Baxtiyor ABDUG'AFUR
Reposted from:
Nadirkhuja Yuldashev
16.04.202512:38
U-17 терма жамоамизнинг мураббий ва футболчиларининг устозларини бирга эслаймиз!
Уларнинг ҳам ЖЧ га қўшган ҳиссаси катта.
Имконият қилсам, биз билан ҳамкорлик қилган мураббийларни ҳеч бўлмаса ЖЧнинг 1 та ўйинига Қатарга олиб бормоқчиман.
Шу терма жамоага 3 нафар футболчи тарбиялаган мураббийлардан бири эса ҳозир ишдан бўшатилган экан. Аниқ сабабини ўргангач, шуғулланиш ниятим йўқ эмас. Яна бир мураббий эса шуларни тарбия қилган бугун ҳорижда такси ҳайдовчиси. Қани эди шароит бўлса-ю, яна шундай шогирдлардан ўнлаб чиқарса.
Қисқаси, раҳмат устозлар! Агар кимдир қолиб кетган бўлса ранжиманг, шошилинчда бўлди видео. Йигитлар улгурмай қолган бўлишлари мумкин.
🌐 https://www.instagram.com/reel/DIeQS3ETbmJ/?igsh=eHBybXEzdTlmN2kx
@Nadirkhuja
Уларнинг ҳам ЖЧ га қўшган ҳиссаси катта.
Имконият қилсам, биз билан ҳамкорлик қилган мураббийларни ҳеч бўлмаса ЖЧнинг 1 та ўйинига Қатарга олиб бормоқчиман.
Шу терма жамоага 3 нафар футболчи тарбиялаган мураббийлардан бири эса ҳозир ишдан бўшатилган экан. Аниқ сабабини ўргангач, шуғулланиш ниятим йўқ эмас. Яна бир мураббий эса шуларни тарбия қилган бугун ҳорижда такси ҳайдовчиси. Қани эди шароит бўлса-ю, яна шундай шогирдлардан ўнлаб чиқарса.
Қисқаси, раҳмат устозлар! Агар кимдир қолиб кетган бўлса ранжиманг, шошилинчда бўлди видео. Йигитлар улгурмай қолган бўлишлари мумкин.
🌐 https://www.instagram.com/reel/DIeQS3ETbmJ/?igsh=eHBybXEzdTlmN2kx
@Nadirkhuja
10.04.202506:16
Банкка кирдим, туманимиз марказидаги. Навбатимни кутиб ўтирдим. Мендан олдин бир аёлга хизмат кўрсатилаётган эди. Истайсизми-йўқми, суҳбат қулоғингизга чалинади.
"Картамдаги пул йўқ бўлиб қоляпти" шикоят қилди аёл.
Хизматдаги йигит компютердан текшириб, қачон ва қаерда қанчадан пул ечилгани, тўланганини тушунтириб берди, тушган авансни ҳам айтиб, "мабодо, кредит олмаганмисиз?" деб сўради.
"Олганман..."
"Пуллар шу кредитни қоплаш учун ечилган, билмагансиз" деди йигит ва шу билан суҳбат тугади. Аёл ҳам чиқиб кетди.
Навбатим келди, бордим, ўтирдим. Салом-аликдан сўнг сўрадим: "Яна бир банкка кирувдим, у ерда ҳам одамлар кредитини тўлашга навбатда турибди, қарз олганлар кўпми шунчалик?"
"Э, ака, жуда кўп! Ёмони, кўплар қайтара олмайди ҳам, тўлашга имкони йўқ."
"Қайтариш-қайтармаслигига қараб берилмайдими?"
"Йўқ! Умуман сўралмайди. Берилаверади. Одамлар қарзга ботган..."
Бошқа сўрамадим, масаламга ўтдим.
Ўша куни кечқурун синфдошларим билан ўтиришимиз бор эди. Синфдошим, кимё фанидан дарс берадиган дўстим айтиб қолди: "Қаранг, дўстим, қарз олиш осон бўп кетди, "бос! ол!.." деб реклама қилиб ётибди. Менимча, охири яхшимас..."
"Мендаям шу хаёл..." дедим.
Тасаввурим тугал бўлди. Хулоса ўзингиздан.
"Картамдаги пул йўқ бўлиб қоляпти" шикоят қилди аёл.
Хизматдаги йигит компютердан текшириб, қачон ва қаерда қанчадан пул ечилгани, тўланганини тушунтириб берди, тушган авансни ҳам айтиб, "мабодо, кредит олмаганмисиз?" деб сўради.
"Олганман..."
"Пуллар шу кредитни қоплаш учун ечилган, билмагансиз" деди йигит ва шу билан суҳбат тугади. Аёл ҳам чиқиб кетди.
Навбатим келди, бордим, ўтирдим. Салом-аликдан сўнг сўрадим: "Яна бир банкка кирувдим, у ерда ҳам одамлар кредитини тўлашга навбатда турибди, қарз олганлар кўпми шунчалик?"
"Э, ака, жуда кўп! Ёмони, кўплар қайтара олмайди ҳам, тўлашга имкони йўқ."
"Қайтариш-қайтармаслигига қараб берилмайдими?"
"Йўқ! Умуман сўралмайди. Берилаверади. Одамлар қарзга ботган..."
Бошқа сўрамадим, масаламга ўтдим.
Ўша куни кечқурун синфдошларим билан ўтиришимиз бор эди. Синфдошим, кимё фанидан дарс берадиган дўстим айтиб қолди: "Қаранг, дўстим, қарз олиш осон бўп кетди, "бос! ол!.." деб реклама қилиб ётибди. Менимча, охири яхшимас..."
"Мендаям шу хаёл..." дедим.
Тасаввурим тугал бўлди. Хулоса ўзингиздан.
01.04.202511:09
Хўжанд шаҳрида уч давлат раҳбарларининг учрашуви муҳим воқеълик бўлди.
Марказий Осиё халқлари дини, эътиқоди ва тили жиҳатдан бир-бирига энг яқин ҳисобланадики, бошқа минтақаларда бундай ўхшашлик йўқ. Баъзи вақтларда, ўзбек, қозоқ, қирғиз... бир бўлиб қолса, бир-биридан кескин фарқ йўқлигини ҳис қиласиз.
Аслида ҳам шундай.
Йилларки, давлатлар қолиб, кўнгиллар орасига чегаралар чизилди. Лекин оддий халқ барибир бир-бирини - қон-қардошини топиб, муомала қилиб яшайверди.
Бир неча йиллар Хитойда ишладим. Ўзбек, қозоқ, тожик, қирғиз дарров бирлашиб олардик. Ўртада бегоналик, дилхиралик бўлмасди.
Тожикистонлик тожик ҳамкасбим бор эди, Содиқжон деган. Уйғурлар билан яхши муомала қилишимизни кўриб айтарди: "Бахтиёр ака, барибир тожиклар уйғурларга қараганда ўзбекларга яқинроқ!" "Шубҳа йўқ, Содиқжон!" дердим. Қарангки, тожик дўстимиз бизни рашк қилардида! Тожик йигит-қизлар кўп эди, ўртамизда ҳеч бир бегонасирашни сезмаганмиз.
Ёки, Хитойлик қозоқ бовурлар йиғин қилишса бизни ҳам чақиришарди, бошқалар қолиб биздан фикр оларди.
Қирғизистон ёш-ёш йигитлар келишганди магистратурада ўқишга. Жуда иноқ эдик. Бир куни қарасам, бир қирғиз йигит кичик ўғлимни велосипедга ўтқизиб олиб ўзи югуриб юрибди учириб.
Покистонлик, ҳиндистонликлар ҳайрон қоларди, шунақа яқинмисизлар, деб. "Яқинмиз!" дердим.
Хуллас, бирлашиш фурсати келганини ҳамма тушуниб турибди. Бўлинганни бўри, айрилганни айиқ ейдиган даврлар аллақачон келганини ҳам билиб турибмиз. Шундай экан, бирлашишимиз, уюшишимиз шарт! Қолганини эса вақт кўрсатади.
Марказий Осиё халқлари дини, эътиқоди ва тили жиҳатдан бир-бирига энг яқин ҳисобланадики, бошқа минтақаларда бундай ўхшашлик йўқ. Баъзи вақтларда, ўзбек, қозоқ, қирғиз... бир бўлиб қолса, бир-биридан кескин фарқ йўқлигини ҳис қиласиз.
Аслида ҳам шундай.
Йилларки, давлатлар қолиб, кўнгиллар орасига чегаралар чизилди. Лекин оддий халқ барибир бир-бирини - қон-қардошини топиб, муомала қилиб яшайверди.
