Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar
11.03.202512:00
"Qarshilik o‘qi" inqiroz yoqasida: Iroq Tehronning nazoratidan chiqyaptimi?
A.Qodirov, mustaqil tadqiqotchi
Eronning Yaqin Sharqdagi ta’sir tizimi so‘nggi o‘n yillikdagi eng jiddiy inqirozni boshdan kechirmoqda. Tehron uzoq yillar davomida "Qarshilik o‘qi" deb atalgan mintaqaviy ittifoq tizimini shakllantirdi va Iroq, Suriya, Livan hamda Yamandagi ittifoqchilari orqali AQSh va Isroilga qarshi siyosat yuritdi. Biroq, so‘nggi voqealar bu tizimning yemirilayotganini ko‘rsatmoqda. Livan va Suriyada ta’sir kuchini yo‘qotgan Tehron endi Iroqning ham nazoratdan chiqishidan xavotirda.
Iroq – Eronning "pul mashinasi"
Iroqning Eron uchun geosiyosiy ahamiyatidan tashqari, Tehronning yashirin moliyaviy manbai ham hisoblanadi. Eron Iroq iqtisodiyotidan yillar davomida foydalanib kelgan, bu esa unga neft, byudjet mablag‘lari va noqonuniy savdodan foyda olish imkonini bergan.
Xususan, Iroq dunyodagi beshinchi yirik neft eksportchisi bo‘lib, sanksiyalarga tushmagan. Eron esa o‘z neftini Iroq bayrog‘i ostida sotish orqali xalqaro cheklovlarni chetlab o‘tmoqda. "Asoib Ahl al-Haq" va "Kataib Hizbulloh" kabi eronparast jangari guruhlar noqonuniy yo‘llar bilan neft qazib va davlat subsidiyalaridan foydalanib daromad qilmoqda.
Bundan tashqari, Iroq armiyasiga rasmiy kiritilgan, lekin aslida Tehronga bo‘ysunadigan Xalq harakati kuchlari (PMF) yiliga $3 milliard byudjet mablag‘ini oladi, ammo jangarilarning aksariyati Iroq hukumati emas, balki Eron manfaatlariga xizmat qiladi. Ayni vaqtda Eronning iqtisodiy tarmoqlari Iroq farmatsevtika, turizm, qurilish va aloqa sohalarida kuchli pozitsiyalarga ega.
Biroq, so‘nggi oylarda bu tuzum katta bosim ostida qoldi. AQShning siyosiy va iqtisodiy bosimi, shuningdek, Eronning ichki inqirozi Tehronni Iroqda qiyin vaziyatga tushirib qo‘ymoqda.
Bag‘dod Tehrondan qanday qilib uzoqlashmoqda?
Iroq bosh vaziri Muhammad Shia as-Sudani, eronparast siyosiy guruhlardan chiqib kelgan bo‘lsa-da, so‘nggi paytlarda AQSh bilan murosaga borish harakatlarini amalga oshirmoqda. 2025-yil yanvar oyida u bir qator muhim qarorlarni qabul qildi: 1) D.Trampga qarshi chiqarilgan hibs orderini bekor qildi, bu esa AQSh bilan diplomatik keskinlikni yumshatdi; 2) "Kataib Hizbulloh" tomonidan garovga olingan AQSh fuqarosi, Prinston tadqiqotchisi Elizabet Tsurkovni ozod qilishga rozi bo‘ldi; 3) Iroq kurdlari manfaatlariga mos bo‘lgan byudjet tuzatishlarini qo‘llab-quvvatladi (bu AQSh bilan aloqalarni mustahkamlashga xizmat qiladi).
Bu harakatlar Iroq hukumati Tehron ta’siridan chiqish yo‘lini qidirayotganidan darak beradi. Bundan tashqari, eronparast harbiy guruhlar 2024-yil dekabridan beri AQSh bazalariga hujumlarni to‘xtatdi, bu esa ularning Vashington bilan ochiq qarama-qarshilikdan qo‘rqayotganini anglatadi.
Iroq Eron bilan aloqalarni uzadimi?
Iroqning Eron bilan to‘liq “ajralishi” ehtimoli hali past bo‘lsa-da, Bag‘dod Tehrondan asta-sekin uzoqlashayotgani aniq sezilmoqda. Kelgusi jarayonlarga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan asosiy omillar quyidagilar:
– 2025-yil oktabrda bo‘lib o‘tadigan Iroq parlament saylovlari – milliy manfaatlarni ustun qo‘yadigan partiyalarning g‘alaba qozonishi Iroqning Eron ta’siridan yanada uzoqlashishiga olib kelishi mumkin.
– AQShning faollashuvi – Vashington Iroqdagi eronparast siyosiy va iqtisodiy tarmoqlarga qarshi sanksiyalar joriy qilishi mumkin.
– Eron iqtisodiy inqirozi – 2024-2025-yillarda riyal kursining 62% ga tushishi va 32% inflyatsiya Tehronni moliyaviy jihatdan yanada zaiflashtirmoqda. Bu esa Eronning Iroqda o‘z ittifoqchilarini moliyalash imkoniyatlarini pasaytiradi.
Xulosa qilib aytganda, Vashington tushunib turibdiki, agar u Eronga qarshi kurashda muvaffaqiyatga erishmoqchi bo‘lsa, Iroqdagi Tehron ta’sirini kamaytirishi kerak. Biroq, bu jarayonda harbiy harakatlar emas, balki iqtisodiy sanksiyalar, siyosiy bosim va diplomatik choralar muhim rol o‘ynaydi. Agar AQSh o‘z strategiyasini to‘g‘ri olib borsa, Iroq nafaqat Eron ta’siridan chiqadi, balki Yaqin Sharqdagi yangi geosiyosiy manzaraning asosiy ishtirokchilaridan biriga aylanadi.
@erontahlili
A.Qodirov, mustaqil tadqiqotchi
Eronning Yaqin Sharqdagi ta’sir tizimi so‘nggi o‘n yillikdagi eng jiddiy inqirozni boshdan kechirmoqda. Tehron uzoq yillar davomida "Qarshilik o‘qi" deb atalgan mintaqaviy ittifoq tizimini shakllantirdi va Iroq, Suriya, Livan hamda Yamandagi ittifoqchilari orqali AQSh va Isroilga qarshi siyosat yuritdi. Biroq, so‘nggi voqealar bu tizimning yemirilayotganini ko‘rsatmoqda. Livan va Suriyada ta’sir kuchini yo‘qotgan Tehron endi Iroqning ham nazoratdan chiqishidan xavotirda.
