Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
MorphoSyntax avatar

MorphoSyntax

University of Tehran, Linguistics Dep.
دانشگاه تهران، گروه زبان‌شناسی، حوزهٔ صرف و نحو
TGlist rating
0
0
TypePublic
Verification
Not verified
Trust
Not trusted
Location
LanguageOther
Channel creation dateMar 14, 2024
Added to TGlist
Dec 17, 2024

Latest posts in group "MorphoSyntax"



🧾 واژه‌گزینی | «اتوبوس قطاری» در برابر «متروباس»

▫️فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروه نحوی «اتوبوس قطاری» (به اختصار: قطاری) را در برابر واژهٔ بیگانه «متروباس» به‌تصویب رساند.

▫️پیش از این، شورای واژه‌گزینی کانال «صرف‌ونحو»، اصطلاح «تراستیک» را برای «تراموای چرخ‌لاستیکی» (Rubber-tyred tram) برگزیده بود.

@MorphoSyntax


📑 مقاله | مطابقه و فاعل بندهای مشخصگر


▪️Agree and the subjects of specificational clauses (2023)

▪️By:
● Susana Bejar, University of Toronto
●Arsalan Kahnemuyipour, University of Toronto Mississauga

@MorphoSyntax


👁‍🗨 دیدگاه | دانش دستوری

● به نظر می‌رسد که ما، آدمیان، گذشته از ادراک‌مان از جهان غیرزبانی و داده‌هایی که همچون دیگر موجودات زنده از دنیای محسوسات به‌دست می‌آوریم، می‌توانیم برپایۀ اندیشه، نوعی دانش را از زنجیره‌ای از عبارت‌های دستوری استخراج کنیم. استخراج اطلاعات مورد نیاز از داده‌های حسی و از رهگذر استنتاج، در عالم جانوران هم رخ می‌دهد، و ادراک نیز معمولاً مربوط به اشیایی است که موجودیت مستقل دارند.

● اما آن «دانش دیگر»، دست‌کم در عالمی که می‌شناسیم، پدیده‌ای بی‌همتاست و کیفیت به‌کل متفاوتی دارد. بدون این منبع شگفتی‌آور دانش، هیچ علمی شکل نمی‌گرفت و بشر، تاریخی در پس خود نداشت. در این میان، دستور زبان، از منظر فلسفهٔ خردگرایی، روش متمایزی برای سامان‌دهی معنا و اندیشه است و امکان شکل‌گیری دانش در مفهوم عام آن را فراهم می‌آورد.

✍🏿 هینزن و شیهان، فلسفۀ دستور جهانی

@MorphoSyntax


✨ دکتر علی‌اشرف صادقی (۲۵ اردی‌بهشت ۱۳۲۰) زبان‌شناس بی‌بدیل ایرانی، استاد بی‌جانشین گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که آثار و پژوهش‌های گران‌سنگش در خدمت به زبان فارسی و زبان‌های ایرانی از شمار بیرون است. در کنار همۀ اینها، استاد علی‌اشرف صادقی از اندک اندیشمندانی است که سبب شده واژۀ «علامه» در زبان فارسی همچنان زنده بماند و کاربرد خود را حفظ کند.

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔝بیست‌وپنجم فروردین ۱۴۰۴، در بازدید دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | رابط‌های نحوی ــ کلامی


◄ *چون در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت، بنابراین در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.

🖍 در جملۀ مرکب بالا، بند پایه/ اصلی با «بنابراین» و بند پیرو/ وابسته با «چون» آغاز شده است. دیگران پیشتر گفته‌اند (از جمله زنده‌یاد استاد نجفی) و سخن دقیقی است که به‌کارگیری هم‌زمان این رابط‌های نحوی ــ کلامی ضرورتی ندارد و باید به آوردن یکی از آنها بسنده کرد.

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
(۱) چون/ ازآنجاکه/ به این دلیل که/ با توجه به این‌که . . . (۲) بنابراین/ ازاین‌رو/ پس/ لذا . . .
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

◄ چون در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت، در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.

