«Sharqshunos tahlilchilar» intellektual klubi
09.05.202507:07
Ikkinchi Jahon urushida foydalanilgan eng mashhur qurollardan biri dahshatli sovet reaktiv artilleriyasi "katyusha"larning dushman pozitsiyalariga bir vaqtda oʻt ochish jarayoni
© Ikkinchi jahon urushi, savollar va javoblar
Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz 👇
Telegram | Instagram | Facebook | You Tube
© Ikkinchi jahon urushi, savollar va javoblar
Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz 👇
Telegram | Instagram | Facebook | You Tube
07.05.202519:25
O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi bayonoti
O‘zbekiston tomoni Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi keskinlashib borayotgan holatning rivojlanishini xavotir bilan kuzatmoqda.
Ikkala tomonni vazminlik ko‘rsatishga, tinchlik va barqarorlik manfaatlari asosida harakat qilishga, vaziyatning yanada yomonlashishini oldini olish uchun diplomatik muloqotga ustuvor ahamiyat berishga chaqiramiz.
O‘zbekiston vaziyatni deeskalatsiya qilish va tinch yo‘l bilan hal qilishga qaratilgan har qanday xalqaro yoki mintaqaviy harakatlarni qo‘llab-quvvatlashga tayyor.
@TIVmatbuot
O‘zbekiston tomoni Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi keskinlashib borayotgan holatning rivojlanishini xavotir bilan kuzatmoqda.
Ikkala tomonni vazminlik ko‘rsatishga, tinchlik va barqarorlik manfaatlari asosida harakat qilishga, vaziyatning yanada yomonlashishini oldini olish uchun diplomatik muloqotga ustuvor ahamiyat berishga chaqiramiz.
O‘zbekiston vaziyatni deeskalatsiya qilish va tinch yo‘l bilan hal qilishga qaratilgan har qanday xalqaro yoki mintaqaviy harakatlarni qo‘llab-quvvatlashga tayyor.
@TIVmatbuot
06.05.202522:21
Pokiston Panjob va Ozod Kashmirda favqulodda holat eʼlon qildi.
@sharqshunos_tahlilchilar
@sharqshunos_tahlilchilar
06.05.202506:07
"Diplomatik ishonchsizlik: Ukraina sulhga rozi emasmi?!
Vlodimir Zelenskiy Putinning 3 kunlik oʻt ochishni toʻxtatish haqidagi taklifini rad etdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, bu taklif Rossiya prezidenti Vladimir Putin uchun “izolyatsiyadan chiqishga qulay muhit yaratish” hamda 9-may kuni Moskvada bo‘lib o‘tadigan G‘alaba bayramiga bag‘ishlangan paradga tashrif buyuradigan xorijiy davlat rahbarlari va nufuzli mehmonlarining xavfsizlik xavotirlarini yumshatishga qaratilgan. Putin tadbirda bir qator yuqori martabali xorijiy shaxslarni, jumladan, Xitoy, Braziliya va Hindiston rahbarlarini qabul qilishi kutilmoqda.
Rossiya 2022-yilda Ukrainaga keng miqyosli bosqinni boshlaganidan beri Kiyev Moskvaga zarba bera oladigan portlovchi uzoq masofaga uchuvchi uchuvchisiz samolyotlar parkini loyihalashtirdi va ishlab chiqardi, ular bilan bir necha bor Rossiya poytaxtini nishonga olgan edi. Zelenskiy shanba kuni Ukraina 9-may kuni Qizil maydondagi parad mehmonlariga xavfsizlik kafolatlarini bermasligini taʼkidlab oʻtdi, chunki chet el yetakchilarining Kiyevga tashrifiga qaramay, Rossiya Ukrainaga raketa zarbalarini berdi.
"Biz shunchaki urushdamiz, yoki Putin urushni tugatish uchun birinchi qadam sifatida otishmani to‘xtatishga tayyor ekanligini ko‘rsatishi kerak”-deydi Ukraina rahbari. Ukrainaning 30 kunlik sulh haqidagi taklifi stolda qolmoqda - deya qo‘shimcha qildi u. Agar Rossiya buni qabul qilsa, Ukraina bu sulhni 9-may bayramigacha boshlashga tayyor bo‘lishini taʼkidlagan.
Rossiya taklifining rad etilishi, Zelenskiyning fevral oyida Oval ofisdagi halokatli o‘yindan so‘ng munosabatlarni tiklab, o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha muzokaralarda Tramp ma’muriyati bilan biroz hamfikr bo‘lgan paytga to‘g‘ri keldi. U Ukraina ma'muriyati tomonidan taklif qilingan o't ochishni to'xtatish kelishuvini qabul qilganini, so'ngra muhim muzokaralar olib borayotganini, Rossiya esa qabul qilmaganini ta'kidladi. Garchi Rossiyaning jang maydonidagi yutuqlari qurbonlar koʻpligi tufayli sustlashsa ham, Rossiya hali ham urushda jadal sur'atga ega bo'lib ko'rinmoqda va agar urush biron bir muhim muddatga to'xtatilsa, bu o'z ta'sirini yo'qotishi mumkin.
"Rossiya Ukrainadan noaniq bayonotlarni emas, balki may oyidagi o‘t ochishni to‘xtatish rejimida keskinlikni pasaytirishga qaratilgan qat’iy harakatlarni kutmoqda" - deya takidlagan Kreml matbuot kotibi D.Peskov. Shuningdek “Rossiyaning Pasxa bayramida o‘t ochishni to‘xtatish taklifi, shuningdek, 8-maydan boshlab uch kunlik sulh e’lon qilish bo‘yicha so‘nggi tashabbus ortidan maqsad Kiyevning Rossiya va Ukraina o‘rtasida uzoq muddatli tinchlik yo‘llarini topishga tayyormi yoki yo‘qligini sinab ko‘rishdir”. "Biz, albatta, noaniq emas, balki yakuniy bayonotlarni, eng muhimi - bayram davrida mojarolarni yumshatishga qaratilgan harakatlarni kutmoqdamiz", - deya qoʻshimcha qilgan bayonot davomida.
Ukrainaning zarba berish boʻyicha tahdidlaridan soʻng Rossiya tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Mariya Zaxarova Zelenskiyning soʻzlari Rossiya bayramiga “toʻgʻridan-toʻgʻri tahdid” ekanligini taʼkidladi. Rossiya Xavfsizlik kengashi rahbari o‘rinbosari Dmitriy Medvedev yubiley tantanalari chog‘idagi har qanday hujumlar uchun o‘ch olish bilan tahdid qilib, Telegram’dagi postida “G‘alaba kunida haqiqiy provokatsiya sodir bo‘lgan taqdirda, Kiyev 10-mayni ko‘rishiga hech kim kafolat bermasligini taʼkidlagan.
Xulosa sifatida aytishimiz mumkinki Rossiya tomonining qisqa muddatli oʻtashkesim haqidagi takliflari uzoq muddatli sulhga erishishda unchalik natijadorlik koʻrsatmayapti. Buni har ikkala tomonning oʻtochishni toʻxtatishgani haqidagi bayonotlari yaqqol namoyon qilmoqda. Shu bilan har ikkala tomon sulhga erishish va mojaroni tugatish uchun diplomatik yon berishga tayyor emasligini namoyon qilmoqda.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Vlodimir Zelenskiy Putinning 3 kunlik oʻt ochishni toʻxtatish haqidagi taklifini rad etdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, bu taklif Rossiya prezidenti Vladimir Putin uchun “izolyatsiyadan chiqishga qulay muhit yaratish” hamda 9-may kuni Moskvada bo‘lib o‘tadigan G‘alaba bayramiga bag‘ishlangan paradga tashrif buyuradigan xorijiy davlat rahbarlari va nufuzli mehmonlarining xavfsizlik xavotirlarini yumshatishga qaratilgan. Putin tadbirda bir qator yuqori martabali xorijiy shaxslarni, jumladan, Xitoy, Braziliya va Hindiston rahbarlarini qabul qilishi kutilmoqda.
Rossiya 2022-yilda Ukrainaga keng miqyosli bosqinni boshlaganidan beri Kiyev Moskvaga zarba bera oladigan portlovchi uzoq masofaga uchuvchi uchuvchisiz samolyotlar parkini loyihalashtirdi va ishlab chiqardi, ular bilan bir necha bor Rossiya poytaxtini nishonga olgan edi. Zelenskiy shanba kuni Ukraina 9-may kuni Qizil maydondagi parad mehmonlariga xavfsizlik kafolatlarini bermasligini taʼkidlab oʻtdi, chunki chet el yetakchilarining Kiyevga tashrifiga qaramay, Rossiya Ukrainaga raketa zarbalarini berdi.
"Biz shunchaki urushdamiz, yoki Putin urushni tugatish uchun birinchi qadam sifatida otishmani to‘xtatishga tayyor ekanligini ko‘rsatishi kerak”-deydi Ukraina rahbari. Ukrainaning 30 kunlik sulh haqidagi taklifi stolda qolmoqda - deya qo‘shimcha qildi u. Agar Rossiya buni qabul qilsa, Ukraina bu sulhni 9-may bayramigacha boshlashga tayyor bo‘lishini taʼkidlagan.