Iroq – Eronning "pul mashinasi"
Iroqning Eron uchun geosiyosiy ahamiyatidan tashqari, Tehronning yashirin moliyaviy manbai ham hisoblanadi. Eron Iroq iqtisodiyotidan yillar davomida foydalanib kelgan, bu esa unga neft, byudjet mablag‘lari va noqonuniy savdodan foyda olish imkonini bergan.
Xususan, Iroq dunyodagi beshinchi yirik neft eksportchisi bo‘lib, sanksiyalarga tushmagan. Eron esa o‘z neftini Iroq bayrog‘i ostida sotish orqali xalqaro cheklovlarni chetlab o‘tmoqda. "Asoib Ahl al-Haq" va "Kataib Hizbulloh" kabi eronparast jangari guruhlar noqonuniy yo‘llar bilan neft qazib va davlat subsidiyalaridan foydalanib daromad qilmoqda.
Bundan tashqari, Iroq armiyasiga rasmiy kiritilgan, lekin aslida Tehronga bo‘ysunadigan Xalq harakati kuchlari (PMF) yiliga $3 milliard byudjet mablag‘ini oladi, ammo jangarilarning aksariyati Iroq hukumati emas, balki Eron manfaatlariga xizmat qiladi. Ayni vaqtda Eronning iqtisodiy tarmoqlari Iroq farmatsevtika, turizm, qurilish va aloqa sohalarida kuchli pozitsiyalarga ega.
Biroq, so‘nggi oylarda bu tuzum katta bosim ostida qoldi. AQShning siyosiy va iqtisodiy bosimi, shuningdek, Eronning ichki inqirozi Tehronni Iroqda qiyin vaziyatga tushirib qo‘ymoqda.
Bag‘dod Tehrondan qanday qilib uzoqlashmoqda?
Iroq bosh vaziri Muhammad Shia as-Sudani, eronparast siyosiy guruhlardan chiqib kelgan bo‘lsa-da, so‘nggi paytlarda AQSh bilan murosaga borish harakatlarini amalga oshirmoqda. 2025-yil yanvar oyida u bir qator muhim qarorlarni qabul qildi: 1) D.Trampga qarshi chiqarilgan hibs orderini bekor qildi, bu esa AQSh bilan diplomatik keskinlikni yumshatdi; 2) "Kataib Hizbulloh" tomonidan garovga olingan AQSh fuqarosi, Prinston tadqiqotchisi Elizabet Tsurkovni ozod qilishga rozi bo‘ldi; 3) Iroq kurdlari manfaatlariga mos bo‘lgan byudjet tuzatishlarini qo‘llab-quvvatladi (bu AQSh bilan aloqalarni mustahkamlashga xizmat qiladi).
Bu harakatlar Iroq hukumati Tehron ta’siridan chiqish yo‘lini qidirayotganidan darak beradi. Bundan tashqari, eronparast harbiy guruhlar 2024-yil dekabridan beri AQSh bazalariga hujumlarni to‘xtatdi, bu esa ularning Vashington bilan ochiq qarama-qarshilikdan qo‘rqayotganini anglatadi.
Iroq Eron bilan aloqalarni uzadimi?
Iroqning Eron bilan to‘liq “ajralishi” ehtimoli hali past bo‘lsa-da, Bag‘dod Tehrondan asta-sekin uzoqlashayotgani aniq sezilmoqda. Kelgusi jarayonlarga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan asosiy omillar quyidagilar:
– 2025-yil oktabrda bo‘lib o‘tadigan Iroq parlament saylovlari – milliy manfaatlarni ustun qo‘yadigan partiyalarning g‘alaba qozonishi Iroqning Eron ta’siridan yanada uzoqlashishiga olib kelishi mumkin.
– AQShning faollashuvi – Vashington Iroqdagi eronparast siyosiy va iqtisodiy tarmoqlarga qarshi sanksiyalar joriy qilishi mumkin.
– Eron iqtisodiy inqirozi – 2024-2025-yillarda riyal kursining 62% ga tushishi va 32% inflyatsiya Tehronni moliyaviy jihatdan yanada zaiflashtirmoqda. Bu esa Eronning Iroqda o‘z ittifoqchilarini moliyalash imkoniyatlarini pasaytiradi.
Xulosa qilib aytganda, Vashington tushunib turibdiki, agar u Eronga qarshi kurashda muvaffaqiyatga erishmoqchi bo‘lsa, Iroqdagi Tehron ta’sirini kamaytirishi kerak. Biroq, bu jarayonda harbiy harakatlar emas, balki iqtisodiy sanksiyalar, siyosiy bosim va diplomatik choralar muhim rol o‘ynaydi. Agar AQSh o‘z strategiyasini to‘g‘ri olib borsa, Iroq nafaqat Eron ta’siridan chiqadi, balki Yaqin Sharqdagi yangi geosiyosiy manzaraning asosiy ishtirokchilaridan biriga aylanadi.
@erontahlili
06.03.202506:07
Donald Trampning The Truth Social ijtimoiy tarmog‘ida HAMAS va G‘azo aholisi uchun murojaati:
▪️ “Shalom HAMAS” – bu “Salom va xayr” degani. Siz tanlashingiz mumkin. Barcha garovdagilarni hoziroq ozod qiling va o‘ldirgan odamlarga tegishli jasadlarni zudlik bilan qaytaring, aks holda tamom bo’lasiz. Faqat kasal va buzuq odamlar jasadlarni saqlaydi, va siz aynan shunday odamsiz!
▪️ Ishni oxiriga yetkazish uchun men Isroilga zarur bo‘lgan barcha narsalarni yuboraman. Agar siz mening so‘zlarimga quloq solmasangiz, HAMASning hech bir a’zosi xavfsiz bo‘lmaydi. Men hozirgina siz asirga olgan odamlar bilan uchrashdim, ularning hayotini barbod qildingiz. Bu sizga oxirgi ogohlantirish!
▪️ Rahbarlarga murojaatim: hozir G‘azodan chiqib ketish uchun eng oxirgi imkoniyat. G‘azo aholisi! Sizni ajoyib kelajak kutmoqda, lekin faqat garovga olinganlarni ozod qilsangiz. Aks holda, siz yo‘q qilinasiz! Aql bilan qaror qabul qiling. GAROVDAGILARNI HOZIR OZOD QILING, AKS HOLDA BUNING OG‘IR JAZOSINI O‘ZINGIZ TORTASIZ!