◄ در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت. بنابراین در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.

◄ در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم، زیرا در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت.

@MorphoSyntax


🧾 واژه‌گزینی | گوجه‌سبز

▫️اسمش «هَلی»ـه، اما توی جمع غریبه صداش می‌کردیم «آلوچه». مدتی ازش بی‌خبر بودیم، تا این‌که خبردار شدیم پا شده اومده تهران، از سازمان میوه و تره‌بار لیسانس گرفته و از موز و آناناس هم گرون‌تر شده. اسم خودش رو هم عوض کرده، گذاشته «گوجه‌سبز». حق هم داره. کی حاضره برای یک کیلو «هَلی» یازده میلیون تومن پول بده؟!

@MorphoSyntax


📢 جشن | بزرگداشت سعدی


دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در نکوداشت شیخ اجل برگزار می‌کند.

سخنرانی:
○ دکتر میر جلال‌الدّین کزازی
○ دکتر محمود جعفری دهقی
○ دکتر روح‌اله هادی
○ دکتر بهرام پروین گنابادی

موسیقی:
○ استاد فرهاد رجبی‌راد، نوازندهٔ تار
○ استاد محمد سلیمانیان، نوازندهٔ سنتور

□ تالار فردوسی، دوشنبه یکم اردی‌بهشت ۱۴۰۴، ساعت پانزده.

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | جایگاه حالت‌نمای مفعولی


🖊 دکتر حمید حسنی، در تبیینی دقیق و عالمانه نوشته است:

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
☆ در خبرها آمده: «عربستان بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه به بانک جهانی را می‌پردازد.»
جای «را» کاملاً طبیعی و بی‌نیاز از ویرایش است. لازم نیست «را» را بلافاصله بعد از «سوریه» بیاوریم و ابهام ایجاد کنیم.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

🖊 گروه اسمی «بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه به بانک جهانی» مفعول مستقیم فعل «پرداختن» است. انتقال حالت‌نمای مفعولی «را» به پس از «سوریه»، گروه حرف‌اضافۀ «به بانک جهانی» را به سازه‌ای مستقل (مفعول غیرمستقیم) تبدیل می‌کند و همان‌گونه که استاد حسنی تصریح فرموده‌اند، این جابه‌جایی ابهام می‌آفریند:

◄ عربستان بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه را به بانک جهانی می‌پردازد.

🖊 به‌همین قیاس، در جملۀ «الف» در زیر، «بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات» مفعول مستقیم فعل «پرداختن» است. مفعول غیرمستقیم در این جمله بیان نشده است که البته می‌تواند در جمله‌ای مانند «ب» آشکار شود:

◄(الف). سینا بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات را پرداخت.
◄(ب). سینا بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات را به مدیر مجتمع پرداخت.

🖊 اما در جملۀ «پ» که «را» پس از «بدهی تو» آمده، گروه حرف‌اضافۀ «به صاحب‌خانه‌ات» به مفعول غیرمستقیم تبدیل شده است و همان‌گونه که در جملۀ «ت» مشاهده می‌کنیم، دیگر نمی‌توانیم سازه‌ای با نقش مفعول غیرمستقیم به جمله بیفزاییم:

◄(پ). سینا بدهی تو را به صاحب‌خانه‌ات پرداخت.
◄(ت). *سینا بدهی تو را به صاحب‌خانه‌ات به مدیر مجتمع پرداخت.

@MorphoSyntax


🧊 ساختواژه | مقایسۀ تعداد تکواژها در «شکسته‌ام»

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
◄(۱). رحمی نما که پیر و ضعیف و شکسته‌ام
شکن + ــ‌ته + [باش + حال + اول شخص مفرد] = ۵

◄(۲). خون امید می‌خورد بی تو دل شکسته‌ام
شکن + ــ‌ته + ضمیر اول شخص مفرد = ۳

◄(۳). مینای دل به ذوق خیالی شکسته‌ام
شکن + صفر سببی + ــ‌ته + [باش + حال + اول شخص مفرد] = ۶
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

● «شکسـ» گونه‌ای از ریشۀ «شکن» است که در برخی از محیط‌های ساختواژی، از جمله در صفت مفعولی، ظاهر می‌شود.