Бир неча йиллар Хитойда ишладим. Ўзбек, қозоқ, тожик, қирғиз дарров бирлашиб олардик. Ўртада бегоналик, дилхиралик бўлмасди.
Тожикистонлик тожик ҳамкасбим бор эди, Содиқжон деган. Уйғурлар билан яхши муомала қилишимизни кўриб айтарди: "Бахтиёр ака, барибир тожиклар уйғурларга қараганда ўзбекларга яқинроқ!" "Шубҳа йўқ, Содиқжон!" дердим. Қарангки, тожик дўстимиз бизни рашк қилардида! Тожик йигит-қизлар кўп эди, ўртамизда ҳеч бир бегонасирашни сезмаганмиз.
Ёки, Хитойлик қозоқ бовурлар йиғин қилишса бизни ҳам чақиришарди, бошқалар қолиб биздан фикр оларди.
Қирғизистон ёш-ёш йигитлар келишганди магистратурада ўқишга. Жуда иноқ эдик. Бир куни қарасам, бир қирғиз йигит кичик ўғлимни велосипедга ўтқизиб олиб ўзи югуриб юрибди учириб.
Покистонлик, ҳиндистонликлар ҳайрон қоларди, шунақа яқинмисизлар, деб. "Яқинмиз!" дердим.
Хуллас, бирлашиш фурсати келганини ҳамма тушуниб турибди. Бўлинганни бўри, айрилганни айиқ ейдиган даврлар аллақачон келганини ҳам билиб турибмиз. Шундай экан, бирлашишимиз, уюшишимиз шарт! Қолганини эса вақт кўрсатади.
29.03.202506:41
Кейинги йилларда дунёнинг энг машҳур илмий нашри Nature тупроқ бактерияларининг ўзига хос антибиотиклар ҳосил қилиши ҳақида кетма кетма тадқиқотларни эълон қилди. Бу ҳақда аввал ҳам ёзгандим. Хусусан, тупроқда айрим бактерияларнинг малацидинлар оиласига мансуб антибиотиклар ҳосил қилишини ёритган эдим (https://www.nature.com/articles/s41564-018-0110-1).
Яқинда худди шундай мақолалардан яна бири эълон қилинди (https://www.nature.com/articles/s41586-025-08723-7). Тупроқ бактериялари ҳисобланган Paniebacillus туркуми вакиллари лариоцидин антибиотикларини ҳосил қилиши кашф этилган. Лариоцидинларнинг ўзига хос (ноёб) хусусияти шуки, улар патоген микроорганизмларнинг ҳужайрасини эмас, балки ҳужайра ичидаги рибосомалар (оқсил синтези амалга ошадиган тузилма) фаолиятини тўхтатади.
Шу ўринда бир ҳадис эсимизга тушади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бирортангизнинг идишини ит ялаб қўйса, унинг покланиши етти марта ювишдир, биринчиси тупроқ билан», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
Ушбу антибиотиклар ит сўлагида мавжуд айрим бактериялар, хусусан, Staphylococcus pseudintermedius ни ўлдириши аниқланган.
Яқинда худди шундай мақолалардан яна бири эълон қилинди (https://www.nature.com/articles/s41586-025-08723-7). Тупроқ бактериялари ҳисобланган Paniebacillus туркуми вакиллари лариоцидин антибиотикларини ҳосил қилиши кашф этилган. Лариоцидинларнинг ўзига хос (ноёб) хусусияти шуки, улар патоген микроорганизмларнинг ҳужайрасини эмас, балки ҳужайра ичидаги рибосомалар (оқсил синтези амалга ошадиган тузилма) фаолиятини тўхтатади.
Шу ўринда бир ҳадис эсимизга тушади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бирортангизнинг идишини ит ялаб қўйса, унинг покланиши етти марта ювишдир, биринчиси тупроқ билан», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
Ушбу антибиотиклар ит сўлагида мавжуд айрим бактериялар, хусусан, Staphylococcus pseudintermedius ни ўлдириши аниқланган.
22.03.202508:49
СУНЪИЙ ОНГ хавотирлими?
Шу каби фикрлар кўп учрамоқда. Балки шундайдир, ҳали тўлиқ билмаймиз. Лекин, фикримча, сунъий онг билан инсон янада қудратли, кучли ва илмли бўлади!
Илмий фаолиятим давомида сунъий интеллектдан фойдаланаман. Масалан, моддалар спектрлари таҳлилида. Биринчидан, вақт тежалади. Иккинчидан, сиз илғамаган жиҳатларни ҳам очиб беради. Манбалар билан солиштирасиз — ўша сиз эътиборсиз қолдирган нарсалар илмий янгилик бўлиб чиқади.
Иккинчидан, инглизчада тузган жумлалар ва матнлар таҳририда ҳам сунъий онг беминнат ёрдамчи. Тажрибамда кўп иқрор бўлдим. Инглизча жумла тузасиз, грамматикаси тўғрилигига шубҳангиз бор. Сунъий онг ёрдамида мукаммал жумла туза оласиз. Ҳам вақтингиз, ҳам нақдингиз тежалади. Булар оддий мисоллар. Профессионаллар сунъий онгдан қандай муваффақиятли фойдаланаётгани алоҳида мавзу.
Абдулла Қаҳҳорнинг бир фикри машҳур: "Адабиёт атомдан кучли, уни ўтин ёришга сарфламаслик керак!" Шу жумлани озроқ ислоҳ қилсак бўлади: "Сунъий онг атомдан кучли..."
Демак, сунъий онгни бошқариш сизни янада илмли ва кучли қилиши мумкин.
Лекин бир муҳим омил бор! Сунъий онгни бошқариш учун... илмли бўлиш керак! Мана шу ҳолатда "параллел эволюция"ни жуда муҳим жиҳат деб ҳисоблайман. Инсон сунъий онгни бошқариши учун, албатта, илм билан қуролланиши керак! Ана шунда сунъий онгни назорат қилиш ва бошқариш мумкин.
Сунъий онг нимаси билан хавфли? Унда Ақл бор, лекин Қалб йўқ! Иймон-эътиқод эса қалбда бўлади. Сунъий онгга етишмаган бу нарсани Инсон бериши керак бўлади. Ҳаёт-мамот масаласи шу ерда...
Шу каби фикрлар кўп учрамоқда. Балки шундайдир, ҳали тўлиқ билмаймиз. Лекин, фикримча, сунъий онг билан инсон янада қудратли, кучли ва илмли бўлади!
Илмий фаолиятим давомида сунъий интеллектдан фойдаланаман. Масалан, моддалар спектрлари таҳлилида. Биринчидан, вақт тежалади. Иккинчидан, сиз илғамаган жиҳатларни ҳам очиб беради. Манбалар билан солиштирасиз — ўша сиз эътиборсиз қолдирган нарсалар илмий янгилик бўлиб чиқади.
Иккинчидан, инглизчада тузган жумлалар ва матнлар таҳририда ҳам сунъий онг беминнат ёрдамчи. Тажрибамда кўп иқрор бўлдим. Инглизча жумла тузасиз, грамматикаси тўғрилигига шубҳангиз бор. Сунъий онг ёрдамида мукаммал жумла туза оласиз. Ҳам вақтингиз, ҳам нақдингиз тежалади. Булар оддий мисоллар. Профессионаллар сунъий онгдан қандай муваффақиятли фойдаланаётгани алоҳида мавзу.
Абдулла Қаҳҳорнинг бир фикри машҳур: "Адабиёт атомдан кучли, уни ўтин ёришга сарфламаслик керак!" Шу жумлани озроқ ислоҳ қилсак бўлади: "Сунъий онг атомдан кучли..."
Демак, сунъий онгни бошқариш сизни янада илмли ва кучли қилиши мумкин.
Лекин бир муҳим омил бор! Сунъий онгни бошқариш учун... илмли бўлиш керак! Мана шу ҳолатда "параллел эволюция"ни жуда муҳим жиҳат деб ҳисоблайман. Инсон сунъий онгни бошқариши учун, албатта, илм билан қуролланиши керак! Ана шунда сунъий онгни назорат қилиш ва бошқариш мумкин.
Сунъий онг нимаси билан хавфли? Унда Ақл бор, лекин Қалб йўқ! Иймон-эътиқод эса қалбда бўлади. Сунъий онгга етишмаган бу нарсани Инсон бериши керак бўлади. Ҳаёт-мамот масаласи шу ерда...
