Geology Documentaries
20.04.202508:06
---
تفاوت نفریت و جیدیت
هر دو به نام یشم (Jade) شناخته می‌شن، ولی از نظر ساختار، ترکیب و ارزش با هم فرق دارن:
---
چگونه اصل بودن نفریت یا جید را تشخیص دهیم؟
1. آزمون ظاهری و لمسی:
سطح سنگ باید نرم و چرب حس شود (نه خشک یا زبر).
رنگ آن باید عمق و یکنواختی داشته باشد (نه بیش از حد روشن یا پلاستیکی).
وزنش باید نسبت به حجم بالا باشد.
2. آزمون خراش:
با یک چاقوی معمولی نمی‌توان روی نفریت یا جید خط انداخت.
ولی باید با دقت انجام شود، چون در صورت تقلبی بودن، ممکن است آسیب ببیند.
3. آزمون صدا:
اگر دو قطعه اصل به هم برخورد کنند، صدایی زنگ‌مانند و شفاف ایجاد می‌کنند.
سنگ‌های تقلبی یا شیشه‌ای، صدای تُپ‌مانند یا تیز دارند.
4. بررسی با نور:
جیدیت معمولاً شفاف‌تر از نفریت است.
با تاباندن چراغ قوه از پشت سنگ، نفوذ نور باید طبیعی و بدون حباب باشد.
5. تست حرفه‌ای:
استفاده از دستگاه‌هایی مثل اسپکتروسکوپ، رفرکتومتر، یا میکروسکوپ گوهرشناسی.
یا دادن نمونه به آزمایشگاه گوهرشناسی معتبر برای صدور شناسنامه.
---
جعل و تقلب در بازار یشم
شیشه رنگ‌شده، رزین اپوکسی یا سرامیک لعاب‌دار گاهی به‌جای یشم فروخته می‌شن.
برخی جیدها با مواد شیمیایی سفید یا سبز رنگ اصلاح می‌شن (به اصطلاح B یا C grade).
بهتره همیشه از فروشنده معتبر بخرید و در صورت گران‌قیمت بودن، شناسنامه معتبر دریافت کنید.
---
تفاوت نفریت و جیدیت
هر دو به نام یشم (Jade) شناخته می‌شن، ولی از نظر ساختار، ترکیب و ارزش با هم فرق دارن:
---
چگونه اصل بودن نفریت یا جید را تشخیص دهیم؟
1. آزمون ظاهری و لمسی:
سطح سنگ باید نرم و چرب حس شود (نه خشک یا زبر).
رنگ آن باید عمق و یکنواختی داشته باشد (نه بیش از حد روشن یا پلاستیکی).
وزنش باید نسبت به حجم بالا باشد.
2. آزمون خراش:
با یک چاقوی معمولی نمی‌توان روی نفریت یا جید خط انداخت.
ولی باید با دقت انجام شود، چون در صورت تقلبی بودن، ممکن است آسیب ببیند.
3. آزمون صدا:
اگر دو قطعه اصل به هم برخورد کنند، صدایی زنگ‌مانند و شفاف ایجاد می‌کنند.
سنگ‌های تقلبی یا شیشه‌ای، صدای تُپ‌مانند یا تیز دارند.
4. بررسی با نور:
جیدیت معمولاً شفاف‌تر از نفریت است.
با تاباندن چراغ قوه از پشت سنگ، نفوذ نور باید طبیعی و بدون حباب باشد.
5. تست حرفه‌ای:
استفاده از دستگاه‌هایی مثل اسپکتروسکوپ، رفرکتومتر، یا میکروسکوپ گوهرشناسی.
یا دادن نمونه به آزمایشگاه گوهرشناسی معتبر برای صدور شناسنامه.
---
جعل و تقلب در بازار یشم
شیشه رنگ‌شده، رزین اپوکسی یا سرامیک لعاب‌دار گاهی به‌جای یشم فروخته می‌شن.
برخی جیدها با مواد شیمیایی سفید یا سبز رنگ اصلاح می‌شن (به اصطلاح B یا C grade).
بهتره همیشه از فروشنده معتبر بخرید و در صورت گران‌قیمت بودن، شناسنامه معتبر دریافت کنید.
---
26.03.202504:23
20.03.202504:08
وضعیت زمین‌شناسی ایران در اوایل دوران سوم (پالئوژن) و دوره نئوژن
اوایل دوران سوم (پالئوژن: پالئوسن، ائوسن و اولیگوسن)
در آغاز دوران سوم (کرتاسه پسین تا ائوسن)، ایران تحت تأثیر تحولات زمین‌ساختی گسترده‌ای قرار داشت که نتیجه بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و آغاز کوه‌زایی آلپی بود. ویژگی‌های مهم این دوره شامل موارد زیر است:
فعالیت‌های آتشفشانی گسترده: در دوره ائوسن، فعالیت‌های ماگمایی شدیدی رخ داد که منجر به تشکیل سنگ‌های آذرین گسترده‌ای در مناطق البرز و ایران مرکزی شد. این آتشفشان‌ها، همراه با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس، سنگ‌های آتشفشانی و رسوبی متعددی را برجای گذاشتند.
رسوبات دریایی و حوضه‌های رسوبی: در اوایل پالئوژن، ایران عمدتاً تحت تأثیر شرایط دریایی قرار داشت و حوضه‌های رسوبی عمیق در مناطقی مانند زاگرس و البرز شکل گرفتند.
تشکیل واحدهای سنگی مهم: در این دوره، سازندهای مهمی مانند سازند کرج (ائوسن)، سازند پابده (پالئوسن تا ائوسن) و سازند گورپی تشکیل شدند که نشان‌دهنده رسوبات دریایی عمیق و کم‌عمق هستند.
---
دوره نئوژن (میوسن و پلیوسن)
نئوژن یکی از مهم‌ترین دوره‌های زمین‌شناسی ایران است که در آن فرایندهای کوه‌زایی و تغییرات زمین‌ساختی شدت گرفتند. ویژگی‌های اصلی این دوره عبارت‌اند از:
ادامه کوه‌زایی آلپی و بسته شدن نئوتتیس: در این دوره، حرکت صفحه عربی به سمت شمال باعث فشار شدید بر صفحه اوراسیا شد که نتیجه آن چین‌خوردگی و بالاآمدگی کوه‌های زاگرس، البرز و ایران مرکزی بود.
