«Sharqshunos tahlilchilar» intellektual klubi
24.04.202502:00
Abdulla Oripovning Ispaniyaning Madrid shahrida, Realgrand mehmonxonasining qaydlar qogʻoziga yozilgan to‘rtlik misralari.
Yurtimda besoʻrov kezganing yetar,
Oʻzingni xoqondek sezganing yetar.
Hali ham egardan tushging kelmaydi,
Bir yuz-u yetmish yil ezganing yetar...
✍ Abdulla Oripov
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Yurtimda besoʻrov kezganing yetar,
Oʻzingni xoqondek sezganing yetar.
Hali ham egardan tushging kelmaydi,
Bir yuz-u yetmish yil ezganing yetar...
✍ Abdulla Oripov
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
22.04.202506:39
Misr-Isroil munosabtlarida "sovuq tinchlik"
Sinay yarimoroli 1967-yildagi 6 kunlik urush davomida Isroil tomonidan bosib olingan va 1979-yildagi Kemp-Devid kelishuvlari doirasida Misrga qaytarilgan. Ammo bu kelishuvlar arab dunyosida keskin norozilikka sabab boʻlgan va arab davlatlari Misr Prezidenti Anvar Sadatni xoinlikda ayblagan edi.
Sinay yarimoroli Misr uchun nega bunchalar muhim? Avvalo u Misrni Osiyo bilan bogʻlaydigan yoʻl boʻlib, bu jihatdan u xalqaro ahamiyatga ega. Ikkinchidan, yarimorolda neft va gaz zaxiralari mavjud va bu energetika uchun juda muhim. Uchinchidan va eng asosiysi u Suvaysh xavfsizligi va harakatlanishi uchun juda muhim.
Kelishuvga muvofiq Sinay yarimoroli Isroil shartlari asosida Misrga qaytarildi. Shartga koʻra Misr Isroilni tan oladi va u bilan diplomatik aloqalarni oʻrnatadi. Sinay demilitarizatsiyalashtirilgan(qurolsizlantirilgan) zonaga aylantirildi.
Zona 4 toifadagi hududlarga ajratilgan.
A zona: Cheklangan miqdordagi Misr qurolli kuchlari joylashtirilgan
B zona: Cheklangan miqdordagi Misr chegara chegara qoʻshinlarini joylashtirilgan
C zona: Koʻpmillatli kuchlar(MFO) va Misr politsiyasi joylashtirilgan.
D zona: Koʻpmillatli kuchlar va Isroil mudofaa kuchlari nazorat qiladi.
Demilitarizatsiyalashtirilgan zonaga qoʻshimcha qurolli kuchlarni joylashtirish uchun Misr Isroil bilan kelishishga(ruxsat olishga) majbur. Bu esa uning hududdagi suverenitetini cheklaydi.
Kemp-Devid bitimi Misr uchun oʻzini tahqirlagan holda Sinayni qaytarib olishi edi. Unda tomonlar oʻrtasida teng kelishuv boʻlmagan. Hozirda tomonlar oʻrtasida mavjud boʻlgan tinchlik toʻlaqonli tinchlik emas, balki sovuq tinchlikdir. Tomonlar oʻrtasidagi ushbu tinchlikning uzoq vaqt davom etishi dargumon va Isroil va Misr ikkalasi ham buni juda yaxshi tushunadilar. Ikki davlat qurolli kuchlari mintaqaning eng kuchlilaridan sanaladi. Kelajakda ushbu ikki yirik kuchning toʻqnashuvi uchun yetarli sabablar bor.
Birinchidan, Katta Isroil xaritasiga nazar tashlasak, Sinay uning ajralmas qismi boʻlishi kerak. Bu esa kelajakda Isroil yarimorolga da'vo bilan chiqishini anglatadi.
Ikkinchidan, 2023-yildan boshlab Ben-Gurion kanali haqida chaqiriqlar balandroq yangray boshladi. Kanalning ishga tushishi Suvash kanalining ahamiyati yoʻqolishiga sabab boʻladi.
2014-yilda davlat to‘ntarishi orqali hokimiyatga kelgan Abdulfattoh as-Sisi G‘arbdan olinadigan iqtisodiy yordam va mintaqaviy barqarorlikni saqlash maqsadida Isroil bilan aloqalarni saqlab qolmoqda. Shuningdek, u Isroilning G‘azo aholisini Sinayga ko‘chirish va boshqa ambitsiyalariga qarshi turish bilan birga u bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘qnashuvning oldini olishga harakat qilmoqda.
Xulosa
Yuqoridagilarni koʻrib chiqib xulosa qilish mumkinki, Misr va Isroil oʻrtasida yaqin yillarda yangi qurolli toʻqnashuv muqarrar va agar Isroil oʻz ambitsiyalaridan voz kechmasa urush ehtimoli yuqori. AQSh yordamida Yaqin Sharqda hukmronlik qilishga harakat qilayotgan Isroil oʻz ambitsiyalaridan avval voz kechmagan va endi ham voz kechmaydi. Kelajakda sodir boʻladigan mojaro esa Yaqin Sharqning yangi xaritasini chizib beradi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Sinay yarimoroli 1967-yildagi 6 kunlik urush davomida Isroil tomonidan bosib olingan va 1979-yildagi Kemp-Devid kelishuvlari doirasida Misrga qaytarilgan. Ammo bu kelishuvlar arab dunyosida keskin norozilikka sabab boʻlgan va arab davlatlari Misr Prezidenti Anvar Sadatni xoinlikda ayblagan edi.
Sinay yarimoroli Misr uchun nega bunchalar muhim? Avvalo u Misrni Osiyo bilan bogʻlaydigan yoʻl boʻlib, bu jihatdan u xalqaro ahamiyatga ega. Ikkinchidan, yarimorolda neft va gaz zaxiralari mavjud va bu energetika uchun juda muhim. Uchinchidan va eng asosiysi u Suvaysh xavfsizligi va harakatlanishi uchun juda muhim.
Kelishuvga muvofiq Sinay yarimoroli Isroil shartlari asosida Misrga qaytarildi. Shartga koʻra Misr Isroilni tan oladi va u bilan diplomatik aloqalarni oʻrnatadi. Sinay demilitarizatsiyalashtirilgan(qurolsizlantirilgan) zonaga aylantirildi.