Rossiya taklifining rad etilishi, Zelenskiyning fevral oyida Oval ofisdagi halokatli o‘yindan so‘ng munosabatlarni tiklab, o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha muzokaralarda Tramp ma’muriyati bilan biroz hamfikr bo‘lgan paytga to‘g‘ri keldi. U Ukraina ma'muriyati tomonidan taklif qilingan o't ochishni to'xtatish kelishuvini qabul qilganini, so'ngra muhim muzokaralar olib borayotganini, Rossiya esa qabul qilmaganini ta'kidladi. Garchi Rossiyaning jang maydonidagi yutuqlari qurbonlar koʻpligi tufayli sustlashsa ham, Rossiya hali ham urushda jadal sur'atga ega bo'lib ko'rinmoqda va agar urush biron bir muhim muddatga to'xtatilsa, bu o'z ta'sirini yo'qotishi mumkin.
"Rossiya Ukrainadan noaniq bayonotlarni emas, balki may oyidagi o‘t ochishni to‘xtatish rejimida keskinlikni pasaytirishga qaratilgan qat’iy harakatlarni kutmoqda" - deya takidlagan Kreml matbuot kotibi D.Peskov. Shuningdek “Rossiyaning Pasxa bayramida o‘t ochishni to‘xtatish taklifi, shuningdek, 8-maydan boshlab uch kunlik sulh e’lon qilish bo‘yicha so‘nggi tashabbus ortidan maqsad Kiyevning Rossiya va Ukraina o‘rtasida uzoq muddatli tinchlik yo‘llarini topishga tayyormi yoki yo‘qligini sinab ko‘rishdir”. "Biz, albatta, noaniq emas, balki yakuniy bayonotlarni, eng muhimi - bayram davrida mojarolarni yumshatishga qaratilgan harakatlarni kutmoqdamiz", - deya qoʻshimcha qilgan bayonot davomida.
Ukrainaning zarba berish boʻyicha tahdidlaridan soʻng Rossiya tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Mariya Zaxarova Zelenskiyning soʻzlari Rossiya bayramiga “toʻgʻridan-toʻgʻri tahdid” ekanligini taʼkidladi. Rossiya Xavfsizlik kengashi rahbari o‘rinbosari Dmitriy Medvedev yubiley tantanalari chog‘idagi har qanday hujumlar uchun o‘ch olish bilan tahdid qilib, Telegram’dagi postida “G‘alaba kunida haqiqiy provokatsiya sodir bo‘lgan taqdirda, Kiyev 10-mayni ko‘rishiga hech kim kafolat bermasligini taʼkidlagan.
Xulosa sifatida aytishimiz mumkinki Rossiya tomonining qisqa muddatli oʻtashkesim haqidagi takliflari uzoq muddatli sulhga erishishda unchalik natijadorlik koʻrsatmayapti. Buni har ikkala tomonning oʻtochishni toʻxtatishgani haqidagi bayonotlari yaqqol namoyon qilmoqda. Shu bilan har ikkala tomon sulhga erishish va mojaroni tugatish uchun diplomatik yon berishga tayyor emasligini namoyon qilmoqda.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
03.05.202505:15
🇦🇿🇮🇷 Boku-Tehron munosabatlarida yangi sahifa: kutilmalar va muammolar
🇮🇷Eron Islom Respublikasi Prezidenti Mas’ud Pezeshkiyon rasmiy tashrif bilan 28-aprel kuni Ozarbayjonga rasmiy tashrif amalga oshirdi.
Munosabatlar muxtasar tarixi
1992-yili 4-yanvarda Eron Ozarbayjon mustaqilligini tan olgan va diplomatik aloqalar oʻrnatgan. Eron Prezidentlarining Ozarbayjonga soʻnggi tashrifini Ibrohim Raisiy amalga oshirgan edi. Aynan oʻsha tashrif yakunida aviahalokat tufayli Raisiy va bir qator yuqori martabali amaldorlar halok boʻlishgan edi.
Eron Prezidentining Ozarbayjonga tashrifidan bir necha siyosiy maqsadlarni ko‘zlagan:
Birinchidan, Ozarbayjon va Eron o‘rtasidagi munosabatlar so‘ngi yillarda sovuqlashgan edi. Asosiy sabablari esa Ozarbayjonning Isroil bilan yaqinlashuvi (Ozarbayjon Isroil bilan mudofa va razvedka sohasida yaqin aloqalarni rivojlantirmoqda. Isroil Ozarbayjonga zamonaviy qurollar va dronlar yetkazib beradi, bu hatto 2020-yildagi Tog'li Qorabog' urushida muhim rol o'ynagan) va Erondagi Ozarbayjon millatiga mansub aholining siyosiy pozitsiyasi bor (Eronda 15-20 millionga yaqin ozarbayjon millatiga mansub fuqarolar yashaydi. Ozarbayjon ichida va ba'zan Eron ichida ham "Katta Ozarbayjon" haqidagi g'oyalar mavjud va Eron shimolidagi hududlarni Ozarbayjonga birlashtirish istagi keng tarqalgan). Shuningdek, ikki mamlakat ham shialikga eʼtiqod qiluvchilar mamlakat aholisini katta qismini tashkil etadi. Eron Ozarbayjondagi diniy institutlar, madrasalar va shialik markazlari orqali o'z ta'sirini kuchaytirmoqchi bo'ldi. Ozarbayjon esa dunyoviy (diniy emas) davlat siyosatini yuritadi, va Erondan kelayotgan diniy ta'sirni milliy xavfsizlikka tahdid sifatida ko'rdi.
Ikkinchidan, Pezeshkiyon bu tashrifi orqali Ozarbayjon bilan mintaqaviy barqarorlikni tiklash, ishonchni mustahkamlash va siyosiy ko‘priklar qurish niyatida bo‘lgani aniq.
Uchinchidan Eron hozirgi prezident Mas'ud Pezeshkiyon rahbarligida nisbatan yumshoq, murosali siyosat olib borishga harakat qilmoqda. Shuning uchun u Ozarbayjon bilan yaxshi munosabatlar o'rnatib, aloqalarni mustahkamlamoqchi. Bu orqali Eron Kavkazda kuchayib borayotgan Turkiya va Isroil ta'siriga qarshi o'z pozitsiyasini mustahkamlashni xohlayapti. Eron tomoni taʼkidlamoqdaki: "Agar Ozarbayjon bilan aloqalar yaxshi bo'lsa, Turkiya va Isroil bu yerda bunchalik kuchli oʻrnashib ololmaydi."
Ushbu tashrifdan kutilgan yana bir ehtimoliy siyosiy maqsad shuki, rasmiy Bokudan "Ibrohim kelishuvi"ga qoʻshilmasligi kerakligini soʻrashdir.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
🇮🇷Eron Islom Respublikasi Prezidenti Mas’ud Pezeshkiyon rasmiy tashrif bilan 28-aprel kuni Ozarbayjonga rasmiy tashrif amalga oshirdi.
Munosabatlar muxtasar tarixi
1992-yili 4-yanvarda Eron Ozarbayjon mustaqilligini tan olgan va diplomatik aloqalar oʻrnatgan. Eron Prezidentlarining Ozarbayjonga soʻnggi tashrifini Ibrohim Raisiy amalga oshirgan edi. Aynan oʻsha tashrif yakunida aviahalokat tufayli Raisiy va bir qator yuqori martabali amaldorlar halok boʻlishgan edi.
Eron Prezidentining Ozarbayjonga tashrifidan bir necha siyosiy maqsadlarni ko‘zlagan:
Birinchidan, Ozarbayjon va Eron o‘rtasidagi munosabatlar so‘ngi yillarda sovuqlashgan edi. Asosiy sabablari esa Ozarbayjonning Isroil bilan yaqinlashuvi (Ozarbayjon Isroil bilan mudofa va razvedka sohasida yaqin aloqalarni rivojlantirmoqda. Isroil Ozarbayjonga zamonaviy qurollar va dronlar yetkazib beradi, bu hatto 2020-yildagi Tog'li Qorabog' urushida muhim rol o'ynagan) va Erondagi Ozarbayjon millatiga mansub aholining siyosiy pozitsiyasi bor (Eronda 15-20 millionga yaqin ozarbayjon millatiga mansub fuqarolar yashaydi. Ozarbayjon ichida va ba'zan Eron ichida ham "Katta Ozarbayjon" haqidagi g'oyalar mavjud va Eron shimolidagi hududlarni Ozarbayjonga birlashtirish istagi keng tarqalgan). Shuningdek, ikki mamlakat ham shialikga eʼtiqod qiluvchilar mamlakat aholisini katta qismini tashkil etadi. Eron Ozarbayjondagi diniy institutlar, madrasalar va shialik markazlari orqali o'z ta'sirini kuchaytirmoqchi bo'ldi. Ozarbayjon esa dunyoviy (diniy emas) davlat siyosatini yuritadi, va Erondan kelayotgan diniy ta'sirni milliy xavfsizlikka tahdid sifatida ko'rdi.