تشکیل حوضه‌های رسوبی قاره‌ای: به دلیل بالا آمدن زمین و بسته شدن تدریجی دریاها، بسیاری از حوضه‌های رسوبی ایران به صورت قاره‌ای درآمدند و رسوبات تبخیری و آبرفتی در مناطقی مانند کویر مرکزی ایران و حوضه‌های زاگرس برجای گذاشته شدند.
فعالیت‌های ماگمایی متأخر: در نئوژن، آتشفشان‌های متعددی در ایران فعال شدند که مهم‌ترین آنها در مناطق البرز، ایران مرکزی و آذربایجان قرار داشتند. این فعالیت‌ها منجر به تشکیل سنگ‌های آتشفشانی جوان مانند تراکی‌آندزیت و ریولیت شد.
ایجاد دریاچه‌های نئوژنی: برخی از حوضه‌های بسته، مانند دریاچه ارومیه و کویرهای مرکزی ایران، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و زمین‌ساختی، دریاچه‌های بزرگی را در خود جای دادند که بعدها به تدریج خشک شدند.
---
جمع‌بندی کلی
در اوایل دوران سوم، ایران بیشتر تحت تأثیر شرایط دریایی، فعالیت‌های ماگمایی و فرایندهای رسوبی قرار داشت.
در دوره نئوژن، زمین‌ساخت فعال و فرایندهای کوه‌زایی، ایران را به سرزمینی عمدتاً قاره‌ای با حوضه‌های بسته و رسوبات آبرفتی تبدیل کرد.
این تحولات زمینه‌ساز چشم‌انداز زمین‌شناسی کنونی ایران، از جمله رشته‌کوه‌های مرتفع و دشت‌های وسیع، بوده‌اند.
این تغییرات زمین‌شناسی نقش مهمی در شکل‌گیری منابع طبیعی ایران، از جمله نفت و گاز، زغال‌سنگ و مواد معدنی مختلف، داشته‌اند.
اوایل دوران سوم (پالئوژن: پالئوسن، ائوسن و اولیگوسن)
در آغاز دوران سوم (کرتاسه پسین تا ائوسن)، ایران تحت تأثیر تحولات زمین‌ساختی گسترده‌ای قرار داشت که نتیجه بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و آغاز کوه‌زایی آلپی بود. ویژگی‌های مهم این دوره شامل موارد زیر است:
فعالیت‌های آتشفشانی گسترده: در دوره ائوسن، فعالیت‌های ماگمایی شدیدی رخ داد که منجر به تشکیل سنگ‌های آذرین گسترده‌ای در مناطق البرز و ایران مرکزی شد. این آتشفشان‌ها، همراه با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس، سنگ‌های آتشفشانی و رسوبی متعددی را برجای گذاشتند.
رسوبات دریایی و حوضه‌های رسوبی: در اوایل پالئوژن، ایران عمدتاً تحت تأثیر شرایط دریایی قرار داشت و حوضه‌های رسوبی عمیق در مناطقی مانند زاگرس و البرز شکل گرفتند.
تشکیل واحدهای سنگی مهم: در این دوره، سازندهای مهمی مانند سازند کرج (ائوسن)، سازند پابده (پالئوسن تا ائوسن) و سازند گورپی تشکیل شدند که نشان‌دهنده رسوبات دریایی عمیق و کم‌عمق هستند.
---
دوره نئوژن (میوسن و پلیوسن)
نئوژن یکی از مهم‌ترین دوره‌های زمین‌شناسی ایران است که در آن فرایندهای کوه‌زایی و تغییرات زمین‌ساختی شدت گرفتند. ویژگی‌های اصلی این دوره عبارت‌اند از:
ادامه کوه‌زایی آلپی و بسته شدن نئوتتیس: در این دوره، حرکت صفحه عربی به سمت شمال باعث فشار شدید بر صفحه اوراسیا شد که نتیجه آن چین‌خوردگی و بالاآمدگی کوه‌های زاگرس، البرز و ایران مرکزی بود.
تشکیل حوضه‌های رسوبی قاره‌ای: به دلیل بالا آمدن زمین و بسته شدن تدریجی دریاها، بسیاری از حوضه‌های رسوبی ایران به صورت قاره‌ای درآمدند و رسوبات تبخیری و آبرفتی در مناطقی مانند کویر مرکزی ایران و حوضه‌های زاگرس برجای گذاشته شدند.
فعالیت‌های ماگمایی متأخر: در نئوژن، آتشفشان‌های متعددی در ایران فعال شدند که مهم‌ترین آنها در مناطق البرز، ایران مرکزی و آذربایجان قرار داشتند. این فعالیت‌ها منجر به تشکیل سنگ‌های آتشفشانی جوان مانند تراکی‌آندزیت و ریولیت شد.
ایجاد دریاچه‌های نئوژنی: برخی از حوضه‌های بسته، مانند دریاچه ارومیه و کویرهای مرکزی ایران، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و زمین‌ساختی، دریاچه‌های بزرگی را در خود جای دادند که بعدها به تدریج خشک شدند.
---
جمع‌بندی کلی
در اوایل دوران سوم، ایران بیشتر تحت تأثیر شرایط دریایی، فعالیت‌های ماگمایی و فرایندهای رسوبی قرار داشت.
در دوره نئوژن، زمین‌ساخت فعال و فرایندهای کوه‌زایی، ایران را به سرزمینی عمدتاً قاره‌ای با حوضه‌های بسته و رسوبات آبرفتی تبدیل کرد.
این تحولات زمینه‌ساز چشم‌انداز زمین‌شناسی کنونی ایران، از جمله رشته‌کوه‌های مرتفع و دشت‌های وسیع، بوده‌اند.
این تغییرات زمین‌شناسی نقش مهمی در شکل‌گیری منابع طبیعی ایران، از جمله نفت و گاز، زغال‌سنگ و مواد معدنی مختلف، داشته‌اند.