Zona 4 toifadagi hududlarga ajratilgan.
A zona: Cheklangan miqdordagi Misr qurolli kuchlari joylashtirilgan
B zona: Cheklangan miqdordagi Misr chegara chegara qoʻshinlarini joylashtirilgan
C zona: Koʻpmillatli kuchlar(MFO) va Misr politsiyasi joylashtirilgan.
D zona: Koʻpmillatli kuchlar va Isroil mudofaa kuchlari nazorat qiladi.
Demilitarizatsiyalashtirilgan zonaga qoʻshimcha qurolli kuchlarni joylashtirish uchun Misr Isroil bilan kelishishga(ruxsat olishga) majbur. Bu esa uning hududdagi suverenitetini cheklaydi.
Kemp-Devid bitimi Misr uchun oʻzini tahqirlagan holda Sinayni qaytarib olishi edi. Unda tomonlar oʻrtasida teng kelishuv boʻlmagan. Hozirda tomonlar oʻrtasida mavjud boʻlgan tinchlik toʻlaqonli tinchlik emas, balki sovuq tinchlikdir. Tomonlar oʻrtasidagi ushbu tinchlikning uzoq vaqt davom etishi dargumon va Isroil va Misr ikkalasi ham buni juda yaxshi tushunadilar. Ikki davlat qurolli kuchlari mintaqaning eng kuchlilaridan sanaladi. Kelajakda ushbu ikki yirik kuchning toʻqnashuvi uchun yetarli sabablar bor.
Birinchidan, Katta Isroil xaritasiga nazar tashlasak, Sinay uning ajralmas qismi boʻlishi kerak. Bu esa kelajakda Isroil yarimorolga da'vo bilan chiqishini anglatadi.
Ikkinchidan, 2023-yildan boshlab Ben-Gurion kanali haqida chaqiriqlar balandroq yangray boshladi. Kanalning ishga tushishi Suvash kanalining ahamiyati yoʻqolishiga sabab boʻladi.
2014-yilda davlat to‘ntarishi orqali hokimiyatga kelgan Abdulfattoh as-Sisi G‘arbdan olinadigan iqtisodiy yordam va mintaqaviy barqarorlikni saqlash maqsadida Isroil bilan aloqalarni saqlab qolmoqda. Shuningdek, u Isroilning G‘azo aholisini Sinayga ko‘chirish va boshqa ambitsiyalariga qarshi turish bilan birga u bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘qnashuvning oldini olishga harakat qilmoqda.
Xulosa
Yuqoridagilarni koʻrib chiqib xulosa qilish mumkinki, Misr va Isroil oʻrtasida yaqin yillarda yangi qurolli toʻqnashuv muqarrar va agar Isroil oʻz ambitsiyalaridan voz kechmasa urush ehtimoli yuqori. AQSh yordamida Yaqin Sharqda hukmronlik qilishga harakat qilayotgan Isroil oʻz ambitsiyalaridan avval voz kechmagan va endi ham voz kechmaydi. Kelajakda sodir boʻladigan mojaro esa Yaqin Sharqning yangi xaritasini chizib beradi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
20.04.202517:00
🇺🇿 Oʻzbekiston 2 : 0 Saudiya Arabistoni 🇸🇦
@Sharqshunos_tahlilchilar
@Sharqshunos_tahlilchilar
20.04.202508:57
🌐 Insoniyat tarixiga taʼsir etgan "inqiloblar beshligi"
1️⃣. Rossiya inqilobi 🇷🇺
2️⃣. Xitoy inqilobi 🇨🇳
3️⃣. Gaiti inqilobi 🇭🇹
4️⃣. Fransuz inqilobi 🇫🇷
5️⃣. Amerika inqilobi 🇺🇸
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz 👇
📱 Twitter 📱 YouTube 📱 Facebook 📱 Instagram 📱 Telegram
1️⃣. Rossiya inqilobi 🇷🇺
2️⃣. Xitoy inqilobi 🇨🇳
3️⃣. Gaiti inqilobi 🇭🇹
4️⃣. Fransuz inqilobi 🇫🇷
5️⃣. Amerika inqilobi 🇺🇸
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz 👇
📱 Twitter 📱 YouTube 📱 Facebook 📱 Instagram 📱 Telegram
18.04.202506:17
"Neorealizm nigohida AQSh va Xitoy: global kuchlar raqobati tahlili"
Bugungi global siyosiy sahnada AQSh va Xitoy o‘rtasidagi raqobat tobora keskinlashib bormoqda. Ularning harbiy, iqtisodiy va texnologik maydondagi to‘qnashuvlari nafaqat ikki davlat, balki butun xalqaro tizim uchun hal qiluvchi ahamiyat kasb etmoqda. Bu murakkab munosabatlarni qanday tushunsa bo‘ladi? Shu nuqtada neorealizm nazariyasi bizga foydali tahliliy asos beradi — bu nazariya xalqaro munosabatlardagi kuch muvozanati, xavfsizlik va strategik manfaatlar asosida harakat qiluvchi davlatlar haqidagi qarashlarga tayanadi.
Xalqaro tizimda markaziy hukumat yo‘q, shuning uchun har bir davlat o‘z xavfsizligini o‘zi ta’minlaydi.
🇺🇸AQSh— yetakchi qudratli davlat, lekin Xitoy bu holatga muvozanat hosil qiluvchi kuch sifatida qaralmoqda. Neorealizmga ko‘ra, agar bir davlat ko‘p qudratga ega bo‘lsa, boshqa davlatlar unga qarshi muvozanat hosil qiladi.
Kuchlar dinamikasi va harbiy qudrat
AQSh o'zining harbiy bazalari, harbiy bloklar (🇪🇺 NATO) va ittifoqlar (AUKUS, QUAD) orqali global miqyosda harbiy ustunligini saqlab turibdi.
🇨🇳Xitoy esa harbiy qudratini oshirish (modernizatsiya), Janubiy Xitoy dengizi kabi strategik hududlarda faoliyatini kengaytirish orqali "hujumkor realizm" doirasida harakat qilmoqda. Bu — neorealizm nazariyasidagi “qudrat uchun raqobat” tamoyilining yaqqol namunasidir.
