فرهنگ
25.04.202519:17
🎧 قصه‌ی «انگشت‌طلایی»
محصول شرکت همهمه
دهه‌ی ۵۰ خورشیدی
#نوار_قصه
📚@FarhangDoostan
محصول شرکت همهمه
دهه‌ی ۵۰ خورشیدی
#نوار_قصه
📚@FarhangDoostan
25.04.202507:16
۵ اردی‌بهشت، سال‌روز درگذشت استاد گران‌قدر، دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن
🌹یادش گرامی!
📚@FarhangDoostan
🌹یادش گرامی!
📚@FarhangDoostan
03.04.202520:37
🎧 کیومرث پوراحمد
در باره‌ی شعر و ترانه و...
📚@FarhangDoostan
در باره‌ی شعر و ترانه و...
📚@FarhangDoostan
29.03.202512:32
فروغ فرخ‌زاد:
«آرزوى من ايجاد يک محيط مساعد براى فعاليت‌هاى علمى و هنرى و اجتماعى بانوان است.
آرزوى من اين است كه مردان ايرانى از خودپرستى دست بكشند و به زن‌ها اجازه بدهند كه استعداد و ذوق خودشان را ظاهر سازند.
آن داغ ِ ننگ خورده که می‌خندید
بر طعنه‌های بی‌هُده، من بودم
گفتم که بانگ ِ هستی ِ خود باشم
اما دريغ و درد که زن بودم...
آرزوی من آزادی زنان ایران و تساوی حقوق آنان با مردان است.
من به رنج‌هایی که خواهرانم در این مملکت بر اثر بی‌عدالتی مردان می‌برند، کاملاً واقفم و نیمی از هنرم را برای تجسم دردها و آلام آن‌ها به‌کار می‌برم.»
#فروغ_فرخ‌زاد
از مقاله‌ی «آزادی در نگاه فروغ»
📚@FarhangDoostan
«آرزوى من ايجاد يک محيط مساعد براى فعاليت‌هاى علمى و هنرى و اجتماعى بانوان است.
آرزوى من اين است كه مردان ايرانى از خودپرستى دست بكشند و به زن‌ها اجازه بدهند كه استعداد و ذوق خودشان را ظاهر سازند.
آن داغ ِ ننگ خورده که می‌خندید
بر طعنه‌های بی‌هُده، من بودم
گفتم که بانگ ِ هستی ِ خود باشم
اما دريغ و درد که زن بودم...
آرزوی من آزادی زنان ایران و تساوی حقوق آنان با مردان است.
من به رنج‌هایی که خواهرانم در این مملکت بر اثر بی‌عدالتی مردان می‌برند، کاملاً واقفم و نیمی از هنرم را برای تجسم دردها و آلام آن‌ها به‌کار می‌برم.»
#فروغ_فرخ‌زاد
از مقاله‌ی «آزادی در نگاه فروغ»
📚@FarhangDoostan
14.03.202519:35
۲۵ اسفند، سال‌روز درگذشت سیروس طاهباز
🌹یادش گرامی!
بازگشت سیروس طاهباز به یوش پس از چهل سال و دریغش به‌خاطر از بین‌رفتن جای پای نیما یوشیج در این روستای مازندران که زادگاه پدر شعر نو فارسی است.
بی‌تردید طاهباز حق بزرگی بر گردن ادبیات معاصر و نیماپژوهی دارد، زیرا علاوه بر کتاب مونوگرافی یوش، بخش اعظمی از آثار به یادگار مانده از نیما به همت او تنظیم و تدوین شده است که به‌حق کاری بوده کارستان و شاید اگر او نبود هنوز هم این آثار مجال چاپ و انتشار نمی‌یافت.
حکایت دل‌بستگی طاهباز به نیما به‌راستی از آن حکایت‌های شگفت و شورانگیز ِ شمس و مولانایی ست که در روزگار ما کم‌تر از این اتفاق‌ها می‌افتد و چه خوب است که پس از درگذشت هریک از بزرگان ادب و فرهنگ این دیار کسی پیدا شود که دل‌سوزانه بار سنگین تنظیم آثار این عزیزان را به دوش کشد و جامعه را از بخت استفاده‌ی از این یادگارهای گران‌بها بهره‌مند سازد.