DONALD J. TRAMP, AMERIKA QO‘SHMA SHTATLARI PREZIDENTI
@erontahlili
▪️ “Shalom HAMAS” – bu “Salom va xayr” degani. Siz tanlashingiz mumkin. Barcha garovdagilarni hoziroq ozod qiling va o‘ldirgan odamlarga tegishli jasadlarni zudlik bilan qaytaring, aks holda tamom bo’lasiz. Faqat kasal va buzuq odamlar jasadlarni saqlaydi, va siz aynan shunday odamsiz!
▪️ Ishni oxiriga yetkazish uchun men Isroilga zarur bo‘lgan barcha narsalarni yuboraman. Agar siz mening so‘zlarimga quloq solmasangiz, HAMASning hech bir a’zosi xavfsiz bo‘lmaydi. Men hozirgina siz asirga olgan odamlar bilan uchrashdim, ularning hayotini barbod qildingiz. Bu sizga oxirgi ogohlantirish!
▪️ Rahbarlarga murojaatim: hozir G‘azodan chiqib ketish uchun eng oxirgi imkoniyat. G‘azo aholisi! Sizni ajoyib kelajak kutmoqda, lekin faqat garovga olinganlarni ozod qilsangiz. Aks holda, siz yo‘q qilinasiz! Aql bilan qaror qabul qiling. GAROVDAGILARNI HOZIR OZOD QILING, AKS HOLDA BUNING OG‘IR JAZOSINI O‘ZINGIZ TORTASIZ!
DONALD J. TRAMP, AMERIKA QO‘SHMA SHTATLARI PREZIDENTI
@erontahlili
01.03.202509:15
⚡️Kurdiston Ishchilar Partiyasi qurolli kurashni to‘xtatishini e’lon qildi.
@erontahlili
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
29.01.202513:30
Asadsiz Suriyaga Falastin rasmiylarining ham qadami yetdi.
Falastin hukumati Bosh vaziri Mustafo Muhammad boshchiligidagi delegatsiya rasmiy tashrif bilan Damashqqa keldi.
Mustafoning ta’kidlashicha, bu tashrif Falastin ma’muriyatining “Suriya rahbariyati va xalqini qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, hamkorlikni mustahkamlash, siyosiy va iqtisodiy muvofiqlashtirishni kuchaytirish maqsadida” pozitsiyasining ifodasidir.
@erontahlili
Falastin hukumati Bosh vaziri Mustafo Muhammad boshchiligidagi delegatsiya rasmiy tashrif bilan Damashqqa keldi.
Mustafoning ta’kidlashicha, bu tashrif Falastin ma’muriyatining “Suriya rahbariyati va xalqini qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, hamkorlikni mustahkamlash, siyosiy va iqtisodiy muvofiqlashtirishni kuchaytirish maqsadida” pozitsiyasining ifodasidir.
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
28.01.202511:36
🇹🇷 Turkiyaning 2025-yildagi tashqi siyosati: manfaatlar muvozanati va strategik mustaqillik
2025-yilda Turkiya strategik mustaqillikni mustahkamlashga e’tibor qaratadi, deb aytilmoqda SETA tahliliy markazi hisobotida. Anqara AQSh, Rossiya va YI bilan hamkorlikni davom ettiradi, shu bilan birga qaror qabul qilishda mustaqilligini saqlab qoladi.
Ustuvor yo’nalishlar qatoriga quyidagilar keltirilgan:
Xavfsizlik: mudofaa texnologiyalari, sun’iy intellekt, kiberxavfsizlik va dron tizimlarini rivojlantirish.
Suriya: kurd guruhlaridan keladigan tahdidlarni bartaraf etish va mintaqani barqarorlashtirish.
Iqtisodiyot: Afrika va Markaziy Osiyo bilan savdo aloqalarini kengaytirish.
Turkiya mintaqaviy barqarorlashtiruvchi rolini davom ettiradi, jumladan, Rossiya-Ukraina mojarosida vositachilik qilish va tinchlik tashabbuslarida faol ishtirok etadi, deydi tahlilchilar.
Batafsil: https://t.me/xorijiyoav/5098
@erontahlili
2025-yilda Turkiya strategik mustaqillikni mustahkamlashga e’tibor qaratadi, deb aytilmoqda SETA tahliliy markazi hisobotida. Anqara AQSh, Rossiya va YI bilan hamkorlikni davom ettiradi, shu bilan birga qaror qabul qilishda mustaqilligini saqlab qoladi.
Ustuvor yo’nalishlar qatoriga quyidagilar keltirilgan:
Xavfsizlik: mudofaa texnologiyalari, sun’iy intellekt, kiberxavfsizlik va dron tizimlarini rivojlantirish.
Suriya: kurd guruhlaridan keladigan tahdidlarni bartaraf etish va mintaqani barqarorlashtirish.
Iqtisodiyot: Afrika va Markaziy Osiyo bilan savdo aloqalarini kengaytirish.
Turkiya mintaqaviy barqarorlashtiruvchi rolini davom ettiradi, jumladan, Rossiya-Ukraina mojarosida vositachilik qilish va tinchlik tashabbuslarida faol ishtirok etadi, deydi tahlilchilar.
Batafsil: https://t.me/xorijiyoav/5098
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
28.01.202505:38
🇪🇺🇸🇾Yevropa ittifoqi Suriyaga qarshi sanksiyalarni yumshatadi.
Hokimiyatga kelgan “Hay’at Tahrir ash-Shom”ni terrorchi tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarish masalasi BMT Xavfsizlik kengashi darajasida hal qilinishi kutilmoqda.
Yevrokengash Suriya bo‘yicha muzokaralar uchun hujjat tayyorlagan, unda fuqarolik parvozlarini soddalashtirish uchun aviakompaniyalar, jumladan, Syrian Arab Airlines’ga nisbatan sanksiyalarni olib tashlash, shuningdek, neft-gaz texnologiyalarini eksport qilish taqiqini qayta ko‘rib chiqish taklif etilgan.
@erontahlili
Hokimiyatga kelgan “Hay’at Tahrir ash-Shom”ni terrorchi tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarish masalasi BMT Xavfsizlik kengashi darajasida hal qilinishi kutilmoqda.