11.02.202510:06
Avval yozgan postimga (https://t.me/Baxtiyor_Abdugafur/416) kichikroq bir qo'shimcha. Xitoycha ismlarga, agar u musulmon kishiga qo'yilsa, oldiga Ма (马) qo'shimchasi ham qo'shiladi. Xitoyda shunday ism-sharifli hamkasblar bilan ishlaganman: Ma Chinli, Ma Jinbyo... Hali ko'p haqiqatlar ochiladi, nasib etsa.
14.04.202508:51
Дунёга машҳур "The Economist: "Ёрдам камбағал давлатларни бой қилмайди" дея сурат жойлаштирибди ва остига изоҳ ҳам берибди:
"Йилларки амалдорлар иқтисодий ўсишни ваъда қилиб келишди, лекин амалда бундай бўлмади"
"Йилларки амалдорлар иқтисодий ўсишни ваъда қилиб келишди, лекин амалда бундай бўлмади"
07.04.202520:38
Аввалги постларимда озиқ-овқат маҳсулотларига қўшилаётган айрим қўшимчалар ҳақида тўхталган эдим (https://t.me/Baxtiyor_Abdugafur/449). Бу қўшимчалар шунчалик кўпки, ҳар бирига тўхталиб ўтадиган бўлсак канал номини "Озиқ-овқат ва ичимликлар таркибидаги кимёвий қўшимчалар" дея номлашга тўғри келади. Яна бир томони — уларни эслаб қолиш қийин. Маҳсулот қадоқларидаги ёзувларга эътибор беринг. Кимёвий ранглар ва консервантлар қўшилмаган бўлса ёзиб қўйилган бўлади, худди суратдагидек. Лекин кўп учрайдиган кимёвий воситалар ҳақида маълумотлар бериб боришга ҳаракат қиламиз.
31.03.202507:29
Ҳорижликларга ерларни ижарага беришда эҳтиёткорлик лозим эди. Мени ўйлантирадиган масала, қишлоқ хўжалигида қўлланадиган кимёвий воситалар!
Ижарага олувчиларнинг юртида бу турдаги препаратларнинг деярли ҳаммаси ишлаб чиқарилади. Қолаверса, ўта арзон. Гарчи уларнинг орасида тақиқланганлари кўп бўлсада, ўзларида ҳаммон қўлланади. Бу кимёвий воситалар турли касалликлар, хусусан, саратонни чақиришда асосий манба ҳисобланади.
2015 йилнинг ўзида Хитойда саратонга чалинган 4.3 млн киши аниқланади, улардан 730 000 дан ортиғи ўпка саратони. Бунга сабаб қилиб, озиқ-овқат маҳсулотлари таркибида нитратлар ва пестицидларнинг меъёрдан кўп экани кўрсатилади.
Айрим агрозаҳарлар, жумладан, карбофуран (форадан), паракват, метомил... каби заҳарлар Хитойда тақиқланган бўлсада улардан ҳозиргача қўлланилади. Масалан, паракват кичик дозаларда ҳам одамни ўлдириши айтилади, карбофуран ҳам ўта хавфли восита ҳисобланади.
Танқид қилмоқчи эмасман, олим сифатида қуйидагиларни таклиф қилмоқчиман, холос:
1. Ҳорижликлар қўллаётган кимёвий воситалар лаборатория таҳлилларидан (HPLC, GC-MS, LC-MS) ўтказилиши лозим.
2. Тупроқ, сув ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари таркиби таҳлил қилиниши керак.
3. Тупроқ ва сув манбаларининг заҳарлаганлик учун жавобгарлик белгиланиши...
Албатта, бу менинг таклифларим. Қабул қилинадими-йўқми, қарор чиқарувчиларга ҳавола.
P.S. Ўзбекистон қишлоқ хўжалигида қўллашга рухсат берилган кимёвий воситалар рўйхати мавжуд, лекин бу талабга ҳорижликлар амал қиладими-йўқми, буни ҳам билмайман.
Ижарага олувчиларнинг юртида бу турдаги препаратларнинг деярли ҳаммаси ишлаб чиқарилади. Қолаверса, ўта арзон. Гарчи уларнинг орасида тақиқланганлари кўп бўлсада, ўзларида ҳаммон қўлланади. Бу кимёвий воситалар турли касалликлар, хусусан, саратонни чақиришда асосий манба ҳисобланади.
2015 йилнинг ўзида Хитойда саратонга чалинган 4.3 млн киши аниқланади, улардан 730 000 дан ортиғи ўпка саратони. Бунга сабаб қилиб, озиқ-овқат маҳсулотлари таркибида нитратлар ва пестицидларнинг меъёрдан кўп экани кўрсатилади.
Айрим агрозаҳарлар, жумладан, карбофуран (форадан), паракват, метомил... каби заҳарлар Хитойда тақиқланган бўлсада улардан ҳозиргача қўлланилади. Масалан, паракват кичик дозаларда ҳам одамни ўлдириши айтилади, карбофуран ҳам ўта хавфли восита ҳисобланади.
Танқид қилмоқчи эмасман, олим сифатида қуйидагиларни таклиф қилмоқчиман, холос:
1. Ҳорижликлар қўллаётган кимёвий воситалар лаборатория таҳлилларидан (HPLC, GC-MS, LC-MS) ўтказилиши лозим.
2. Тупроқ, сув ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари таркиби таҳлил қилиниши керак.
3. Тупроқ ва сув манбаларининг заҳарлаганлик учун жавобгарлик белгиланиши...
Албатта, бу менинг таклифларим. Қабул қилинадими-йўқми, қарор чиқарувчиларга ҳавола.
P.S. Ўзбекистон қишлоқ хўжалигида қўллашга рухсат берилган кимёвий воситалар рўйхати мавжуд, лекин бу талабга ҳорижликлар амал қиладими-йўқми, буни ҳам билмайман.
26.03.202508:47
Эрон-Ўзбекистон ўйини арафасига ижтимоий тармоқларда ҳар хил тахминларни ўқидим. Ўзбекистон терма жамоаси ютқизишини башорат қилганлар ҳам бўлди.
Бу ерда бир масала бор. Психологик. Ўз кучига ишонмаган одам ҳаётда ёмон сценарийлар ёзиб яшайди. Ҳаётнинг хира рангларини, одамларнинг ёмонини, тақдирнинг мураккабликларини... кўради, холос. Лекин, ҳаётнинг ёрқин ранглари, одамларнинг яхшиси, умрнинг гўзал лаҳзалари... бор.
Бекорга ҳамма нарса ниятдан бошланмаслиги айтилмайди. Инсон ҳар қандай ҳолатда ҳам ўз кучига — имкониятларига ишониши керак! Ўзига шубҳа қилганлар бу ҳаётда жангсиз ва курашсиз енгилади. Шунинг учун, одам нафақат ўзига, балки фарзандларига ҳам ишончни сингдириши лозим.
Бу ерда бир масала бор. Психологик. Ўз кучига ишонмаган одам ҳаётда ёмон сценарийлар ёзиб яшайди. Ҳаётнинг хира рангларини, одамларнинг ёмонини, тақдирнинг мураккабликларини... кўради, холос. Лекин, ҳаётнинг ёрқин ранглари, одамларнинг яхшиси, умрнинг гўзал лаҳзалари... бор.
Бекорга ҳамма нарса ниятдан бошланмаслиги айтилмайди. Инсон ҳар қандай ҳолатда ҳам ўз кучига — имкониятларига ишониши керак! Ўзига шубҳа қилганлар бу ҳаётда жангсиз ва курашсиз енгилади. Шунинг учун, одам нафақат ўзига, балки фарзандларига ҳам ишончни сингдириши лозим.
21.03.202510:45
МЕНТАЛИТЕТ
Бир дўстимиз фейсбукда пост қолдирибди: "Нега бизнинг тиббиёт институтларида ҳинд талабалари кўп ўқийдию беморларимиз даволангани Ҳиндистонга боради?" деган маънода. Жуда ўринли пост!
Менда бу ҳолатнинг аниқ жавоби бор. Бизнинг аксарият қора кўз талабаларимиз диплом учун ўқийди. Дипломни — бир парча муқовани ҳаётда кўп нарсаларни ҳал қилишга қодир куч деб билади.
Ҳорижлик талабалар учун энг муҳим жиҳат — илм! Илм ва технологияни мукаммал эгаллаш. Кўпларимиз институт ва университетларда ўқиганмиз, курсдошларингиз орасида илм оламан деганлари қанча эди?
Энди ўзингиз ўйлаб кўрингчи, ҳаётда ким муваффақиятга эришади?
Бизнинг менталитетимиздаги қусурлардан бири ҳам шу, аслида. Илмнинг қийматини тушунмаганлар умрини университетларда бекорга ўтказади. Уларни "илмли" бўлишни шундай тушунади, фарзандларини илмли эмас, дипломли бўлишини ўйлашади.