کامران شرفشاهی
شرح ویديو: سال ۱۳۷۲
سیروس طاهباز در کنار خانه‌ی نیما، جایی که بنا به وصیتش سرانجام در آن‌جا و در کنار نیما به خاک سپرده شد.
#سیروس_طاهباز
📚@FarhangDoostan
🌹یادش گرامی!
بازگشت سیروس طاهباز به یوش پس از چهل سال و دریغش به‌خاطر از بین‌رفتن جای پای نیما یوشیج در این روستای مازندران که زادگاه پدر شعر نو فارسی است.
بی‌تردید طاهباز حق بزرگی بر گردن ادبیات معاصر و نیماپژوهی دارد، زیرا علاوه بر کتاب مونوگرافی یوش، بخش اعظمی از آثار به یادگار مانده از نیما به همت او تنظیم و تدوین شده است که به‌حق کاری بوده کارستان و شاید اگر او نبود هنوز هم این آثار مجال چاپ و انتشار نمی‌یافت.
حکایت دل‌بستگی طاهباز به نیما به‌راستی از آن حکایت‌های شگفت و شورانگیز ِ شمس و مولانایی ست که در روزگار ما کم‌تر از این اتفاق‌ها می‌افتد و چه خوب است که پس از درگذشت هریک از بزرگان ادب و فرهنگ این دیار کسی پیدا شود که دل‌سوزانه بار سنگین تنظیم آثار این عزیزان را به دوش کشد و جامعه را از بخت استفاده‌ی از این یادگارهای گران‌بها بهره‌مند سازد.
کامران شرفشاهی
شرح ویديو: سال ۱۳۷۲
سیروس طاهباز در کنار خانه‌ی نیما، جایی که بنا به وصیتش سرانجام در آن‌جا و در کنار نیما به خاک سپرده شد.
#سیروس_طاهباز
📚@FarhangDoostan
25.04.202515:54
🌺🍀
🍀
دور باشید از کسی که مدام
کفر دارد نهفته، ایمان فاش
#عطار
📚@FarhangDoostan
🍀
دور باشید از کسی که مدام
کفر دارد نهفته، ایمان فاش
#عطار
📚@FarhangDoostan
19.04.202519:19
🎨 اثری زیبا و متفاوت از حسین بهزاد
با نام فردوسی و نماهای مصور از شاه‌نامه
📚@FarhangDoostan
با نام فردوسی و نماهای مصور از شاه‌نامه
📚@FarhangDoostan
03.04.202520:35
۱۵ فروردین، سال‌روز درگذشت کیومرث پوراحمد
🌹یادش گرامی!
📚@FarhangDoostan
🌹یادش گرامی!
📚@FarhangDoostan
15.03.202506:22
کارت‌‌پستال تحریم نوروز ۱۳۳۳
(نهضت مقاومت ملی)
محبوب ِ ما که در غُل و زنجیر ِ دشمن است
انصاف دِه، چه موقع ِ تبریک‌گفتن است؟
📚@FarhangDoostan
(نهضت مقاومت ملی)
محبوب ِ ما که در غُل و زنجیر ِ دشمن است
انصاف دِه، چه موقع ِ تبریک‌گفتن است؟
📚@FarhangDoostan
14.03.202519:19
📽 در احوال ِ این نیمه‌ی روشن
بر اساس مصاحبه‌های فرج سرکوهی با #هوشنگ_گلشیری در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ با فیلم‌برداری کاوه گلستان
📚@FarhangDoostan
بر اساس مصاحبه‌های فرج سرکوهی با #هوشنگ_گلشیری در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ با فیلم‌برداری کاوه گلستان
📚@FarhangDoostan
13.03.202509:23
در مواردی علمای دینی از دوره‌ی صفویه به بعد تلاش کرده‌اند به‌جای خوردن هفت‌سین، خوردن کاغذ و جوهر یا جوهر ِ هفت آیه‌ی شسته‌شده در آب را که با سین شروع می‌شود، جای‌گزین کنند.