Yevrokengash Suriya bo‘yicha muzokaralar uchun hujjat tayyorlagan, unda fuqarolik parvozlarini soddalashtirish uchun aviakompaniyalar, jumladan, Syrian Arab Airlines’ga nisbatan sanksiyalarni olib tashlash, shuningdek, neft-gaz texnologiyalarini eksport qilish taqiqini qayta ko‘rib chiqish taklif etilgan.
@erontahlili
Қайта жіберілді:
Strategic Focus: Central Asia
11.03.202509:35
Maxsudov Sherdil (IXTI, JIDU) tomonidan tayyorlangan “Pokiston - Turkiya munosabatlari: o’zaro manfaat va hamkorlik istiqbollari” nomli maqola bilan tanishib chiqishingizni va izoh qoldirishingizni so’raymiz.
Grand Strategiya - xalqaro munosabatlar, geosiyosat va tahlil
Grand Strategiya - xalqaro munosabatlar, geosiyosat va tahlil
04.03.202515:18
🥳🥳🥳
@erontahlili
@erontahlili
19.02.202513:02
Eron Yangi Suriya bilan aloqa o‘rnatishga urinmoqda – davomi
Eron siyosiy elitasida kelishmovchiliklar
Tehronning Suriya bo‘yicha yondashuvi ichki siyosiy kelishmovchiliklarni ham ochib tashladi, deydi tahlilchilar.
Tashqi ishlar vazirligi ehtiyotkor diplomatiya olib borishga harakat qilmoqda, chunki mavjud vaziyatda Eron Suriyada o‘z ta’sirini saqlab qolish uchun faqat yumshoq yondashuvdan foydalanishi mumkin.
Ayni vaqtda, Ali Xomanaiy esa mutlaqo boshqacha fikrda. U nafaqat Eron siyosatining Suriyada muvaffaqiyatsiz bo‘lganini tan olgani yo‘q, balki Radio Farda (Ozodlik radiosining Erondagi bo‘limi) ma’lumotlariga ko‘ra, yangi Suriya hukumati bilan ochiq kurash olib borishga chaqirmoqda.
Xulosa qilib aytganda, Suriyada hokimiyat o‘zgarishi Eron uchun eng yirik geosiyosiy zarbalardan biri bo‘ldi. Tehron asosiy mintaqaviy ittifoqchisini yo‘qotdi. Moliyaviy sarmoyalari deyarli qaytib kelmaydigan darajada katta yo‘qotishga aylandi. Yangi Suriya rahbariyati Tehron bilan yaqinlashish emas, balki uzoqlashish yo‘lini tanlamoqda.
Bu fonda Eron ikki yo‘ldan birini tanlashi kerak:
Birinchi, Damashq hukumatiga real yon bosish va aloqalarni diplomatik yo‘l bilan tiklashga urinish;
Ikkinchi, Suriya bilan ochiq qarama-qarshilikka borish (bu variant Tehronning allaqachon zaiflashgan mintaqaviy mavqeini yanada yomonlashtiradi).
Qaysi yo‘l tanlanishidan qat’i nazar, Tehron endi avvalgi kabi Suriyada o‘z shartlarini qo‘ya olmaydi. Mintaqada yangi geosiyosiy muvozanat shakllanmoqda va Eron unga moslashishga majbur.
@erontahlili
Eron siyosiy elitasida kelishmovchiliklar
Tehronning Suriya bo‘yicha yondashuvi ichki siyosiy kelishmovchiliklarni ham ochib tashladi, deydi tahlilchilar.
Tashqi ishlar vazirligi ehtiyotkor diplomatiya olib borishga harakat qilmoqda, chunki mavjud vaziyatda Eron Suriyada o‘z ta’sirini saqlab qolish uchun faqat yumshoq yondashuvdan foydalanishi mumkin.
Ayni vaqtda, Ali Xomanaiy esa mutlaqo boshqacha fikrda. U nafaqat Eron siyosatining Suriyada muvaffaqiyatsiz bo‘lganini tan olgani yo‘q, balki Radio Farda (Ozodlik radiosining Erondagi bo‘limi) ma’lumotlariga ko‘ra, yangi Suriya hukumati bilan ochiq kurash olib borishga chaqirmoqda.
Xulosa qilib aytganda, Suriyada hokimiyat o‘zgarishi Eron uchun eng yirik geosiyosiy zarbalardan biri bo‘ldi. Tehron asosiy mintaqaviy ittifoqchisini yo‘qotdi. Moliyaviy sarmoyalari deyarli qaytib kelmaydigan darajada katta yo‘qotishga aylandi. Yangi Suriya rahbariyati Tehron bilan yaqinlashish emas, balki uzoqlashish yo‘lini tanlamoqda.
Bu fonda Eron ikki yo‘ldan birini tanlashi kerak:
Birinchi, Damashq hukumatiga real yon bosish va aloqalarni diplomatik yo‘l bilan tiklashga urinish;
Ikkinchi, Suriya bilan ochiq qarama-qarshilikka borish (bu variant Tehronning allaqachon zaiflashgan mintaqaviy mavqeini yanada yomonlashtiradi).
Qaysi yo‘l tanlanishidan qat’i nazar, Tehron endi avvalgi kabi Suriyada o‘z shartlarini qo‘ya olmaydi. Mintaqada yangi geosiyosiy muvozanat shakllanmoqda va Eron unga moslashishga majbur.
@erontahlili
29.01.202512:06
Tolibon va HTSh: noqonuniy rejimlar o‘rtasidagi farq nimada?
A.Knyazev, sharqshunos olim
Noqonuniy yo‘l bilan hokimiyatga kelgan ikki radikal harakat misolida ularning strategiyalaridagi qiziqarli farqlarni kuzatish mumkin. Afg‘oniston Tolibon va Suriyaning “Hay’at Tahrir ash-Shom” (HTSh) harakati terroristik tashkilot sifatida baholanayotgan bo‘lsa ham, ularning boshqaruv uslubi mutlaqo boshqacha.
Ideologiya vs pragmatizm
Tolibon o‘z ideologik tamoyillariga sodiq qolmoqda. Xalqaro bosimga qaramay, ular diniy doktrinalarini ham, rejimning tashqi ko‘rinishini ham o‘zgartirmayapti. Ular o’zlarining siyosatiga (islomiy qonunlarga) xalqaro maydondagi mavqeiga salbiy ta’sir qilsa ham qat’iy sodiq bo‘lib qolishmoqda.