○ پسوند صفت مفعولی در فارسی «ــ‌ده/ ــ‌ته» است. هرچند اگر آن را متشکل از دو تکواژ بدانیم، تأثیری در این قیاس ندارد.

● «ــ‌ام» در مصراع اول و سوم صورت واژه‌بستی فعل «باش» است، اما در مصراع سوم ضمیر متصل/ واژه‌بستی است.

○ «شکن» فعل لازم است که می‌تواند با وند سببی آشکار یا نهان، متعدی شود (چیزی را شکانده‌ام/ چیزی را شکسته‌ام).
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

در مجموع:
۳ > ۱ > ۲

@MorphoSyntax


📢 نشست | پدیدارشناسی شعر

🔝 انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌کند.

@MorphoSyntax


🗓 ۲۵ فروردین | بزرگداشت عطار


ای دل اگر عاشقی، در پی دلـدار باش
بر درِ دل روز و شب منتظــر یار باش

دلــبر تو دائماً بر در دل حاضــــر است
رو در دل برگشای، حاضر و بیدار باش

دیـــدهٔ جـان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش

ناحیت دل گرفت لشگر غوغـــای نفس
پس تو اگر عاشقی، عاشق هشیار باش

نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقــــ.د ساختهٔ کــار باش

در ره او هرچه هست، تا دل و جان نفقه کن
تو به یکـــــی زنـــده‌ای از همه بیـــــزار باش

گر دل و جان تو را دُرّ بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش

✨ در نکوداشت عطار نیشابوری

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | هم‌آیی ملال‌آور


● به چی‌ها حساسیت داری؟
○ کیوی و کرهٔ بادوم‌زمینی.
● درمانش رو می‌تونی با یه سرچ ساده پیدا کنی.
○ و ضمناً به "یه سرچ ساده"!
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

▫️در زبان‌شناسی پیکره‌ای، هم‌آیی/ همایندی رخدادی است که در آن واژه‌هایی با توالی مشخص و بسامد فراوان در کنار هم به‌کار می‌روند. همایندها می‌توانند صفت و موصوف، مضاف و مضاف‌الیه، اجزای همپایه‌های عطف و فصل و جز آنها باشند؛ مثلاً «staple diet, brand new, more or less, quick shower» در انگلیسی، و «کوله‌بار تجربه، زن و شوهر، حیوان زبان‌بسته، قوت غالب» در فارسی.

▫️گاهی به‌کارگیری هم‌آیی‌ها به زیبایی متن می‌افزاید، مراد گوینده و نویسنده را بهتر انتقال می‌دهد، یا اصلاً گریزناپذیر است، مانند «نان و پنیر» در «یک لقمه نان و پنیر با هم می‌خوریم». اما برخی از نمونه‌های هم‌آیی به کلیشه‌های ملال‌آور تبدیل شده‌اند، از جمله «سرچ ساده» که با ورود موتورهای جستجو به زندگی‌مان، به زبان‌مان نیز راه یافته است: «با یک سرچ ساده می‌تونی تاریخ تولد و درگذشتش رو پیدا کنی».

✔️ Collocation

@MorphoSyntax


💎 نحو | حذف گروه فعلی


❂ در انگلیسی، حذف گروه فعلی، به زدودن فعل از ساختار نحوی می‌انجامد و اگر جمله فعل کمکی نداشته باشد، باید درج «do» رخ دهد:

► John has given the car to his son, but Sam hasn’t -------.
► John gave the car to his son, but Sam didn’t -------.