Иқтисодлар тараққий этиши учун дипломлар эмас, илм ва ҳунар соҳиблари керак. Бу жамиятлар ҳеч қандай маънавий ҳуружлардан, иқтисодий босимлардан қўрқмайди.
Нормал жамиятлар илм ва ҳунар соҳиблари қатламининг сифати ҳамда уларнинг ижтимоий таъсири асосида шаклланади. Одамларнинг бир-бирларига гўзал муносабатлари, ўзларини тутишларида бу ҳам муҳим омилдир.
Хулоса ўзингиздан.
Бир дўстимиз фейсбукда пост қолдирибди: "Нега бизнинг тиббиёт институтларида ҳинд талабалари кўп ўқийдию беморларимиз даволангани Ҳиндистонга боради?" деган маънода. Жуда ўринли пост!
Менда бу ҳолатнинг аниқ жавоби бор. Бизнинг аксарият қора кўз талабаларимиз диплом учун ўқийди. Дипломни — бир парча муқовани ҳаётда кўп нарсаларни ҳал қилишга қодир куч деб билади.
Ҳорижлик талабалар учун энг муҳим жиҳат — илм! Илм ва технологияни мукаммал эгаллаш. Кўпларимиз институт ва университетларда ўқиганмиз, курсдошларингиз орасида илм оламан деганлари қанча эди?
Энди ўзингиз ўйлаб кўрингчи, ҳаётда ким муваффақиятга эришади?
Бизнинг менталитетимиздаги қусурлардан бири ҳам шу, аслида. Илмнинг қийматини тушунмаганлар умрини университетларда бекорга ўтказади. Уларни "илмли" бўлишни шундай тушунади, фарзандларини илмли эмас, дипломли бўлишини ўйлашади.
Иқтисодлар тараққий этиши учун дипломлар эмас, илм ва ҳунар соҳиблари керак. Бу жамиятлар ҳеч қандай маънавий ҳуружлардан, иқтисодий босимлардан қўрқмайди.
Нормал жамиятлар илм ва ҳунар соҳиблари қатламининг сифати ҳамда уларнинг ижтимоий таъсири асосида шаклланади. Одамларнинг бир-бирларига гўзал муносабатлари, ўзларини тутишларида бу ҳам муҳим омилдир.
Хулоса ўзингиздан.
11.02.202509:56
Sun'iy intellekt qadimgi Xitoy imperatorlari xizmatida bo'lgan, hozirgi O'zbekiston hududida tug'ilgan so'g'diy qo'mondonlarning suratini mana shunday ishladi. Ular haqida avvalgi postimda yozgan ham edim (https://t.me/Baxtiyor_Abdugafur/416).
14.04.202506:30
ГЕНОФОНД
Ўсмирларимизнинг БААга қарши ўйинидан кейинги одатий ўйларим. Бу фикр менда йилларки мустаҳкамланиб келади.
Халқимиз генофонди ўта бой, тасаввуримизга ҳам сиғмайди. У ҳамма хусусият, қобилият, белги... ларни ўзида жамлаган. Шундайки, муқобили, ўхшаши йўқ.
Бу генофонд биологияси ранг-баранг, ўзига хос, такрорланмайдиган генларни сақлайди. Бу генлар ишлаши учун имконият бериш керак! Агар бу генлар тўлиқ ишласа, нафақат спортда, хаёлингизга келган бошқа соҳаларда ҳам тенгсиз бўлиш кафолатланган! Такрорлайман: кафолатланган!
Хулоса ўзингиздан.
Сурат манбаси: https://www.thoughtco.com/dna-373454
Ўсмирларимизнинг БААга қарши ўйинидан кейинги одатий ўйларим. Бу фикр менда йилларки мустаҳкамланиб келади.
Халқимиз генофонди ўта бой, тасаввуримизга ҳам сиғмайди. У ҳамма хусусият, қобилият, белги... ларни ўзида жамлаган. Шундайки, муқобили, ўхшаши йўқ.
Бу генофонд биологияси ранг-баранг, ўзига хос, такрорланмайдиган генларни сақлайди. Бу генлар ишлаши учун имконият бериш керак! Агар бу генлар тўлиқ ишласа, нафақат спортда, хаёлингизга келган бошқа соҳаларда ҳам тенгсиз бўлиш кафолатланган! Такрорлайман: кафолатланган!
Хулоса ўзингиздан.
Сурат манбаси: https://www.thoughtco.com/dna-373454
03.04.202503:13
Хуллас, давом этамиз.
E211
Озиқ-овқат маҳсулотларига қўшиладиган консервант ҳисобланади. Номи натрий бензоат.
Магистрлик ишим шу бирикма синтези ва айрим хусусиятлари ҳақида эди. Кўп ичимликлар, ширинликлар, кетчуплар, соуслар, консерваланган маҳсулотлар, жемлар, мурабболарга қўшилади. Бу модда қўшилган-қўшилмаганини маҳсулот ёрлиғини ўқиб билиб олиш мумкин (кўпроқ русчада ёзилади: бензоат натрия).
Кўп давлатларда тақиқланган. Эски технологиялар асосида ишлаётган ишлаб чиқарувчилар, шунингдек, импорт қилинаётган маҳсулотларда кўп учрайди.
Кичик миқдорларда зарарсиз, меъёрдан ортганда зарарли, дейилади. Буйракларни ишдан чиқаради, асосан.
Маҳсулот таркибидаги микроорганизмларга қарши қўшилади. Маҳсулот олаётганда "консервантларсиз" деб ёзилганига эътибор беринг, уларга қўшилмайди. Асосан, янги технологияларга асосланган ишлаб чиқарувчилар консервантларсиз маҳсулотлар ишлаб чиқаришади. Улар хавфсиз ҳисобланади.
Ичимизга кираётган бошқа кимёвий воситалар қизиқтирса 👍 белгиси билан ишора бериб қўясиз.
E211
Озиқ-овқат маҳсулотларига қўшиладиган консервант ҳисобланади. Номи натрий бензоат.
Магистрлик ишим шу бирикма синтези ва айрим хусусиятлари ҳақида эди. Кўп ичимликлар, ширинликлар, кетчуплар, соуслар, консерваланган маҳсулотлар, жемлар, мурабболарга қўшилади. Бу модда қўшилган-қўшилмаганини маҳсулот ёрлиғини ўқиб билиб олиш мумкин (кўпроқ русчада ёзилади: бензоат натрия).
Кўп давлатларда тақиқланган. Эски технологиялар асосида ишлаётган ишлаб чиқарувчилар, шунингдек, импорт қилинаётган маҳсулотларда кўп учрайди.
Кичик миқдорларда зарарсиз, меъёрдан ортганда зарарли, дейилади. Буйракларни ишдан чиқаради, асосан.
Маҳсулот таркибидаги микроорганизмларга қарши қўшилади. Маҳсулот олаётганда "консервантларсиз" деб ёзилганига эътибор беринг, уларга қўшилмайди. Асосан, янги технологияларга асосланган ишлаб чиқарувчилар консервантларсиз маҳсулотлар ишлаб чиқаришади. Улар хавфсиз ҳисобланади.
Ичимизга кираётган бошқа кимёвий воситалар қизиқтирса 👍 белгиси билан ишора бериб қўясиз.
Reposted from:
Zamira O'zturk kutubxonasi 📕📗📘📙
29.03.202509:50
"Shu feʼli- xoʻyimiz bilan murodimiz hosil boʻlmaydigan koʻrinadir" 😔😔
Ustoz Assalomu aleykum salomatmisiz?
Sovgʻa qilgan kitobingizni oʻqib tugatdim hozir 😢
Asar juda taʼsirli.
Yurt ozodligi, tinchligi deb oʻz jonini fido qilgan insonlar qismati, shu insonlarga qarama-qarshi sifatida ozodlikdan ham joni aziz,moli oʻzidan ham aziz, xalqni oʻylamagan, qabih insonlar qismati yoritilgan.
Bu asarni oʻqib men eng qoralagan illat yaʼni xiyonatkorlik, sotqinlik, sohakorlig-u ikkiyuzlamachilikning xalq boshiga qanday kunlar solganiga amin boʻldim.
Essiz Madaminbek.....
Essiz xalq uchun kurashgan mard oʻgʻlonlar....
Kitob uchun yana bir bor rahmat ustoz...
İkkinchi randomli tanlovimizda kitob yutib olgan obunachimiz kitobni tugatibdilar, rahmat. Avval aytganimday "kitoblar o'qilsagina kitob bo'ladi, bo'lmasa essiz daraxtlar".