HTSh esa butunlay boshqacha yondashuvni tanladi — ular o‘zlarini mutlaqo yangi, dunyoviy davlat qurayotgan kuch sifatida ko‘rsatishga harakat qilmoqda. Harakat yetakchisi Abu Muhammad al-Juloniy endilikda kostyum va galstukda ko‘rinish berib, radikal o‘tmishidan uzoqlashayotganini namoyish qilmoqda. Ularning asosiy maqsadi – hokimiyatni saqlab qolish va xalqaro hamjamiyat tomonidan qabul qilinish, hatto buning uchun barcha eski atributlardan voz kechish kerak bo‘lsa ham.
Tan olish: huquqiy jarayon yoki siyosiy vosita?
Yana bir muhim farq – xalqaro hamjamiyatning ushbu rejimlarga bo‘lgan munosabati. Tolibon hukumati tan olinishi haqida global darajada bahs ketayotgan bo‘lsa, HTSh haqida bunday savol umuman ko‘tarilmadi. Bu esa xalqaro tan olish – huquqiy me’yor emas, balki siyosiy manfaatlarga bog‘liq bo‘lgan instrument ekanligini ko‘rsatadi.
Rasmiy jihatdan, noqonuniy yo‘l bilan kelgan hukumatlarni tan olish masalasini tartibga soluvchi yagona hujjat – 1933-yilgi Montevideo Konvensiyasi. Ammo bu konvensiya faqat tavsiyaviy xususiyatga ega bo‘lib, uni asosan Lotin Amerikasi davlatlaridan iborat 19 mamlakat imzolagan. Amalda esa yangi rejimlarning tan olinishi faqat ayrim davlatlarning geosiyosiy manfaatlariga bog‘liq. Masalan, Qirg‘izistonda 2005, 2010 va 2020-yillardagi to‘ntarishlar ortidan yangi hukumatlarning tan olinishi hech kim uchun muammo bo‘lmagan – jarayon avtomatik tarzda kechgan.
Demak, xalqaro maydonda noqonuniy rejimlarni tan olish masalasi aslida huquqiy jarayon emas, balki global o‘yinchilarning manfaatlariga bog‘liq bo‘lgan siyosiy vositadir. Ushbu rejimlarning o‘zini tutishi esa ularning motivatsiyasini ochib beradi: kimdir hokimiyatini mafkuraga asoslanib quradi, kimdir esa pragmatizm orqali saqlab qolishga harakat qiladi.
@erontahlili
A.Knyazev, sharqshunos olim
Noqonuniy yo‘l bilan hokimiyatga kelgan ikki radikal harakat misolida ularning strategiyalaridagi qiziqarli farqlarni kuzatish mumkin. Afg‘oniston Tolibon va Suriyaning “Hay’at Tahrir ash-Shom” (HTSh) harakati terroristik tashkilot sifatida baholanayotgan bo‘lsa ham, ularning boshqaruv uslubi mutlaqo boshqacha.
Ideologiya vs pragmatizm
Tolibon o‘z ideologik tamoyillariga sodiq qolmoqda. Xalqaro bosimga qaramay, ular diniy doktrinalarini ham, rejimning tashqi ko‘rinishini ham o‘zgartirmayapti. Ular o’zlarining siyosatiga (islomiy qonunlarga) xalqaro maydondagi mavqeiga salbiy ta’sir qilsa ham qat’iy sodiq bo‘lib qolishmoqda.
HTSh esa butunlay boshqacha yondashuvni tanladi — ular o‘zlarini mutlaqo yangi, dunyoviy davlat qurayotgan kuch sifatida ko‘rsatishga harakat qilmoqda. Harakat yetakchisi Abu Muhammad al-Juloniy endilikda kostyum va galstukda ko‘rinish berib, radikal o‘tmishidan uzoqlashayotganini namoyish qilmoqda. Ularning asosiy maqsadi – hokimiyatni saqlab qolish va xalqaro hamjamiyat tomonidan qabul qilinish, hatto buning uchun barcha eski atributlardan voz kechish kerak bo‘lsa ham.
Tan olish: huquqiy jarayon yoki siyosiy vosita?
Yana bir muhim farq – xalqaro hamjamiyatning ushbu rejimlarga bo‘lgan munosabati. Tolibon hukumati tan olinishi haqida global darajada bahs ketayotgan bo‘lsa, HTSh haqida bunday savol umuman ko‘tarilmadi. Bu esa xalqaro tan olish – huquqiy me’yor emas, balki siyosiy manfaatlarga bog‘liq bo‘lgan instrument ekanligini ko‘rsatadi.
Rasmiy jihatdan, noqonuniy yo‘l bilan kelgan hukumatlarni tan olish masalasini tartibga soluvchi yagona hujjat – 1933-yilgi Montevideo Konvensiyasi. Ammo bu konvensiya faqat tavsiyaviy xususiyatga ega bo‘lib, uni asosan Lotin Amerikasi davlatlaridan iborat 19 mamlakat imzolagan. Amalda esa yangi rejimlarning tan olinishi faqat ayrim davlatlarning geosiyosiy manfaatlariga bog‘liq. Masalan, Qirg‘izistonda 2005, 2010 va 2020-yillardagi to‘ntarishlar ortidan yangi hukumatlarning tan olinishi hech kim uchun muammo bo‘lmagan – jarayon avtomatik tarzda kechgan.
Demak, xalqaro maydonda noqonuniy rejimlarni tan olish masalasi aslida huquqiy jarayon emas, balki global o‘yinchilarning manfaatlariga bog‘liq bo‘lgan siyosiy vositadir. Ushbu rejimlarning o‘zini tutishi esa ularning motivatsiyasini ochib beradi: kimdir hokimiyatini mafkuraga asoslanib quradi, kimdir esa pragmatizm orqali saqlab qolishga harakat qiladi.
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
28.01.202510:34
⚡️Isroil falastinliklarga G‘azo sektorining shimoliga qaytishga ruxsat berdi, — Associated Press.
"Nesarim yo‘lagidagi nazorat punktlari 27 yanvar kuni ertalab ochildi. Bir necha kun davom etgan kutishdan so‘ng minglab falastinliklar anklav shimoliga yo‘l oldi", deyiladi agentlik xabarida.