❂ در فارسی، حذف گروه فعلی، به زدودن فعل از ساختار نحوی نمی‌انجامد، زیرا پیش از اعمال حذف، فعل از درون گروه فعلی می‌گریزد:

◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا ــــــ نداده بود.
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داد، اما سینا ــــــ نداد.

❂ اگر فارسی‌زبانان بخواهند فعل را از ساخت همپایۀ دوم حذف کنند، باید به پدیده‌های حذف دیگری چون کافت و روت‌سازی متوسل شوند:

◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا موتورش را ــــــ .
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا نه ــــــ .

@MorphoSyntax


📢 اطلاعیه | دانشجویان تحصیلات تکمیلی

● براساس آیین‌نامه‌های آموزشی، دانشجویان کارشناسی ارشد حداکثر تا پایان نیم‌سال سوم و دانشجویان دکتری حداکثر تا پایان نیم‌سال پنجم:

نسبت به تصویب طرح‌نامهٔ خود اقدام نمایند.
○ اقدام به تصویب طرح‌نامهٔ خود نمایند.
○ طرح‌نامهٔ خود را تصویب نمایند.

@MorphoSyntax


👁‍🗨 دیدگاه | بارگیری کتاب الکترونیک

▪️در این روزگار محنت‌بار صنعت نشر، کتاب ناشر و مؤلف ایرانی را بارگیری نکنید؛ یا به‌شرطی بکنید که نسخهٔ مُجاز الکترونیکی یا کاغذی‌اش را پیشتر از مسیر رسمی فراهم آورده باشید.

▪️کتاب ناشر خارجی؟ کتاب استکبار را تا می‌توانید بار بگذارید و بار بگیرید! به‌جای همهٔ منابعی که از این سرزمین گهربار به یغما برده‌اند، به‌جای اشغالگری و تحمیل قحطی مرگبار بر ایرانیان، به‌جای بستن جویبار جریان آزاد علم . . . از گذشته تا به امروز.

@MorphoSyntax

Records

19.04.202523:59
1.1KSubscribers
25.03.202523:59
200Citation index
10.03.202523:59
375Average views per post
10.03.202523:59
375Average views per ad post
09.03.202523:59
140.00%ER
10.03.202523:59
39.27%ERR
Subscribers
Citation index
Avg views per post
Avg views per ad post
ER
ERR
FEB '25MAR '25APR '25

Popular posts MorphoSyntax



👁‍🗨 دیدگاه | بارگیری کتاب الکترونیک

▪️در این روزگار محنت‌بار صنعت نشر، کتاب ناشر و مؤلف ایرانی را بارگیری نکنید؛ یا به‌شرطی بکنید که نسخهٔ مُجاز الکترونیکی یا کاغذی‌اش را پیشتر از مسیر رسمی فراهم آورده باشید.

▪️کتاب ناشر خارجی؟ کتاب استکبار را تا می‌توانید بار بگذارید و بار بگیرید! به‌جای همهٔ منابعی که از این سرزمین گهربار به یغما برده‌اند، به‌جای اشغالگری و تحمیل قحطی مرگبار بر ایرانیان، به‌جای بستن جویبار جریان آزاد علم . . . از گذشته تا به امروز.

@MorphoSyntax


🌐 ریشه‌شناسی | کیمیا

🔹 «کیمیا» ماده‌ای است که فلزات کم‌ارزش مانند مس و قلع و روی را به طلا و نقره تبدیل می‌کند و «کیمیاگر» کسی است که با این فرایند سروکار دارد. این واژه که از عربی به فارسی آمده و تبار یونانی دارد، وارد بسیاری از زبان‌های اروپایی هم شده است؛ از جمله در انگلیسی، «chemist» و «chemistry» از واژۀ لاتین «alshemista» وام گرفته شده‌اند (احتمالاً با میانجی‌گری فرانسوی).