Siz bu asarni o'qiganmisiz?
@hamidovazamira
Ustoz Assalomu aleykum salomatmisiz?
Sovgʻa qilgan kitobingizni oʻqib tugatdim hozir 😢
Asar juda taʼsirli.
Yurt ozodligi, tinchligi deb oʻz jonini fido qilgan insonlar qismati, shu insonlarga qarama-qarshi sifatida ozodlikdan ham joni aziz,moli oʻzidan ham aziz, xalqni oʻylamagan, qabih insonlar qismati yoritilgan.
Bu asarni oʻqib men eng qoralagan illat yaʼni xiyonatkorlik, sotqinlik, sohakorlig-u ikkiyuzlamachilikning xalq boshiga qanday kunlar solganiga amin boʻldim.
Essiz Madaminbek.....
Essiz xalq uchun kurashgan mard oʻgʻlonlar....
Kitob uchun yana bir bor rahmat ustoz...
İkkinchi randomli tanlovimizda kitob yutib olgan obunachimiz kitobni tugatibdilar, rahmat. Avval aytganimday "kitoblar o'qilsagina kitob bo'ladi, bo'lmasa essiz daraxtlar".
Siz bu asarni o'qiganmisiz?
@hamidovazamira
25.03.202505:37
Нашриётлар кўпайиб, улар чиқараётган китобларнинг сифати ҳам ошиб бормоқда. "ЯШАМОҚ" асарини нашр этган "HUZUR" нашриёти яна бир ажойиб ишга қўл урибди. Бу сафар Нобель мукофоти соҳиби Кнут Ҳамсуннинг "ОЧЛИК" романини нашр этишибди. Бир нусхасини менга илинишибди, катта раҳмат айтмоқчиман. Асар ҳақидаги фикрларимни ҳам, насиб қилса, эълон қиламан.
12.02.202509:54
Ikkinchi muammo (kirildagisi alohida postda)
Zamonaviy insonning (Homo modernus desak ham bo’lar balki) eng katta muammolari haqida fikrlashayotgan edik. Bu haqida bir maqola ham yozgan edim (https://t.me/Baxtiyor_Abdugafur/415). Bugun yana bir muammosi haqida fikrlarimni o’rtoqlashmoqchiman. Ya'ni, ikkinchi muammosi.
Bu – ovqatlanish! Tanlab-tanlamay, farqiga borib-bormay yeyish!
Insonning bugungi taomi, turi va tarkibiga ko’ra juda murakkab. Shunga muvofiq, undagi kimoviy birikmalar tabiati – sifat va miqdor tarkibi ham rang-barang! Inson tanasi shunchalik mukammal yaratilganki, har qanday taomni hazm qilmoqda va aytish mumkinki, asosiy quvvatini hazm qilishga – turli-tuman oqsillar, yog’lar va uglevodlarni parchalashga sarflamoqda.
Mayli, insonda nafs bor, yeyish ishtiyoqi o’ta kuchli, yesin, deymiz. Lekin, taomning o’zlashishichi? Masala mana shu yerda!
Avvalgi insonlarda kundalik taomlar unchalik ko’p bo’lmagan. Ikkinchidan, aksariyatida jismoniy harakat – faol hayot tarzi o’ta yuqori bo’lgan. Tana doimiy harakat uchun quvvat – yoqilg’i talab qilgan. Yo’qilg’i esa oqsillar, yog’lar va uglevodlar hisoblangan. Ularning o’zlashtirgan tana ishlagan. Shuning uchun, ajdodlarimiz bizga qaraganda vazni yengil, ko’rkam, sog’lom bo’lishgan.
Shu yerda bir jihatga e’tibor bering: nisbatan sodda kunlik taomlar va jismoniy harakat!
Zamonaviy odam ovqat – oqsil, yog’, uglevodlarni haddan tashqari ko’p yeydi, lekin jismoniy harakati cheklangan. Ajdodlarimiz hayot tarziga teskarimi?
Inson ko’rkam va sog’lom bo’lishi uchun kunlik jismoniy yuklamasi yuqori bo’lishi lozim! Ayniqsa, erkaklarda! Erkak kunlik jismoniy yuklamani (tor ma’noda, mehnat deylik) olmasa semirishi hammaga ma’lum. Ikkinchidan, yeganini o’zlashtira olmaganlarda avvalo qon bilan bog’liq kasalliklar rivojlanadi va ular boshqa kasalliklarni chaqiradi. Masalan, qonning quyuqligi, bosimi, qandli diabet, infarkt, insult, jinsiy zaiflik, tana a’zolari faoliyatida birin-ketin nuqsonlar paydo bo’lishi…
E’tibor bering, yeyish va jismoniy harakat mutanosibligi bilan qon sofligi saqlanadi. Qon sof bo’lsa, odam sog’lom bo’ladi.
Shuning uchun, yeb-ichishi va mehnatga e’tibor bermagan ko’p erkaklarda ortiqcha vazn kuzatiladi, qorin qo’yadi. Harakati sust, nafsini tiyolmagan, hatto fikriy yalqovlarda ham shunday bo’ladi.
Erkak kishining eng birinchi hamrohi jismoniy mehnat bo’lishi kerak. Jismonan zo’riqqan tana ovqatni yaxshi hazm qiladi, qon suyuq bo’ladi, suyaklar mustahkamligi saqlanadi.
Aslida, bu yeb-ichganlarimizni "eritib", "yo'q" qilishimiz uchun tog'larni mayda-mayda qiladigan darajada ishlash lozimdir.
Erkak kishi sog'lom bo'lishi uchun kuniga o'rtacha 10 km yurishi kerak. Savol: kuniga qancha yurasiz? Tanangizdagi muammolarga javob shunda.
Rahmatli opoddamiz (bobomiz) bir qop guruchni yelkaga tashlab, qishloqdan Chortoq bozoriga (taxminan, 6-7 km) olib borib sotib kelar ekanlar! O'sha avlod ofisidan tashqariga chiqmaydigan erkaklarni ko'rganlarida qanday ahvolga tushgan bo'lardilar, tasavvur qilish qiyin emas.
Xulosa shuki, yemoq va mehnatga e'tiborli bo'lmoq lozim, kimki sog'lom bo'lgisi kelsa. Shu mavzuda yana fikrlar qiziq bo'lsa 👍 belgisini qo'yinglar, yana muhim jihatlarni e'lon qilaman.
Zamonaviy insonning (Homo modernus desak ham bo’lar balki) eng katta muammolari haqida fikrlashayotgan edik. Bu haqida bir maqola ham yozgan edim (https://t.me/Baxtiyor_Abdugafur/415). Bugun yana bir muammosi haqida fikrlarimni o’rtoqlashmoqchiman. Ya'ni, ikkinchi muammosi.
Bu – ovqatlanish! Tanlab-tanlamay, farqiga borib-bormay yeyish!
Insonning bugungi taomi, turi va tarkibiga ko’ra juda murakkab. Shunga muvofiq, undagi kimoviy birikmalar tabiati – sifat va miqdor tarkibi ham rang-barang! Inson tanasi shunchalik mukammal yaratilganki, har qanday taomni hazm qilmoqda va aytish mumkinki, asosiy quvvatini hazm qilishga – turli-tuman oqsillar, yog’lar va uglevodlarni parchalashga sarflamoqda.
Mayli, insonda nafs bor, yeyish ishtiyoqi o’ta kuchli, yesin, deymiz. Lekin, taomning o’zlashishichi? Masala mana shu yerda!
Avvalgi insonlarda kundalik taomlar unchalik ko’p bo’lmagan. Ikkinchidan, aksariyatida jismoniy harakat – faol hayot tarzi o’ta yuqori bo’lgan. Tana doimiy harakat uchun quvvat – yoqilg’i talab qilgan. Yo’qilg’i esa oqsillar, yog’lar va uglevodlar hisoblangan. Ularning o’zlashtirgan tana ishlagan. Shuning uchun, ajdodlarimiz bizga qaraganda vazni yengil, ko’rkam, sog’lom bo’lishgan.
Shu yerda bir jihatga e’tibor bering: nisbatan sodda kunlik taomlar va jismoniy harakat!
Zamonaviy odam ovqat – oqsil, yog’, uglevodlarni haddan tashqari ko’p yeydi, lekin jismoniy harakati cheklangan. Ajdodlarimiz hayot tarziga teskarimi?