📈Iqtisodiy kuch va texnologik raqobat
Neorealizm an’anaviy harbiy kuchga urg‘u bersa-da, zamonaviy tahlilda iqtisodiy qudrat ham strategik ustunlikning elementi sifatida qaraladi. AQSh – ilgari texnologik ustunlikka ega edi, ammo Xitoy Huawei, TikTok, 5G texnologiyalari bilan bu ustunlikni sinovdan o‘tkazmoqda.Bu esa AQShning Xitoyga nisbatan texnologik va iqtisodiy cheklovlar qo‘yishiga sabab bo‘ldi (masalan, chiplar eksportini cheklash).
✅Neorealistlar fikricha, har qanday qudratning ortishi boshqa davlatlar tomonidan tahdid sifatida qabul qilinadi.
AQSh Xitoyning o‘sishini o‘z yetakchiligiga tahdid sifatida ko‘rmoqda.
🇨🇳Xitoy esa AQShning Hind-Tinch okeani strategiyasini siyosiy qamal sifatida qabul qilmoqda.
Xulosa
Neorealizm nazariyasi AQSh va Xitoy o‘rtasidagi munosabatlarni raqobat va kuch muvozanati orqali tushuntiradi. Xalqaro tizimdagi anarxik tuzum, davlatlarning o‘z manfaatlarini ustuvor qo‘yishi, harbiy va iqtisodiy qudrat uchun kurash — bularning barchasi AQSh va Xitoy o‘rtasidagi geosiyosiy munosabatda yaqqol namoyon bo‘lmoqda.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Bugungi global siyosiy sahnada AQSh va Xitoy o‘rtasidagi raqobat tobora keskinlashib bormoqda. Ularning harbiy, iqtisodiy va texnologik maydondagi to‘qnashuvlari nafaqat ikki davlat, balki butun xalqaro tizim uchun hal qiluvchi ahamiyat kasb etmoqda. Bu murakkab munosabatlarni qanday tushunsa bo‘ladi? Shu nuqtada neorealizm nazariyasi bizga foydali tahliliy asos beradi — bu nazariya xalqaro munosabatlardagi kuch muvozanati, xavfsizlik va strategik manfaatlar asosida harakat qiluvchi davlatlar haqidagi qarashlarga tayanadi.
Xalqaro tizimda markaziy hukumat yo‘q, shuning uchun har bir davlat o‘z xavfsizligini o‘zi ta’minlaydi.
🇺🇸AQSh— yetakchi qudratli davlat, lekin Xitoy bu holatga muvozanat hosil qiluvchi kuch sifatida qaralmoqda. Neorealizmga ko‘ra, agar bir davlat ko‘p qudratga ega bo‘lsa, boshqa davlatlar unga qarshi muvozanat hosil qiladi.
Kuchlar dinamikasi va harbiy qudrat
AQSh o'zining harbiy bazalari, harbiy bloklar (🇪🇺 NATO) va ittifoqlar (AUKUS, QUAD) orqali global miqyosda harbiy ustunligini saqlab turibdi.
🇨🇳Xitoy esa harbiy qudratini oshirish (modernizatsiya), Janubiy Xitoy dengizi kabi strategik hududlarda faoliyatini kengaytirish orqali "hujumkor realizm" doirasida harakat qilmoqda. Bu — neorealizm nazariyasidagi “qudrat uchun raqobat” tamoyilining yaqqol namunasidir.
📈Iqtisodiy kuch va texnologik raqobat
Neorealizm an’anaviy harbiy kuchga urg‘u bersa-da, zamonaviy tahlilda iqtisodiy qudrat ham strategik ustunlikning elementi sifatida qaraladi. AQSh – ilgari texnologik ustunlikka ega edi, ammo Xitoy Huawei, TikTok, 5G texnologiyalari bilan bu ustunlikni sinovdan o‘tkazmoqda.Bu esa AQShning Xitoyga nisbatan texnologik va iqtisodiy cheklovlar qo‘yishiga sabab bo‘ldi (masalan, chiplar eksportini cheklash).
✅Neorealistlar fikricha, har qanday qudratning ortishi boshqa davlatlar tomonidan tahdid sifatida qabul qilinadi.
AQSh Xitoyning o‘sishini o‘z yetakchiligiga tahdid sifatida ko‘rmoqda.
🇨🇳Xitoy esa AQShning Hind-Tinch okeani strategiyasini siyosiy qamal sifatida qabul qilmoqda.
Xulosa
Neorealizm nazariyasi AQSh va Xitoy o‘rtasidagi munosabatlarni raqobat va kuch muvozanati orqali tushuntiradi. Xalqaro tizimdagi anarxik tuzum, davlatlarning o‘z manfaatlarini ustuvor qo‘yishi, harbiy va iqtisodiy qudrat uchun kurash — bularning barchasi AQSh va Xitoy o‘rtasidagi geosiyosiy munosabatda yaqqol namoyon bo‘lmoqda.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
24.04.202500:43
Kuni kech Istanbul yaqinida zilzila ro‘y berdi
3,9 va 6,2 magnitudali yer silkinishlaridan keyin 15 millionlik shahar aholisi ko‘chalarga yugurib chiqqan.
@sharqshunos_tahlilchilar
3,9 va 6,2 magnitudali yer silkinishlaridan keyin 15 millionlik shahar aholisi ko‘chalarga yugurib chiqqan.
@sharqshunos_tahlilchilar
21.04.202513:24
#geosiyosat #tahlil
💦 Markaziy Osiyo geosiyosatida suvdan foydalanishdagi muammolar.
📌 "Suv stress"i 2040- yilga borib Markaziy Osiyoda eng yuqori koʻrsatkichni tashkil etadimi?
📌 "Orol dengizi"ning "Orol choʻli"ga aylanishida kimlar aybdor?!
📌 Transchegaraviy daryolardan foydalanish qanday shartlarni talab etadi?
📌 "Tolibon" harakati tomonidan amalga oshirilayotgan " Qoʻshtepa" loyihasi ishga tushsa Oʻzbekiston suvsiz qoladimi?
📌 Suvdan foydalanishdagi kelishmovchiliklar qardosh xalqlar oʻrtasida qonli nizolarni keltirib chiqarganmi?
Mazkur maqolada siz shu va shu kabi savollarga javob olishinggiz mumkin.
👉 Maqola bilan batafsil tanishing:
💦 Markaziy Osiyo geosiyosatida suvdan foydalanishdagi muammolar.