Isroil va HAMAS o‘rtasidagi kelishuvga ko‘ra, SAXAL kuchlari G‘azo sektoridagi chegara bo‘ylab bufer hududga chekinishi, shuningdek, G‘azo sektorini ikkiga ajratib turuvchi Nesarim yo‘lagi va Misr bilan chegara bo‘ylab joylashgan Filadelfiya yo‘lagining katta qismini tark etishi kerak edi. Bu jarayon HAMAS va Isroil o‘rtasidagi garovga olinganlarni ozod qilish tartibiga oid nizolar sabab ikki kunga kechiktirildi.
Tel-Aviv garovga olingan tinch aholi vakili Arbel Yehudning ozod qilinishi talabida qat'iy turib oldi. Isroil HAMASni birinchi bosqichda ozod qilinishi kerak bo‘lgan qolgan garovdagilar haqida ma'lumot bermaganlikda aybladi. HAMAS esa, o‘z navbatida, Isroilni nazorat punktlarini ochish bo‘yicha kelishuvni buzganlikda aybladi.
Qatar vositachiligida o‘tkazilgan muzokaralar chog‘ida HAMAS Arbel Yehud va yana ikki nafar garovdagi isroillikni juma kunigacha topshirishga rozi bo‘ldi. Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyahuning tasdiqlashicha, ular 30 yanvar kuni ozod qilinadi. Bundan tashqari, 1 fevral kuni yana uch nafar garovdagi isroillik ozod qilinishi kutilmoqda.
Isroil HAMASga qarshi harbiy operatsiyaning dastlabki kunlaridayoq G‘azo sektorining shimolini to‘liq evakuasiya qilishni buyurgan va hududga o‘z qo‘shinlarini kiritgan edi. Shu sababli, 2023 yil oktyabr oyida bir millionga yaqin odam sektor janubiga qochishga majbur bo‘lgandi. Yuz minglab odamlar esa G‘azo shimolida qolgan edi. Aynan G‘azo shimolida urush davomida katta miqdorda qurbonlar vayronagarchiliklar qayd etilgan.
@erontahlili
"Nesarim yo‘lagidagi nazorat punktlari 27 yanvar kuni ertalab ochildi. Bir necha kun davom etgan kutishdan so‘ng minglab falastinliklar anklav shimoliga yo‘l oldi", deyiladi agentlik xabarida.
Isroil va HAMAS o‘rtasidagi kelishuvga ko‘ra, SAXAL kuchlari G‘azo sektoridagi chegara bo‘ylab bufer hududga chekinishi, shuningdek, G‘azo sektorini ikkiga ajratib turuvchi Nesarim yo‘lagi va Misr bilan chegara bo‘ylab joylashgan Filadelfiya yo‘lagining katta qismini tark etishi kerak edi. Bu jarayon HAMAS va Isroil o‘rtasidagi garovga olinganlarni ozod qilish tartibiga oid nizolar sabab ikki kunga kechiktirildi.
Tel-Aviv garovga olingan tinch aholi vakili Arbel Yehudning ozod qilinishi talabida qat'iy turib oldi. Isroil HAMASni birinchi bosqichda ozod qilinishi kerak bo‘lgan qolgan garovdagilar haqida ma'lumot bermaganlikda aybladi. HAMAS esa, o‘z navbatida, Isroilni nazorat punktlarini ochish bo‘yicha kelishuvni buzganlikda aybladi.
Qatar vositachiligida o‘tkazilgan muzokaralar chog‘ida HAMAS Arbel Yehud va yana ikki nafar garovdagi isroillikni juma kunigacha topshirishga rozi bo‘ldi. Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyahuning tasdiqlashicha, ular 30 yanvar kuni ozod qilinadi. Bundan tashqari, 1 fevral kuni yana uch nafar garovdagi isroillik ozod qilinishi kutilmoqda.
Isroil HAMASga qarshi harbiy operatsiyaning dastlabki kunlaridayoq G‘azo sektorining shimolini to‘liq evakuasiya qilishni buyurgan va hududga o‘z qo‘shinlarini kiritgan edi. Shu sababli, 2023 yil oktyabr oyida bir millionga yaqin odam sektor janubiga qochishga majbur bo‘lgandi. Yuz minglab odamlar esa G‘azo shimolida qolgan edi. Aynan G‘azo shimolida urush davomida katta miqdorda qurbonlar vayronagarchiliklar qayd etilgan.
@erontahlili
28.01.202505:12
❗️Isroil armiyasi HAMASning Tulkarmdagi dala qo‘mondoni Ahmad Abu Ativiyni havo zarbasi yordamida yo‘q qildi
Aniqlanishicha, u bilan birga yana bir qurolli shaxs ham o'ldirilgan.
@erontahlili
Aniqlanishicha, u bilan birga yana bir qurolli shaxs ham o'ldirilgan.
@erontahlili
09.03.202510:44
Eron oliy rahnamosi AQSh bilan yadro quroli bo‘yicha muzokaralarni rad etdi
Eron o‘z manfaatlariga erishish uchun “qo‘rqitish” taktikasidan foydalanadigan davlatlar bilan muzokara olib bormaydi, dedi mamlakat oliy rahbari Oyatulloh Ali Xomanaiy. Uning ta’kidlashicha, bunday majburiy muzokaralar muammolarni hal etishga qaratilmagan, balki Islom Respublikasiga o‘z talablarini yuklashga urinishdir.
Xomanaiy ushbu bayonotni AQSh prezidenti Donald Tramp unga Eronning yadro dasturi bo‘yicha muzokaralar boshlash taklifi bilan xat yo‘llagani haqida xabar berganidan so‘ng berdi. Ilgari bu borada ikki mamlakat o‘rtasida kelishuv mavjud bo‘lgan va u Barak Obama prezidentligi davrida imzolangan edi. Biroq, Tramp o‘zining birinchi prezidentlik muddati davomida ushbu kelishuvni bekor qilgan edi.
Xomanaiy o‘z bayonotida AQShni bevosita tilga olmagan, biroq “tajovuzkor davlatlar”ning qat’iyatiga ishora qilib, ularning faqatgina yadro muammosi bo‘yicha muzokara qilishni emas, balki bu mavzudan foydalanib, Eronning mudofaa qobiliyatini cheklash va izolyatsiyasini kuchaytirishni maqsad qilganini ta’kidladi. Uning fikricha, bu davlatlar Eron rahbariyatidan raketalar parvoz masofasini qisqartirish, “ma’lum ishlarni qilmaslik, ayrim shaxslar bilan uchrashmaslik, ma’lum joylarga bormaslik va ayrim mahsulotlarni ishlab chiqarmaslik”ni talab qilishi mumkin.