18.02.202506:36
گازهایی که از زمین به سوی آسمان متصاعد می شوند و واکنش های شیمیایی که در جو زمین در هنگام صاعقه صورت می گیرد ، خاستگاه اسیدهایی است که وارد زمین می شوند و سبب تغییر خواص ژئوشیمیایی و پتروفیزیکی سنگ ها می گردد. اسید نیتریک در اثر صاعقه ، اسید کربنیک تحت تاثیر انحلال گاز کربنیک در آب باران و اسید سولفوریک در اثر واکنش آب باران با کانی های سولفیدی و اسید هومیک متاثر از مواد گیاهی ایجاد می شوند. این مواد اسیدی با واکنش با سنگ های کربناته سبب انحلال آنها شده و افزایش میزان تخلخل ثانویه آنها را به همراه دارد. به طور کلی سه دسته آب در خلل و فرج سنگ ها وجود دارد . آب های جوی ، آب های همزاد که در زمان رسوبگذاری در روزنه ها قرار می گیرد و آب های ماگمایی که از سیالات گرمابی و آتشفشان ها نشات می گیرد. آب های موجود در روزنه های سنگ های رسوبی با ترکیب شیمیایی خاص خود، و با انجام واکنش های اکسیداسیون، احیا، اسیدی و قلیایی نقش بسیار مهمی در دیاژنز یا سنگ زایی دارند و خاستگاه بسیاری از کانی های همزاد که در زمان دیاژنز تشکیل می شود به ترکیب شیمیایی آنها وابسته است.
18.02.202503:21
https://youtu.be/Tjy7yxo1WqY?si=4Xan_mjINQDpOGGF
جدیدترین مستندهای علمی را در این کانال تماشا نمایید.
جدیدترین اخبار مخاطرات زمین شناسی و بلایای طبیعی را در این کانال دنبال کنید
کتاب های مرجع زمین شناسی و معدن را در این کانال دانلود کنید.
https://t.me/emriran
جدیدترین مستندهای علمی را در این کانال تماشا نمایید.
جدیدترین اخبار مخاطرات زمین شناسی و بلایای طبیعی را در این کانال دنبال کنید
کتاب های مرجع زمین شناسی و معدن را در این کانال دانلود کنید.
https://t.me/emriran
17.02.202505:27
سنگ های سازنده پوسته زمین دارای قابلیت هدایت گرمایی متفاوت می باشند و متوسط جریان حرارت در آنها حدود ۱.۵ میکروکالری بر سانتی متر مربع در ثانیه است. گرمای زیر پوسته زمین در اثر واکنش شیمیایی ایزوتوپ های ناپایدار توریم ، پتاسیم و اورانیوم ایجاد می شود همچنین گرمای ناشی از جبه و هسته زمین نیز منشا مهمی برای انرژی حرارتی ژئوترمال می باشد. میزان جریان حرارتی در سطح کراتون های بسیار قدیمی متعلق به پرکامبرین حدود یک میکروکالری بر سانتی متر مربع در ثانیه است و این شاخص حرارتی در محل برخورد صفحات تکتونیکی به ۱.۵ و در محل جدایش پوسته اقیانوسی به ۵ میکروکالری بر سانتی متر مربع در ثانیه می رسد. بنابراین هر بخش از پوسته زمین بسته به خواص سنگ شناسی و تکتونیک صفحه ای دارای ضریب انتقال حرارتی مختلف می باشد. انرژی زمین گرمایی با نفوذ به اعماق زمین افزایش می یابد. میانگین انرژی ژئوترمال در کره زمین حدود ۲۲ درجه سانتیگراد در کیلومتر می باشد. یعنی در ژرفای ۱۰۰۰ متری زمین به طور متوسط ۲۲ درجه سانتیگراد افزایش دما خواهیم داشت. این شاخص در شیلدهای پرکامبرین به عدد ۱۰ و در نواحی گسترش اقیانوس ها به ۵۰ درجه سانتیگراد می رسد.
06.04.202506:33
چگونه می توان فیروزه را از کریزوکولا تشخیص داد؟
این دو از نظر ظاهری بسیار شباهت دارند
1. رنگ
فیروزه: رنگ آبی روشن تا سبز مایل به آبی، اغلب یکنواخت‌تر.
کریزوکولا: بیشتر سبز-آبی، ممکنه لکه‌های تیره‌تر یا روشن‌تر داشته باشه.
2. سختی (مقیاس موس)
فیروزه: حدود ۵ تا ۶
کریزوکولا: نرم‌تره، حدود ۲ تا ۴ می‌تونی با یک شیء فلزی یا چاقوی غیرتیز روی سطحش خیلی آروم تست کنی. اگر راحت خراش برداشت، احتمالاً کریزوکولاست.
3. جلا و ظاهر سطح
فیروزه: جلاش معمولا بهتر و شیشه‌ای‌تره.
کریزوکولا: بیشتر ظاهری مات یا مومی شکل داره.
4. وزن و چگالی
اگر دو نمونه هم‌حجم داشته باشی، فیروزه معمولاً سنگین‌تره چون چگالی بیشتری داره.
5. ساختار زیر میکروسکوپ یا ذره‌بین
فیروزه ممکنه الگوی خاصی از شبکه‌های کوچک (مانند ترک‌های شبکه‌ای) داشته باشه.
کریزوکولا ساختار فیبری یا لکه‌ای داره، گاهی با ناخالصی‌های کوارتز یا مالاکیت.
6. محل استخراج
اگر بدونی از کجا استخراج شده، می‌تونه سرنخ بده. برخی معادن مخصوص فیروزه هستن، و برخی بیشتر کریزوکولا.
این دو از نظر ظاهری بسیار شباهت دارند
1. رنگ
فیروزه: رنگ آبی روشن تا سبز مایل به آبی، اغلب یکنواخت‌تر.
کریزوکولا: بیشتر سبز-آبی، ممکنه لکه‌های تیره‌تر یا روشن‌تر داشته باشه.
2. سختی (مقیاس موس)
فیروزه: حدود ۵ تا ۶
کریزوکولا: نرم‌تره، حدود ۲ تا ۴ می‌تونی با یک شیء فلزی یا چاقوی غیرتیز روی سطحش خیلی آروم تست کنی. اگر راحت خراش برداشت، احتمالاً کریزوکولاست.