📌 "Suv stress"i 2040- yilga borib Markaziy Osiyoda eng yuqori koʻrsatkichni tashkil etadimi?
📌 "Orol dengizi"ning "Orol choʻli"ga aylanishida kimlar aybdor?!
📌 Transchegaraviy daryolardan foydalanish qanday shartlarni talab etadi?
📌 "Tolibon" harakati tomonidan amalga oshirilayotgan " Qoʻshtepa" loyihasi ishga tushsa Oʻzbekiston suvsiz qoladimi?
📌 Suvdan foydalanishdagi kelishmovchiliklar qardosh xalqlar oʻrtasida qonli nizolarni keltirib chiqarganmi?
Mazkur maqolada siz shu va shu kabi savollarga javob olishinggiz mumkin.
👉 Maqola bilan batafsil tanishing:
20.04.202506:55
Gitler: Top 10 qiziqarli faktlar• Braunau shahri, Avstriya
20.04.1899• Berlin shahri, Germaniya
30.04.1945Bugun Adolf Gitler haqida qiziqarli faktlar, hayratga soluvchi maʼlumotlar va noyob suratlar hamda turkum maqolalarni keltiramiz.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Telegram 📱Instagram 📱Facebook 📱You Tube 📱Twitter
17.04.202514:53
#kitob #iqtibos
Butun dunyoga mashhur bestseller siyosiy adabiyotlardan biri – “Buyuk shaxmat taxtasi” kitobi ilk bor o‘zbek tiliga “Sharqshunos tahlilchilar” jamoasi tomonidan tarjima qilingan edi.
Manba: @iBook_uz
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
🎯Geosiyosiy kurashlar - bu doim ham urush bilan emas, ... lekin har doim strategiya bilan boʻladi.
🌎Kim Yevroosiyoni nazorat qilsa, u dunyoni boshqaradi.
Butun dunyoga mashhur bestseller siyosiy adabiyotlardan biri – “Buyuk shaxmat taxtasi” kitobi ilk bor o‘zbek tiliga “Sharqshunos tahlilchilar” jamoasi tomonidan tarjima qilingan edi.
Manba: @iBook_uz
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Пераслаў з:
Suhrob Bo‘ronov | Rasmiy kanal
14.04.202514:55
🇺🇸🇨🇳АҚШ ва Хитой "уруши" ҳақида...
👉@suhrob_buranov
👉@suhrob_buranov
20.04.202513:06
💥 #Yadroviy_bombalar Top 10
1️⃣-oʻrin - Tsar bomba (50 megatonna)
2️⃣-oʻrin - B41/MK-41 (25 megatonna)
⚡️-oʻrin - TX-21 (14,8 megatonna)
4️⃣-oʻrin - MK-17 (10-15 megatonna)
5️⃣-oʻrin - MK-24/B-24 (10-15 megatonna)
6️⃣-oʻrin - "Ivy Mike" (10,4 megatonna)
7️⃣-oʻrin - MK-36 (10 megatonna)
8️⃣-oʻrin - B53 (9 megatonna)
9️⃣-oʻrin - MK-16 (7 megatonna)
1️⃣0️⃣-oʻrin - MK-14 (6,9 megatonna)
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
1️⃣-oʻrin - Tsar bomba (50 megatonna)
2️⃣-oʻrin - B41/MK-41 (25 megatonna)
⚡️-oʻrin - TX-21 (14,8 megatonna)
4️⃣-oʻrin - MK-17 (10-15 megatonna)
5️⃣-oʻrin - MK-24/B-24 (10-15 megatonna)
6️⃣-oʻrin - "Ivy Mike" (10,4 megatonna)
7️⃣-oʻrin - MK-36 (10 megatonna)
8️⃣-oʻrin - B53 (9 megatonna)
9️⃣-oʻrin - MK-16 (7 megatonna)
1️⃣0️⃣-oʻrin - MK-14 (6,9 megatonna)
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
14.04.202505:30
Konstruktivizm
Konstruktivizm nazariyotchilari xalqaro munosabatlar tartiboti va davlatlarning bir-birlariga nisbatan qarashlari materialistik emas, balki ma’lum bir vaqt mobaynida shakllangan yoki shakllantirilgan deya da’vo qilishadi. Bu jarayonlarda har xil g’oyalar, mafkuralar, millatlarning o’zligi va tarixiy meroslar asosiy rol o’ynaydi.
Konstruktivizm avval sotsialogiya va falsafa sohalarida mavjud bo’lgan, ammo uni xalqaro munosabatlarda asoslab bergan shaxs - Aleksander Vendt hisoblanadi. U o’zining 1992-yildagi “Anarxiya - davlatlar qanday yaratsa, shundaydir” asarida konstruktivizmni siyosatdagi o’rnini ochib beradi. Konstruktivizm g’oyasi XX asr oxiri va XXI asr boshlarida xalqaro munosabatlarda ommalashib, ko’plab siyosiy mojarolarning mafkuraviy tomoniga - chuqur ildiziga e’tibor beradi. Siyosiy nazariyotchilar Vendtni neokonstruktivist hisoblashadi va uning g’oyalari asosan neorealizm va neoliberalizmga qarshi nazariya sifatida talqin qilinadi.
Konstruktivizm nazariyotchilari siyosatda davlatlar o’z tashqi siyosatini doim ham manfaat asosida emas, balki shakillangan ijtimoiy ong - milliy o’zlikka asoslanib olib boriladi, ommaviy ong, tarixiy xotira, madaniyat va din siyosiy qaror qabul qilishda katta rol o’ynaydi deb da’vo qilishida.
