اعتبارسنجی حکمت ۱۳۶ با تمرکز بر عبارت "جهاد المرأة حسن التبعل"

دکتر معصومه ریعان، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان

فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه، سال نهم، شماره ۳۶، زمستان ۱۴۰۰
https://doi.org/10.22084/nahj.2021.24347.2669

دکتر نفیسه مرادی

آیا "جهاد المرأة حسن التبعل" واقعاً سخن امام علی علیه‌السلام هست؟

سلام و ادب نکته قابل تامل و دقیقی بود اما ایا این گزاره اساسا ظرفیت زبانی این نوع تفسیر را دارد؟ الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض.
بعلاوه واضح است که برتری یا قوامیت یک جنس به معنای تحقق این صفت در همه آحاد آن نیست. چنانچه کرامت انسان ممکن است در مورد برخی مصادیق تاریخی آن صادق نباشد.
در هرحال مباحث تطبیقی که در مطالب شما مطرح میشود بسیار مفید است و اگر مجالی برای اظهار نظر سوال و کامنت باشد فکر میکنم مفیدتر هم خواهد بود🙏

سلام و سپاس از شما
به دلیل وجود دو عبارت در آیه ۳۴ نساء ظرفیت زبانی محقق می‌شود:

۱. بما فضل‌الله بعضهم علی بعض: وجود برخی ویژگی‌های خاص برای افراد

۲. و بما انفقوا من اموالهم: مسئولیت پرداخت نفقه توسط مرد

۳.طبق نظر برخی مفسران حرف "ب" در هر دو عبارت ،"باء" سببیت است، در نتیجه مردان قوامیت دارند بر زنان به دلیل اینکه خداوند به برخی فضیلت‌هایی داده و به دلیل اینکه مردان مسئول پرداخت نفقه هستند.

مفسرانی که "مذکر" بودن را شرط قوامیت دانسته‌اند عبارت اولی را در نظر داشته و چنین تفسیر کرده‌اند که آفرینش به صورت "مذکر" فضیلتی است برتری‌آور.

مفسرانی که قوامیت را به پرداخت نفقه وابسته دانسته‌اند، به عبارت دوم توجه داشته‌اند.

نکته آخر اینکه آنچه در این فرسته و فرسته پیشین نوشته شده، صرفا متنی توصیفی است در نقد دیدگاه مفسران گروه اول و لزوما تاییدکننده نظر مفسران گروه دوم محسوب نمی‌شود.

کرامت ذاتی افراد بحث دیگری است که فعلا اینجا مجال پرداختن بدان نیست.

با احترام

به نظرت در این ماه رمضان از خدا چه درخواست یا درخواست هایی داشته باشم که بیشترین سود و منفعت را برای دنیا و آخرت من داشته باشه؟

در ماه رمضان، فرصتی عالی برای نزدیکی به خداوند و طلب بهترین برکات در دنیا و آخرت فراهم می‌شود. درخواست‌هایی که می‌توانی از خدا داشته باشی که هم به رشد معنوی تو کمک کند و هم در زندگی دنیوی‌ات اثرگذار باشد، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. هدایت و صبر: درخواست هدایت الهی برای مسیر درست زندگی، تا بتوانی تصمیمات درست بگیری و در برابر چالش‌ها با صبر و استقامت رفتار کنی. در قرآن آمده است که خداوند هدایت را به هر کسی که بخواهد می‌دهد.
- *رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّاب*.

2. برکت در زندگی و رزق: درخواست برکت در روزی و زندگی‌ات، تا بتوانی در این دنیا به بهترین نحو از نعمت‌ها بهره‌برداری کنی و در عین حال از این نعمت‌ها در راه خدا استفاده کنی.
- *وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ*.

3. عافیت و سلامتی: درخواست سلامتی و عافیت برای خود و خانواده‌ات، چرا که سلامت جسمی و روحی یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌هاست که می‌تواند در خدمت رشد معنوی و دنیوی‌ات قرار گیرد.

4. تقویت ایمان و عمل صالح: درخواست از خدا برای تقویت ایمان و توانایی انجام اعمال نیکو و مفید در دنیا که هم برای دنیا و هم برای آخرت‌ات سودمند باشد.
- *رَبِّ زِدْنِی عِلْمًا*.

5. آمرزش و رحمت الهی: درخواست آمرزش برای گناهان گذشته و رحمت خداوند برای رفع موانع و مشکلات زندگی. یکی از بهترین دعاها در رمضان، طلب مغفرت است.
- *رَبَّنَا غَفِرْ لَنَا وَارْحُمْنَا وَفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِّنَا عَذَابَ النَّار*.

6. استغفار برای دیگران: در این ماه با دعا کردن برای دیگران، به خصوص برای کسانی که در سختی هستند یا گناهانشان زیاد است، می‌توانی خود را بیشتر به خدا نزدیک کنی و اجر عظیمی به دست آوری.

7. تقویت ارتباط با قرآن: درخواست کمک از خدا برای فهم بهتر قرآن و زندگی طبق دستورات آن، که این موضوع به طور مستقیم به بهبود وضعیت دنیوی و آخرتی‌ات کمک می‌کند.