3. جلا و ظاهر سطح
فیروزه: جلاش معمولا بهتر و شیشه‌ای‌تره.
کریزوکولا: بیشتر ظاهری مات یا مومی شکل داره.
4. وزن و چگالی
اگر دو نمونه هم‌حجم داشته باشی، فیروزه معمولاً سنگین‌تره چون چگالی بیشتری داره.
5. ساختار زیر میکروسکوپ یا ذره‌بین
فیروزه ممکنه الگوی خاصی از شبکه‌های کوچک (مانند ترک‌های شبکه‌ای) داشته باشه.
کریزوکولا ساختار فیبری یا لکه‌ای داره، گاهی با ناخالصی‌های کوارتز یا مالاکیت.
6. محل استخراج
اگر بدونی از کجا استخراج شده، می‌تونه سرنخ بده. برخی معادن مخصوص فیروزه هستن، و برخی بیشتر کریزوکولا.
25.03.202516:14
آگهی فروش بسته آموزشی آشنایی با سنگ‌های قیمتی و نحوه شناسایی آنها در طبیعت
✨ آیا می‌خواهید دنیای جذاب سنگ‌های قیمتی را بشناسید؟ ✨
بسته آموزشی "آشنایی با سنگ‌های قیمتی و نحوه شناسایی آنها در طبیعت" از آکادمی سنجش از دور ایران فرصتی استثنایی برای علاقه‌مندان به جواهرات، زمین‌شناسان و طبیعت‌گردان است.
✅ آنچه در این بسته آموزشی یاد می‌گیرید:
🔹 شناخت انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی
🔹 روش‌های شناسایی سنگ‌ها در طبیعت
🔹 ابزارهای لازم برای بررسی و تشخیص
🔹 نکات کلیدی برای تشخیص سنگ‌های اصل از تقلبی
چرا این دوره؟
✔ آموزش کامل و کاربردی با تصاویر و مثال‌های واقعی
✔ مناسب برای مبتدیان و حرفه‌ای‌ها
✔ ارائه توسط متخصص حوزه گوهرشناسی و زمین‌شناسی
🔗 همین حالا تهیه کنید:
مشاهده و خرید بسته آموزشی
https://girs.ir/jewelry-precious-stones/
☎ برای اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید!
✨ آیا می‌خواهید دنیای جذاب سنگ‌های قیمتی را بشناسید؟ ✨
بسته آموزشی "آشنایی با سنگ‌های قیمتی و نحوه شناسایی آنها در طبیعت" از آکادمی سنجش از دور ایران فرصتی استثنایی برای علاقه‌مندان به جواهرات، زمین‌شناسان و طبیعت‌گردان است.
✅ آنچه در این بسته آموزشی یاد می‌گیرید:
🔹 شناخت انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی
🔹 روش‌های شناسایی سنگ‌ها در طبیعت
🔹 ابزارهای لازم برای بررسی و تشخیص
🔹 نکات کلیدی برای تشخیص سنگ‌های اصل از تقلبی
چرا این دوره؟
✔ آموزش کامل و کاربردی با تصاویر و مثال‌های واقعی
✔ مناسب برای مبتدیان و حرفه‌ای‌ها
✔ ارائه توسط متخصص حوزه گوهرشناسی و زمین‌شناسی
🔗 همین حالا تهیه کنید:
مشاهده و خرید بسته آموزشی
https://girs.ir/jewelry-precious-stones/
☎ برای اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید!
16.03.202505:55
چگونگی ایجاد گودال جنوبی دریای خزر
گودال جنوبی دریای خزر (South Caspian Basin) عمیق‌ترین بخش دریای خزر است و یکی از مهم‌ترین ساختارهای زمین‌شناسی این منطقه محسوب می‌شود. عمق این گودال تا ۱۰۲۵ متر می‌رسد که آن را به یکی از عمیق‌ترین دریاچه‌های جهان تبدیل کرده است. شکل‌گیری این گودال نتیجه‌ی فرآیندهای زمین‌ساختی، تکتونیکی و رسوبی طی میلیون‌ها سال است.
---
۱. نقش زمین‌ساخت صفحه‌ای در تشکیل گودال جنوبی
دریای خزر در اثر برخورد و حرکات صفحات تکتونیکی در منطقه اوراسیا و صفحه‌ی ایران-آرابیا شکل گرفته است. این منطقه از نظر زمین‌شناسی بخشی از حوضه‌های پساحوضه‌ای (Post-Collisional Basins) است که در اثر فشارها و حرکات پوسته‌ای شکل گرفته‌اند.
مراحل اصلی شکل‌گیری گودال جنوبی:
1. دوران مزوزوئیک (۲۵۰ تا ۶۶ میلیون سال پیش):
در این دوران، منطقه‌ی خزر بخشی از یک دریای قدیمی (تتیس) بود و رسوبات آهکی و رسی در آن ته‌نشین شدند.
2. دوران سنوزوئیک (۶۶ میلیون سال پیش تا کنون):
با بسته شدن دریای تتیس و برخورد صفحه‌ی عربستان-ایران با صفحه‌ی اوراسیا، چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های عمیق در منطقه ایجاد شدند.
در نتیجه، حوضه‌ی جنوبی دریای خزر به دلیل فرورفتگی پوسته به یک گودال عمیق تبدیل شد.
---
۲. چرا گودال جنوبی بسیار عمیق است؟
الف) تفاوت نوع پوسته در گودال جنوبی
گودال جنوبی دارای پوسته‌ی اقیانوسی قدیمی است، در حالی که بخش‌های شمالی و میانی دریای خزر دارای پوسته‌ی قاره‌ای کم‌عمق‌تر هستند.
این ویژگی باعث شده که حوضه‌ی جنوبی نسبت به بخش‌های دیگر عمیق‌تر باشد.