عماد شیرازی (قرن ۱۰ هجری) در «نوروزنامه» می‌گوید:
«نقل است از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام که هرکه این هفت آیه را روز ِ نوروز بر کاسه‌ای چینی نویسد و به مُشک و زعفران و گلاب بشوید و از آن چند قطره بخورد، تا یک سال از جمیع بلاها ایمن باشد و اگر گزنده‌ای او را بگزد، زهر بر وی کار نکند و هفت سین که در روز نوروز خوردن آن سنت است این است:
سلام قولا من ربّ رحیم، سلام علی نوح فی العالمین، سلام على ابراهیم، سلام علی موسی و هارون، سلام علی آل یاسین، سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین، سلام هی حتى مطلع الفجر».
به مرور زمان، رسم ِ پوشیدن ِ هفت‌سین از میان رفته است.
در سال‌های اخیر، دیگر گزارشی از خوردن هفت‌سین دیده نمی‌شود و این رسم، تحوّل یافته و محدود به چیدن هفت‌سین بر سر سفره‌ای به همین نام شده است.
هرچند عناصر سفره‌ی نوروزی، باستانی و معنادار هستند و ریشه در سنت‌های ایرانی دارند، مشخصاً ایده‌ی «هفت» جزء ِ آغازشونده با «سین»، جدید است و احتمالاً در قرن بیستم میلادی به کمک رسانه‌ها پا گرفته و فراگیر شده است.
با تمام این اوصاف، سفره‌ی هفت‌سین، سفره‌ی نوروزی ایرانیان تا به امروز بوده و خواهد بود و زنده‌نگاه‌داشتن آن، پاس‌بانی و پرستاری ِ بخشی از فرهنگ ایران است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
- بررسی پیشینه‌ی کاربرد هفت‌سین در متن‌های کهن، امید سروری، مجله‌ی فرهنگ‌نویسی
ـ هفت‌سین، شاپور شهبازی، ایرانیکا
- پیشینه‌ی هفت‌سین در ایران، مجید دهقانی، بخارا
📚@FarhangDoostan
عماد شیرازی (قرن ۱۰ هجری) در «نوروزنامه» می‌گوید:
«نقل است از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام که هرکه این هفت آیه را روز ِ نوروز بر کاسه‌ای چینی نویسد و به مُشک و زعفران و گلاب بشوید و از آن چند قطره بخورد، تا یک سال از جمیع بلاها ایمن باشد و اگر گزنده‌ای او را بگزد، زهر بر وی کار نکند و هفت سین که در روز نوروز خوردن آن سنت است این است:
سلام قولا من ربّ رحیم، سلام علی نوح فی العالمین، سلام على ابراهیم، سلام علی موسی و هارون، سلام علی آل یاسین، سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین، سلام هی حتى مطلع الفجر».
به مرور زمان، رسم ِ پوشیدن ِ هفت‌سین از میان رفته است.
در سال‌های اخیر، دیگر گزارشی از خوردن هفت‌سین دیده نمی‌شود و این رسم، تحوّل یافته و محدود به چیدن هفت‌سین بر سر سفره‌ای به همین نام شده است.
هرچند عناصر سفره‌ی نوروزی، باستانی و معنادار هستند و ریشه در سنت‌های ایرانی دارند، مشخصاً ایده‌ی «هفت» جزء ِ آغازشونده با «سین»، جدید است و احتمالاً در قرن بیستم میلادی به کمک رسانه‌ها پا گرفته و فراگیر شده است.