🔹 واژۀ یادشده در لاتین، ریشه در کلمهٔ «الکیمیاء» عربی دارد که خود از حرف تعریف «ال‌ــ» و واژۀ یونانی «khumeía» (= فن آمیختن فلزها) تشکیل شده است. در مجموع، هر دو واژۀ «کیمیا» و «شیمی» که دومی از فرانسوی به فارسی راه یافته است، نیای مشترک دارند، اما مسیرهای کم‌وبیش متفاوتی را پیموده‌اند تا مثلاً در چنین جمله‌ای همنشین شوند: «کیمیاگران بانک مرکزی نامزد نوبل شیمی شده‌اند.»

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | خاورمیانه؟!


✏️ «مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه» در بهمن ۱۳۶۷ در تهران بنا شد. خود اصطلاح مناقشه‌برانگیز «خاورمیانه» که شامل سرزمین‌هایی چون ایران، عراق، ترکیه، مصر، سوریه و شبه‌جزیرۀ عربستان می‌شود، در اوایل سدۀ بیستم از منظر کشورهای اروپایی وضع شد و در برابر خاور نزدیک و دور به‌کار رفت. این اصطلاحات، ازآنجاکه اروپا را مرکز عالم می‌انگارند و دیگر موقعیت‌های جغرافیایی را در قیاس با آن می‌سنجند، با انتقادهایی روبه‌رو شده‌اند.

✏️ این‌که دیگران از نگاه خود ما را ساکن خاورمیانه بنامند، یک مسئله است، اما این‌که ما هم خاستگاه اصلی تمدن را بر همین مبنا نام‌گذاری کنیم و مثلاً مرکزی با نام «مطالعات استراتژیک خاورمیانه» راه بیندازیم، مسئله‌ای دیگر است. اگر قرار باشد جایی را مرکز این کرۀ دوّار بدانیم و دوری و نزدیکی را با آن اندازه بگیریم، قاعدتاً باید برای فلات ایران چنین جایگاهی قائل باشیم. در این صورت، آیا اهالی اروپا و امریکا حاضرند خود را به‌ترتیب باختر نزدیک و دور بنامند؟!

@MorphoSyntax


📝 ویرایش | هم‌آیی ملال‌آور


● به چی‌ها حساسیت داری؟
○ کیوی و کرهٔ بادوم‌زمینی.
● درمانش رو می‌تونی با یه سرچ ساده پیدا کنی.
○ و ضمناً به "یه سرچ ساده"!
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

▫️در زبان‌شناسی پیکره‌ای، هم‌آیی/ همایندی رخدادی است که در آن واژه‌هایی با توالی مشخص و بسامد فراوان در کنار هم به‌کار می‌روند. همایندها می‌توانند صفت و موصوف، مضاف و مضاف‌الیه، اجزای همپایه‌های عطف و فصل و جز آنها باشند؛ مثلاً «staple diet, brand new, more or less, quick shower» در انگلیسی، و «کوله‌بار تجربه، زن و شوهر، حیوان زبان‌بسته، قوت غالب» در فارسی.

▫️گاهی به‌کارگیری هم‌آیی‌ها به زیبایی متن می‌افزاید، مراد گوینده و نویسنده را بهتر انتقال می‌دهد، یا اصلاً گریزناپذیر است، مانند «نان و پنیر» در «یک لقمه نان و پنیر با هم می‌خوریم». اما برخی از نمونه‌های هم‌آیی به کلیشه‌های ملال‌آور تبدیل شده‌اند، از جمله «سرچ ساده» که با ورود موتورهای جستجو به زندگی‌مان، به زبان‌مان نیز راه یافته است: «با یک سرچ ساده می‌تونی تاریخ تولد و درگذشتش رو پیدا کنی».

✔️ Collocation

@MorphoSyntax
22.03.202521:04


👁‍🗨 دیدگاه | مرز هم‌گویی


🔘 یکم، «شما که سواد داری، لیسانس داری، روزنامه‌خونی» بی‌زحمت یادتون باشه قائم‌شهر، فارس و مازنی و لر و ترک‌زبان و عرب‌زبان داره. پس در آموزش به زبان مادری برای همه‌شون معلم و مدرسهٔ جدا و درس و مشق مستقل راه بندازید و بچه‌های زبون‌بستهٔ مردم رو دَرهم توی یک مکتب ننشونید؛ «همگرایی» نشونهٔ «نژادپرستی» پنهانه!

