Oxirgi yillarda yurtimizda so'z erkinligi nisbatan qaror topganidan so'ng (ha, bor gap-ku bu, ensa qotirmanglar birdan) o'z-o'zidan mahalla raisidan tortib, eng katta idoralarning katta rahbarlari ham jamoatchilikka muayyan tarzda ochilishga majbur bo'ldi. Buni tashkilotlarning tarmoqlardagi sahifalaridan ham bilib olsa bo'ladi. Faqat xo'roz hamma joyda har xil qichqiryapti.
Masalan, ba'zi davlat tashkilotlari rahbarlari shunchaki rasmiyatchilik uchun rasmga tushib, matkotibi orqali tarmoqqa qo'ydirib borsa, ba'zilari rostdan ham jon kuydirib ishlayotganini isbotlab (yoki bildirib) astoydil soha mutahassislaridan bu bo'yicha yo'l-yo'riq olishadi. Uzunquloq gaplarga ko'ra, ba'zi (sobiq) amaldorlarning piari ortida bir necha (ming) kishidan iborat armiya xizmat qilar ekan.
LBirinchi turdagi rahbarlarga juda ham oson. Hukumatning ochiqlik siyosati talabiga moslab u-bu qilgan ishlarini rasmga tushiradi, kamtaringina sahifasiga e'lon qiladi, u yog'i bilan ishi yo'q. Masalan, ayrim viloyati hokimlari kimligini bilmaymiz, lekin viloyat hokimligi axborot xizmati sahifalarida hokimbobolar kunda-kunora ko'rinish berishadi, six ham kuymaydi, kabob ham.
Ikkinchi turdagi rahbarlarga esa juda qiyin. Tarmoqqa shunchaki joylangan video "orqasidan turtki berilib" aylantiriladi, odamlar ko'proq ularning "chiroyli" gaplarini, kimlarningdir ishlarini hal qilib tashlaganini (biri qonunchilikka ko'ra bir nechta bosqichlardan o'tishi kerak bo'lgan fuqaroga bittada ishini hal qilib berishni topshiriq beradi, boshqasi kambag'al fuqaroning to'yini qilib beradi (o'zini boqolmayotgan bir bechoraning boshiga yana bitta odamni olib kelib qo'yadi).
Hozir yangi tendensiya moda bo'ldi. Biror rahbar kursiga kelishi bilan qilinadigan dastlabki ish "esemem" degan boshga balo bo'linma faoliyatini kuchaytirib, birdan qilmayotgan ishini qildim deb jar solishga tushyapti. Buning uchun yana biz sho'rpeshonalarning hisobidan millionlarni sovuryapti. Hozircha o'ta katta axborot oqimida esemem xizmati tomonidan ta'sirli ishlangan roliklarda (lekin onag'arlar juda professional xodimlarni olishadi) "kelajakda unday qilamiz", "bunday qilamiz" deb berilayotgan va'dalar unutilmoqda. (Nimayam derdik, undan ham yuqoriroqdan yangragan va'dalar bajarilmay qoldi, masalan, sobiq bosh prokuror mishig'ini oqizib, televizorda chiqib, xalqdan uzr so'rashini haligacha kutmoqdamiz, bu orada qamoqdan ham chiqdi, umri uzoq bo'lsin). Lekin menga va sizga o'xshagan sinchkov va aqli zakiy oqsuyaklar tomonidan bu va'dalar eslab qolinadi, hech kim bizdan so'ramasa-da, ularning faoliyatini sarhisob qilamiz, taftish qilamiz. Borib-borib, oradan bir-ikki yil o'tib, bizga o'xshaganlar soni ko'payadi, piar uchun, odamlar orasida obro' olish uchun, og'ziga kelganini gapiravergan piarchi-mulozimlar shuncha muddat ichida bo'shliq yaratgani, hech bir ish qilmagani, faqat "esemem" va "piyar"ga pul tikib, qolgan ishlarni ham ko'zbo'yamachilik uchun qilgani ma'lum bo'ladi (ayni shu ma'noda, ularning birinchi toifadagilari bilan o'rtasida farq yo'q). Xullas, bunaqa sharmanda bo'lgandan ko'ra, bezni yoqib, shunchaki OAVni ignor qilgan holda faoliyat ko'rsatgan ming marta yaxshiroq. Shunda odamlar ularga katta ishonch berib yuborib, bir necha yil yo'qotilganidan so'ng xafsalalari pir bo'lmaydi.
Iya, aytgancha hozir ikkinchi toifadagilar uchun ham yaxshi "lazeyka" topilibdi. Ishga kelishi bilan, darhol davlat ajratgan pulning bir qismini o'zini tanqid qilishi mumkin bo'lgan OAV yoki bloger bilan shartnoma tuzishga "ataydi", natijada kelajakda so'roq va taftish qilinishining oldini oladi va istagancha tarallabedodini qilib yuraveradi. OAV yoki bloger uning ustidan shikoyat qilib kelganlarga "hurmatli odamning qo'shnisi ekan" deya boshqa joyga jo'natib yuboradi ("Shaytanat"dagi kabi). Boshqa, auditoriyasi yo'q, ta'sir kuchi yo'qlar esa ularning nazdida karvonga qarab huradigan itlar kabi faoliyat yuritadi. Aytishlaricha, bu sxema el-yurtimiz umid bilan chetga o'qishga jo'natib, bizning hisobdan o'qib kelgan qorako'zlarimiz tomonidan o'ylab topilgan ekan. Naqadar go'zal bu Istambul.