با تمام این اوصاف، سفره‌ی هفت‌سین، سفره‌ی نوروزی ایرانیان تا به امروز بوده و خواهد بود و زنده‌نگاه‌داشتن آن، پاس‌بانی و پرستاری ِ بخشی از فرهنگ ایران است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
- بررسی پیشینه‌ی کاربرد هفت‌سین در متن‌های کهن، امید سروری، مجله‌ی فرهنگ‌نویسی
ـ هفت‌سین، شاپور شهبازی، ایرانیکا
- پیشینه‌ی هفت‌سین در ایران، مجید دهقانی، بخارا
📚@FarhangDoostan
25.04.202510:43
شب ِ شاه‌جهان
هشتصد و بیست و نهمین شب از سلسله‌شب‌های بخارا به معرفی شاه‌جهان اختصاص یافته است.
این نشست، ساعت ۵ بعد از ظهر چهارشنبه، دهم اردی‌بهشت ۱۴۰۴ با سخن‌رانی ِ
محمدجعفر یاحقی
محمدحسین پاپلی یزدی
بهرام پروین گنابادی
کمال‌الدین ناصری
زهرا قلیچی‌پور
و علی دهباشی
در دانش‌گاه بجنورد برگزار می‌شود.
کیلومتر ۵ جاده‌ی بجنورد-اسفراین، دانش‌گاه بجنورد، آمفی‌تآتر دانش‌کده‌ی هنر
📚@FarhangDoostan
هشتصد و بیست و نهمین شب از سلسله‌شب‌های بخارا به معرفی شاه‌جهان اختصاص یافته است.
این نشست، ساعت ۵ بعد از ظهر چهارشنبه، دهم اردی‌بهشت ۱۴۰۴ با سخن‌رانی ِ
محمدجعفر یاحقی
محمدحسین پاپلی یزدی
بهرام پروین گنابادی
کمال‌الدین ناصری
زهرا قلیچی‌پور
و علی دهباشی
در دانش‌گاه بجنورد برگزار می‌شود.
کیلومتر ۵ جاده‌ی بجنورد-اسفراین، دانش‌گاه بجنورد، آمفی‌تآتر دانش‌کده‌ی هنر
📚@FarhangDoostan
01.04.202522:59
🎥 طبیعت ِ بی‌جان
نویسنده و کارگردان: #سهراب_شهید_ثالث
تهیه‌‌کننده: پرویز صیاد
📚@FarhangDoostan
نویسنده و کارگردان: #سهراب_شهید_ثالث
تهیه‌‌کننده: پرویز صیاد
📚@FarhangDoostan
14.03.202521:03
🎧 اجرای خصوصی در دشتی
۲۸ بهمن ۱۳۵۰ منزل حبیب‌الله بدیعی
کوروس سرهنگ‌زاده
محمودی خوانساری
حبیب‌الله بدیعی
فرهنگ شریف
جهانگیر ملک
📚@FarhangDoostan
🎧 اجرای خصوصی در دشتی
۲۸ بهمن ۱۳۵۰ منزل حبیب‌الله بدیعی
کوروس سرهنگ‌زاده
محمودی خوانساری
حبیب‌الله بدیعی
فرهنگ شریف
جهانگیر ملک
📚@FarhangDoostan
14.03.202519:07
🌹۲۵ اسفند، زادروز نویسنده‌ی توانمند، هوشنگ گلشیری، گرامی باد!
نه
من خانه‌ای ندارم.
سقفی نمانده است.
دیوار و سقف ِ خانه‌ی من
همین‌هاست که می‌نویسم.
#هوشنگ_گلشیری
📚@FarhangDoostan
نه
من خانه‌ای ندارم.
سقفی نمانده است.
دیوار و سقف ِ خانه‌ی من
همین‌هاست که می‌نویسم.
#هوشنگ_گلشیری
📚@FarhangDoostan
13.03.202509:23
🟣 «هفت‌سین»
«هفت‌سین» پدیده‌ی پیوسته‌ای بازمانده از دوران پیش از اسلام نیست، چرا که در دوران اسلامی، چه در میان فارس‌ها و مسلمانان و چه در میان کردها و زرتشتیان، اثر چندانی از آن نیست.