Ikkinchidan, Pezeshkiyon bu tashrifi orqali Ozarbayjon bilan mintaqaviy barqarorlikni tiklash, ishonchni mustahkamlash va siyosiy ko‘priklar qurish niyatida bo‘lgani aniq.
Uchinchidan Eron hozirgi prezident Mas'ud Pezeshkiyon rahbarligida nisbatan yumshoq, murosali siyosat olib borishga harakat qilmoqda. Shuning uchun u Ozarbayjon bilan yaxshi munosabatlar o'rnatib, aloqalarni mustahkamlamoqchi. Bu orqali Eron Kavkazda kuchayib borayotgan Turkiya va Isroil ta'siriga qarshi o'z pozitsiyasini mustahkamlashni xohlayapti. Eron tomoni taʼkidlamoqdaki: "Agar Ozarbayjon bilan aloqalar yaxshi bo'lsa, Turkiya va Isroil bu yerda bunchalik kuchli oʻrnashib ololmaydi."
Ushbu tashrifdan kutilgan yana bir ehtimoliy siyosiy maqsad shuki, rasmiy Bokudan "Ibrohim kelishuvi"ga qoʻshilmasligi kerakligini soʻrashdir.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
09.05.202505:18
Mulan orqali Xitoy mafkurasi va madaniy kuchi
So‘nggi yillarda “Mulan” afsonasi asosida ishlangan filmlar va multfilmlarning ko‘payishi Xitoyning madaniy ekspansiyasi va geosiyosiy strategiyasi bilan bevosita bog‘liqdir. Mulan—qadimgi Xitoy xalq balladasiga asoslangan ayol jangchi obrazi bo‘lib, o‘z davrida davlat va oilaviy sadoqatning timsoli sifatida qaralgan. Biroq zamonaviy kinoda bu obraz an’anaviy ifodadan chiqib, global darajadagi mafkuraviy vositaga aylangan.
Xitoy “madaniy kuch” (soft power) siyosati orqali o‘z qadriyatlarini global auditoriyaga kino va media vositalari orqali singdirmoqda. Mulan bu yerda o‘z tuzumiga sodiq, gender chegaralarini yenggan, milliy sadoqat timsoli bo‘lgan. Zamonaviy Xitoy (ayniqsa kommunistik tuzum ostida) bu obrazni o'z mafkurasi bilan uyg'unlashtirdi. Ayol bo'lsada, gender rolini inkor qilgan holda millat xizmatida bo'lishi ilgari suriladi va bu zamonaviy Xitoy mafkurasi uchun ideal fuqarolik modelidir.
Ayniqsa, Mulan g‘oyasi tarixan ko‘chmanchi xalqlarga, ya’ni hunlar, turklar yoki boshqa markaziy osiyolik qabilalarga qarshi kurash bilan bog‘liq bo‘lganligi sababli, ushbu obraz orqali Xitoy o‘zining qadimiy “himoya qiluvchi imperiya” narrativini tiklamoqda. Dushman tomonning kiyimlari va uylariga e’tibor berilsa, bu hatto bir necha asr oldin ham qirgʻizlar, qozoqlar va mogʻular tomonidan kiyib yurilgan kiyimlarni eslatadi va eng alamlisi bu hozirda ularning milliy kiyimidir. Koʻchmanchilarning qurgan chodirlariga yaxshilab nazar tashlansa, bu aslida oʻtov ekanligini koʻrish mumkin. Ahir bu qoʻshni respubliklar, Mogʻuliston hatto voha va Qorqalpogʻiston hududlarida hali ham borku!
Bu mafkuraviy yondashuv ayniqsa uyg‘urlar va Markaziy Osiyo xalqlari bilan bog‘liq siyosiy kontekstda xavfli tus oladi. Chunki Mulan obrazini idealizatsiya qilish orqali Xitoy davlat mafkurasi “ayrim xalqlar xavf tug‘dirgan”, “biz ularning qarshisida turganmiz” degan siyosiy fikrni qoralamasdan, balki estetik uslubda ilgari suradi.
Disney tomonidan ishlangan 2020-yilgi “Mulan” filmi Shinjon (uyg‘ur) hududida suratga olingani va film titrlarida Xitoyning repressiv kuchlariga minnatdorchilik bildirgani xalqaro hamjamiyat tomonidan qattiq tanqidga uchradi. Bu holat Mulan atrofidagi filmlar va multfilmlar faqat madaniy emas, balki siyosiy vosita sifatida ham xizmat qilayotganini ko‘rsatdi. Biroq, ijtimoiy tarmoqlarda #BoycottMulan (Mulan'ni boykot qilish) kabi kampaniyalar boshlangandan keyin Disney uni Yangi-
Zelandiyada olganini ta’kidladi. Biroq, Xitoyda olingan kadrlarni inkor etmadi.
Ayniqsa, Uyg'urlar bilan bog'liq repressiv siyosat kuchaygan bir davrda bu turdagi filmlar Xitoyning madaniy ustunligini isbotlash vositasi sifatida ishlatilmoqda.
Toʻqima obraz haqida shu paytgacha oʻnga yaqin animatsion film va multfilmlar ishlangan va ularning har biri dunyo boʻylab eng kamida yuzlab davlatlarda namoyish etilgan. Bu juda katta auditoriya va soft power orqali erishilgan siyosiy kuchni anglatadi.
Ushbu animatsion filmlarda, Mulan qaysi sarkardalarga va xalqlarga qarshi kurashgan. Shan Yu koʻp jihatda afsonaviy sarkarda Metexonga oʻxshaydi, Borixon, shimoliy bosqinchilar, ismi aytilmagan Xoqon.
Shunday qilib, “Mulan”-bu endi afsona emas, balki mafkuraviy quroldir. Uning global darajada tarqatilishi orqali Xitoy o‘zining siyosiy ustunligini legitimlashtirish va ichki siyosatini tashqi dunyoga oqlashga urinmoqda. Xitoyning bu obrazni zamonaviy kinematografiyada jonlantirishga bo‘lgan harakati ma’lum darajada madaniy merosni saqlash va targ‘ib qilish istagi sifatida baholanishi mumkin.
Biroq ushbu harakatning xalqaro maydonda, xususan, Markaziy Osiyo xalqlari, musulmon jamoalari va uyg‘ur diasporasi kontekstida qanday qabul qilinayotgani muhim jihat hisoblanadi. Mulan ko‘pincha ko‘chmanchi xalqlarga qarshi kurashgan qahramon sifatida talqin qilinadi. Bu esa tarixiy-madaniy xotiralarda mavjud bo‘lgan mojarolarni qayta jonlantirishi, bilvosita turkiy xalqlar yoki musulmon xalqlarni dushman obrazida ko‘rsatishi mumkin.
@Sharqshunos_tahlilchilar
So‘nggi yillarda “Mulan” afsonasi asosida ishlangan filmlar va multfilmlarning ko‘payishi Xitoyning madaniy ekspansiyasi va geosiyosiy strategiyasi bilan bevosita bog‘liqdir. Mulan—qadimgi Xitoy xalq balladasiga asoslangan ayol jangchi obrazi bo‘lib, o‘z davrida davlat va oilaviy sadoqatning timsoli sifatida qaralgan. Biroq zamonaviy kinoda bu obraz an’anaviy ifodadan chiqib, global darajadagi mafkuraviy vositaga aylangan.
Xitoy “madaniy kuch” (soft power) siyosati orqali o‘z qadriyatlarini global auditoriyaga kino va media vositalari orqali singdirmoqda. Mulan bu yerda o‘z tuzumiga sodiq, gender chegaralarini yenggan, milliy sadoqat timsoli bo‘lgan. Zamonaviy Xitoy (ayniqsa kommunistik tuzum ostida) bu obrazni o'z mafkurasi bilan uyg'unlashtirdi. Ayol bo'lsada, gender rolini inkor qilgan holda millat xizmatida bo'lishi ilgari suriladi va bu zamonaviy Xitoy mafkurasi uchun ideal fuqarolik modelidir.
Ayniqsa, Mulan g‘oyasi tarixan ko‘chmanchi xalqlarga, ya’ni hunlar, turklar yoki boshqa markaziy osiyolik qabilalarga qarshi kurash bilan bog‘liq bo‘lganligi sababli, ushbu obraz orqali Xitoy o‘zining qadimiy “himoya qiluvchi imperiya” narrativini tiklamoqda. Dushman tomonning kiyimlari va uylariga e’tibor berilsa, bu hatto bir necha asr oldin ham qirgʻizlar, qozoqlar va mogʻular tomonidan kiyib yurilgan kiyimlarni eslatadi va eng alamlisi bu hozirda ularning milliy kiyimidir. Koʻchmanchilarning qurgan chodirlariga yaxshilab nazar tashlansa, bu aslida oʻtov ekanligini koʻrish mumkin. Ahir bu qoʻshni respubliklar, Mogʻuliston hatto voha va Qorqalpogʻiston hududlarida hali ham borku!