“Ularning haqiqiy maqsadi muzokaralar emas, balki hukmronlik va o‘z talablarini majburan singdirishdir. Eron bunga rozi bo’lmaydi”, — deya ta’kidladi Xomanaiy.
@erontahlili
Eron o‘z manfaatlariga erishish uchun “qo‘rqitish” taktikasidan foydalanadigan davlatlar bilan muzokara olib bormaydi, dedi mamlakat oliy rahbari Oyatulloh Ali Xomanaiy. Uning ta’kidlashicha, bunday majburiy muzokaralar muammolarni hal etishga qaratilmagan, balki Islom Respublikasiga o‘z talablarini yuklashga urinishdir.
Xomanaiy ushbu bayonotni AQSh prezidenti Donald Tramp unga Eronning yadro dasturi bo‘yicha muzokaralar boshlash taklifi bilan xat yo‘llagani haqida xabar berganidan so‘ng berdi. Ilgari bu borada ikki mamlakat o‘rtasida kelishuv mavjud bo‘lgan va u Barak Obama prezidentligi davrida imzolangan edi. Biroq, Tramp o‘zining birinchi prezidentlik muddati davomida ushbu kelishuvni bekor qilgan edi.
Xomanaiy o‘z bayonotida AQShni bevosita tilga olmagan, biroq “tajovuzkor davlatlar”ning qat’iyatiga ishora qilib, ularning faqatgina yadro muammosi bo‘yicha muzokara qilishni emas, balki bu mavzudan foydalanib, Eronning mudofaa qobiliyatini cheklash va izolyatsiyasini kuchaytirishni maqsad qilganini ta’kidladi. Uning fikricha, bu davlatlar Eron rahbariyatidan raketalar parvoz masofasini qisqartirish, “ma’lum ishlarni qilmaslik, ayrim shaxslar bilan uchrashmaslik, ma’lum joylarga bormaslik va ayrim mahsulotlarni ishlab chiqarmaslik”ni talab qilishi mumkin.
“Ularning haqiqiy maqsadi muzokaralar emas, balki hukmronlik va o‘z talablarini majburan singdirishdir. Eron bunga rozi bo’lmaydi”, — deya ta’kidladi Xomanaiy.
@erontahlili
Қайта жіберілді:Strategic Focus: Central Asia
04.03.202512:03
Ukrainaga qarshi xiyonat: Markaziy Osiyo uchun saboqlar
Karina Akopyan, siyosiy ekspert
Donald Trampning Ukrainani “qarzni qaytarish” yoki AQSh va Buyuk Britaniya bilan nodir metallar bo‘yicha kelishuv imzolashga majburlash talablari noqonuniy bo‘lib, Vashington va London tomonidan 1994-yilda imzolangan Budapesht memorandumi majburiyatlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri zid keladi. Ushbu hujjat Ukraina xavfsizligiga kafolat berish evaziga uning dunyodagi uchinchi yirik yadroviy arsenalidan voz kechishini belgilagan edi. Memorandumga binoan, AQSh, Buyuk Britaniya va Rossiya Ukrainaga qarshi kuch ishlatmaslik, uni iqtisodiy bosim bilan o‘z manfaatlariga bo‘ysundirmaslik va uning chegaralarini himoya qilish majburiyatini oldi.
Ukrainaga harbiy va moliyaviy yordam qarz yoki savdolashish obyekti emas. Bu yordam Ukraina hududiy yaxlitligini ta’minlash va Yevropa hamda butun erkin dunyo barqarorligini saqlab qolish yo‘lidagi majburiyatlarning bajarilishidir. Ushbu yordamni siyosiy kelishuvlar yoki iqtisodiy manfaatlar bilan bog‘lash xalqaro huquq tamoyillarini buzish bilan bir qatorda, global xavfsizlik tizimini ham izdan chiqaradi.
Tarix shuni ko‘rsatadiki, Ukraina yadroviy quroldan voz kechgan holda xalqaro kafolatlarga ishondi, ammo bu kafolatlar buzildi. Agar bugun G‘arb davlatlari o‘z majburiyatlarini bajarishdan bosh tortsa, bu nafaqat Ukrainaga xiyonat, balki butun dunyoga xalqaro shartnomalarning kuchsizligini ko‘rsatadigan signal bo‘ladi. Ukrainaga yordam berish — bu tijoriy bitim emas, balki 30 yil oldin berilgan va’dalarning bajarilishidir.
Markaziy Osiyo va O‘zbekiston uchun bu qanday saboq bo‘lishi mumkin?
Markaziy Osiyo davlatlari, xususan O‘zbekiston uchun ham bu tajriba nihoyatda muhim. Suverenitet va xalqaro xavfsizlik kafolatlari mintaqaning barqaror taraqqiyoti uchun asosiy omil sanaladi, ayniqsa, yirik geosiyosiy o‘yinchilarning manfaatlari kesishgan hududda. Agar xalqaro majburiyatlar hozirgidek siyosiy vaziyatga qarab o‘zgarib ketsa, unda kelajakda shunga o‘xshash shartnomalarga qay darajada ishonish mumkin?
Markaziy Osiyo boy tabiiy resurslari va strategik joylashuvi bilan xalqaro o‘yinchilarning e’tibor markazida turadi. Shu bois, mintaqa davlatlari suverenitet va milliy manfaatlarni faqat diplomatik yo‘l bilan emas, balki mustahkam ichki siyosiy, iqtisodiy va harbiy tayyorgarlik orqali ham himoya qilishga tayyor bo‘lishi lozim. Ukraina misoli ko‘rsatib turibdiki, xalqaro kelishuvlar faqat qog‘ozdagi yozuv emas, balki ularning bajarilishini ta’minlash uchun mustahkam milliy va mintaqaviy strategiya zarur.