هفت‌سینی که مسلمانان سر ِ سفره‌ی عید می‌گذارند، در بین زرتشتیان مرسوم نیست. آنان بهترین داده‌های اهورایی را سر سفره عید حاضر می‌کنند ولی اصراری ندارند که حرف اولش سین باشد.
قدیم‌ترین سند مکتوب برای وجود این سفره، کتاب «المحاسن الأضداد» منسوب به جاحظ است. او می‌گوید:
ساسانیان در نوروز، هفت دانه را بر هفت ستون می‌کاشتند یا نانی می‌پختند از هفت غله‌ی مختلف.
گِرده‌ی نانی بزرگ که از گندم، جو، باقلا، ماش و کنجد پخته و در سبدی جای گرفته است، پیش پادشاه آورده می‌شود.
پادشاه از آن نان می‌خورد و به حاضرین نیز می‌خوراند.
امروزه در میان زرتشتیان نیز گذاشتن نان بر سفره رایج است.
بیرونی در «آثارالباقیه» می‌نویسد:
در مراسم نوروز در دربار ساسانیان، خوانی می‌گستردند و در آن چند نان که از گیاهان و دانه‌های گوناگون (گندم، جو، ارزن و...) پخته بودند قرار می‌دادند. مقداری از این دانه‌ها را نیز در سینی می‌ریختند. افزون بر این‌ها در آن خوان، هفت شاخه‌ی تر از درخت‌هایی که به آن‌ها تبرک می‌جستند قرار می‌دادند؛ مانند بید، زیتون، به و انار.
این شاخه‌ها را گاه یک‌یک گاه دودو و گاه سه‌سه بریده، هر شاخه را به نام یکی از کوره‌ها (شهرستان‌ها)ی کشور می‌نامیدند و بر هر شاخه کلماتی چون «افزون»، «پروار»، «فراخی» و «فراهی» می‌نوشتند.
آنان پنج روز مانده به نوروز در حیاط کاخ ِ شاهی دوازده ستون از خشت می‌ساختند و بر بالای هر ستون دانه‌هایی چون گندم، جو، ارزن، عدس و... می‌کاشتند.
در روز ششم ِ نوروز با خواندن سرود و ترانه، این گیاهان را درو می‌کردند و دانه‌های آن‌ها را در مجلس ِ جشن می‌افشاندند و هر شخص برای تبرک در طشتی جو می‌کاشت. (این رسم در ایرانیان پایدار ماند که روز نوروز در کنار خانه، هفت صنف از غلات در هفت استوانه بکارد و از روییدن آن‌ها به خوبی و بدی ِ زراعت و حاصل ِ سالیانه حدس بزند.)
هفت کاسه‌ی سپید، پُر از سکه‌های سیمین و یک سکه‌ی زرین، همگی ضرب سال نو، به هم‌راه یک دسته اسپند در خوان می‌نهادند.
اما سفره‌ی نوروزی را (منهای «هفت» و «سین»ش) می‌توان به سنت‌ها و باورهای ایرانی متصل کرد.
امشاسپندان و نمادهای‌شان در این سفره حضور دارند.
شیر به نشانه‌ی وهومن، سپند و بیدمشک به نشانه‌ی سپندارمذ، ظرف آب و سمنو به نشانه‌ی آناهیتا و... .
مثلاً سمنو که تقویت‌کننده‌ی قوای جنسی شمرده می‌شده، نشانه‌ی آناهیتا است.
حتی در مراسم آیینی ِ تهیه‌ی سمنوی نوروزی، فقط زنان باید حضور داشته باشند و مردان راهی به آن ندارند.
در تغییرات جدیدتر آیین سمنوپزان، سمنو به فاطمه‌ی زهرا تقدیم می‌شود که نه تنها جای‌گزین ایزدبانوهای زن در آیین‌های شیعی است، بل‌که حتی در نام (زهرا) به سیاره‌ی ناهید که نماد دیگری از آناهیتاست اشاره دارد.