Bu mafkuraviy yondashuv ayniqsa uyg‘urlar va Markaziy Osiyo xalqlari bilan bog‘liq siyosiy kontekstda xavfli tus oladi. Chunki Mulan obrazini idealizatsiya qilish orqali Xitoy davlat mafkurasi “ayrim xalqlar xavf tug‘dirgan”, “biz ularning qarshisida turganmiz” degan siyosiy fikrni qoralamasdan, balki estetik uslubda ilgari suradi.
Disney tomonidan ishlangan 2020-yilgi “Mulan” filmi Shinjon (uyg‘ur) hududida suratga olingani va film titrlarida Xitoyning repressiv kuchlariga minnatdorchilik bildirgani xalqaro hamjamiyat tomonidan qattiq tanqidga uchradi. Bu holat Mulan atrofidagi filmlar va multfilmlar faqat madaniy emas, balki siyosiy vosita sifatida ham xizmat qilayotganini ko‘rsatdi. Biroq, ijtimoiy tarmoqlarda #BoycottMulan (Mulan'ni boykot qilish) kabi kampaniyalar boshlangandan keyin Disney uni Yangi-
Zelandiyada olganini ta’kidladi. Biroq, Xitoyda olingan kadrlarni inkor etmadi.
Ayniqsa, Uyg'urlar bilan bog'liq repressiv siyosat kuchaygan bir davrda bu turdagi filmlar Xitoyning madaniy ustunligini isbotlash vositasi sifatida ishlatilmoqda.
Toʻqima obraz haqida shu paytgacha oʻnga yaqin animatsion film va multfilmlar ishlangan va ularning har biri dunyo boʻylab eng kamida yuzlab davlatlarda namoyish etilgan. Bu juda katta auditoriya va soft power orqali erishilgan siyosiy kuchni anglatadi.
Ushbu animatsion filmlarda, Mulan qaysi sarkardalarga va xalqlarga qarshi kurashgan. Shan Yu koʻp jihatda afsonaviy sarkarda Metexonga oʻxshaydi, Borixon, shimoliy bosqinchilar, ismi aytilmagan Xoqon.
Shunday qilib, “Mulan”-bu endi afsona emas, balki mafkuraviy quroldir. Uning global darajada tarqatilishi orqali Xitoy o‘zining siyosiy ustunligini legitimlashtirish va ichki siyosatini tashqi dunyoga oqlashga urinmoqda. Xitoyning bu obrazni zamonaviy kinematografiyada jonlantirishga bo‘lgan harakati ma’lum darajada madaniy merosni saqlash va targ‘ib qilish istagi sifatida baholanishi mumkin.
Biroq ushbu harakatning xalqaro maydonda, xususan, Markaziy Osiyo xalqlari, musulmon jamoalari va uyg‘ur diasporasi kontekstida qanday qabul qilinayotgani muhim jihat hisoblanadi. Mulan ko‘pincha ko‘chmanchi xalqlarga qarshi kurashgan qahramon sifatida talqin qilinadi. Bu esa tarixiy-madaniy xotiralarda mavjud bo‘lgan mojarolarni qayta jonlantirishi, bilvosita turkiy xalqlar yoki musulmon xalqlarni dushman obrazida ko‘rsatishi mumkin.
@Sharqshunos_tahlilchilar
08.05.202511:43
AQSh prezidenti Donald Trampning “Forz koʻrfazi” atamasini “Arab koʻrfazi” deb nomlashni taklif qilgandan soʻng eronlik raqamli dizayner Hamidreza Edalatnia oʻziga xos videorolik tayyorladi.
@sharqshunos_tahlilchilar
@sharqshunos_tahlilchilar
06.05.202523:10
🇵🇰 “Biz sizning samolyotingizni urib tushirdik”.
🇮🇳 “Feyk xabar, biz sizning samolyotingizni urib tushirdik”.
@sharqshunos_tahlilchilar
06.05.202522:18
🇵🇰 Pokiston Bosh vaziri Shahboz Sharif:
@sharqshunos_tahlilchilar
“Ayyor dushman Pokistonning beshta joyiga qoʻrqoqlarcha hujum uyushtirdi.
Pokiston Hindiston tomonidan joriy etilgan bu urush harakatiga kuchli javob berishga haqli va hozirda kuchli javob berilmoqda.
Butun xalq Pokiston qurolli kuchlari bilan birga, butun Pokiston xalqining ruhiyati va ishonchi baland.
Pokiston xalqi va Pokiston qurolli kuchlari dushman bilan qanday kurashishni biladi. Biz hech qachon dushmanga o‘z qabih maqsadlariga erishishiga yo‘l qo‘ymaymiz”.
@sharqshunos_tahlilchilar
05.05.202515:57
AQShdagi kinofirmalardan biri mashhur ingliz siyosiy arbobi Uinston Cherchill haqida film qilmoqchi boʻladi. Filmda oltmish yoshli arbobning hayot yoʻli koʻrsatilishi lozim edi. Cherchill rolini ijro etish sakson yoshli aktyor Charlz Kloftonga topshiriladi. Bu rol ijrosi uchun aktyor katta miqdorda pul olishini eshitgan Cherchill gʻazablanib, shunday iddao qiladi:
Birinchidan, rolimni oʻynayotgan bu odam haddan ziyod semiz.
Ikkinchidan, juda qari.
Uchinchidan, buncha pulga oʻzim ham oʻzimni qoyilmaqom qilib oʻynab bera olaman!
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz 👇
📨 Telegram 📷 Instagram 📝Facebook 📹 You Tube 📝 Twitter
Birinchidan, rolimni oʻynayotgan bu odam haddan ziyod semiz.
Ikkinchidan, juda qari.
Uchinchidan, buncha pulga oʻzim ham oʻzimni qoyilmaqom qilib oʻynab bera olaman!
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz 👇
📨 Telegram 📷 Instagram 📝Facebook 📹 You Tube 📝 Twitter
09.05.202501:33
Ikkinchi Jahon urushi: oʻzbekistonlik qahramonlar
• 1-oʻzbek "Urush xudosi" Artilleriya general-leytenanti - Fayzulla Norxoʻjayev
• 21-otliq askarlar diviziyasining harbiy komissari, general-mayor Mullajon Uzoqov
• 1-oʻzbek gvardiyachi general-mayori Sobir Rahimov
Ushbu shaxslarni jamlagan videorolikni YouTube sahifamizda koʻrishingiz mumkin.
• 1-oʻzbek "Urush xudosi" Artilleriya general-leytenanti - Fayzulla Norxoʻjayev
• 21-otliq askarlar diviziyasining harbiy komissari, general-mayor Mullajon Uzoqov
• 1-oʻzbek gvardiyachi general-mayori Sobir Rahimov
Ushbu shaxslarni jamlagan videorolikni YouTube sahifamizda koʻrishingiz mumkin.
08.05.202510:22
🇮🇳🇵🇰Nega Hindiston va Pokiston dushman?
Ikki yadro quroliga ega davlat navbatdagi urush yoqasiga keldi. Bu so‘nggi yillardagi eng keskin to‘qnashuvlardan biri bo‘lsa-da, birinchi marta emas.
⭕️1947: Britaniya Hindistonining bo‘linishi
Ikkinchi jahon urushidan so‘ng Britaniya o‘z mustamlakasini ikki davlatga ajratdi: musulmonlar uchun Pokiston, hindlar uchun Hindiston.
Ayrim hududlarga – xususan, asosan musulmonlar yashagan, ammo hukmdori hind bo‘lgan Kashmir – qaysi davlatga qo‘shilishni tanlash huquqi berildi. Hukmdori mustaqil qolishni xohladi.
1️⃣1947: Birinchi urush
1947-yil oktyabrida Pokistondan chiqqan qurolli pushtun guruhlari Kashmirga bostirib kirdi.
Kashmir hukmdori Hindistondan yordam so‘radi. Hindiston yordam berdi, ammo evaziga Kashmir Hindiston tarkibiga kirishini talab qildi.
Shu tariqa birinchi Hindiston–Pokiston urushi boshlandi. 1949-yilda o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erishildi. Kashmir de-fakto ikkiga bo‘lindi. Bu vaqtinchalik chora edi.
🔪1965: Ikkinchi urush
Pokiston yashirincha minglab jangchilarni Hindistonga yuborib, Kashmirda qo‘zg‘olon boshlab yuborishni rejalashtirdi.
Urush 3 hafta davom etdi. Natijada yana o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha <<Toshkent deklaratsiyasi>> imzolandi.
🪐1972: Rasmiy bo‘linish
Pokistondan Bangladesh ajralib chiqqach, tomonlar Kashmirdagi vaziyat bo‘yicha yana muzokara o‘tkazdi.
1949-yilgi chiziq rasman “nazorat chizig‘i” deb olindi. Hududiy jihatdan katta o‘zgarish bo‘lmadi, ammo muammo hal bo‘lishi kutildi.
🔫1987: Qo‘zg‘olonchilar
Hindistonda 1980-yillarda saylovlardagi bahslar sabab xalq norozi bo‘la boshladi. Kashmirda Hindistondan ajralib chiqish uchun qurolli harakatlar boshlandi. Pokiston bu harakatni qo‘llab-quvvatladi.
