эди. Оддий рақс кечасида паст бўйли, озғин, тарошланган кирписоч, шалпангқулоқ йигитга шерик бўлди‑ю, ҳаёти буткул ўзгариб кетди. Келинг, бугун боши осмонга етса ҳам одамийлигини сақлаб қолган космонавт ва унинг қаҳрамон аёли ҳақида гаплашамиз.

Кеча Ўзбекистонда тўйлар тартибга солиниши ҳақидаги хабар тарқалди. Бугун эрталаб ишга келаётган эдим. Микроавтобуснинг менга яқин ўриндиғида ўтирган икки аёл шу хусусда гаплашиб боряпти. Тешик қулоқ – истамасангиз ҳам гаплари эшитилади. Тушунишимча, тўй бошлаган.

Жадидлик ҳаракати Уйғониш адабиётининг тамал тошини қўйган ҳодиса сифатида баҳоланмоқда. Мана шу ҳамкорлик ришталарини боғлаб турган сиймолар туфайли умумтурк адабиёти жаҳон адабиётининг муҳим бир узвига айланди. Шундай олимлардан бири Озарбайжон Миллий илмлар академияси Низомий Ганжавий номидаги Адабиёт институти Озарбайжон-Осиё адабий алоқалари бўлими мудири, филология фанлари доктори Бадирхон Аҳмадлидир.

Мотуридийнинг илмда юксак мартабаларга кўтарилиши, олимлар орасида қадр-қиммат топишида у шаклланган илмий муҳитнинг ўрни катта. Хусусан, IX-X асрларда Мовароуннаҳр ва мусулмон дунёси мамлакатларида яшаган Абу Наср Аҳмад Иёзий ҳамда Абу Бакр Жузжоний сингари йирик уламолар Имом Мотуридийнинг етук олим бўлиб шаклланишига ижобий таъсир кўрсатган.

Бир аср муқаддам яшаб ўтган жадидларимизнинг ўзига хослиги асосан бир неча йўналишда намоён бўлган: илмга, билимга, саводга, бохабарликка, фаолликка, фидойиликка ва бирликка ташналик! Ғоятда ажабланарли жойи шундаки, йиллар, асрлар ўтиб борса ҳамки, муаммоларимиз “оҳори” тўкилмай сақланиб қолмоқда.

🔹 Ҳамидулла БОЛТАБОЕВ, Яшар ҚОСИМБЕЙЛИ:
ТУРКИСТОН ВА ОЗАРБАЙЖОН ЖАДИДЛИК ҲАРАКАТИ ТАМСИЛЧИСИ
🔹 Ёзувчи ва журналист Хуршид Дўстмуҳаммад билан суҳбат:
ТАБАРРУК ОЙДИНЛАР ДУОСИ
🔹 Зокиржон МАШРАБОВ:
ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН ТАРИХИДАГИ ЁРҚИН САҲИФА
🔹 Илҳом БЕРДИЕВ:
ЗАҲИРИДДИН МУҲАММАД БОБУР МОНОЛОГИ
🔹 Матлуба ЮСУПОВА:
УЙҒОҚ МИЛЛАТГИНА ЮКСАЛАДИ
🔹 Рўзимбой ҲАСАН:
ОЛИМ БЎЛИШ ОСОНМИ?
🔹 Рустамбек ШАМСУТДИНОВ:
СЎНГГИ ДАРС
🔹 Абдувоҳид ҲАЙИТ:
СЎМ
🔹 Шаҳноза РОФИЕВА:
УЧ ЎЛЧАМЛИ ОЛАМ ОШИҒИ
🔹 Қутлибека РАҲИМБОЕВА:
“ФЕРУЗА ТОШ БЎЛСАМ ДАРЁЛАРИНГДА...”
🔹 ОЙДИН ҲОЖИЕВА:
ИСТИҚЛОЛ СЎЗИН АЙТСАМ
🔹 Муҳайё РУСТАМ қизи:
БОҒЛАРИДА БАҲОР БОР...
🔹 Зоҳиджон ИСЛОМОВ:
ҲИДОЯТ ЙЎЛБОШЧИСИ
🔹 Нурхон ЭЛМИРЗАЕВА:
“МУРУВВАТ” ОРТИДАГИ ТУЗОҚ
🔹 Абдушукур ҲАМЗАЕВ:
ХАЙРЛИ ИШНИ ВАТАНИМИЗДАН БОШЛАЙЛИК