🔹چرا «هفت»؟
به‌کار بردن گیاهان و خوراک‌های هفت‌گانه برای این سفره را باید بیش‌تر زیر نفوذ تقدس این عدد نزد مردم دانست تا ماهیت ریشه‌ای و ثابت آن، چون در برخی از متون قدیم و هم‌چنین در میان زرتشتیان ایران، اشاره‌ای به عدد هفت برای خوراکی‌های این سفره نمی‌شود.
🔹چرا «سین»؟
بر اساس شواهد تاریخی، اصطلاح «سین»، نمی‌تواند حرف «س» و خوراک و اشیایی که با این حرف شروع می‌شود، اشاره داشته باشد.
از دوران صفویه به بعد که نگاه ِ منفی ِ علمای مذاهب (به‌ویژه شیعه) به نوروز تغییر کرد و رساله‌هایی با هدف مشروعیت‌دادن به این رسم و اسلامی‌کردن آن نوشته شد، به‌علت دورماندن از سنت ِ قدیم و اصلی ِ نوروز، مردم در قرن نهم در انتخاب جزئیات سفره‌ی نوروزی دچار سردرگمی شدند.
گمان کردند هفت سینی یا طَبَق یا خوان، هفت خوراک و یا اشیایی است که باید با حرف «س» شروع شود.
بنا بر این، قرن نهم، شروع ِ تحميل حرف «س» به خوراکی‌های این سفره است و احتمالاً «سین» همان «سینی» باشد؛ ظرفی فلزی مانند بشقاب.
تا اواخر قاجار مردم هنوز قالب ثابتی برای این سفره ندارند و هرکس از سر ِ ذوق خود و اندکی خاطرات تاریخی، اقدام به چیدن این سفره می‌کند.
در انیس‌الناس (قرن ۹) آمده است:
«در روز ِ نوروز، جماعتی می‌گفتند که به حسب ِ نظر ِ نجومی ِ امسال، از جهت ِ میمنت ِ حال، اشتغال به چیزهایی می‌باید نمود که سَر ِ الفاظ ِ او سین باشد، هم‌چنان‌که سر (شراب) و سبزی و سرکه می‌باید خورد و سقرلاط و سمور و سنجاب می‌باید پوشید.»
بر این اساس، رسم ِ خوردن و یا پوشیدن هفت چیز که نام‌شان با حرف سین شروع شده، از اوایل سده‌ی ۹ هجری در قسمت‌هایی از ایران رواج داشته.
📚@FarhangDoostan
«هفت‌سین» پدیده‌ی پیوسته‌ای بازمانده از دوران پیش از اسلام نیست، چرا که در دوران اسلامی، چه در میان فارس‌ها و مسلمانان و چه در میان کردها و زرتشتیان، اثر چندانی از آن نیست.
هفت‌سینی که مسلمانان سر ِ سفره‌ی عید می‌گذارند، در بین زرتشتیان مرسوم نیست. آنان بهترین داده‌های اهورایی را سر سفره عید حاضر می‌کنند ولی اصراری ندارند که حرف اولش سین باشد.
قدیم‌ترین سند مکتوب برای وجود این سفره، کتاب «المحاسن الأضداد» منسوب به جاحظ است. او می‌گوید:
ساسانیان در نوروز، هفت دانه را بر هفت ستون می‌کاشتند یا نانی می‌پختند از هفت غله‌ی مختلف.
گِرده‌ی نانی بزرگ که از گندم، جو، باقلا، ماش و کنجد پخته و در سبدی جای گرفته است، پیش پادشاه آورده می‌شود.
پادشاه از آن نان می‌خورد و به حاضرین نیز می‌خوراند.
امروزه در میان زرتشتیان نیز گذاشتن نان بر سفره رایج است.
بیرونی در «آثارالباقیه» می‌نویسد:
در مراسم نوروز در دربار ساسانیان، خوانی می‌گستردند و در آن چند نان که از گیاهان و دانه‌های گوناگون (گندم، جو، ارزن و...) پخته بودند قرار می‌دادند. مقداری از این دانه‌ها را نیز در سینی می‌ریختند. افزون بر این‌ها در آن خوان، هفت شاخه‌ی تر از درخت‌هایی که به آن‌ها تبرک می‌جستند قرار می‌دادند؛ مانند بید، زیتون، به و انار.