Keyingi yillarda minglab portlashlar, otishmalar va hujumlar sodir bo‘ldi.
📶1999: Muzokaralar va urush
💥Ikki davlat yadro quroliga ega bo‘lganidan so‘ng, 1999-yilda tarixiy tashriflar, deklaratsiyalar orqali mojaroni tinch yo‘l bilan hal qilishga urinish boshlandi.
Ammo oradan uch hafta o‘tmay, urush yana avj oldi.
💜1999: Kargil urushi
Hindiston o‘z hududida qurolli guruhlarni aniqladi va bu Pokiston armiyasi ekanini aytdi. Pokiston rad etdi.
Hindiston nazoratni qayta tikladi. Urush yakunlandi, ammo ikki davlat orasidagi ishonch butunlay yo‘qoldi.
Kashmir dunyodagi eng harbiylashtirilgan hududlardan biriga aylandi.
🌐2019: Hindiston bosimi
Kashmirda Hindiston tarkibida bo‘lishiga qaramay, uzoq yillar davomida katta avtonomiya mavjud edi.
2019-yilda Bosh vazir Narendra Modi bu mustaqillikni tugatdi.
Hududga qo‘shinlar kiritildi. Minglab odamlar separatizmda ayblanib qamaldi.
Hindiston Kashmirni to‘g‘ridan-to‘g‘ri boshqara boshladi. Rasmiylar bu “barqarorlik uchun zarur” deya tushuntirdi.
Haqiqatan, hujumlar kamaydi. Turizm rivojlana boshladi.
🔥2025: Yangi keskinlik
2025-yil 22-aprelda Kashmirdagi bir shaharda sayyohlarga hujum uyushtirildi. 26 odam halok bo‘ldi.
Hindiston bu hujum ortida Pokiston turganini da’vo qildi. Pokiston bu ayblovni rad etdi ammo urush davom etmoqda.
📌Kashmir mojarosi haligacha ochiq va xavfli masala bo‘lib qolmoqda
Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram
Ikki yadro quroliga ega davlat navbatdagi urush yoqasiga keldi. Bu so‘nggi yillardagi eng keskin to‘qnashuvlardan biri bo‘lsa-da, birinchi marta emas.
⭕️1947: Britaniya Hindistonining bo‘linishi
Ikkinchi jahon urushidan so‘ng Britaniya o‘z mustamlakasini ikki davlatga ajratdi: musulmonlar uchun Pokiston, hindlar uchun Hindiston.
Ayrim hududlarga – xususan, asosan musulmonlar yashagan, ammo hukmdori hind bo‘lgan Kashmir – qaysi davlatga qo‘shilishni tanlash huquqi berildi. Hukmdori mustaqil qolishni xohladi.
1️⃣1947: Birinchi urush
1947-yil oktyabrida Pokistondan chiqqan qurolli pushtun guruhlari Kashmirga bostirib kirdi.
Kashmir hukmdori Hindistondan yordam so‘radi. Hindiston yordam berdi, ammo evaziga Kashmir Hindiston tarkibiga kirishini talab qildi.
Shu tariqa birinchi Hindiston–Pokiston urushi boshlandi. 1949-yilda o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erishildi. Kashmir de-fakto ikkiga bo‘lindi. Bu vaqtinchalik chora edi.
🔪1965: Ikkinchi urush
Pokiston yashirincha minglab jangchilarni Hindistonga yuborib, Kashmirda qo‘zg‘olon boshlab yuborishni rejalashtirdi.
Urush 3 hafta davom etdi. Natijada yana o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha <<Toshkent deklaratsiyasi>> imzolandi.
🪐1972: Rasmiy bo‘linish
Pokistondan Bangladesh ajralib chiqqach, tomonlar Kashmirdagi vaziyat bo‘yicha yana muzokara o‘tkazdi.
1949-yilgi chiziq rasman “nazorat chizig‘i” deb olindi. Hududiy jihatdan katta o‘zgarish bo‘lmadi, ammo muammo hal bo‘lishi kutildi.
🔫1987: Qo‘zg‘olonchilar
Hindistonda 1980-yillarda saylovlardagi bahslar sabab xalq norozi bo‘la boshladi. Kashmirda Hindistondan ajralib chiqish uchun qurolli harakatlar boshlandi. Pokiston bu harakatni qo‘llab-quvvatladi.
Keyingi yillarda minglab portlashlar, otishmalar va hujumlar sodir bo‘ldi.
📶1999: Muzokaralar va urush
💥Ikki davlat yadro quroliga ega bo‘lganidan so‘ng, 1999-yilda tarixiy tashriflar, deklaratsiyalar orqali mojaroni tinch yo‘l bilan hal qilishga urinish boshlandi.
Ammo oradan uch hafta o‘tmay, urush yana avj oldi.
💜1999: Kargil urushi
Hindiston o‘z hududida qurolli guruhlarni aniqladi va bu Pokiston armiyasi ekanini aytdi. Pokiston rad etdi.
Hindiston nazoratni qayta tikladi. Urush yakunlandi, ammo ikki davlat orasidagi ishonch butunlay yo‘qoldi.
Kashmir dunyodagi eng harbiylashtirilgan hududlardan biriga aylandi.
🌐2019: Hindiston bosimi
Kashmirda Hindiston tarkibida bo‘lishiga qaramay, uzoq yillar davomida katta avtonomiya mavjud edi.
2019-yilda Bosh vazir Narendra Modi bu mustaqillikni tugatdi.
Hududga qo‘shinlar kiritildi. Minglab odamlar separatizmda ayblanib qamaldi.
Hindiston Kashmirni to‘g‘ridan-to‘g‘ri boshqara boshladi. Rasmiylar bu “barqarorlik uchun zarur” deya tushuntirdi.
Haqiqatan, hujumlar kamaydi. Turizm rivojlana boshladi.
🔥2025: Yangi keskinlik
2025-yil 22-aprelda Kashmirdagi bir shaharda sayyohlarga hujum uyushtirildi. 26 odam halok bo‘ldi.
Hindiston bu hujum ortida Pokiston turganini da’vo qildi. Pokiston bu ayblovni rad etdi ammo urush davom etmoqda.
📌Kashmir mojarosi haligacha ochiq va xavfli masala bo‘lib qolmoqda
Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram
06.05.202523:03
🇮🇳🇵🇰‼️ Hozirgi vaqtda, har qanday mojaroning boshida boʻlgani kabi, toʻliq chalkashlik mavjud. Tomonlar bir-birini tinch aholiga hujum qilishda ayblamoqda, ijtimoiy tarmoqlarda turli materiallar, jumladan, soxta materiallar eʼlon qilinmoqda. Internetning oʻzida esa vaziyat oʻta salbiy ssenariy boʻyicha rivojlanmoqda.
🚩 Biroq, ayni damda, Hindiston harbiy-havo kuchlarining zarbalari va Pokiston Qurolli kuchlari javobidan soʻng, eng jiddiy janglar Poonchda kuzatildi. Hozirgi vaqtda bunday toʻqnashuvlar taqdim etilganidek miqyosda kuzatilmaydi.
Eʼlon qilingan samolyot qoldiqlari tasvirini aniqlash hali ham qiyin. Biz xulosa chiqarishimiz mumkin boʻlgan aniqroq fotosuratlar yoki videolarni kutishimiz kerak. Hozirda har ikki davlat siyosatchilari jang qilishdan ko‘ra ittifoqchilarini chaqirish va mavjud vaziyatni tushuntirish bilan band.
❗️ Ayni paytda Hindiston Qurolli Kuchlarining zarbalari kutilgan edi, Pokiston ham ularga zudlik bilan javob qaytardi. Hozir keskinlik ancha yuqori nuqtaga yetdi va endi hamma narsa davlatlar rahbarlari shu yerda to‘xtab qolish yoki uzoqqa borishiga bog‘liq.
@sharqshunos_tahlilchilar
🚩 Biroq, ayni damda, Hindiston harbiy-havo kuchlarining zarbalari va Pokiston Qurolli kuchlari javobidan soʻng, eng jiddiy janglar Poonchda kuzatildi. Hozirgi vaqtda bunday toʻqnashuvlar taqdim etilganidek miqyosda kuzatilmaydi.
Eʼlon qilingan samolyot qoldiqlari tasvirini aniqlash hali ham qiyin. Biz xulosa chiqarishimiz mumkin boʻlgan aniqroq fotosuratlar yoki videolarni kutishimiz kerak. Hozirda har ikki davlat siyosatchilari jang qilishdan ko‘ra ittifoqchilarini chaqirish va mavjud vaziyatni tushuntirish bilan band.
❗️ Ayni paytda Hindiston Qurolli Kuchlarining zarbalari kutilgan edi, Pokiston ham ularga zudlik bilan javob qaytardi. Hozir keskinlik ancha yuqori nuqtaga yetdi va endi hamma narsa davlatlar rahbarlari shu yerda to‘xtab qolish yoki uzoqqa borishiga bog‘liq.