ب) حرکت پوسته و فرورفتگی (Subduction-Like Process)
گودال جنوبی به دلیل حرکت رو به پایین پوسته در اثر فشارهای تکتونیکی همچنان در حال فرونشینی است.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که ممکن است در این منطقه فرآیند شبه‌فرورانش (Quasi-Subduction) رخ داده باشد که باعث افزایش عمق این حوضه شده است.
ج) رسوبات سنگین و نشست زمین
حجم زیادی از رسوبات رودخانه‌ای (مانند رسوبات ولگا، کورا و اترک) طی میلیون‌ها سال در کف این گودال انباشته شده‌اند که باعث فرورفتگی بیشتر آن شده است.
---
۳. وضعیت کنونی و آینده‌ی گودال جنوبی
این منطقه همچنان تحت تأثیر نیروهای زمین‌ساختی فعال است و احتمال نشست بیشتر بستر آن در آینده وجود دارد.
زلزله‌های خزر جنوبی و فعالیت‌های زمین‌ساختی در نواحی اطراف (مانند البرز و کوه‌های قفقاز) نشان می‌دهند که این حوضه هنوز در حال تغییر و تحول است.
---
نتیجه‌گیری
گودال جنوبی دریای خزر در اثر فرآیندهای زمین‌ساختی، حرکات پوسته، و نشست تدریجی در طول میلیون‌ها سال شکل گرفته است. تفاوت ساختاری آن با سایر بخش‌های دریای خزر، وجود پوسته‌ی اقیانوسی، و فشارهای ناشی از حرکت صفحات زمین، باعث شده این منطقه عمیق‌ترین نقطه‌ی دریای خزر باشد.
گودال جنوبی دریای خزر (South Caspian Basin) عمیق‌ترین بخش دریای خزر است و یکی از مهم‌ترین ساختارهای زمین‌شناسی این منطقه محسوب می‌شود. عمق این گودال تا ۱۰۲۵ متر می‌رسد که آن را به یکی از عمیق‌ترین دریاچه‌های جهان تبدیل کرده است. شکل‌گیری این گودال نتیجه‌ی فرآیندهای زمین‌ساختی، تکتونیکی و رسوبی طی میلیون‌ها سال است.
---
۱. نقش زمین‌ساخت صفحه‌ای در تشکیل گودال جنوبی
دریای خزر در اثر برخورد و حرکات صفحات تکتونیکی در منطقه اوراسیا و صفحه‌ی ایران-آرابیا شکل گرفته است. این منطقه از نظر زمین‌شناسی بخشی از حوضه‌های پساحوضه‌ای (Post-Collisional Basins) است که در اثر فشارها و حرکات پوسته‌ای شکل گرفته‌اند.
مراحل اصلی شکل‌گیری گودال جنوبی:
1. دوران مزوزوئیک (۲۵۰ تا ۶۶ میلیون سال پیش):
در این دوران، منطقه‌ی خزر بخشی از یک دریای قدیمی (تتیس) بود و رسوبات آهکی و رسی در آن ته‌نشین شدند.
2. دوران سنوزوئیک (۶۶ میلیون سال پیش تا کنون):
با بسته شدن دریای تتیس و برخورد صفحه‌ی عربستان-ایران با صفحه‌ی اوراسیا، چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های عمیق در منطقه ایجاد شدند.
در نتیجه، حوضه‌ی جنوبی دریای خزر به دلیل فرورفتگی پوسته به یک گودال عمیق تبدیل شد.
---
۲. چرا گودال جنوبی بسیار عمیق است؟
الف) تفاوت نوع پوسته در گودال جنوبی
گودال جنوبی دارای پوسته‌ی اقیانوسی قدیمی است، در حالی که بخش‌های شمالی و میانی دریای خزر دارای پوسته‌ی قاره‌ای کم‌عمق‌تر هستند.
این ویژگی باعث شده که حوضه‌ی جنوبی نسبت به بخش‌های دیگر عمیق‌تر باشد.
ب) حرکت پوسته و فرورفتگی (Subduction-Like Process)
گودال جنوبی به دلیل حرکت رو به پایین پوسته در اثر فشارهای تکتونیکی همچنان در حال فرونشینی است.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که ممکن است در این منطقه فرآیند شبه‌فرورانش (Quasi-Subduction) رخ داده باشد که باعث افزایش عمق این حوضه شده است.
ج) رسوبات سنگین و نشست زمین
حجم زیادی از رسوبات رودخانه‌ای (مانند رسوبات ولگا، کورا و اترک) طی میلیون‌ها سال در کف این گودال انباشته شده‌اند که باعث فرورفتگی بیشتر آن شده است.
---
۳. وضعیت کنونی و آینده‌ی گودال جنوبی
این منطقه همچنان تحت تأثیر نیروهای زمین‌ساختی فعال است و احتمال نشست بیشتر بستر آن در آینده وجود دارد.
زلزله‌های خزر جنوبی و فعالیت‌های زمین‌ساختی در نواحی اطراف (مانند البرز و کوه‌های قفقاز) نشان می‌دهند که این حوضه هنوز در حال تغییر و تحول است.
---
نتیجه‌گیری
گودال جنوبی دریای خزر در اثر فرآیندهای زمین‌ساختی، حرکات پوسته، و نشست تدریجی در طول میلیون‌ها سال شکل گرفته است. تفاوت ساختاری آن با سایر بخش‌های دریای خزر، وجود پوسته‌ی اقیانوسی، و فشارهای ناشی از حرکت صفحات زمین، باعث شده این منطقه عمیق‌ترین نقطه‌ی دریای خزر باشد.
18.02.202503:45
افزایش می یابد و سیال درون خلل و فرج سنگ ها به دانه ها و اجزای تشکیل دهنده رسوبات فشار وارد می کنند و در نهایت پدیده جوشش ماسه یا Liquefaction بوقوع می پیوندد.
همچنین در حین حفاری و نفوذ به اعماق زمین زمینه مناسب برای جریان سیالات به سمت فضای خالی چاه تحت تاثیر فشار هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک ایجاد می شود و در صورت عدم کنترل فشار درون چاه با کمک گل حفاری مناسب ، چاه دچار سانحه جدی می گردد.
بنابراین بررسی فشار در لایه های زیر زمین بسیار اهمیت دارد.