این شاخه‌ها را گاه یک‌یک گاه دودو و گاه سه‌سه بریده، هر شاخه را به نام یکی از کوره‌ها (شهرستان‌ها)ی کشور می‌نامیدند و بر هر شاخه کلماتی چون «افزون»، «پروار»، «فراخی» و «فراهی» می‌نوشتند.
آنان پنج روز مانده به نوروز در حیاط کاخ ِ شاهی دوازده ستون از خشت می‌ساختند و بر بالای هر ستون دانه‌هایی چون گندم، جو، ارزن، عدس و... می‌کاشتند.
در روز ششم ِ نوروز با خواندن سرود و ترانه، این گیاهان را درو می‌کردند و دانه‌های آن‌ها را در مجلس ِ جشن می‌افشاندند و هر شخص برای تبرک در طشتی جو می‌کاشت. (این رسم در ایرانیان پایدار ماند که روز نوروز در کنار خانه، هفت صنف از غلات در هفت استوانه بکارد و از روییدن آن‌ها به خوبی و بدی ِ زراعت و حاصل ِ سالیانه حدس بزند.)
هفت کاسه‌ی سپید، پُر از سکه‌های سیمین و یک سکه‌ی زرین، همگی ضرب سال نو، به هم‌راه یک دسته اسپند در خوان می‌نهادند.
اما سفره‌ی نوروزی را (منهای «هفت» و «سین»ش) می‌توان به سنت‌ها و باورهای ایرانی متصل کرد.
امشاسپندان و نمادهای‌شان در این سفره حضور دارند.
شیر به نشانه‌ی وهومن، سپند و بیدمشک به نشانه‌ی سپندارمذ، ظرف آب و سمنو به نشانه‌ی آناهیتا و... .
مثلاً سمنو که تقویت‌کننده‌ی قوای جنسی شمرده می‌شده، نشانه‌ی آناهیتا است.
حتی در مراسم آیینی ِ تهیه‌ی سمنوی نوروزی، فقط زنان باید حضور داشته باشند و مردان راهی به آن ندارند.
در تغییرات جدیدتر آیین سمنوپزان، سمنو به فاطمه‌ی زهرا تقدیم می‌شود که نه تنها جای‌گزین ایزدبانوهای زن در آیین‌های شیعی است، بل‌که حتی در نام (زهرا) به سیاره‌ی ناهید که نماد دیگری از آناهیتاست اشاره دارد.
🔹چرا «هفت»؟
به‌کار بردن گیاهان و خوراک‌های هفت‌گانه برای این سفره را باید بیش‌تر زیر نفوذ تقدس این عدد نزد مردم دانست تا ماهیت ریشه‌ای و ثابت آن، چون در برخی از متون قدیم و هم‌چنین در میان زرتشتیان ایران، اشاره‌ای به عدد هفت برای خوراکی‌های این سفره نمی‌شود.
🔹چرا «سین»؟
بر اساس شواهد تاریخی، اصطلاح «سین»، نمی‌تواند حرف «س» و خوراک و اشیایی که با این حرف شروع می‌شود، اشاره داشته باشد.
از دوران صفویه به بعد که نگاه ِ منفی ِ علمای مذاهب (به‌ویژه شیعه) به نوروز تغییر کرد و رساله‌هایی با هدف مشروعیت‌دادن به این رسم و اسلامی‌کردن آن نوشته شد، به‌علت دورماندن از سنت ِ قدیم و اصلی ِ نوروز، مردم در قرن نهم در انتخاب جزئیات سفره‌ی نوروزی دچار سردرگمی شدند.
گمان کردند هفت سینی یا طَبَق یا خوان، هفت خوراک و یا اشیایی است که باید با حرف «س» شروع شود.
بنا بر این، قرن نهم، شروع ِ تحميل حرف «س» به خوراکی‌های این سفره است و احتمالاً «سین» همان «سینی» باشد؛ ظرفی فلزی مانند بشقاب.