Masalan, hozirgi dolzarb siyosiy mojarolarda biri - Shimoliy Atlantika Shartnomasi Tashkiloti (inglizchada NATO) va Rossiya o’rtasidagi qarama-qarshilikka to’xtalsak, bu masalaning ildizi Birinchi Jahon urushidan keyin qaror topgan jahon tartibotining g’oyaviy tomonidan, ya’ni “kapitalizmga qarshi kommunizm”ga borib taqaladi. Bu idealogik jarayon Ikkinchi Jahon urushida yangi bosqichga chiqadi va “demokratiyaga qarshi kommunizmga” aylanadi va to 1991-yil Sovet Ittifoqi qulashigacha xalqaro munosabatlarning asosini tashkil qiladi. Sovet Ittifoqi qulab mustaqil post-sovet davlatlarining tashkil topishi bilan G’arbning bu davlatlarga bo’lgan yillar davomida shakillangan mafkurasi birdaniga o’zgarmaydi, balki kommunizmga nisbatan qorquv va dushmanlik, Rossiyadan qo’rquv va dushmanlikka aylanadi. Zero, Rossiya haligacha dunyodagi eng katta yadro arsenaliga ega davlat va endigina demokratiyaga qadam qo’ygan edi, shuning uchun ham g’arbda Rossiyaning ichki va tashqi siyosatiga shubha bilan qarashdi va ikki o’rtada ishonchsizlik paydo bo’ldi. Bu jarayonda nafaqat siyosiy elitaning shu paytgacha shakillangan mafkurasi, balki ikki tomon xalqalarining ham ijtimoiy ongi katta rol o’ynadi.
NATOning sharqqa kengayishini G’arb himoyaviy harakat deb hisoblashi ham, aslida, yillar davomida shakillangan qarash va Rossiyaning NATOni kengayishiga tahdid sifatida qarashi ham konstruktivizmning asil mohiyatiga ko’ra ijtimoiy shakillanganlik hisoblanadi. Bu g’oya ikki tomonning bir-biriga qarshi qarorlariga jiddiy ta’sir qildi va NATO sharqqa kengaydi, Rossiya esa buni to’xtatish uchun avval Gruziyaga keyinchalik Ukrainaga harbiy hujum qildi.
Konstruktivizmning zaif tomonlari:
- moddiy kuch va iqtisodiy omillarni kam baholash;
- har doim ham amaliy siyosatni tushunintirishda foydali bo’lmasligi mumkin (masalan, urushlar, iqtisodiy bosimlar);
- har qanday hodisani “bu konstruktivlik” deb asl mohiyatini ko’zdan qochirishga olib kelishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, konstruktivizm xalqaro munosabatlarda mafkura va ijtimoiy ongni asos deb biladi. Siyosiy qarorlar ostida kuch yoki foyda emas, balki ijtimoiy tushunchalar, milliy o’zlik va g’oylar yotadi deb hisoblaydi. Bu nazariya bizga xalqaro munosabatlarni tushunishga yordam beradi. Vaholanki, har doim ham barcha narsaga idealogik deb qarash masalaning asl mohiyatini ochib bermasligi mumkin. Bu siyosiy aktorlarning yondashuviga bog’liq. Shuning uchun ham konstruktivizm xalqaro munosabatlarning muhim nazariyalaridan biri hisoblanadi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Konstruktivizm nazariyotchilari xalqaro munosabatlar tartiboti va davlatlarning bir-birlariga nisbatan qarashlari materialistik emas, balki ma’lum bir vaqt mobaynida shakllangan yoki shakllantirilgan deya da’vo qilishadi. Bu jarayonlarda har xil g’oyalar, mafkuralar, millatlarning o’zligi va tarixiy meroslar asosiy rol o’ynaydi.
Konstruktivizm avval sotsialogiya va falsafa sohalarida mavjud bo’lgan, ammo uni xalqaro munosabatlarda asoslab bergan shaxs - Aleksander Vendt hisoblanadi. U o’zining 1992-yildagi “Anarxiya - davlatlar qanday yaratsa, shundaydir” asarida konstruktivizmni siyosatdagi o’rnini ochib beradi. Konstruktivizm g’oyasi XX asr oxiri va XXI asr boshlarida xalqaro munosabatlarda ommalashib, ko’plab siyosiy mojarolarning mafkuraviy tomoniga - chuqur ildiziga e’tibor beradi. Siyosiy nazariyotchilar Vendtni neokonstruktivist hisoblashadi va uning g’oyalari asosan neorealizm va neoliberalizmga qarshi nazariya sifatida talqin qilinadi.
Konstruktivizm nazariyotchilari siyosatda davlatlar o’z tashqi siyosatini doim ham manfaat asosida emas, balki shakillangan ijtimoiy ong - milliy o’zlikka asoslanib olib boriladi, ommaviy ong, tarixiy xotira, madaniyat va din siyosiy qaror qabul qilishda katta rol o’ynaydi deb da’vo qilishida.
Masalan, hozirgi dolzarb siyosiy mojarolarda biri - Shimoliy Atlantika Shartnomasi Tashkiloti (inglizchada NATO) va Rossiya o’rtasidagi qarama-qarshilikka to’xtalsak, bu masalaning ildizi Birinchi Jahon urushidan keyin qaror topgan jahon tartibotining g’oyaviy tomonidan, ya’ni “kapitalizmga qarshi kommunizm”ga borib taqaladi. Bu idealogik jarayon Ikkinchi Jahon urushida yangi bosqichga chiqadi va “demokratiyaga qarshi kommunizmga” aylanadi va to 1991-yil Sovet Ittifoqi qulashigacha xalqaro munosabatlarning asosini tashkil qiladi. Sovet Ittifoqi qulab mustaqil post-sovet davlatlarining tashkil topishi bilan G’arbning bu davlatlarga bo’lgan yillar davomida shakillangan mafkurasi birdaniga o’zgarmaydi, balki kommunizmga nisbatan qorquv va dushmanlik, Rossiyadan qo’rquv va dushmanlikka aylanadi. Zero, Rossiya haligacha dunyodagi eng katta yadro arsenaliga ega davlat va endigina demokratiyaga qadam qo’ygan edi, shuning uchun ham g’arbda Rossiyaning ichki va tashqi siyosatiga shubha bilan qarashdi va ikki o’rtada ishonchsizlik paydo bo’ldi. Bu jarayonda nafaqat siyosiy elitaning shu paytgacha shakillangan mafkurasi, balki ikki tomon xalqalarining ham ijtimoiy ongi katta rol o’ynadi.
NATOning sharqqa kengayishini G’arb himoyaviy harakat deb hisoblashi ham, aslida, yillar davomida shakillangan qarash va Rossiyaning NATOni kengayishiga tahdid sifatida qarashi ham konstruktivizmning asil mohiyatiga ko’ra ijtimoiy shakillanganlik hisoblanadi. Bu g’oya ikki tomonning bir-biriga qarshi qarorlariga jiddiy ta’sir qildi va NATO sharqqa kengaydi, Rossiya esa buni to’xtatish uchun avval Gruziyaga keyinchalik Ukrainaga harbiy hujum qildi.
