🔸دکتر امیرمحمد گمینی عضو هیئت علمی پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران

این مفهوم که امروزه در مطالعه زیست‌شناسی بسیار محبوب و مفید است، برای اولین بار توسط دانشمند چندجانبه عرب مسلمان قرن نهم، #الجاحظ (776–868 میلادی)، معرفی شد. او کتاب معروف کتاب الحیوان یا «کتاب حیوانات» را نوشت، این اثر یکی از اولین نمونه‌های علمی در تاریخ است که به‌طور سیستماتیک به موضوعاتی مانند بوم‌شناسی و روابط غذایی میان موجودات پرداخته است که در آن همچنین اصول اولیه‌ای برای نظریه تکامل ارائه داد که بعدها توسط چارلز داروین مورد استفاده قرار گرفت. جاحظ بصری به موضوعاتی مانند تنازع بقا (Struggle for Existence) و تطبیق با محیط (Adaptation) پرداخت، که بعدها توسط چارلز داروین در قرن نوزدهم توسعه یافت.

الجاحظ به این نکته اشاره کرد که حیوانات ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را با محیط زیستشان سازگار می‌کند. او این ویژگی‌ها را به خواست خدا نسبت داد، اما مشاهداتش از سازگاری بسیار دقیق بود.

زنجیره غذایی: این مفهوم نشان می‌دهد که چگونه انرژی از یک سطح غذایی (مانند گیاهان) به سطح دیگر (مانند شکارچیان) منتقل می‌شود و نقش مهمی در درک تعادل طبیعی اکوسیستم‌ها دارد.

محاصره وین (اولین محاصره) - ۱۵۲۹ میلادی

فتح الجزایر - ۱۵۲۹ میلادی

فتح طرابلس (لیبی) - ۱۵۵۱ میلادی

نبرد لپانتو - ۱۵۷۱ میلادی

معاهده فرحت پاشا - ۱۵۹۰ میلادی

فتح جزیره کرت - ۱۶۴۵–۱۶۶۹ میلادی

محاصره وین (دومین محاصره) - ۱۶۸۳ م
سلطان: محمد چهارم

نبرد کارس - ۹ تا ۱۹ اوت ۱۷۴۵ میلادی

معاهده کوچک کاینارجا - ۱۷۷۴ میلادی

جنگ عثمانی-روسیه و معاهده بخارست - ۱۸۰۶–۱۸۱۲ میلادی

جنگ استقلال یونان و معاهده ادرنه - ۱۸۲۱–۱۸۲۹ میلادی

معاهده بالتا لیمان - ۱۸۳۸ میلادی

جنگ تریپولی (جنگ عثمانی-ایتالیا) - ۱۹۱۱–۱۹۱۲ م

جنگ‌های بالکان - ۱۹۱۲–۱۹۱۳ م

عثمانی‌ها در کنار آلمان و اتریش-مجارستان جنگیدند اما شکست خوردند. معاهده مودروس (۱۹۱۸م) پایان حضور عثمانی در بسیاری از مناطق و اشغال آناتولی توسط نیروهای متفقین را رقم زد.

نبرد گالاتا (۱۳۴۸)
محاصره کالیمنوس (۱۴۵۲)

نبرد زونکیو (۱۴۹۹)
فتح رودس (۱۵۲۲)
نبرد پره‌وزا (۱۵۳۸)
فتح قبرس (۱۵۷۰–۱۵۷۱)
نبرد لپانتو (۱۵۷۱)
نبرد ناوارینو (۱۶۲۰)
نبردهای دریایی کرت (۱۶۴۵–۱۶۶۹)

نبرد چشمه (۱۷۷۰)
نبرد ناوارینو (۱۸۲۷)
نبرد سینوپ (۱۸۵۳)
جنگ دریایی در جنگ جهانی اول (۱۹۱۴–۱۹۱۸)

آیا میدانید که در تاریخ اسلامی ریاضیات یکی از بیشترین ابداعات خودش رو در تاریخ علم سپری کرد؟

جنگ کویون‌حصار (بافئوس) - ۱۳۰۲ میلادی
سلطان: عثمان اول (۱۲۹۹–۱۳۲۴میلادی)

