Fanlar ko‘p. Insoniyat orasidan ko‘plab donishmandlar chiqqan. Bizga yetib kelgan ilmdan esa yetib kelmagani ko‘proqdir.
Fath davrida Umar roziyallohu anhu yo‘q qilishni buyurgan fors ilmlari qani? Xaldeylar, suryoniylar va bobilliklar ilmi, uning hosilalari qani? Faqat yunonlarning ilmi bizgacha yetib keldi, chunki xalifa Ma’mun sa’y-harakatlari bilan ular tarjima qilindi. (Uning bu yo‘ldagi) ishi samarali bo‘ldi, chunki u o‘z qo‘l ostida ko‘plab tarjimonlarni jamlagan va bunga katta mablag‘ sarflagan edi. Boshqalarning ilmlaridan bizni hech narsa qiziqtirmadi.
Tabiat va zakovat shu’lalari ko‘ringan har qanday hodisa o‘rganishga arziydi. Har qanday tushunarli va hayotiy mavzu o‘zining maxsus faniga muhtoj bo‘ladi. Shunga binoan, aftidan, olimlarni ma’lum bir fanlarning natijalarigina qiziqtirgan. Muhokama qilinayotgan mavzuga kelsak, natija shunchaki tarixiy ma’lumot ekanini ko‘ramiz. Lekin, u ko‘tarayotgan masalalar faqat bir natijaga olib keladi: oddiy tarixiy ma’lumotlarning tekshiruvi. Bu katta narsa emas. Balki, shu sabab olimlar bunga diqqat qaratmagandirlar.
Alloh bilguvchiroq. “Sizga juda oz ilm berilgandir”
@Tarix_va_Tahlil