Konstruktivizmning zaif tomonlari:
- moddiy kuch va iqtisodiy omillarni kam baholash;
- har doim ham amaliy siyosatni tushunintirishda foydali bo’lmasligi mumkin (masalan, urushlar, iqtisodiy bosimlar);
- har qanday hodisani “bu konstruktivlik” deb asl mohiyatini ko’zdan qochirishga olib kelishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, konstruktivizm xalqaro munosabatlarda mafkura va ijtimoiy ongni asos deb biladi. Siyosiy qarorlar ostida kuch yoki foyda emas, balki ijtimoiy tushunchalar, milliy o’zlik va g’oylar yotadi deb hisoblaydi. Bu nazariya bizga xalqaro munosabatlarni tushunishga yordam beradi. Vaholanki, har doim ham barcha narsaga idealogik deb qarash masalaning asl mohiyatini ochib bermasligi mumkin. Bu siyosiy aktorlarning yondashuviga bog’liq. Shuning uchun ham konstruktivizm xalqaro munosabatlarning muhim nazariyalaridan biri hisoblanadi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
22.04.202509:38
#kutubxona
📚 Markaziy Osiyoda Xitoy va Hindiston. Yangi "Katta o'yin"mi?
✍️ Marlen Laruel, Jan-Fransua Huchet, Sebastien Peyrous va Bayram Balji
Sobiq Sovet Ittifoqi qulaganidan so‘ng, xalqaro hamjamiyat tomonidan Markaziy Osiyoni qayta kashf etilishi bu mintaqani muayyan intellektual kontekstga – "tarixning yakuni" va "sivilizatsiyalar to‘qnashuvi" atrofidagi bahslar qayta yuzaga chiqqan geosiyosiy nazariyalar davriga – olib kirdi. Geosiyosiy nazariyaning, ayniqsa, sir X. Makkinderning “Kim Heartland nazorat qilsa, u dunyoni nazorat qiladi” degan g‘oyasining qayta tiklanishi Markaziy Osiyo va Afg‘oniston kabi postsovet davlatlariga nisbatan yangi yondashuvlarning shakllanishida chuqur iz qoldirdi.
Mintaqaning geografik va iqtisodiy jihatdan yakkalanganligiga qarama - qarshi tarzda, G‘arb va Osiyoda Ipak yo‘lini qayta tiklash g‘oyalari keng tarqaldi. Qo‘shma Shtatlar va Yevropa Ittifoqi ushbu nazariyalarni Markaziy Osiyoni Rossiyaning ta’sir doirasidan chiqarib, janubga chiqish orqali erkinlashtirish maqsadida olgʻa surdi.
Turkiya, Eron, Yaponiya, Janubiy Koreya, Xitoy, Hindiston va Pokiston ushbu mintaqa bilan temir parda davridagi tarixiy aloqalaridan tashqari bog‘liqliklariga ham ishora qila boshladilar.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
📚 Markaziy Osiyoda Xitoy va Hindiston. Yangi "Katta o'yin"mi?
✍️ Marlen Laruel, Jan-Fransua Huchet, Sebastien Peyrous va Bayram Balji
Sobiq Sovet Ittifoqi qulaganidan so‘ng, xalqaro hamjamiyat tomonidan Markaziy Osiyoni qayta kashf etilishi bu mintaqani muayyan intellektual kontekstga – "tarixning yakuni" va "sivilizatsiyalar to‘qnashuvi" atrofidagi bahslar qayta yuzaga chiqqan geosiyosiy nazariyalar davriga – olib kirdi. Geosiyosiy nazariyaning, ayniqsa, sir X. Makkinderning “Kim Heartland nazorat qilsa, u dunyoni nazorat qiladi” degan g‘oyasining qayta tiklanishi Markaziy Osiyo va Afg‘oniston kabi postsovet davlatlariga nisbatan yangi yondashuvlarning shakllanishida chuqur iz qoldirdi.
Mintaqaning geografik va iqtisodiy jihatdan yakkalanganligiga qarama - qarshi tarzda, G‘arb va Osiyoda Ipak yo‘lini qayta tiklash g‘oyalari keng tarqaldi. Qo‘shma Shtatlar va Yevropa Ittifoqi ushbu nazariyalarni Markaziy Osiyoni Rossiyaning ta’sir doirasidan chiqarib, janubga chiqish orqali erkinlashtirish maqsadida olgʻa surdi.
Turkiya, Eron, Yaponiya, Janubiy Koreya, Xitoy, Hindiston va Pokiston ushbu mintaqa bilan temir parda davridagi tarixiy aloqalaridan tashqari bog‘liqliklariga ham ishora qila boshladilar.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
21.04.202505:24
#kutubxona
📚 Tor yoʻlak
© D. Ajemoʻgʻli, J. Robinson
Daron Ajemo‘g‘li, Jeyms Robinson "Mamlakatlar tanazzuli sabablari: qudrat, farovonlik va kambag‘allik manbalari" nomli xalqaro bestseller mualliflari oʻzlarining yangi kitoblarida baʼzi mamlakatlar qanday rivojlanib, fuqarolarga erkinlik berayotgani, boshqalari esa despotizm yoki qonunsizlikka tushib qolganini oʻrganadi.
Muallifning yozishicha, Erkinlik davlat va jamiyat, elita va fuqarolar oʻrtasida zaif va doimiy muvozanat oʻrnatilganda paydo boʻladi.
Vaholanki, ular nafaqat raqobatlashishni, balki hamkorlik qilishni ham qanday oʻrganishlari mumkin.
Despotizm va anarxiyadan erkinlikka olib boradigan tor yoʻlakdan qanday oʻtish mumkin va nega bu yoʻlak juda tor?
Shu kabi savollarga javob berish uchun, D. Ajemoʻgʻli va D. Robinson bizga oʻtmish va hozirgi vaqtni tushunishga, shuningdek, kelajakka qarashga yordam beradi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📱Twitter 📱YouTube
📱Facebook 📱Instagram
📱Telegram
📚 Tor yoʻlak
© D. Ajemoʻgʻli, J. Robinson
Daron Ajemo‘g‘li, Jeyms Robinson "Mamlakatlar tanazzuli sabablari: qudrat, farovonlik va kambag‘allik manbalari" nomli xalqaro bestseller mualliflari oʻzlarining yangi kitoblarida baʼzi mamlakatlar qanday rivojlanib, fuqarolarga erkinlik berayotgani, boshqalari esa despotizm yoki qonunsizlikka tushib qolganini oʻrganadi.