🔘 دوم، شما که «با بزرگون می‌شینی، حرف می‌زنی، همه چی می‌دونی» عنایت بفرمایید که مازندرانی رایج در قائم‌شهر با گونه‌های چند فرسخ این طرف و اون طرفش، تومنی هفت صنار فرق داره. حالا که قراره هرکی از سند تا فرات، کتاب متاب خودش رو داشته باشه، لطفاً حساب و کتاب قائم‌شهر رو هم از بابل و ساری و جویبار جدا کنید و به فکر راه‌اندازی فرهنگستان زبان و ادب قائم‌شهری هم باشید؛ «واگرایی» نشونهٔ «میهن‌دوستی» عریانه!


✔️ در سرزمینی که گاه پیش از گذر از حد ترخص، با گونهٔ زبانی تازه‌ای مواجه می‌شوید و جابه‌جایی در مرز همگویی (isogloss) نمازتان را شکسته نمی‌کند، جداسازی آموزش برپایهٔ زبان، سِحر شگفت‌انگیزی است که تا پای منافع قوم و قبیله‌ای در میان باشد، هیچ منطقی باطلش نمی‌کند.

@MorphoSyntax


مزرعِ سبزِ فلک دیدم و داسِ مه نو
یادم از کِشتهٔ خویش آمد و هنگامِ درو

@MorphoSyntax


🔝تندیس فردوسی در سال ۱۳۳۸، پس از ساخت تندیس جدید فردوسی و نصب آن در میدان فردوسی، به دانشگاه تهران انتقال یافت و در محوطهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی آرام گرفت.

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔗 برای جزئیات بیشتر، بنگرید به: کانال دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در:
https://t.me/literaturefaculty
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

@MorphoSyntax
25.03.202514:24


🧊 ساختواژه | وندافزایی: ابزار توانمند واژه‌سازی در فارسی


□ امکانات و توانمندی‌های فارسی در واژه‌سازی شگفتی‌انگیز و کم‌مانند است. مثلاً این زبان برای بیان مفهوم دستوری اسم فاعل، شیوه‌های گوناگونی پیش پای‌مان می‌گذارد که وندافزایی اشتقاقی، ترکیب ریشه‌ای، و ترکیب فعلی از آن جمله‌اند:

○ فناور = technologist
○ فن‌سالار = technocrat
○ فن‌ورز = technician

□ وانگهی، صرف‌نظر از راهبرد ترکیب، فقط ابزارهای اشتقاقی فارسی برای بیان مفهوم یادشده پرشمارند. در نمونه‌های زیر که زبان انگلیسی از پسوند «er/or» برای ساخت اسم فاعل استفاده کرده، فارسی وندهای متنوعی در اختیارمان گذاشته است:

○ ــه: پالایه = filter
○ ــ‌ک: غلتک = roller
○ ــ‌ار: بُردار = vector
○ ــ‌بان: آسیابان = miller
○ ــ‌گر: حســـگر = sensor
○ ــ‌گار: آموزگار = teacher
○ ــ‌نده: گیرنده = receiver
○ ــ‌ور: گویشور = speaker
○ ــ‌چی: شکارچی = hunter

□ افزون‌بر اینها، پیشوندها و پسوندهایی که برای ساخت صفت (فاعلی) به‌کار می‌روند (مانند: باــ، ــمند، ــ‌ا، ــ‌ان)، گاهی می‌توانند برون‌داد اسم داشته باشند و بر واژۀ مشتق، جامۀ اسم فاعل بپوشانند.