همچنین در حین حفاری و نفوذ به اعماق زمین زمینه مناسب برای جریان سیالات به سمت فضای خالی چاه تحت تاثیر فشار هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک ایجاد می شود و در صورت عدم کنترل فشار درون چاه با کمک گل حفاری مناسب ، چاه دچار سانحه جدی می گردد.
بنابراین بررسی فشار در لایه های زیر زمین بسیار اهمیت دارد.
Пераслаў з:
جغرافیدانان ایران Iranian Geographers
18.02.202503:19
🎥 مستند: غیرعادی شدن آب و هوای جهان
✅ دوبله فارسی
🎞 1080p
🔰به مابپیوندید🔰
🌎 کانال جغرافیدانان ایران🌎
👇👇👇
🆔 @Geographers_Iranian
🆔 @Geographers_Iranian
✅ دوبله فارسی
🎞 1080p
🔰به مابپیوندید🔰
🌎 کانال جغرافیدانان ایران🌎
👇👇👇
🆔 @Geographers_Iranian
🆔 @Geographers_Iranian
17.02.202505:02
وقتی به توالی قائم سکانس رسوبی نگاه می کنیم لایه های مختلفی را بر روی یکدیگر می بینیم که حالت تکراری دارند و جالب توجه است که هر لایه دارای خواص سنگ شناسی و فسیل شناسی خاص خود می باشد که اصطلاحا به آن فاسیس رسوبی اطلاق می شود. اما وقتی به زمان رسوبگذاری آنها رجوع می کنیم در می یابیم که این رخساره های رسوبی در گذشته در کنار هم قرار داشته اند و عاملی موجب قرارگیری آنها بر روی یکدیگر و تکرار شرایط رسوبگذاری آنها شده است. این موضوع به نام قانون والتر یا Walter law در علم رسوب شناسی شناخته می شود. نوسانات سطح تراز آب دریاها، فرونشست و بالا زدگی بستر اقیانوس ها تحت تاثیر عوامل تکتونیکی و ایزوستازیک و بروز سیلاب های گسترده در قاره ها مهم ترین عوامل موثر در تغییر رخساره های رسوبی می باشند. برای مثال : پیشروی دریا موجب نهشت مواد دانه ریز رسی بر روی رسوبات ماسه ای ساحلی می گردد و بالعکس پسروی دریا سبب رسوبگذاری مواد ماسه ای بر روی رسوبات رسی می شود. بنابراین رخساره های رسوبی که در امتداد یک نیمرخ ساحلی در مجاورت هم قرار دارند با گذشت زمان بر روی یکدیگر قرار گرفته و توالی رسوبی قائم را ایجاد می کنند.
05.04.202504:45
خرید فیروزه نیشابور به دلایل متعددی توصیه می‌شود، زیرا این نوع فیروزه از بهترین و ارزشمندترین انواع فیروزه در دنیاست. در ادامه مزایای آن نسبت به سایر فیروزه‌ها را بررسی می‌کنیم:
1. کیفیت و رنگ بی‌نظیر
فیروزه نیشابور معمولاً رنگ آبی آسمانی بسیار زیبا و یکنواختی دارد که در بازار جهانی به عنوان "فیروزه Persian" شناخته می‌شود. این رنگ طبیعی و بدون دخالت مواد شیمیایی به‌ندرت در سایر معادن دنیا یافت می‌شود.
2. سختی و دوام بالا
فیروزه نیشابور از نظر سختی و مقاومت در برابر ضربه و خط‌وخش، بالاتر از بسیاری از فیروزه‌های دیگر است. این ویژگی باعث می‌شود که در جواهرات ارزشمند و ماندگار به‌کار رود.
3. نداشتن فرآوری شیمیایی
بسیاری از فیروزه‌های غیرایرانی (مثل آمریکایی یا چینی) برای بهبود رنگ یا استحکام، تحت عملیات شیمیایی قرار می‌گیرند. اما فیروزه نیشابور غالباً بدون نیاز به این فرآوری‌ها عرضه می‌شود و این خلوص، ارزش آن را افزایش می‌دهد.
4. قدمت و شهرت جهانی
فیروزه نیشابور از هزاران سال پیش شناخته‌شده بوده و حتی در جواهرات سلطنتی، بناهای تاریخی و آثار باستانی ایران و جهان استفاده شده است. این پیشینه تاریخی، جایگاه خاصی به آن داده.
5. جنبه‌های معنوی و فرهنگی
در فرهنگ ایرانی، فیروزه نیشابور به‌عنوان سنگی خوش‌یمن و محافظ در برابر چشم‌زخم و انرژی‌های منفی شناخته می‌شود. بسیاری از مردم برای تبرک یا انرژی‌درمانی، به‌ویژه به دنبال نوع نیشابوری آن هستند.
1. کیفیت و رنگ بی‌نظیر
فیروزه نیشابور معمولاً رنگ آبی آسمانی بسیار زیبا و یکنواختی دارد که در بازار جهانی به عنوان "فیروزه Persian" شناخته می‌شود. این رنگ طبیعی و بدون دخالت مواد شیمیایی به‌ندرت در سایر معادن دنیا یافت می‌شود.
2. سختی و دوام بالا
فیروزه نیشابور از نظر سختی و مقاومت در برابر ضربه و خط‌وخش، بالاتر از بسیاری از فیروزه‌های دیگر است. این ویژگی باعث می‌شود که در جواهرات ارزشمند و ماندگار به‌کار رود.
3. نداشتن فرآوری شیمیایی
بسیاری از فیروزه‌های غیرایرانی (مثل آمریکایی یا چینی) برای بهبود رنگ یا استحکام، تحت عملیات شیمیایی قرار می‌گیرند. اما فیروزه نیشابور غالباً بدون نیاز به این فرآوری‌ها عرضه می‌شود و این خلوص، ارزش آن را افزایش می‌دهد.
4. قدمت و شهرت جهانی
فیروزه نیشابور از هزاران سال پیش شناخته‌شده بوده و حتی در جواهرات سلطنتی، بناهای تاریخی و آثار باستانی ایران و جهان استفاده شده است. این پیشینه تاریخی، جایگاه خاصی به آن داده.