Muallifning yozishicha, Erkinlik davlat va jamiyat, elita va fuqarolar oʻrtasida zaif va doimiy muvozanat oʻrnatilganda paydo boʻladi.
Vaholanki, ular nafaqat raqobatlashishni, balki hamkorlik qilishni ham qanday oʻrganishlari mumkin.
Despotizm va anarxiyadan erkinlikka olib boradigan tor yoʻlakdan qanday oʻtish mumkin va nega bu yoʻlak juda tor?
Shu kabi savollarga javob berish uchun, D. Ajemoʻgʻli va D. Robinson bizga oʻtmish va hozirgi vaqtni tushunishga, shuningdek, kelajakka qarashga yordam beradi.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📱Twitter 📱YouTube
📱Facebook 📱Instagram
📱Telegram
20.04.202511:02
#tarix #noyob_kadr #siyosat
Dunyoni titratgan "qoʻngʻizmoʻylov" yoxud "Bu haqda bilasizmi?"
• 30-aprel 1945-yil Adolf Gitler oʻz joniga qasd qilgan (toʻpponcha bilan otgan). Gitler oʻlmagani haqida "mish-mishlar" aynan uning izdoshlari tomonidan "sizdirib turilgan". Vaholanki, jasad Gitlerga tegishli ekanligini tasdiqlash uchun uning tish(lar)idan ekspertiza olingan va ijobiy natija koʻrilgan.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Telegram 📱Instagram 📱Facebook 📱You Tube 📱 Twitter
Dunyoni titratgan "qoʻngʻizmoʻylov" yoxud "Bu haqda bilasizmi?"
• 30-aprel 1945-yil Adolf Gitler oʻz joniga qasd qilgan (toʻpponcha bilan otgan). Gitler oʻlmagani haqida "mish-mishlar" aynan uning izdoshlari tomonidan "sizdirib turilgan". Vaholanki, jasad Gitlerga tegishli ekanligini tasdiqlash uchun uning tish(lar)idan ekspertiza olingan va ijobiy natija koʻrilgan.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Telegram 📱Instagram 📱Facebook 📱You Tube 📱 Twitter
18.04.202514:49
Yevropa Ittifoqi: murakkab tizimli integratsion muvaffaqiyat
🇪🇺 YI tarkibidagi 7
🏛
🇪🇺
Batafsil:👉 https://youtu.be/Hmd_7s_aldA?si=fboT5WmIcZI1KUi3
🇪🇺 YI tarkibidagi 7
ta institut qanday vazifalarni bajaradi? 🏛
Yevropa Kengashi va Yevropa Ittifoqi Kengashi: qanday farqlar mavjud? 🇪🇺
Yevropa Komissiyasi va Yevropa Parlamenti: qaysi ustun mavqega ega? Batafsil:👉 https://youtu.be/Hmd_7s_aldA?si=fboT5WmIcZI1KUi3
16.04.202506:32
Hokimiyatning yangi arxitekturasi: raqamli resurslar va texnofeodallar
Bugun biz yashayotgan voqelik tobora murakkablashib borar ekan, uni anglash uchun yangi tushunchalar, yangi tahliliy uslublar zarur bo‘lmoqda. Endilikda “raqamli kapitalizm”, “texno-kapitalizm”, yoki ko‘proq tilga olinayotgan “texno-feodalizm” kabi atamalar zamonaviy dunyodagi kuch munosabatlarini ifodalashga urinmoqda. Ha, bu hali yakdil tushuncha emas, ammo deyarli hammada bir fikr bor — bu hozirgi tizim ilgari bilgan kapitalizmga o‘xshamaydi.
"Texno-feodalizm" atamasi so‘nggi yillarda Yanis Varufakisning "Texno-feodalizm: Kapitalizmni o‘ldirgan narsa" kitobi bilan kengroq muhokama etila boshlandi. U kapitalizm endi tugaganini va uning o‘rnini texnologik qudratga asoslangan yangi tizim — texno-feodalizm egallayotganini da’vo qiladi. Bu da’vo radikal ko‘rinishi mumkin, lekin e’tiborga molik.
Masalaning ildizini anglash uchun avvalo bu tizim qanday paydo bo‘lganiga nazar tashlash zarur. Ikkita asosiy omil ajralib turadi: biri — ekologik inqiroz. Global resurslar cheklangan, lekin korporatsiyalar daromad ortidan quvishda davom etmoqda. Bu esa atrof-muhitni mutlaqo e’tibordan chetda qoldirib, butun ekotizimni xavf ostida qoldirmoqda. Earth Overshoot Day har yili erta kelmoqda — bu biz hozirgi ishlab chiqarish va iste’mol darajasini uzoq muddat saqlay olmasligimizni anglatadi.
Ikkinchi omil — texnologik rivojlanish. Bu rivojlanish bir qarashda insoniyat farovonligini oshirgandek tuyuladi. Ba’zi futurologlar iqlim inqirozini, genetik kasalliklarni, hatto o‘limni ham texnologiya yordamida yengish mumkin deb o‘ylaydi. Bunday optimizmda jon bor: CRISPR kabi texnologiyalar bunga misol. Ammo bu rivojlanish shizofrenik tus olyapti — chunki u yirik platformalarning cheklanmagan nazorati ostida bo‘lmoqda.
Bugun odamlar munosabatlari, mehnati va hatto dunyoqarashi raqamli bozor qonunlari asosida shakllanmoqda. Feodalizm ham xuddi shunday yo‘l bilan — asta-sekinlik bilan tarix sahnasidan chiqqan edi. Endilikda kapitalizm ham o‘z o‘rnini bo‘shatayotgandek: yangi davr — texno-feodalizm boshlangan.
Bu yangi davr internet iqtisodiyotining rivojlanishi bilan boshlangan va ayniqsa 2008 yildan so‘ng kuchaygan. Raqamli platformalar — Meta, Amazon, Google, Tencent kabi kompaniyalar nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy va ijtimoiy maydonda ham ustunlikka ega bo‘la boshladi. Endi ular davlatlar bilan teng kuchga ega — hatto ularning siyosiy qarorlariga bevosita ta’sir o‘tkazmoqda.