@MorphoSyntax
02.04.202508:40


📽 عضو هیئت‌منصفۀ شمارۀ ۲

🎞 Juror #2 🎞 IMDb: 7

🎞 عضو هیئت‌منصفۀ شمارۀ ۲ (۲۰۲۴)، درام حقوقی و دلهره‌آوری به کارگردانی کلینت ایست‌وود است که تولید آن در ۹۴ سالگی این هنرمند بلندآوازه پایان یافت. این فیلم هرچند کارآمدی نظام حقوقی ایالات متحده را به چالش می‌کشد، اما در لایه‌ای دیگر موقعیت سختی را ترسیم می‌کند که در آن، کسانی که به برقراری عدالت متعهد شده‌اند، در دوراهی تحقق آن یا حفظ بقا و جایگاه خود قرار می‌گیرند.

🎞 اثر ایست‌وود در تک‌صحنه‌هایی یادآور فیلم درخشان و تکرارناپذیر دوازده مرد خشمگین است؛ به‌ویژه آنجا که ۱۲ عضو هیئت منصفه دربارۀ سرنوشت متهم به قتل مجادله می‌کنند. بااین‌همه شاید عضو هیئت‌منصفۀ شمارۀ ۲ و پایان باز یا نیمه‌بازش، برای مخاطب ایرانی، آثار کارگردان نامور، اصغر فرهادی، را در خاطر زنده کند.

🎞 این فیلم که در مجموع با ستایش منتقدان روبه‌رو شده و اخیراً دوبلهٔ فارسی آن هم انتشار یافته است، به دلایل گوناگون، از جمله زمان‌بندی نامناسب در اکران، محدودیت در پخش و تبلیغ، و علاقۀ رأی‌دهندگان به دیگر گونه‌های سینمایی، در هیچ‌یک از بخش‌های اسکار نودوهفتم (۲۰۲۵) حاضر نبوده است.

@MorphoSyntax
08.04.202516:34


📘 کتاب | فلسفهٔ زبان‌شناسی زایشی

▫️The Philosophy of Generative Linguistics (2011)

▫️Peter Ludlow

@MorphoSyntax


🧾 واژه‌گزینی | گوجه‌سبز

▫️اسمش «هَلی»ـه، اما توی جمع غریبه صداش می‌کردیم «آلوچه». مدتی ازش بی‌خبر بودیم، تا این‌که خبردار شدیم پا شده اومده تهران، از سازمان میوه و تره‌بار لیسانس گرفته و از موز و آناناس هم گرون‌تر شده. اسم خودش رو هم عوض کرده، گذاشته «گوجه‌سبز». حق هم داره. کی حاضره برای یک کیلو «هَلی» یازده میلیون تومن پول بده؟!

@MorphoSyntax
18.04.202510:42


✨ دکتر علی‌اشرف صادقی (۲۵ اردی‌بهشت ۱۳۲۰) زبان‌شناس بی‌بدیل ایرانی، استاد بی‌جانشین گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که آثار و پژوهش‌های گران‌سنگش در خدمت به زبان فارسی و زبان‌های ایرانی از شمار بیرون است. در کنار همۀ اینها، استاد علی‌اشرف صادقی از اندک اندیشمندانی است که سبب شده واژۀ «علامه» در زبان فارسی همچنان زنده بماند و کاربرد خود را حفظ کند.

ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔝بیست‌وپنجم فروردین ۱۴۰۴، در بازدید دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ

@MorphoSyntax
19.04.202508:31


📑 مقاله | مطابقه و فاعل بندهای مشخصگر


▪️Agree and the subjects of specificational clauses (2023)

▪️By:
● Susana Bejar, University of Toronto
●Arsalan Kahnemuyipour, University of Toronto Mississauga

@MorphoSyntax


📢 فراخوان | جذب مدرس آموزش زبان فارسی

🔝مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران از مدرسان مجرب و واجد شرایط، برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دعوت به همکاری می‌کند.

@MorphoSyntax
07.04.202511:20


📓 کتاب | نظریهٔ فاز

▫️Phase Theory, An Introduction (2014)

▫️Barbara Citko
University of Washington

@MorphoSyntax
Log in to unlock more functionality.