@sharqshunos_tahlilchilar
06.05.202521:50
#breaking ⚡️‼️
🇮🇳🇵🇰 Subkontinentdagi keskinlashuv: Hindiston Kashmir hujumiga javoban Pokistonga raketa zarbalarini berdi
2025-yil 6-may kuni Hindiston Pokiston va Pokiston tomonidan boshqariladigan Kashmirdagi bir nechta nuqtalarga bir qator raketa zarbalarini berdi, bu yadro quroliga ega ikki qoʻshni davlat oʻrtasida davom etayotgan keskinlikning sezilarli darajada kuchayishini koʻrsatdi.
Zarbalar 22 aprel kuni Hindiston tomonidan boshqariladigan Kashmirning Pahalgam shahrida sodir etilgan teraktga to‘g‘ridan-to‘g‘ri javob bo‘ldi, bu yerda asosan hindu sayyohlari bo‘lgan 26 nafar tinch aholi halok bo‘ldi. Hujum uchun javobgarlikni Pokistonda joylashgan “Lashkar-e-Toyba” guruhining bir bo‘limi bo‘lgan Qarshilik fronti o‘z zimmasiga olgan edi. Hindiston Pokistonni hujumni amalga oshirganlarni qoʻllab-quvvatlashda aybladi, Islomobod bu da'voni rad etdi.
Sindur operatsiyasi. Hindistonning Sindoor shifrlangan harbiy operatsiyasi Lashkar-e-Tayba va Jaish-e-Muhammad bilan bog'liq terrorchilik infratuzilmasi joylashgan deb hisoblangan to'qqizta ob'ektni nishonga oldi. Maqsadli joylar Pokiston tomonidan boshqariladigan Kashmirdagi Muzaffarobod va Kotli hududlari hamda Pokistonning Panjob viloyatidagi Bahavalpur va Muridke hududlarini o‘z ichiga olgan.
Hindiston Mudofaa vazirligi zarbalarni "yo'naltirilgan, o'lchovli va keskinlashmagan" deb ta'riflab, Pokistonning hech qanday harbiy ob'ekti nishonga olinmaganini ta'kidladi. Amaliyot Hindiston samolyotlari Pokiston havo hududiga kirmasdan o‘tkazildi.
Qurbonlar va zarar. Pokiston rasmiylariga ko‘ra, raketa zarbalari natijasida kamida uch tinch aholi, jumladan bir bola halok bo‘lgan va o‘ndan ortiq odam jarohatlangan. Maʼlumotlarga koʻra, ikki masjid halokatga uchragan.
Pokistonning javobi. Pokiston harbiylari zarbalarni tinch aholiga qilingan “qo‘rqoqlarcha hujum” deb qoraladi va “o‘zi tanlagan vaqt va joyda” javob berishga va’da berdi. Tezkor javob harakatida Pokiston Hindiston havo kuchlarining ikkita Rafale samolyotini urib tushirganini da'vo qildi.
Xalqaro reaksiya. Xalqaro hamjamiyat keskinlik kuchayib borayotganidan xavotir bildirdi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashi favqulodda yig'ilish o'tkazib, har ikki davlatni vazminlikni saqlashga va vaziyat yanada avj olishining oldini olish uchun muloqotga kirishishga chaqirdi.
Bu voqea Hindiston-Pokiston munosabatlarining sezilarli darajada yomonlashganini, har ikki tomonning to'g'ridan-to'g'ri harbiy harakatlarga kirishganini ko'rsatadi. Hindiston tomonidan raketa zarbalaridan foydalanish va uning samolyotining Pokiston tomonidan urib tushirilishi avvalgi jangovar uslublardan voz kechishni anglatadi va kengroq mojaro yuzaga kelishi mumkinligi haqidagi xavotirlarni kuchaytiradi.
Vaziyat mintaqada tinchlik o'rnatilishi mo'rt ekanligini va asosiy muammolarni, jumladan, uzoq vaqtdan beri davom etayotgan Kashmir mojarosi va transchegaraviy terrorizm bilan bog'liq xavotirlarni hal qilish uchun diplomatik sa'y-harakatlarni yangilash zarurligini ta'kidlaydi.
@sharqshunos_tahlilchilar
🇮🇳🇵🇰 Subkontinentdagi keskinlashuv: Hindiston Kashmir hujumiga javoban Pokistonga raketa zarbalarini berdi
2025-yil 6-may kuni Hindiston Pokiston va Pokiston tomonidan boshqariladigan Kashmirdagi bir nechta nuqtalarga bir qator raketa zarbalarini berdi, bu yadro quroliga ega ikki qoʻshni davlat oʻrtasida davom etayotgan keskinlikning sezilarli darajada kuchayishini koʻrsatdi.
Zarbalar 22 aprel kuni Hindiston tomonidan boshqariladigan Kashmirning Pahalgam shahrida sodir etilgan teraktga to‘g‘ridan-to‘g‘ri javob bo‘ldi, bu yerda asosan hindu sayyohlari bo‘lgan 26 nafar tinch aholi halok bo‘ldi. Hujum uchun javobgarlikni Pokistonda joylashgan “Lashkar-e-Toyba” guruhining bir bo‘limi bo‘lgan Qarshilik fronti o‘z zimmasiga olgan edi. Hindiston Pokistonni hujumni amalga oshirganlarni qoʻllab-quvvatlashda aybladi, Islomobod bu da'voni rad etdi.
Sindur operatsiyasi. Hindistonning Sindoor shifrlangan harbiy operatsiyasi Lashkar-e-Tayba va Jaish-e-Muhammad bilan bog'liq terrorchilik infratuzilmasi joylashgan deb hisoblangan to'qqizta ob'ektni nishonga oldi. Maqsadli joylar Pokiston tomonidan boshqariladigan Kashmirdagi Muzaffarobod va Kotli hududlari hamda Pokistonning Panjob viloyatidagi Bahavalpur va Muridke hududlarini o‘z ichiga olgan.
Hindiston Mudofaa vazirligi zarbalarni "yo'naltirilgan, o'lchovli va keskinlashmagan" deb ta'riflab, Pokistonning hech qanday harbiy ob'ekti nishonga olinmaganini ta'kidladi. Amaliyot Hindiston samolyotlari Pokiston havo hududiga kirmasdan o‘tkazildi.
Qurbonlar va zarar. Pokiston rasmiylariga ko‘ra, raketa zarbalari natijasida kamida uch tinch aholi, jumladan bir bola halok bo‘lgan va o‘ndan ortiq odam jarohatlangan. Maʼlumotlarga koʻra, ikki masjid halokatga uchragan.
Pokistonning javobi. Pokiston harbiylari zarbalarni tinch aholiga qilingan “qo‘rqoqlarcha hujum” deb qoraladi va “o‘zi tanlagan vaqt va joyda” javob berishga va’da berdi. Tezkor javob harakatida Pokiston Hindiston havo kuchlarining ikkita Rafale samolyotini urib tushirganini da'vo qildi.
Xalqaro reaksiya. Xalqaro hamjamiyat keskinlik kuchayib borayotganidan xavotir bildirdi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashi favqulodda yig'ilish o'tkazib, har ikki davlatni vazminlikni saqlashga va vaziyat yanada avj olishining oldini olish uchun muloqotga kirishishga chaqirdi.
Bu voqea Hindiston-Pokiston munosabatlarining sezilarli darajada yomonlashganini, har ikki tomonning to'g'ridan-to'g'ri harbiy harakatlarga kirishganini ko'rsatadi. Hindiston tomonidan raketa zarbalaridan foydalanish va uning samolyotining Pokiston tomonidan urib tushirilishi avvalgi jangovar uslublardan voz kechishni anglatadi va kengroq mojaro yuzaga kelishi mumkinligi haqidagi xavotirlarni kuchaytiradi.
Vaziyat mintaqada tinchlik o'rnatilishi mo'rt ekanligini va asosiy muammolarni, jumladan, uzoq vaqtdan beri davom etayotgan Kashmir mojarosi va transchegaraviy terrorizm bilan bog'liq xavotirlarni hal qilish uchun diplomatik sa'y-harakatlarni yangilash zarurligini ta'kidlaydi.
@sharqshunos_tahlilchilar
04.05.202514:18
🇮🇳🇵🇰 Hindiston-Pokiston mojarosi
[Muammoviy-xronologik tahlil]
1947-yil 14-avgust Pokiston mustaqilligi eʼlon qilindi.
1947-yil 15-avgust Hindiston mustaqilligi eʼlon qilindi.
1947-yili har ikki tomon Kashmirga da'vosi tufayli ikki o'rtada urush boshlandi.
1949-yil 1-yanvar BMT vositachiligi bilan ikki oʻrtada tinchlik o'rnatiladi va Kashmir ikkiga bo'lindi.
1962-yili Xitoy Kashmirning Aksay-Chin hududiga o'z qo'shinini kiritdi.
1965-yili Pokiston va Hindiston o'rtasida ikkinchi urush boshlandi.
1966-yili Toshkentda BMT va Sovet Ittifoqi vositachiligida Pokiston va Hindiston urush harakatlarini to'xtatishga rozi bo'lishdi.
