دیشب که رفته بودم قهوه بخرم، چشمم افتاد به اسم یک برند ویفر شکلات تلخ و چند ثانیه محوش شدم.
اسمش Darcube بود و توی نیم‌دایرهٔ Dاش یک تصویر دارکوب را گنجانده بودند.
مثل عقیقه‌باز رِندی که عتیقهٔ ارزنده‌ای را دیده و صاحب ازهمه‌جابی‌خبرش را از ارزش آن خبردار می‌کند، رو کردم به قهوه‌فروش:
ــ تا حالا به اسم این دقت کرده بودی؟ اسمشو بخون.
ــ دارکوب.
ــ آره. حالا چرا با c نوشته و آخرش e گذاشته؟ darkub یا darkoob یا darkoub که منطقی‌تره، نه؟
ــ آره خب، چرا حالا؟
ــ گمون کنم خواسته بین دو جزء dar و cube تمایز ایجاد کنه. می‌دونی که cube به انگلیسی یعنی «مکعب».
ــ آره. خب...
ــ حالا به‌نظرت چرا این کارو کرده؟
ــ ممممم... نمی‌دونم.
ــ به‌نظرم با توجه به تصویر روی روکشش، می‌خواسته تلفظ و صدای darkcube رو تداعی کنه، همون «مکعب تاریک». خودت می‌دونی که dark توی شکلات‌سازی اصطلاحاً یعنی «غلیظ» و «درصدبالا» که مزه‌ش «تلخ» می‌شه.
ــ آره آره. جالب شد. خب...
ــ حالا این کلمه تلویحاً داره می‌گه این ویفر شکلاتی تلخ که شکلش مکعبیه دارکه یعنی تلخه.
ــ چه جالب، آهان آره، این‌جوری هم دارکوبو نوشته، هم اون معنی رو تداعی کرده. ولی k نداره ها...
ــ نکتهٔ اصلی همینه. یه قاعده توی واج‌شناسی هست...
ــ چی‌چی‌شناسی؟!
ــ یه شاخهٔ زبان‌شناسیه. اصل قضیه رو بچسب. یه قاعده توی واج‌شناسی هست که اگه توی یه کلمه، آوای آخرِ هجای اول با آوای اولِ هجای دوم یکی باشه، یکی‌شون حذف می‌شه. گیج که نشدی هنوز؟
ــ یه‌نمه چرا، ولی ادامه بده ببینم تهش چی می‌شه.
ــ تهش که می‌میریم همه‌مون؛ ولی باشه ادامه می‌دم. البته این قاعده یه شرط هم داره: هجای اول باید کشیده باشه، یعنی ۴تایی باشه؛ صامت مصوت صامت صامت.
ــ «صامت» و «مصوت» چی بود؟ توی دبیرستان داشتیم؛ ولی درست یادم نیست.
ــ اَ اِ اُ آ ای او. این ۶تا مصوت‌اند، بقیه همه صامت‌اند.
ــ آهان حله. خب می‌گفتی...
ــ آره، بذار مثال بزنم تا الکی گیجت نکنم. اون چیزی که توش «قند» می‌ریزیم، اسمش چیه؟
ــ قندون.
ــ «قندون» یا «قنددون»؟
ــ خب اصلش که قنددونه؛ ولی هیشکی که نمی‌گه قنددون، فکش از جا درمی‌ره زیر فشار.
ــ آفرین. پس دیدی که یکی از «د»ها حذف شد. چرا؟ به دو دلیل:
یکی این‌که آخرین آوای «قند» با اولین آوای «دون» یه چیزه، یعنی «د»
یکی هم این‌که قند یه هجای کشیده‌ست، یعنی الگوی ساخت هجاش با اونی که گفتم منطبقه: صامت(ق) + مصوت(-َ) + صامت(ن) + صامت(د)
ــ خب ربطش به دارکوب و اینا چیه؟
ــ اون k که گفتی توی darcube نیست، همین‌جوری غیب شده. البته صدای k مهمه ها، نه شکل نوشتنش؛ یعنی k و c این‌جا چون یه صدا دارند، عملاً یه نوع آوا حساب می‌شند.
ــ عجب! ولی فکر نکنم کارخونه‌ش تا این حد به این جزئیات فکر کرده باشه ها...!
ــ طراح اسم اگه سواد و نبوغ داشته باشه، این چیزها ازش بعید نیست. هستند از این‌جور آدم‌ها.
ــ ولی مردم که به این چیزها دقت نمی‌کنند. چه فایده‌ای داره این‌قدر دقتِ‌نظر؟
ــ اونی که باید دقت کنه، دقت می‌کنه. هیشکی هم که نفهمه، خود طراح اسم از نبوغ خودش لذت می‌بره. تو وقتی قهوهٔ تمیز و تراز می‌دی دست مردم، مگه چندتاشون فرقشو با قهوهٔ عمل‌نیومده می‌فهمند؟
ــ خیلی کم، تک‌وتوک.
ــ خب، ولی خودت از دقت خودت لذت می‌بری، نمی‌بری؟
ــ آره خب. جالب بود. دمت گرم.
ــ چاکرناکم.