Inson ko’rkam va sog’lom bo’lishi uchun kunlik jismoniy yuklamasi yuqori bo’lishi lozim! Ayniqsa, erkaklarda! Erkak kunlik jismoniy yuklamani (tor ma’noda, mehnat deylik) olmasa semirishi hammaga ma’lum. Ikkinchidan, yeganini o’zlashtira olmaganlarda avvalo qon bilan bog’liq kasalliklar rivojlanadi va ular boshqa kasalliklarni chaqiradi. Masalan, qonning quyuqligi, bosimi, qandli diabet, infarkt, insult, jinsiy zaiflik, tana a’zolari faoliyatida birin-ketin nuqsonlar paydo bo’lishi…
E’tibor bering, yeyish va jismoniy harakat mutanosibligi bilan qon sofligi saqlanadi. Qon sof bo’lsa, odam sog’lom bo’ladi.
Shuning uchun, yeb-ichishi va mehnatga e’tibor bermagan ko’p erkaklarda ortiqcha vazn kuzatiladi, qorin qo’yadi. Harakati sust, nafsini tiyolmagan, hatto fikriy yalqovlarda ham shunday bo’ladi.
Erkak kishining eng birinchi hamrohi jismoniy mehnat bo’lishi kerak. Jismonan zo’riqqan tana ovqatni yaxshi hazm qiladi, qon suyuq bo’ladi, suyaklar mustahkamligi saqlanadi.
Aslida, bu yeb-ichganlarimizni "eritib", "yo'q" qilishimiz uchun tog'larni mayda-mayda qiladigan darajada ishlash lozimdir.
Erkak kishi sog'lom bo'lishi uchun kuniga o'rtacha 10 km yurishi kerak. Savol: kuniga qancha yurasiz? Tanangizdagi muammolarga javob shunda.
Rahmatli opoddamiz (bobomiz) bir qop guruchni yelkaga tashlab, qishloqdan Chortoq bozoriga (taxminan, 6-7 km) olib borib sotib kelar ekanlar! O'sha avlod ofisidan tashqariga chiqmaydigan erkaklarni ko'rganlarida qanday ahvolga tushgan bo'lardilar, tasavvur qilish qiyin emas.
Xulosa shuki, yemoq va mehnatga e'tiborli bo'lmoq lozim, kimki sog'lom bo'lgisi kelsa. Shu mavzuda yana fikrlar qiziq bo'lsa 👍 belgisini qo'yinglar, yana muhim jihatlarni e'lon qilaman.
11.02.202508:54
Ayrim xitoycha familiyalar so’g’diy kelib chiqishiga ega ekanligi aytiladi. So’g’diyona Markaziy Osiyo, xususan, O’zbekistonning katta qismini o’z ichiga olgan davlat edi. Uning markazi Samarqand shahriga to’g’ri keladi. So’g’diylar Tang (618–907) va Yuan sulolasi (1271–1368) davrida Xitoyga ko’p ko’chib borishgan. Ular Buyuk Ipak yo’lidagi savdo, diplomatiya va harbiy sohalarda muhim rol o’ynaganlar.
So’g’diy kelib chiqishga ega xitoycha familiyalar:
1. 安 (Ān) – "Samarqand" nomidan kelib chiqqan. Tang davrida Samarqanddan kelgan so’g’diylar shu familiyani qabul qilishgan. (Masalan, 安国 "An davlati" – Samarqand uchun ishlatilgan nomlardan biri).
2. 康 (Kāng) – qadimgi Kang (hozirgi So’g’d viloyati) shahridan kelgan odamlar qabul qilgan familiya.
3. 史 (Shǐ) – Ba’zi so’g’diy kelib chiqishga ega oilalar bu familiyani olgan, ular Tang sulolasi davrida harbiy va ma’muriy lavozimlarda ishlagan.
4. 石 (Shí) – Ushbu familiya so’g’diycha Čač (Choch, hozirgi Toshkent) nomi bilan bog’liq bo’lishi mumkin.
5. 米 (Mǐ) – so‘g’diycha ism yoki unvondan kelib chiqqani taxmin qilinadi.
6. 何 (Hé) – Ba’zi so’g’diy savdogarlar va amaldorlar xitoy jamiyatiga moslashish jarayonida shu familiyani olgan.
7. 曹 (Cáo) – Tang sulolasi davrida so’g’diy kelib chiqishga ega ba’zi oilalar shu familiyani qabul qilgan.
Tang sulolasi davrida Xitoyda so’g’diylar yashaydigan maxsus mahallalar bo’lgan. Ular o’z madaniyatini saqlab qolgan, lekin asta-sekin xitoy jamiyatiga singib ketishgan. Ko’plab so’g’diylar xitoy armiyasida xizmat qilgan yoki amaldor bo’lgan, natijada ularning familiyalari xitoylashgan.
Xitoyda yashagan bir qator so’g’diylar tarixiy manbalarda qayd etiladi. Ulardan eng taniqlisi An Lushandir (安禄山, Ān Lùshān) (703–757). U Xitor tarixida Ān familiyasiga ega eng mashhur inson hisoblanadi. Tang sulolasi davrida yashagani, so’g’diy-turkiy ekanligi yoziladi. Tang sulolasiga qarshi qo’zg’olonga (755–763) rahbarlik qilgan (tarixga An Lushan qo’zg’oloni bo’lib kirgan). Ushbu qo’zg’olon Xitoy tarixidagi eng qonli voqealardan hisoblanadi. Avval armiya qo’mondoni bo’lgan va qo’zg’olon natijasida o’zini qisqa muddat yashagan Yan sulolasi (大燕) imperatori deya e’lon qiladi.
O’g’li An Qingxu (安庆绪, Ān Qìngxù) (759 yilda vafot etgan) tomonidan o’ldiriladi va qo’zg’olonga rahbarlik qiladi. Lekin, ko’p o’tmay Tang sulolasi tarafdorlari uni ham o’ldirishadi.
So’g’diy kelib chiqishga ega xitoycha familiyalar:
1. 安 (Ān) – "Samarqand" nomidan kelib chiqqan. Tang davrida Samarqanddan kelgan so’g’diylar shu familiyani qabul qilishgan. (Masalan, 安国 "An davlati" – Samarqand uchun ishlatilgan nomlardan biri).
2. 康 (Kāng) – qadimgi Kang (hozirgi So’g’d viloyati) shahridan kelgan odamlar qabul qilgan familiya.
3. 史 (Shǐ) – Ba’zi so’g’diy kelib chiqishga ega oilalar bu familiyani olgan, ular Tang sulolasi davrida harbiy va ma’muriy lavozimlarda ishlagan.
4. 石 (Shí) – Ushbu familiya so’g’diycha Čač (Choch, hozirgi Toshkent) nomi bilan bog’liq bo’lishi mumkin.
5. 米 (Mǐ) – so‘g’diycha ism yoki unvondan kelib chiqqani taxmin qilinadi.
6. 何 (Hé) – Ba’zi so’g’diy savdogarlar va amaldorlar xitoy jamiyatiga moslashish jarayonida shu familiyani olgan.
7. 曹 (Cáo) – Tang sulolasi davrida so’g’diy kelib chiqishga ega ba’zi oilalar shu familiyani qabul qilgan.
Tang sulolasi davrida Xitoyda so’g’diylar yashaydigan maxsus mahallalar bo’lgan. Ular o’z madaniyatini saqlab qolgan, lekin asta-sekin xitoy jamiyatiga singib ketishgan. Ko’plab so’g’diylar xitoy armiyasida xizmat qilgan yoki amaldor bo’lgan, natijada ularning familiyalari xitoylashgan.
Xitoyda yashagan bir qator so’g’diylar tarixiy manbalarda qayd etiladi. Ulardan eng taniqlisi An Lushandir (安禄山, Ān Lùshān) (703–757). U Xitor tarixida Ān familiyasiga ega eng mashhur inson hisoblanadi. Tang sulolasi davrida yashagani, so’g’diy-turkiy ekanligi yoziladi. Tang sulolasiga qarshi qo’zg’olonga (755–763) rahbarlik qilgan (tarixga An Lushan qo’zg’oloni bo’lib kirgan). Ushbu qo’zg’olon Xitoy tarixidagi eng qonli voqealardan hisoblanadi. Avval armiya qo’mondoni bo’lgan va qo’zg’olon natijasida o’zini qisqa muddat yashagan Yan sulolasi (大燕) imperatori deya e’lon qiladi.
O’g’li An Qingxu (安庆绪, Ān Qìngxù) (759 yilda vafot etgan) tomonidan o’ldiriladi va qo’zg’olonga rahbarlik qiladi. Lekin, ko’p o’tmay Tang sulolasi tarafdorlari uni ham o’ldirishadi.