1971-yil uchinchi urush: Sharqiy Pokiston (Bengaliya) ozodligi uchun ikki o'rtada urush boshlandi.
1972-yili tomonlar urush harakatlarini to'xtatishga rozi bo'ladi, Pokiston Bangladesh mustaqilligini tan oldi.
1974-yili Hindiston atom bombasiga ega bo'ldi.
1987-yili Kashmirda isyon ko'tariladi, har ikki taraf bir millionga yaqin askarni safarbar qilgan.
1998-yili Pokiston ham yadro quroliga ega bo'ldi.
1999-yil: Pokiston Kashmirning Kargil hududini egallashga urinadi, ammo chekinishga majbur bo'ldi.
2001-yili Hindiston parlamentiga terrorchilik hujumi uyushtirildi.
2003-yili tomonlar Kashmirda nazorat chizig'i bo'ylab o't-ochmaslikka kelishishdi.
2008-yili Mumbayda terrorichilik akti sodir bo'ldi, Hindiston Pokistonni aybladi. Ammo oradagi nizo urushga yetib bormadi.
2016-yili Urida terrorchilik hujumi sodir bo'ldi.
2019-yil fevral oyida Pulvamada Hindiston harbiylariga hujum uyushtirildi.
2019-yil sentyabr oyida Hindiston Konstitutsiyada Kashmirning muxtorligi bekor qilindi.
2025-yil 22-aprel Pahlagamda terroristik akt sodir bo'ldi, ikki taraf munosabatlarini yanada keskinlashtirdi.
Xulosa
Muxtasar qilib aytganda, Pokiston va Hindiston o'rtasidagi mojaro markazi Kashmir hisoblanadi. Muammo ildizi sifatida esa diniy omil namoyon bo'ladi. Diniy qarma-qarshilikning keskinlashishiga esa bevosita Buyuk Britaniya mustamlakachiligining "Boʻlib tashla, hukmronlik qil" siyosati sabab boʻlgan. Deyarli 80 yildan beri bu mojaro o'z yechimini hanuz topganicha yo'q.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
[Muammoviy-xronologik tahlil]
1947-yil 14-avgust Pokiston mustaqilligi eʼlon qilindi.
1947-yil 15-avgust Hindiston mustaqilligi eʼlon qilindi.
1947-yili har ikki tomon Kashmirga da'vosi tufayli ikki o'rtada urush boshlandi.
1949-yil 1-yanvar BMT vositachiligi bilan ikki oʻrtada tinchlik o'rnatiladi va Kashmir ikkiga bo'lindi.
1962-yili Xitoy Kashmirning Aksay-Chin hududiga o'z qo'shinini kiritdi.
1965-yili Pokiston va Hindiston o'rtasida ikkinchi urush boshlandi.
1966-yili Toshkentda BMT va Sovet Ittifoqi vositachiligida Pokiston va Hindiston urush harakatlarini to'xtatishga rozi bo'lishdi.
1971-yil uchinchi urush: Sharqiy Pokiston (Bengaliya) ozodligi uchun ikki o'rtada urush boshlandi.
1972-yili tomonlar urush harakatlarini to'xtatishga rozi bo'ladi, Pokiston Bangladesh mustaqilligini tan oldi.
1974-yili Hindiston atom bombasiga ega bo'ldi.
1987-yili Kashmirda isyon ko'tariladi, har ikki taraf bir millionga yaqin askarni safarbar qilgan.
1998-yili Pokiston ham yadro quroliga ega bo'ldi.
1999-yil: Pokiston Kashmirning Kargil hududini egallashga urinadi, ammo chekinishga majbur bo'ldi.
2001-yili Hindiston parlamentiga terrorchilik hujumi uyushtirildi.
2003-yili tomonlar Kashmirda nazorat chizig'i bo'ylab o't-ochmaslikka kelishishdi.
2008-yili Mumbayda terrorichilik akti sodir bo'ldi, Hindiston Pokistonni aybladi. Ammo oradagi nizo urushga yetib bormadi.
2016-yili Urida terrorchilik hujumi sodir bo'ldi.
2019-yil fevral oyida Pulvamada Hindiston harbiylariga hujum uyushtirildi.
2019-yil sentyabr oyida Hindiston Konstitutsiyada Kashmirning muxtorligi bekor qilindi.
2025-yil 22-aprel Pahlagamda terroristik akt sodir bo'ldi, ikki taraf munosabatlarini yanada keskinlashtirdi.
Xulosa
Muxtasar qilib aytganda, Pokiston va Hindiston o'rtasidagi mojaro markazi Kashmir hisoblanadi. Muammo ildizi sifatida esa diniy omil namoyon bo'ladi. Diniy qarma-qarshilikning keskinlashishiga esa bevosita Buyuk Britaniya mustamlakachiligining "Boʻlib tashla, hukmronlik qil" siyosati sabab boʻlgan. Deyarli 80 yildan beri bu mojaro o'z yechimini hanuz topganicha yo'q.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
02.05.202516:43
🇮🇳🇵🇰 Hindiston-Pokiston o‘rtasidagi mojaro [ensiklopediya]
©️Muallif ensiklopediyada 1947-yildan bugungi kungacha bo‘lgan Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi munosabatlar bayon qiladi hamda bu munosabatlardagi asosiy o‘zgarishlarni siyosiy, harbiy, iqtisodiy va madaniy jihatlardan kuzatib, tahlil etishga intiladi. U mazkur yillarda Hindiston va Pokistonning barcha tomonlarini batafsil yoritishni maqsad qilmagan bo‘lsa-da, so‘nggi yoki zamonaviy voqealarni chuqurroq tushunish uchun zarur hollarda qadimgi tarixga (masalan, Akbar, Bobur yoki Avrangzeb davrlariga) ham murojaat etadi.
1947-yildan buyon Hindiston-Pokiston munosabatlari Sovuq urush holatida bo‘lgan, deb aytish mumkin. Vaholanki, bunday ta’rif to‘liq emas, chunki ikki davlat o‘rtasida turli qurolli to‘qnashuvlar yuz bergan (1948, 1965 va 1971-yillardagi kabi). Shuningdek, ba’zi paytlarda (masalan, 2003-2004-yillarda) Hindiston-Pokiston rasmiy munosabatlarida asosiy e’tibor keskinlikni yumshatish va uzoq muddatli hamkorlikka erishish imkoniyatlariga qaratilgan. Ushbu tadqiqot asosan ikki mamlakat o‘rtasidagi rasmiy, ya’ni hukumatlararo munosabatlarga qaratilgan bo‘lsa-da, bu mavzuning muhim nodavlat jihatlari ham mavjudligini muallif tan oladi. Shuning bois mavzuga xolisona yondashish uchun jamoatchilik kayfiyati, qo‘rquvi, umidlari va e’tirozlarini ham hisobga olish zarurligini ta’kidlaydi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook Instagram 📱Telegram
©️Muallif ensiklopediyada 1947-yildan bugungi kungacha bo‘lgan Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi munosabatlar bayon qiladi hamda bu munosabatlardagi asosiy o‘zgarishlarni siyosiy, harbiy, iqtisodiy va madaniy jihatlardan kuzatib, tahlil etishga intiladi. U mazkur yillarda Hindiston va Pokistonning barcha tomonlarini batafsil yoritishni maqsad qilmagan bo‘lsa-da, so‘nggi yoki zamonaviy voqealarni chuqurroq tushunish uchun zarur hollarda qadimgi tarixga (masalan, Akbar, Bobur yoki Avrangzeb davrlariga) ham murojaat etadi.
1947-yildan buyon Hindiston-Pokiston munosabatlari Sovuq urush holatida bo‘lgan, deb aytish mumkin. Vaholanki, bunday ta’rif to‘liq emas, chunki ikki davlat o‘rtasida turli qurolli to‘qnashuvlar yuz bergan (1948, 1965 va 1971-yillardagi kabi). Shuningdek, ba’zi paytlarda (masalan, 2003-2004-yillarda) Hindiston-Pokiston rasmiy munosabatlarida asosiy e’tibor keskinlikni yumshatish va uzoq muddatli hamkorlikka erishish imkoniyatlariga qaratilgan. Ushbu tadqiqot asosan ikki mamlakat o‘rtasidagi rasmiy, ya’ni hukumatlararo munosabatlarga qaratilgan bo‘lsa-da, bu mavzuning muhim nodavlat jihatlari ham mavjudligini muallif tan oladi. Shuning bois mavzuga xolisona yondashish uchun jamoatchilik kayfiyati, qo‘rquvi, umidlari va e’tirozlarini ham hisobga olish zarurligini ta’kidlaydi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook Instagram 📱Telegram
Reposted from:
Нигоҳ
08.05.202506:21
"Юмшоқ куч" концепцияси муаллифи, сиёсатшунос Жозеф Най вафот этди
Халқаро муносабатларда неолиберализмнинг асосий мафкурачиларидан бири, Гарвард университети профессори Жозеф Най 88 ёшида вафот этди.