5. جنبه‌های معنوی و فرهنگی
در فرهنگ ایرانی، فیروزه نیشابور به‌عنوان سنگی خوش‌یمن و محافظ در برابر چشم‌زخم و انرژی‌های منفی شناخته می‌شود. بسیاری از مردم برای تبرک یا انرژی‌درمانی، به‌ویژه به دنبال نوع نیشابوری آن هستند.
25.03.202515:21
برای آشنایی با سنگ های قیمتی و مفاهیم علوم زمین و مواد معدنی به کانال تلگرام
@emriran
بپیوندید.
در آنجا مجموعه ای از فیلم های مستند علمی در اختیار شما قرار خواهد گرفت تا با آسانی با فرایندهای طبیعی کره زمین آشنا شوید.
لطفا برای حمایت از این کانال این پست را در اختیار سایر دوستانتان قرار دهید.
@emriran
بپیوندید.
در آنجا مجموعه ای از فیلم های مستند علمی در اختیار شما قرار خواهد گرفت تا با آسانی با فرایندهای طبیعی کره زمین آشنا شوید.
لطفا برای حمایت از این کانال این پست را در اختیار سایر دوستانتان قرار دهید.
20.02.202503:02
رس سنگ ها یا Clay Stone حاصل سنگ زایی مواد آواری رسی می باشند. رس ها ذرات فرسایشی بسیار ریز دانه ای هستند که در محیط های رسوبی تالابی، دلتایی، رودخانه ای دریاچه ای و یخچالی نهشت می یابند. این مواد رسوبی پس از نهشت تحت تاثیر فشار لایه های فوقانی و پدیده سینارسیس Synaeresis آب خود را از دست می دهند و متراکم می شوند. پدیده سینارسیس در اثر از دست دادن آب رس ها در مجاورت هوا و ایجاد ترک های گلی رخ می دهد.میزان فشردگی رس ها در ژرفای کم زمین برای زمین شناسان مهندسی که در زمینه ساخت سازه های بزرگ مهندسی نظیر: سد، تونل، جاده، اماکن مسکونی بزرگ فعالیت دارند بسیا اهمیت دارد. میزان تخلخل رس ها در ژرفای ۲ کیلومتری زمین به ۲۰٪ کاهش می یابد. سیمانی شدن، از دست دادن آب و تراکم تحت تاثیر فشار طبقات فوقانی سبب ایجاد رس سنگ ها می شود. رس ها شامل: کانی های سیلیکاته می باشند و در گروه فیلو سیلیکات ها قرار می گیرند. کائولینیت، ایلیت، مونت موریلونیت جزو مهم ترین کانی های رسی می باشند که از هوازدگی سنگ های آذرین و فلدسپات ها ایجاد می شوند. رس ها خاستگاه زایش مواد نفتی می باشند و اهمیت آنها برای زمین شناسان نفتی بسیار زیاد است.
18.02.202503:41
در علم فیزیک فشار حاصل نسبت نیرو به سطح می باشد و با افزایش عمق پوسته زمین میزان نیروی حاصل از وزن طبقات رسوبی بر روی واحد سطح افزایش می یابد و در عمقی مشخص فشار اعمال شده بر واحد سطح معادل حاصل جمع فشار لیتواستراتیگرافی یا سنگ چینه ای و فشار سیالات موجود در روزنه ها منهای فشار هیدرواستاتیک یا pore pressure می باشد. نیروی وزن طبقات رسوبی از طریق اجزای سازنده آن به اعماق انتقال می یابد و فشار سیال هم به وزن کل مواد مایع در ستونی قائم بستگی دارد که به واحد سطح وارد می شود. اگر میزان چگالی سیال به علت بالا رفتن شوری آب افزایش یابد میزان فشار سیال نیز افزایش خواهد یافت. آگاهی در مورد میزان فشار وزن طبقات سنگ چینه ای یا overburden و فشار حاصل از سیال به زمین شناسان نفتی و حفارها کمک می کند تا از اتفاقات ناگوار و انفجار درون چاه جلوگیری کنند. چون نیروهای هیدروستاتیک و هیدرودینامیک بر خلاف نیروهای ثقلی در صدد اعمال نیرو در جهت مخالف هستند. این موضوع به خوبی در چاه های آرتزین تحت فشار که آب با شدت زیاد به سمت سطح زمین جریان دارد قابل درک می باشد. در زمان وقوع زلزله و اعمال نیروهای تنشی بر روی سنگ ها فشار حفره ای
Пераслаў з:جغرافیدانان ایران Iranian Geographers
17.02.202517:31
🎥 مستند: سیاره وحشی تر
✅ قسمت اول : زمین لرزه ها
🎙 دوبله فارسی
🎞 1080p
🔰به مابپیوندید🔰
🌎 کانال جغرافیدانان ایران🌎
👇👇👇
🆔 @Geographers_Iranian
🆔 @Geographers_Iranian
✅ قسمت اول : زمین لرزه ها
🎙 دوبله فارسی
🎞 1080p
🔰به مابپیوندید🔰
🌎 کانال جغرافیدانان ایران🌎
👇👇👇
🆔 @Geographers_Iranian
🆔 @Geographers_Iranian
28.03.202504:27
نحوه تشخیص سنگ عقیق اصل
دوستان خودتان را از طریق لینک زیر به کانال دانش زمین شناسی در تلگرام دعوت کنید
@emriran
دوستان خودتان را از طریق لینک زیر به کانال دانش زمین شناسی در تلگرام دعوت کنید
@emriran
25.03.202505:24
18.02.202508:21
طبقه بندی سنگ های آهکی بر اساس تعریف Folk
این روش طبقه بندی همواره سوال آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری زمین شناسی بوده است.
در این روش به دو معیار مهم توجه می شود.
سیمان و اجزای تشکیل دهنده سنگ
سیمان یا زمینه سنگ در دو حالت میکرایت و اسپارایت قرار دارد و اجزای تشکیل دهنده سنگ شامل: اجزای سنگی یا اینتراکلاست، االیت ، پلت، انکوئید، پیزولیت و فسیل ها می باشد و متناسب با حضور هر یک از این دو معیار در سنگ آهکی، نام آن استخراج می شود.