13.04.202505:50
Ҳорижда анча яшаб ватанга қайтган бир киши ёзиб қолди: "дорихона кўп экан, врачлар ҳам орқа-кетини узмай ёзиб беряпти, одамлар пала-партиш дориларни сотиб оляпти,.."
Аччиқ ҳақиқат шуки, ҳамма бало овқатланишнинг нотўғри эканида. Бунга яқин тарихимизда ижтимоий-иқтисодий аҳволимиз сабаб бўлган, деб ўйлайман. Халқимизнинг аксар қисми қийналиб яшаган. Тансиқ таом ейиш осон эмасди. Шу халқнинг қўли пул кўрди, танлаб-танламай еяпти. 96% касалликларнинг боши нотўғри овқатланиш: қон босими, қандли диабет, қон қуюлиши, юрак-ишемик касалликлари... Энди эса жабрини тортяпти. Давоси битта — парҳез ёки рўза тутиш. Бу жамият аввал касал бўлиб, кейин тўғри йўлга ўтади. Бунга вақт кетади. Ўн йилми, йигирма йилми, эллик йил...
Шундан кейин одамлар аччиқ тажрибадан тушунадики, овқат ейишнинг ҳам меъёри бор. Ўзининг танаси учун меъёрни қаттиқ ушлайди. Меъёр қатъий белгилангандан кейин касал бўлмайди. Касаллик бўлмаганидан кейин дорихоналарга эҳтиёж туғилмайди.
Бозорнинг талаб ва таклиф қонуниятини инкор этиб бўлмайди. Хулоса ўзингиздан.
Аччиқ ҳақиқат шуки, ҳамма бало овқатланишнинг нотўғри эканида. Бунга яқин тарихимизда ижтимоий-иқтисодий аҳволимиз сабаб бўлган, деб ўйлайман. Халқимизнинг аксар қисми қийналиб яшаган. Тансиқ таом ейиш осон эмасди. Шу халқнинг қўли пул кўрди, танлаб-танламай еяпти. 96% касалликларнинг боши нотўғри овқатланиш: қон босими, қандли диабет, қон қуюлиши, юрак-ишемик касалликлари... Энди эса жабрини тортяпти. Давоси битта — парҳез ёки рўза тутиш. Бу жамият аввал касал бўлиб, кейин тўғри йўлга ўтади. Бунга вақт кетади. Ўн йилми, йигирма йилми, эллик йил...
Шундан кейин одамлар аччиқ тажрибадан тушунадики, овқат ейишнинг ҳам меъёри бор. Ўзининг танаси учун меъёрни қаттиқ ушлайди. Меъёр қатъий белгилангандан кейин касал бўлмайди. Касаллик бўлмаганидан кейин дорихоналарга эҳтиёж туғилмайди.
Бозорнинг талаб ва таклиф қонуниятини инкор этиб бўлмайди. Хулоса ўзингиздан.
03.04.202502:57
E173
Кундалик истеъмол қилаётган маҳсулотларимизга кимёвий воситалар шунчалар кўп қўшилиб-аралашиб кетганки, охир-оқибат уларга эътибор ҳам бермай қўйдик. Шулардан бири ҳақида ёзмасам бўлмайди (аслида, бундай бирикмалар кўп).
E173.
Металл алюминийга асослаган кимёвий бўёқ. Асосан, безак беришда қўлланилади. Ўзига хос ялтироқлик беради. Кондитер маҳсулотлари, ширинликларда қўлланилади (тортлар, шоколадлар, айрим ширинликлар металлга ўхшаб ялтираб турса E173 қўшилган бўлади). Сувда эримайди. Танага кирганда ҳам эримайди, ўзлашмайди, айланиб-айланиб юраверади.
Таркибидаги алюминий салбий таъсирга эга. Буйракни ишдан чиқаради, суяк таркибидаги кальций ўрнини эгаллаб, суяк тўқималарини емиради, Альцгеймер, Паркинсон касалликларини келтириб чиқаради...
Болаларингизга ялтироқ ширинликлар олиб бераётганда жиддий ўйлаб кўринг.
Кўп давлатларда тақиқланган.
Хуллас, кони зарар. Хулоса ўзингиздан. Эътиборли бўлинг. Агар шундай кимёвий воситалар ҳақида маълумотлар қизиқтирса 👍 белгисини қўйинг.
Кундалик истеъмол қилаётган маҳсулотларимизга кимёвий воситалар шунчалар кўп қўшилиб-аралашиб кетганки, охир-оқибат уларга эътибор ҳам бермай қўйдик. Шулардан бири ҳақида ёзмасам бўлмайди (аслида, бундай бирикмалар кўп).
E173.
Металл алюминийга асослаган кимёвий бўёқ. Асосан, безак беришда қўлланилади. Ўзига хос ялтироқлик беради. Кондитер маҳсулотлари, ширинликларда қўлланилади (тортлар, шоколадлар, айрим ширинликлар металлга ўхшаб ялтираб турса E173 қўшилган бўлади). Сувда эримайди. Танага кирганда ҳам эримайди, ўзлашмайди, айланиб-айланиб юраверади.
Таркибидаги алюминий салбий таъсирга эга. Буйракни ишдан чиқаради, суяк таркибидаги кальций ўрнини эгаллаб, суяк тўқималарини емиради, Альцгеймер, Паркинсон касалликларини келтириб чиқаради...
Болаларингизга ялтироқ ширинликлар олиб бераётганда жиддий ўйлаб кўринг.
Кўп давлатларда тақиқланган.
Хуллас, кони зарар. Хулоса ўзингиздан. Эътиборли бўлинг. Агар шундай кимёвий воситалар ҳақида маълумотлар қизиқтирса 👍 белгисини қўйинг.
29.03.202509:38
Бугунги кун одамининг ташвиш ва муаммолари кўп. Энг қизиғи, буларни бошқалар ёки жамият эмас, айнан ўзи яратган, ҳосил қилган!
Нега?
Замондошимиз ўзига ҳаддан ташқари кўп талабларни қўйган. Қобилияти, шароити, аҳволи, соғлиғи... кўтарадими-йўқми, фарқи йўқ. Булар нима? Пул топиш, янги машина олиш, уй қуриш, ҳашаматли ҳаётда яшаш...
Тўғри, инсон орзу қилиш ва бахтли яшашга ҳақли. Лекин, бунинг учун инсон аввал илм эгаллаши, касб-ҳунар ўрганиши... керак. Бахтли ва тўкин яшашнинг оддий формуласи, алгоритми шу. Қадим-қадимдан бизнинг қадриятларимиз шу асосга қурилган. Ҳаётимизнинг маълум даврлари муайян мақсад-вазифаларни бажаришга тақсимланган. Болаликдан мактабга борамиз, кейин институтга, сўнг ишга кириш ёки шахсий бизнесга асос солиш.
Энди эса ҳаётимизда тартиб-интизом йўқолган, бунинг ортидан қадриятлар тескарисига айланган. Илмсиз ва касб-ҳунарсиз бой бўлишни истайдиганлар кўп. Савол туғилади: илм бўлмаса, касб-ҳунарсиз бўлса бойлик қаердан?
Аввало, ҳаётдаги приоритетлар – устувор мақсадларни, уларга эришишга кетадиган вақтни белгилаб олиш лозим. Ва бу вақт орасида белни маҳкам боғлашга тўғри келишни ҳисобга олиш керак.
Бир нарсани унутмаслик керак: инсон ҳаётининг маълум даври меҳнат ва машаққатлар ичида ўтади. Бу орқали у келажакка капитал тўплайди, сармоя киритади. Машаққатлар қанчалик оғир бўлса, келажак шунчалик ёрқин бўлади.
Шунинг учун, аввало, ўзимизни асрашимиз ва ўзимизга имконсиз талабларни қўйишдан тийилиш керак. Ҳар нарсанинг ўз вақти бор.
Айрим ғарб университетларида илк маърузада бир гап айтилади: ёшликда меҳнат қилмаган ва машаққат чекмаган инсон бир умр меҳнат-у машаққат ичида яшайди!
Нега?
Замондошимиз ўзига ҳаддан ташқари кўп талабларни қўйган. Қобилияти, шароити, аҳволи, соғлиғи... кўтарадими-йўқми, фарқи йўқ. Булар нима? Пул топиш, янги машина олиш, уй қуриш, ҳашаматли ҳаётда яшаш...