فتح بورسا - ۱۳۲۶ میلادی
سلطان: اورحان (۱۳۲۴–۱۳۶۲)

جنگ‌های بلغار-عثمانی - ۱۳۴۰–۱۳۹۶ میلادی
سلاطین: از اورحان تا بایزید اول

نبرد کوزوو (1389م) یکی از مهم‌ترین درگیری‌های این دوره بود که عثمانی‌ها تحت رهبری مراد اول صرب‌ها شکست دادند، اما مراد اول در میدان نبرد کشته شد

جنگ کوزو - ۱۳۸۹ میلادی

این نبرد پیروزی بزرگی برای عثمانی‌ها بود و تسلط آن‌ها بر بالکان را تثبیت کرد، اما مراد اول توسط یک سرباز صرب کشته شد و پسرش بایزید اول به قدرت رسید.

نبرد نیکوپولیس - ۲۵ سپتامبر ۱۳۹۶ میلادی

نبرد آنکارا - ۲۰ ژوئیه ۱۴۰۲ میلادی

فتح قسطنطنیه : ۶ آوریل تا ۲ افتخاری ۱۴۵۳
سلطان: محمد دوم (محمد فاتح) (۱۴۴۴–۱۴۴۶ و ۱۴۵۱–۱۴۸۱م)

نبرد وارنا - ۱۴۴۴ میلادی

نبرد کوزوو دوم - ۱۴۴۸ میلادی

نبرد زونکیو - ۲۵ اوت ۱۴۹۹ میلادی
سلطان: بایزید دوم (۱۴۸۱–۱۵۱۲م)

این جنگ‌ها بین عثمانی‌های سنی و صفویان شیعه رخ داد. اولین نبرد مهم در این مجموعه، نبرد چالدران (۱۵۱۴) بود.

نبرد چالدران - ۲۳ اوت ۱۵۱۴ میلادی

سلیم اول ممالیک مصر را فتح کرد و با تصرف اماکن مقدس اسلامی، عنوان خلیفه را برای خود انتخاب کرد

نبرد موهاچ - ۲۹ اوت ۱۵۲۶ میلادی

فاطمیان که اسماعیلی مذهب بودند مدت‌ها تحت تاثیر تعلیمات برخی داعیان اسماعیلی ایرانی قرار داشتند، داعیانی که گاهی به مصر مهاجرت می‌کردند و گاهی در داخل ایران به دعوت مشغول می‌شدند.

حسن صباح اسماعیلیان ایران و شام را برای همیشه از فاطمیان مصر جدا کرد و با این اقدام ضربه‌ی بزرگی به قدرت و نفوذ فاطمیان در سرزمین‌های شرق جهان اسلام زد.

بسیاری از مسلمانان، در آن زمان و بعد از آن، بنی امیه را به خاطر خیانت به اسلام واقعی مورد انتقاد قرار دادند. برای یک ناظر بیرونی، به همان اندازه روشن به نظر می‌رسد که تمدن عربی-اسلامی هرگز نمی‌توانست بدون دستاوردهای سیاستمداران بزرگی مانند معاویه، عبدالملک و هشام در کنار هم نگه داشتن جهان اسلام در طول قرن شکل‌گیری سرنوشت‌ساز توسعه یابد.

Diccionario de la lengua española» - - Edición del Tricentenario
La cultura culinaria andalusí y su>> - influencia en Mesoamérica», Kálamo,Libros, Alif Nûn

Fábio Barbosa, Revista "Gosto" - N°7- - Fev. 2010 - Pg.62 - Editora Isabella Jesús Terrés (2016),

"El ceviche es - espanol (lo sentimos, Perú)", traveler.es Vega, Juan José (1993).

«La influencia -morisca y mora: tres casos específicos». En Olivas Weston, Rosario, ed. Cultura identidad y cocina en el Perú. Lima: Escuela Profesional de turismo y Hotelería, Facultad de Ciencias de la Comunicación, Turismo y Sicología, Universidad San Martin de .Porres. pp. 157-168

Jaime Ariansen Cespedes. «La - fascinante historia del Cebiche».
historiacocina.com