انتخاب خامنه‌ای، کنترل کوتاه‌مدت و فروپاشی بلندمدت
به نظر می‌رسه خامنه‌ای بر اساس چند اصل فکری و محاسبات استراتژیک مسیری رو در پیش گرفته و ادامه می‌ده که با هیچ معیار عقلی و منافع ملی جور در نمیاد. حتی با یک نگاه اجمالی به عواقب تصمیماتش میشه دید که این تصمیمات در درازمدت به ضرر خودش و نظامش هم هست. اما چرا بر این مسیر پافشاری می‌کنه؟ چند عامل کلیدی که می‌تونن تصمیماتش رو توضیح بدن:
۱. ایدئولوژی و هویت نظام:
خامنه‌ای خودش رو نگهبان و ادامه‌دهنده‌ی مسیر خمینی میدونه، مسیری که بر پایه‌ی «استقلال از غرب» و «مقاومت در برابر استکبار» بنا شده. اگر امروز به‌سمت مذاکره با آمریکا بره، در واقع تمام بنیان‌های ایدئولوژیک نظام رو زیر سوال می‌بره و این باعث فروپاشی مشروعیتش میشه. اون این ترس رو داره که هر نوع عقب‌نشینی، آغاز یک دومینوی فروپاشی باشه.
۲. ترس از سرایت اصلاحات و باز شدن فضا:
خامنه‌ای و سیستمش تجربه‌ی شوروی رو جلوی چشمش دارن. گورباچف وقتی فضا رو باز کرد، کنترل حکومت رو از دست داد و اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید. خامنه‌ای معتقده که اگر یک‌قدم عقب‌نشینی کنه—چه در سیاست داخلی با کاهش سرکوب، و چه در سیاست خارجی با مذاکره با آمریکا—دیگه نمی‌تونه جلوی موج تغییرات بعدی رو بگیره. به همین دلیل، حاضر نیست اجازه بده که این فرآیند حتی شروع بشه.
۳. ساختار قدرت در جمهوری اسلامی:
درون نظام، نهادهایی مثل سپاه، بیت رهبری، و بخش‌هایی از نیروهای امنیتی، از ادامه‌ی وضعیت موجود نفع می‌برن. اگه سیاست سرکوب متوقف بشه یا ایران وارد مذاکره‌ی جدی با غرب بشه، این گروه‌ها منافعشون رو از دست می‌دن. سپاه از تحریم‌ها سود می‌بره، چون باعث انحصار اقتصادی برایش شده. این نهادها برای بقای خودشون، خامنه‌ای رو به ادامه‌ی این مسیر سوق می‌دن.
۴. محاسبات اشتباه و خودفریبی:
خامنه‌ای به‌خاطر سیستم بسته‌ای که دور خودش ساخته، اطلاعات فیلترشده و تحلیل‌های جانبدارانه دریافت می‌کنه. اطرافیانش بهش می‌گن که اگر بیشتر مقاومت کنه، غرب کوتاه میاد و مردم هم سرکوب رو می‌پذیرن. درحالی‌که در واقعیت، فشارهای داخلی و خارجی داره جمهوری اسلامی رو به نقطه‌ی بحران می‌کشونه. این باعث میشه که هم سیاست سرکوب رو ادامه بده، هم مذاکره با آمریکا رو به تعویق بندازه.
۵. زمان‌خریدن و امید به تغییر معادلات:
خامنه‌ای همیشه امیدوار بوده که تحولات جهانی به نفع ایران تغییر کنه. یک روز روی پیروزی روسیه در جنگ اوکراین شرط می‌بنده، یک روز روی اختلافات داخلی آمریکا، و یک روز روی درگیری در خاورمیانه. به همین دلیل، فکر می‌کنه اگه صبر کنه، شرایط جهانی تغییر می‌کنه و نیازی به امتیاز دادن به مردم داخل یا آمریکا نداره.
نتیجه:
خامنه‌ای میدونه که این مسیر خطرناکه، ولی بین گزینه‌های موجود، اون گزینه‌ای رو انتخاب می‌کنه که در کوتاه‌مدت بیشترین کنترل رو براش حفظ کنه، حتی اگر در بلندمدت باعث فروپاشی بشه. همون‌طور که شاه در دهه‌ی ۵۰ سیاست سرکوب رو تشدید کرد و اصلاحات واقعی انجام نداد، خامنه‌ای هم داره همون مسیر رو می‌ره، اینکه آیا به عواقب و نتیجه‌ب کارهاش آگاه و واقف هست رو دیگه خدا میدونه...
@mahdinakhlahmadi