تا اواخر قاجار مردم هنوز قالب ثابتی برای این سفره ندارند و هرکس از سر ِ ذوق خود و اندکی خاطرات تاریخی، اقدام به چیدن این سفره می‌کند.
در انیس‌الناس (قرن ۹) آمده است:
«در روز ِ نوروز، جماعتی می‌گفتند که به حسب ِ نظر ِ نجومی ِ امسال، از جهت ِ میمنت ِ حال، اشتغال به چیزهایی می‌باید نمود که سَر ِ الفاظ ِ او سین باشد، هم‌چنان‌که سر (شراب) و سبزی و سرکه می‌باید خورد و سقرلاط و سمور و سنجاب می‌باید پوشید.»
بر این اساس، رسم ِ خوردن و یا پوشیدن هفت چیز که نام‌شان با حرف سین شروع شده، از اوایل سده‌ی ۹ هجری در قسمت‌هایی از ایران رواج داشته.
📚@FarhangDoostan
25.04.202507:17
🎥 #مستند استاد محمدعلی اسلامی ندوشن
📚@FarhangDoostan
📚@FarhangDoostan
03.04.202520:40
🎥 کودکی ِ نیمه‌تمام
کیومرث پوراحمد به روایت خودش
ساخته‌ی مهدی اسدی
📚@FarhangDoostan
کیومرث پوراحمد به روایت خودش
ساخته‌ی مهدی اسدی
📚@FarhangDoostan
30.03.202521:44
🌺🍀
🍀
نگفتم روزه بسیاری نپاید؟
ریاضت بگذرد، سختی سرآید
پس از دشواری آسانی است ناچار
ولیکن آدمی را صبر باید
رخ از ما تا به کی پنهان کند عید؟
هلال آنک به ابرو می‌نماید
سرابُستان در این موسم چه بندی؟
درش بگشای تا دل برگشاید
غلامان را بگو تا عود سوزند
کنیزک را بگو تا مشک ساید
که پندارم نگار ِ سروبالا
در این دَم، تهنیت‌گویان درآید
سواران حلقه بربودند و آن شوخ
هنوز از حلقه‌ها دل می‌رباید
چو یار اندر حدیث آید به مسجد
مغنی را بگو تا کم سُراید
که شعر اندر چنین مجلس نگنجد
بلی، گر گفته‌ی سعدی است، شاید
#سعدی
📚@FarhangDoostan
🍀
نگفتم روزه بسیاری نپاید؟
ریاضت بگذرد، سختی سرآید
پس از دشواری آسانی است ناچار
ولیکن آدمی را صبر باید
رخ از ما تا به کی پنهان کند عید؟
هلال آنک به ابرو می‌نماید
سرابُستان در این موسم چه بندی؟
درش بگشای تا دل برگشاید
غلامان را بگو تا عود سوزند
کنیزک را بگو تا مشک ساید
که پندارم نگار ِ سروبالا
در این دَم، تهنیت‌گویان درآید
سواران حلقه بربودند و آن شوخ
هنوز از حلقه‌ها دل می‌رباید
چو یار اندر حدیث آید به مسجد
مغنی را بگو تا کم سُراید
که شعر اندر چنین مجلس نگنجد
بلی، گر گفته‌ی سعدی است، شاید
#سعدی
📚@FarhangDoostan
14.03.202520:12
🌹۲۵ اسفند، زادروز اختر ِ چرخ ِ ادب، پروین اعتصامی، گرامی باد!
درخت ِ جور و ستم، هيچ برگ و بار نداشت
اگر که دست ِ مجازات، می‌زدش تبری
#پروین_اعتصامی
📚@FarhangDoostan
درخت ِ جور و ستم، هيچ برگ و بار نداشت
اگر که دست ِ مجازات، می‌زدش تبری
#پروین_اعتصامی
📚@FarhangDoostan
Shown 1 - 23 of 23
Log in to unlock more functionality.