Feodal davrda yer feodallarning boylik manbai bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunda bu rolni raqamli ma’lumotlar, algoritmlar va platformalar bajaradi. Feodal renta bugun texno-renta sifatida qaytmoqda. Ishchilar, kontent yaratuvchilar, foydalanuvchilar esa — yangi davrning “raqamli dehqonlari”. Ular mehnat qilmoqda, biroq platformalarning shartlariga ko‘r-ko‘rona bo‘ysunmoqda. Hech qanday erkinlik, egalik huquqi yoki barqaror kelajak kafolati yo‘q.
Xulosa shuki, texno-feodalizm — bu oz sonli texnologik elita tomonidan nazorat qilinayotgan iqtisodiy va siyosiy kuchning yangi arxitekturasi. U raqamli va moliyaviy aktivlar ustidan o‘rnatilgan monopoliyalar orqali mustahkamlanmoqda. Va bizdan savol so‘ramoqda: raqamli dunyoda haqiqiy mustaqillik mumkinmi?
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
Bugun biz yashayotgan voqelik tobora murakkablashib borar ekan, uni anglash uchun yangi tushunchalar, yangi tahliliy uslublar zarur bo‘lmoqda. Endilikda “raqamli kapitalizm”, “texno-kapitalizm”, yoki ko‘proq tilga olinayotgan “texno-feodalizm” kabi atamalar zamonaviy dunyodagi kuch munosabatlarini ifodalashga urinmoqda. Ha, bu hali yakdil tushuncha emas, ammo deyarli hammada bir fikr bor — bu hozirgi tizim ilgari bilgan kapitalizmga o‘xshamaydi.
"Texno-feodalizm" atamasi so‘nggi yillarda Yanis Varufakisning "Texno-feodalizm: Kapitalizmni o‘ldirgan narsa" kitobi bilan kengroq muhokama etila boshlandi. U kapitalizm endi tugaganini va uning o‘rnini texnologik qudratga asoslangan yangi tizim — texno-feodalizm egallayotganini da’vo qiladi. Bu da’vo radikal ko‘rinishi mumkin, lekin e’tiborga molik.
Masalaning ildizini anglash uchun avvalo bu tizim qanday paydo bo‘lganiga nazar tashlash zarur. Ikkita asosiy omil ajralib turadi: biri — ekologik inqiroz. Global resurslar cheklangan, lekin korporatsiyalar daromad ortidan quvishda davom etmoqda. Bu esa atrof-muhitni mutlaqo e’tibordan chetda qoldirib, butun ekotizimni xavf ostida qoldirmoqda. Earth Overshoot Day har yili erta kelmoqda — bu biz hozirgi ishlab chiqarish va iste’mol darajasini uzoq muddat saqlay olmasligimizni anglatadi.
Ikkinchi omil — texnologik rivojlanish. Bu rivojlanish bir qarashda insoniyat farovonligini oshirgandek tuyuladi. Ba’zi futurologlar iqlim inqirozini, genetik kasalliklarni, hatto o‘limni ham texnologiya yordamida yengish mumkin deb o‘ylaydi. Bunday optimizmda jon bor: CRISPR kabi texnologiyalar bunga misol. Ammo bu rivojlanish shizofrenik tus olyapti — chunki u yirik platformalarning cheklanmagan nazorati ostida bo‘lmoqda.
Bugun odamlar munosabatlari, mehnati va hatto dunyoqarashi raqamli bozor qonunlari asosida shakllanmoqda. Feodalizm ham xuddi shunday yo‘l bilan — asta-sekinlik bilan tarix sahnasidan chiqqan edi. Endilikda kapitalizm ham o‘z o‘rnini bo‘shatayotgandek: yangi davr — texno-feodalizm boshlangan.
Bu yangi davr internet iqtisodiyotining rivojlanishi bilan boshlangan va ayniqsa 2008 yildan so‘ng kuchaygan. Raqamli platformalar — Meta, Amazon, Google, Tencent kabi kompaniyalar nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy va ijtimoiy maydonda ham ustunlikka ega bo‘la boshladi. Endi ular davlatlar bilan teng kuchga ega — hatto ularning siyosiy qarorlariga bevosita ta’sir o‘tkazmoqda.
Feodal davrda yer feodallarning boylik manbai bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunda bu rolni raqamli ma’lumotlar, algoritmlar va platformalar bajaradi. Feodal renta bugun texno-renta sifatida qaytmoqda. Ishchilar, kontent yaratuvchilar, foydalanuvchilar esa — yangi davrning “raqamli dehqonlari”. Ular mehnat qilmoqda, biroq platformalarning shartlariga ko‘r-ko‘rona bo‘ysunmoqda. Hech qanday erkinlik, egalik huquqi yoki barqaror kelajak kafolati yo‘q.
Xulosa shuki, texno-feodalizm — bu oz sonli texnologik elita tomonidan nazorat qilinayotgan iqtisodiy va siyosiy kuchning yangi arxitekturasi. U raqamli va moliyaviy aktivlar ustidan o‘rnatilgan monopoliyalar orqali mustahkamlanmoqda. Va bizdan savol so‘ramoqda: raqamli dunyoda haqiqiy mustaqillik mumkinmi?
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
13.04.202518:12
📚 OKSIDENTALIZM
– Oksidentalizm aslida nima?
– “
– Haqiqatan G’arb axloqsizlik makoniga aylanganmi? Yoki bu faqat standartlashgan stereotiplar yig’indisimi?
Ushbu video material orqali yuqoridagi savollarga javob olishingiz mumkin.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📝Twitter 📹YouTube 📝Facebook 📷Instagram 📨Telegram
– Oksidentalizm aslida nima?
– “
Yangi johiliya davri” – Haqiqatan G’arb axloqsizlik makoniga aylanganmi? Yoki bu faqat standartlashgan stereotiplar yig’indisimi?
Ushbu video material orqali yuqoridagi savollarga javob olishingiz mumkin.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📝Twitter 📹YouTube 📝Facebook 📷Instagram 📨Telegram
Паказана 1 - 24 з 164
Увайдзіце, каб разблакаваць больш функцый.