Най "юмшоқ куч" тушунчасининг асосчиси сифатида машҳур. Унга кўра, кўзланган мақсадга фақат иқтисодий мажбурлаш ёки ҳарбий қудрат орқали эришиб бўлмайди. Най давлатнинг ўз иродасини бошқаларга ўтказиш қобилиятининг муҳим омили сифатида "жозибадорлик"ни кўрсатади. Яъни, маданий-ахлоқий қадриятларни, сиёсий йўналишнинг жозибадорлигини ва мамлакат сиёсий институтларининг самарадорлигини намойиш этиш орқали халқаро муносабатларда ўз кун тартибини қўллаб-қувватлашга эришиш ва бошқаларни ўз томонига жалб қилиш қобилиятидир.
Сиёсатшунос таъкидлаганидек, узоқ муддатли истиқболда "юмшоқ куч" бошқа таъсир усулларига нисбатан самаралироқ ва маъқулроқ бўлиб чиқади.
Telegram | YouTube
Халқаро муносабатларда неолиберализмнинг асосий мафкурачиларидан бири, Гарвард университети профессори Жозеф Най 88 ёшида вафот этди.
Най "юмшоқ куч" тушунчасининг асосчиси сифатида машҳур. Унга кўра, кўзланган мақсадга фақат иқтисодий мажбурлаш ёки ҳарбий қудрат орқали эришиб бўлмайди. Най давлатнинг ўз иродасини бошқаларга ўтказиш қобилиятининг муҳим омили сифатида "жозибадорлик"ни кўрсатади. Яъни, маданий-ахлоқий қадриятларни, сиёсий йўналишнинг жозибадорлигини ва мамлакат сиёсий институтларининг самарадорлигини намойиш этиш орқали халқаро муносабатларда ўз кун тартибини қўллаб-қувватлашга эришиш ва бошқаларни ўз томонига жалб қилиш қобилиятидир.
Сиёсатшунос таъкидлаганидек, узоқ муддатли истиқболда "юмшоқ куч" бошқа таъсир усулларига нисбатан самаралироқ ва маъқулроқ бўлиб чиқади.
Telegram | YouTube
06.05.202522:51
🇵🇰 Pokiston oʻz havo hududini barcha kiruvchi reyslar uchun 48 soatga yopdi.
@sharqshunos_tahlilchilar
@sharqshunos_tahlilchilar
Reposted from:
Strategic Focus: Central Asia
06.05.202517:38
🇺🇿Ba’zi Telegram kanallar xorijiy yangiliklar haqida yozganda, faqat shov-shuvli kontentni ulashishga urinadi. Nima bo‘ldi? Nega bo‘ldi? Sababi nima? — bu savollarga javob yo‘q. Muhimi — e’tibor tortish. Ayrim mavzular chuqur tahlil qilinadi, boshqalari esa shunchaki mish-mish darajasida qoladi. Aynan shu sababdan kuchli tahliliy materiallarni taqdim etadigan kanallar bazasini yaratdik. Qo’shiling, afsuslanmaysiz.
Barcha kanalga qo’shilish uchun havola: https://t.me/addlist/Q4l07Qc5U3Q2Mzhi
Barcha kanalga qo’shilish uchun havola: https://t.me/addlist/Q4l07Qc5U3Q2Mzhi
03.05.202507:22
Boku-Tehron munosabatlarida yangi sahifa: kutilmalar va muammolar
Davomi...
Pezeshkiyon ortidan, Netanyahu ham Ozarbayjonga kelmoqda.
Kun tartibida esa Isroil bilan ikki tomonlama aloqalarni kengaytirish, Ozarbayjonning "lbrohim" kelishuviga qo'shilishi va Boku tomon Markaziy Osiyodagi ta'sirini kuchaytirish tamoyillari turibdi.
Ozarbayjon va Isroil o'rtasidagi ikki tomonlama aloqalar so'nggi yillarda sezilarli darajada rivojlandi. 2023-yilda Ozarbayjon Tel-Avivda o'z elchixonasini ochdi, bu esa ikki davlat o'rtasidagi diplomatik munosabatlarni yangi bosqichga olib chiqdi. Ozarbayjon Isroil neft importining 40% ini ta'minlaydi. Isroil Ozarbayjonning asosiy qurol yetkazib beruvchilaridan biri bo'lib, 2016-2020-yillarda Ozarbayjon qurol importining 69% ini tashkil etdi.
"Ibrohim kelishuvi" qanday kelishuv va unga Ozarbayjon nega qoʻshilmoqchi?
Bu 2020-yilda AQSh homiyligida Isroil, BAA, Bahrayn, Sudan va Marokash o'rtasida imzolangan normallashtirish kelishuvi bo'lib, bu kelishuv orqali Isroil arab dunyosida legitim siyosiy ishtirokchi sifatida tan olingan va AQSh ushbu bitim orqali mintaqaviy xavfsizlik tizimini Isroilga yo'naltirishga intilgan. Umumiy va mintaqaviy xavfsizlik manfaatlari-ayniqsa, Eron tahdidi bilan bogʻliq. Isroil va ko'plab arab davlatlari Eronni mintaqaviy xavf deb hisoblaydi. Ular Eronning yadro dasturi, proksi kuchlari (masalan, Hizbulloh, Xusiylar) va mintaqadagi ta'sirining oldini olishga intiladi. Isroil bilan hamkorlik bu borada kuchli kontrbalans bo'la oladi.
2025-yil fevral oyida Ozarbayjon
Prezidentining yordamchisi Hikmat Hajiyev Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyahu bilan uchrashdi. Uchrashuvda ikki tomonlama hamkorlikni kengaytirish va Ozarbayjonning Ibrohim kelishuviga qo'shilishi masalalari muhokama qilindi. Masalaning siyosiy jihati, agar rasmiy Boku AQSH tomonidan kuchli qoʻllab-quvatlanadigan bu kelishuvga qoʻshilsa, nafaqat rasmiy Vashington balki Gʻarb davlatlari bilan ham ijobiy va koʻplab siyosiy yutuqlarga erishishini anglatadi. Bu esa Tehronga qarshi kontrbalans qilishga imkon yaratadi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Davomi...
Pezeshkiyon ortidan, Netanyahu ham Ozarbayjonga kelmoqda.
Kun tartibida esa Isroil bilan ikki tomonlama aloqalarni kengaytirish, Ozarbayjonning "lbrohim" kelishuviga qo'shilishi va Boku tomon Markaziy Osiyodagi ta'sirini kuchaytirish tamoyillari turibdi.
Ozarbayjon va Isroil o'rtasidagi ikki tomonlama aloqalar so'nggi yillarda sezilarli darajada rivojlandi. 2023-yilda Ozarbayjon Tel-Avivda o'z elchixonasini ochdi, bu esa ikki davlat o'rtasidagi diplomatik munosabatlarni yangi bosqichga olib chiqdi. Ozarbayjon Isroil neft importining 40% ini ta'minlaydi. Isroil Ozarbayjonning asosiy qurol yetkazib beruvchilaridan biri bo'lib, 2016-2020-yillarda Ozarbayjon qurol importining 69% ini tashkil etdi.
"Ibrohim kelishuvi" qanday kelishuv va unga Ozarbayjon nega qoʻshilmoqchi?
Bu 2020-yilda AQSh homiyligida Isroil, BAA, Bahrayn, Sudan va Marokash o'rtasida imzolangan normallashtirish kelishuvi bo'lib, bu kelishuv orqali Isroil arab dunyosida legitim siyosiy ishtirokchi sifatida tan olingan va AQSh ushbu bitim orqali mintaqaviy xavfsizlik tizimini Isroilga yo'naltirishga intilgan. Umumiy va mintaqaviy xavfsizlik manfaatlari-ayniqsa, Eron tahdidi bilan bogʻliq. Isroil va ko'plab arab davlatlari Eronni mintaqaviy xavf deb hisoblaydi. Ular Eronning yadro dasturi, proksi kuchlari (masalan, Hizbulloh, Xusiylar) va mintaqadagi ta'sirining oldini olishga intiladi. Isroil bilan hamkorlik bu borada kuchli kontrbalans bo'la oladi.
2025-yil fevral oyida Ozarbayjon
Prezidentining yordamchisi Hikmat Hajiyev Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyahu bilan uchrashdi. Uchrashuvda ikki tomonlama hamkorlikni kengaytirish va Ozarbayjonning Ibrohim kelishuviga qo'shilishi masalalari muhokama qilindi. Masalaning siyosiy jihati, agar rasmiy Boku AQSH tomonidan kuchli qoʻllab-quvatlanadigan bu kelishuvga qoʻshilsa, nafaqat rasmiy Vashington balki Gʻarb davlatlari bilan ham ijobiy va koʻplab siyosiy yutuqlarga erishishini anglatadi. Bu esa Tehronga qarshi kontrbalans qilishga imkon yaratadi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
02.05.202503:01
Saddam Husayn - diktator yoki qahramon?
📹Batafsil: https://youtube.com/shorts/ms6xwx5TYCY?si=-8JOJycvukJzXH9y
📹Batafsil: https://youtube.com/shorts/ms6xwx5TYCY?si=-8JOJycvukJzXH9y
Shown 1 - 24 of 202
Log in to unlock more functionality.