برای مثال: بایو اسپارایت متشکل از سیمان درشت بلور آهکی و فسیل های موجود در آن می باشد.
از روش طبقه بندی فولک برای آنالیز رخساره های رسوبی و تحلیل سطح انرژی محیط رسوبی استفاده می کنند. مثلا: پل میکرایت در محیط کم انرژی و در پهنه های گلی جزرومدی مانند : سواحل شمال مرکزی جزیره قشم تشکیل می شود. در حالی که اائو اسپارایت در محیط ساحلی پر انرژی و تحت تاثیر امواج شکل می گیرد. مانند : ساحل شمال شرق جزیره کیش اما در طبقه بندی سنگ های آهکی روش دیگری به نام دانهام وجود دارد که به لحاظ صفات بافتی سنگ های آهکی رده بندی می گردند. میزان فراوانی اجزای سنگی و نسبت آن به ماتریکس بسیار اهمیت دارد
این روش طبقه بندی همواره سوال آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری زمین شناسی بوده است.
در این روش به دو معیار مهم توجه می شود.
سیمان و اجزای تشکیل دهنده سنگ
سیمان یا زمینه سنگ در دو حالت میکرایت و اسپارایت قرار دارد و اجزای تشکیل دهنده سنگ شامل: اجزای سنگی یا اینتراکلاست، االیت ، پلت، انکوئید، پیزولیت و فسیل ها می باشد و متناسب با حضور هر یک از این دو معیار در سنگ آهکی، نام آن استخراج می شود.
برای مثال: بایو اسپارایت متشکل از سیمان درشت بلور آهکی و فسیل های موجود در آن می باشد.
از روش طبقه بندی فولک برای آنالیز رخساره های رسوبی و تحلیل سطح انرژی محیط رسوبی استفاده می کنند. مثلا: پل میکرایت در محیط کم انرژی و در پهنه های گلی جزرومدی مانند : سواحل شمال مرکزی جزیره قشم تشکیل می شود. در حالی که اائو اسپارایت در محیط ساحلی پر انرژی و تحت تاثیر امواج شکل می گیرد. مانند : ساحل شمال شرق جزیره کیش اما در طبقه بندی سنگ های آهکی روش دیگری به نام دانهام وجود دارد که به لحاظ صفات بافتی سنگ های آهکی رده بندی می گردند. میزان فراوانی اجزای سنگی و نسبت آن به ماتریکس بسیار اهمیت دارد
18.02.202503:21
https://youtu.be/yZvWgVRl10o?si=FSOBWoJdIRpD69gB
جدیدترین مستندهای علمی را در این کانال تماشا نمایید.
جدیدترین اخبار مخاطرات زمین شناسی و بلایای طبیعی را در این کانال دنبال کنید
کتاب های مرجع زمین شناسی و معدن را در این کانال دانلود کنید.
https://t.me/emriran
جدیدترین مستندهای علمی را در این کانال تماشا نمایید.
جدیدترین اخبار مخاطرات زمین شناسی و بلایای طبیعی را در این کانال دنبال کنید
کتاب های مرجع زمین شناسی و معدن را در این کانال دانلود کنید.
https://t.me/emriran
17.02.202513:31
قابلیت هدایت حرارتی در سنگ های تبخیری نظیر نمک و انهیدریت حدود ۵.۵ وات بر متر بر ثانیه می باشد و برای زغال‌سنگ حدود ۰.۳ وات بر متر بر ثانیه است. بنابراین هر یک از واحدهای سنگ چینه ای دارای توانمندی خاص برای هدایت گرمایی می باشند و زمین شناسان بر اساس این خواص فیزیکی سنگ های زیر زمین را ارزیابی می کنند. سنگ های متخلخل مانند: ماسه سنگ ها و کربنات ها به علت حضور سیال در روزنه های آنها دارای قابلیت هدایت حرارتی کمتری نسبت به سنگ های متراکم بدون خلل و فرج می باشند. بنابراین با تعیین میزان هدایت گرمایی سنگ های مختلف در چاه های اکتشافی می توان سنگ های متخلخل را از انواع فشرده و بدون تخلخل مانند : رس سنگ ها و شیل ها تفکیک نمود.
گنبدهای نمکی بیشترین هدایت گرمایی را دارا می باشند و یکی از دلایل مهم گرم بودن هوا در مجاورت آنها، انتقال سریع انرژی زمین گرمایی توسط آنها به سطح زمین و هوا می باشد. البته میزان انعکاس امواج الکترومغناطیسی خورشید که اصطلاحا آلبیدو نامیده می شود توسط آنها بسیار زیاد است و این عامل همراه با هدایت حرارتی انرژی زمین گرمایی توسط نمک ها موجب افزایش شدت گرما در پیرامون گنبدهای نمکی می گردد.
گنبدهای نمکی بیشترین هدایت گرمایی را دارا می باشند و یکی از دلایل مهم گرم بودن هوا در مجاورت آنها، انتقال سریع انرژی زمین گرمایی توسط آنها به سطح زمین و هوا می باشد. البته میزان انعکاس امواج الکترومغناطیسی خورشید که اصطلاحا آلبیدو نامیده می شود توسط آنها بسیار زیاد است و این عامل همراه با هدایت حرارتی انرژی زمین گرمایی توسط نمک ها موجب افزایش شدت گرما در پیرامون گنبدهای نمکی می گردد.
16.02.202510:47
دانلود کتاب
جدیدترین مستندهای علمی را در این کانال تماشا نمایید.
جدیدترین اخبار مخاطرات زمین شناسی و بلایای طبیعی را در این کانال دنبال کنید
کتاب های مرجع زمین شناسی و معدن را در این کانال دانلود کنید.
https://t.me/emriran
جدیدترین مستندهای علمی را در این کانال تماشا نمایید.
جدیدترین اخبار مخاطرات زمین شناسی و بلایای طبیعی را در این کانال دنبال کنید
کتاب های مرجع زمین شناسی و معدن را در این کانال دانلود کنید.
https://t.me/emriran
Паказана 1 - 24 з 112
Увайдзіце, каб разблакаваць больш функцый.