Тўғри, инсон орзу қилиш ва бахтли яшашга ҳақли. Лекин, бунинг учун инсон аввал илм эгаллаши, касб-ҳунар ўрганиши... керак. Бахтли ва тўкин яшашнинг оддий формуласи, алгоритми шу. Қадим-қадимдан бизнинг қадриятларимиз шу асосга қурилган. Ҳаётимизнинг маълум даврлари муайян мақсад-вазифаларни бажаришга тақсимланган. Болаликдан мактабга борамиз, кейин институтга, сўнг ишга кириш ёки шахсий бизнесга асос солиш.
Энди эса ҳаётимизда тартиб-интизом йўқолган, бунинг ортидан қадриятлар тескарисига айланган. Илмсиз ва касб-ҳунарсиз бой бўлишни истайдиганлар кўп. Савол туғилади: илм бўлмаса, касб-ҳунарсиз бўлса бойлик қаердан?
Аввало, ҳаётдаги приоритетлар – устувор мақсадларни, уларга эришишга кетадиган вақтни белгилаб олиш лозим. Ва бу вақт орасида белни маҳкам боғлашга тўғри келишни ҳисобга олиш керак.
Бир нарсани унутмаслик керак: инсон ҳаётининг маълум даври меҳнат ва машаққатлар ичида ўтади. Бу орқали у келажакка капитал тўплайди, сармоя киритади. Машаққатлар қанчалик оғир бўлса, келажак шунчалик ёрқин бўлади.
Шунинг учун, аввало, ўзимизни асрашимиз ва ўзимизга имконсиз талабларни қўйишдан тийилиш керак. Ҳар нарсанинг ўз вақти бор.
Айрим ғарб университетларида илк маърузада бир гап айтилади: ёшликда меҳнат қилмаган ва машаққат чекмаган инсон бир умр меҳнат-у машаққат ичида яшайди!
22.03.202510:46
Торий-232 элементига асосланган энергия манбаси дунё келажагини ўзгартириб юбориши мумкин...
Уран ўрнини боса олиши, унга қараганда 3-4 марта кўп экани, уранга солиштирганда кўп энергия бера олиши сабаб Торий элементига қизиқиш ошиб бормоқда. Бу борада Ҳиндистон, Канада ва Хитойда тажрибалар ўтказилган, айрим ҳисоботлари эълон қилинган (https://www.iaea.org/publications/15215/near-term-and-promising-long-term-options-for-the-deployment-of-thorium-based-nuclear-energy).
АҚШда 1960-йилларда торий асосида энергия олиш бўйича ишлар олиб борилган. Энг қизиғи, торийни ҳарбий мақсадларда қўллаб бўлмайди. Бу эса унинг истиқболини янада ошириб юборади.
Уран ўрнини боса олиши, унга қараганда 3-4 марта кўп экани, уранга солиштирганда кўп энергия бера олиши сабаб Торий элементига қизиқиш ошиб бормоқда. Бу борада Ҳиндистон, Канада ва Хитойда тажрибалар ўтказилган, айрим ҳисоботлари эълон қилинган (https://www.iaea.org/publications/15215/near-term-and-promising-long-term-options-for-the-deployment-of-thorium-based-nuclear-energy).
АҚШда 1960-йилларда торий асосида энергия олиш бўйича ишлар олиб борилган. Энг қизиғи, торийни ҳарбий мақсадларда қўллаб бўлмайди. Бу эса унинг истиқболини янада ошириб юборади.
12.02.202507:38
Ҳақдан қўрққан инсон хосиятсиз ва хайрсизлар орасида ўзини ёмон ҳис қилади, улар билан гап-сўзи қовушмайди. Уларнинг даврасини тезроқ тарк этгиси келади. Шу даражага борадики, хайрсизлар ичида яхшиларнинг кўнгли ёришмайди, тунд бўлиб қолади, мазаси қочади... Шунинг учун, инсон суҳбатдош, шерик ва давра танлашга эътиборли бўлиши лозим.
Яхши инсон тез билинади. Унга дуч келганингизда кўнглингиз ёришади, хаёлингизда эзгу ўйлар айланади, ножўя сўз айтишга ҳаё қиласиз, овозингизни кўтариб гапиришдан тийиласиз, қўл қовуштириб оласиз...
Яхши инсон тез билинади. Унга дуч келганингизда кўнглингиз ёришади, хаёлингизда эзгу ўйлар айланади, ножўя сўз айтишга ҳаё қиласиз, овозингизни кўтариб гапиришдан тийиласиз, қўл қовуштириб оласиз...
11.02.202505:31
Zamonaviy insonning eng katta muammosi — uyqu vaqtini yo'qotganidir. Uyquning ham jismoniy, ham ijtimoiy ahamiyati juda katta.
Vaqtdan baraka uchayotgan vaqtda "umrim tez o'tib ketyapti" deganlar, qachon yotib, qachon turayotganiga e'tibor bersin. Uyqu vaqtini pisand etmaydiganlarning umri va rizqida baraka bo'lmaydi. Buni barcha — dindor-u dinsiz, musulmon-u nasoro... tan oladi.
Bu uyqu tundagisidir, kunduzgisi emas. Qur’onda bu alohida ta’kidlanadi: “U siz uchun kеchani libos, uyquni istirohot qilgan va kunduzni tirilish (zamoni) qilgan Zotdir.” (Furqon surasi, 47-oyat).
Albatta, kunduzgi uyqu ham ta’kidlanadi, lekin inson hayotida eng muhimi – tundagi uyqu.
Xitoyda ishlayotganimda xitoylik professor erta turishning afzalliklari haqida so'zlab, meni hayratda qoldirmoqchi bo'lgandi.
Benjamin Franklinga nisbat beriladigan mashhur maqolni eslaylik: “Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy, and wise." (“Erta yotish va erta turish insonni sog’lom, boy va dono qiladi.”) deyiladi.
Uyqusiga e’tibor qilmagan odamda kasalliklarga moyillik ortib boradi, tushkun, tund, odamovi, jizzaki, sirkasi suv ko’tarmaydigan, asabiy, odam yoqtirmaydigan… bo’ladi.
Vaqtini barakali bo’lishini istagan odam uyquga e’tibor berishi lozim. Uyqu vaqti qat’iy bo’lishi kerak. Uyqu vaqti esa fasllarga qarab o’zgarib boradi. Eng ideal uyqu vaqtini esa yil davomidagi bomdod va xufton namozlari vaqtlariga qarab belgilasa bo’ladi.
Uyquning buzilishi va vaqtiga amal qilmaslikning ilk belgilaridan – ertalab turganda boshdagi yengil og’riq, charchoq, garangsirashdir.
Vaqtdan baraka ketdi, deyishdan avval tungi uyqu vaqtiga e’tibor berib qo’ying!
Vaqtdan baraka uchayotgan vaqtda "umrim tez o'tib ketyapti" deganlar, qachon yotib, qachon turayotganiga e'tibor bersin. Uyqu vaqtini pisand etmaydiganlarning umri va rizqida baraka bo'lmaydi. Buni barcha — dindor-u dinsiz, musulmon-u nasoro... tan oladi.
Bu uyqu tundagisidir, kunduzgisi emas. Qur’onda bu alohida ta’kidlanadi: “U siz uchun kеchani libos, uyquni istirohot qilgan va kunduzni tirilish (zamoni) qilgan Zotdir.” (Furqon surasi, 47-oyat).
Albatta, kunduzgi uyqu ham ta’kidlanadi, lekin inson hayotida eng muhimi – tundagi uyqu.
Xitoyda ishlayotganimda xitoylik professor erta turishning afzalliklari haqida so'zlab, meni hayratda qoldirmoqchi bo'lgandi.
Benjamin Franklinga nisbat beriladigan mashhur maqolni eslaylik: “Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy, and wise." (“Erta yotish va erta turish insonni sog’lom, boy va dono qiladi.”) deyiladi.
Uyqusiga e’tibor qilmagan odamda kasalliklarga moyillik ortib boradi, tushkun, tund, odamovi, jizzaki, sirkasi suv ko’tarmaydigan, asabiy, odam yoqtirmaydigan… bo’ladi.
Vaqtini barakali bo’lishini istagan odam uyquga e’tibor berishi lozim. Uyqu vaqti qat’iy bo’lishi kerak. Uyqu vaqti esa fasllarga qarab o’zgarib boradi. Eng ideal uyqu vaqtini esa yil davomidagi bomdod va xufton namozlari vaqtlariga qarab belgilasa bo’ladi.
Uyquning buzilishi va vaqtiga amal qilmaslikning ilk belgilaridan – ertalab turganda boshdagi yengil og’riq, charchoq, garangsirashdir.
Vaqtdan baraka ketdi, deyishdan avval tungi uyqu vaqtiga e’tibor berib qo’ying!
Shown 1 - 24 of 39
Log in to unlock more functionality.