ماه رمضان زمان بزرگی برای تغییر و تعالی است. در کنار روزه‌داری، بهتر است که این ماه را فرصتی برای خودسازی و رشد معنوی ببینی و با دعا و عبادت، بهترین درخواست‌ها را از خدا داشته باشی.

💢به جمع ما بپیوندید
💢از شنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۴
💢در کنار یکدیگر
💢تلاش می‌کنیم
💢تا از نوری که از خورشید این روزها در قلب‌هایمان جای گرفته ❤️ محافظت کنیم.

به طور خلاصه، قلب باید از ویژگی‌هایی چون خلوص، ایمان، محبت، توکل، شکرگزاری و توبه پر باشد. هنگامی که قلب انسان به این صفات مزین شود، قادر خواهد بود ارتباطی عمیق و نزدیک با خداوند برقرار کند و احساس رضایت و آرامش درونی بیشتری تجربه کند.

به نظرت آیا انجام واجبات و ترک محرمات بر قلب انسان اثری دارد؟

بله، انجام واجبات و ترک محرمات قطعاً بر قلب انسان تأثیرگذار است. در آموزه‌های دینی، به ویژه در اسلام، تأکید زیادی بر تأثیر اعمال فرد بر روح و قلب او وجود دارد. هر عملی که انسان انجام می‌دهد، چه واجب یا مستحب، یا محرمات که باید ترک شوند، بر روح و روان فرد اثر می‌گذارد. در اینجا چند تأثیر مهمی که انجام واجبات و ترک محرمات بر قلب انسان دارد، ذکر می‌کنم:

### 1. پاکیزگی و صفای قلب
انجام واجبات (مثل نماز، روزه، زکات و...) و ترک محرمات (مثل دروغ، غیبت، فساد و...) موجب پاکیزگی و صفای قلب می‌شود. در قرآن آمده است که خداوند به کسانی که از گناه دوری می‌کنند و واجبات را انجام می‌دهند، قلب‌هایی پاک می‌دهد: "فَأُوۡلَـٰٓئِكَۛ كَانُوا۟ خَيْرَ ٱلۡبَشَرِ" (سوره بینه، آیه 7). قلب پاک باعث تقویت ارتباط انسان با خداوند می‌شود و انسان را به آرامش درونی می‌رساند.

### 2. تقویت ایمان و نزدیکی به خدا
انجام واجبات و ترک محرمات موجب تقویت ایمان می‌شود. این اعمال، که نشانه اطاعت از خداوند هستند، قلب انسان را به خداوند نزدیک‌تر می‌کنند و او را در مسیر کمال هدایت می‌کنند. در روایات آمده است که "کسی که واجبات را انجام دهد و از محرمات دوری کند، دلش در نزد خداوند محبوب می‌شود."

### 3. حفظ قلب از فساد و انحراف
ترک محرمات به‌ویژه آن‌هایی که تأثیر منفی بر روح و قلب انسان دارند (مثل دروغ‌گویی، ریاکاری، حسادت و...) از فساد قلب جلوگیری می‌کند. این اعمال گناهان روحی هستند که قلب را تیره و ناآرام می‌کنند. ترک این محرمات، قلب را از آلودگی‌های اخلاقی پاک نگه می‌دارد و انسان را قادر می‌سازد تا با قلبی سالم‌تر و صاف‌تر به خداوند نزدیک شود.

### 4. سکون و آرامش درونی
انجام واجبات به انسان احساس مسئولیت و انس با خدا می‌دهد و ترک محرمات، که معمولاً همراه با احساس گناه و فشار روحی هستند، باعث آرامش قلب می‌شود. فردی که از گناهان دوری می‌کند و واجبات را به جا می‌آورد، احساس سکون و آرامش بیشتری دارد، زیرا در درون خود حس آرامش از اطاعت خداوند را تجربه می‌کند.

### 5. رفع موانع ارتباط با خدا
گناهان و تخلفات از دستورات الهی می‌توانند موانعی برای ارتباط قلبی با خداوند ایجاد کنند. در روایات آمده است که گناهان سبب تاریک شدن دل‌ها می‌شوند: "نِعْمَةُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ تَفِيئُ قَلْبَ الْمُؤْمِنِ" (امام علی علیه‌السلام). انجام واجبات و ترک محرمات، دل را از این موانع پاک می‌کند و فرد را برای درک و پذیرش هدایت خداوند آماده می‌سازد.

### 6. تأثیر در رضایت خداوند و پاداش‌های الهی
انجام واجبات و ترک محرمات در نهایت به جلب رضایت خداوند و دریافت پاداش‌های الهی منتهی می‌شود. این رضایت در قلب انسان اثر می‌گذارد و به او احساس خوشبختی و معنویت می‌دهد.

### در نتیجه:
انجام واجبات و ترک محرمات به طور مستقیم بر قلب انسان تأثیر می‌گذارد. این اعمال به انسان کمک می‌کنند تا قلبی پاک، صاف، آرام و نزدیک به خداوند داشته باشد و از مشکلات روحی و اخلاقی دور بماند. در نهایت، این کارها باعث بهبود رابطه انسان با خداوند و رسیدن به کمال معنوی و روحی می‌شوند.