Strategic Focus: Central Asia
Karina Akopyan, siyosiy ekspert
Donald Trampning Ukrainani “qarzni qaytarish” yoki AQSh va Buyuk Britaniya bilan nodir metallar bo‘yicha kelishuv imzolashga majburlash talablari noqonuniy bo‘lib, Vashington va London tomonidan 1994-yilda imzolangan Budapesht memorandumi majburiyatlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri zid keladi. Ushbu hujjat Ukraina xavfsizligiga kafolat berish evaziga uning dunyodagi uchinchi yirik yadroviy arsenalidan voz kechishini belgilagan edi. Memorandumga binoan, AQSh, Buyuk Britaniya va Rossiya Ukrainaga qarshi kuch ishlatmaslik, uni iqtisodiy bosim bilan o‘z manfaatlariga bo‘ysundirmaslik va uning chegaralarini himoya qilish majburiyatini oldi.
Ukrainaga harbiy va moliyaviy yordam qarz yoki savdolashish obyekti emas. Bu yordam Ukraina hududiy yaxlitligini ta’minlash va Yevropa hamda butun erkin dunyo barqarorligini saqlab qolish yo‘lidagi majburiyatlarning bajarilishidir. Ushbu yordamni siyosiy kelishuvlar yoki iqtisodiy manfaatlar bilan bog‘lash xalqaro huquq tamoyillarini buzish bilan bir qatorda, global xavfsizlik tizimini ham izdan chiqaradi.
Tarix shuni ko‘rsatadiki, Ukraina yadroviy quroldan voz kechgan holda xalqaro kafolatlarga ishondi, ammo bu kafolatlar buzildi. Agar bugun G‘arb davlatlari o‘z majburiyatlarini bajarishdan bosh tortsa, bu nafaqat Ukrainaga xiyonat, balki butun dunyoga xalqaro shartnomalarning kuchsizligini ko‘rsatadigan signal bo‘ladi. Ukrainaga yordam berish — bu tijoriy bitim emas, balki 30 yil oldin berilgan va’dalarning bajarilishidir.
Markaziy Osiyo va O‘zbekiston uchun bu qanday saboq bo‘lishi mumkin?
Markaziy Osiyo davlatlari, xususan O‘zbekiston uchun ham bu tajriba nihoyatda muhim. Suverenitet va xalqaro xavfsizlik kafolatlari mintaqaning barqaror taraqqiyoti uchun asosiy omil sanaladi, ayniqsa, yirik geosiyosiy o‘yinchilarning manfaatlari kesishgan hududda. Agar xalqaro majburiyatlar hozirgidek siyosiy vaziyatga qarab o‘zgarib ketsa, unda kelajakda shunga o‘xshash shartnomalarga qay darajada ishonish mumkin?
Markaziy Osiyo boy tabiiy resurslari va strategik joylashuvi bilan xalqaro o‘yinchilarning e’tibor markazida turadi. Shu bois, mintaqa davlatlari suverenitet va milliy manfaatlarni faqat diplomatik yo‘l bilan emas, balki mustahkam ichki siyosiy, iqtisodiy va harbiy tayyorgarlik orqali ham himoya qilishga tayyor bo‘lishi lozim. Ukraina misoli ko‘rsatib turibdiki, xalqaro kelishuvlar faqat qog‘ozdagi yozuv emas, balki ularning bajarilishini ta’minlash uchun mustahkam milliy va mintaqaviy strategiya zarur.
Strategic Focus: Central Asia
18.02.202517:21
🇮🇱🇵🇸Isroil askarlari G‘azo sektoridagi binoni vayron qilish uchun pulemyotdan foydalanmoqda.
@erontahlili
@erontahlili
29.01.202507:25
Foreign Affairs: Isroil G‘azo sektorida Hamasning harbiy salohiyatini yo‘q qila olmadi
Isroil Bosh vaziri Netanyaxu Hamasni yo‘q qilish va’dasini bajara olmadi hamda Isroil operatsiyasining maqsadlariga erishilmadi, deb yozadi Foreign Affairs. Nashrga ko‘ra, Hamas ulkan talafotlarga – jangarilar va tinch aholi orasidagi katta qurbonlarga qaramay, harbiy va siyosiy salohiyatini saqlab qoldi.
Bundan tashqari, Isroil jamiyatida Netanyaxu siyosatidan norozilik ortib bormoqda. 19-yanvarda kuchga kirgan o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuv Hamasning omon qolishiga va kelajakda G‘azo sektori ustidan nazoratni tezda tiklashiga imkon berishi mumkin degan xavotirlar mavjud.
Xorijiy OAV - chet tillardagi yetakchi nashrlar kanali.
@erontahlili
Isroil Bosh vaziri Netanyaxu Hamasni yo‘q qilish va’dasini bajara olmadi hamda Isroil operatsiyasining maqsadlariga erishilmadi, deb yozadi Foreign Affairs. Nashrga ko‘ra, Hamas ulkan talafotlarga – jangarilar va tinch aholi orasidagi katta qurbonlarga qaramay, harbiy va siyosiy salohiyatini saqlab qoldi.
Bundan tashqari, Isroil jamiyatida Netanyaxu siyosatidan norozilik ortib bormoqda. 19-yanvarda kuchga kirgan o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuv Hamasning omon qolishiga va kelajakda G‘azo sektori ustidan nazoratni tezda tiklashiga imkon berishi mumkin degan xavotirlar mavjud.
Xorijiy OAV - chet tillardagi yetakchi nashrlar kanali.
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
28.01.202506:35
🇮🇷🇷🇺Eron Rossiyaning Su-35 qiruvchi samolyotlarini sotib olganini tasdiqladi.
Eron Islom inqilobi qo‘riqchilari korpusi qo‘mondoni Ali Shadmaniy Eron Rossiyada ishlab chiqarilgan Su-35 qiruvchi samolyotlarini sotib olganini aytdi.
Eron rasmiylari ushbu ilg‘or jangovar samolyotlar sotib olinganini birinchi marta tasdiqladi va bu G‘arbda Eron va Rossiya o‘rtasidagi harbiy hamkorlik o‘sib borayotganidan xavotir uyg‘otdi.
@erontahlili
Eron Islom inqilobi qo‘riqchilari korpusi qo‘mondoni Ali Shadmaniy Eron Rossiyada ishlab chiqarilgan Su-35 qiruvchi samolyotlarini sotib olganini aytdi.
Eron rasmiylari ushbu ilg‘or jangovar samolyotlar sotib olinganini birinchi marta tasdiqladi va bu G‘arbda Eron va Rossiya o‘rtasidagi harbiy hamkorlik o‘sib borayotganidan xavotir uyg‘otdi.
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
28.01.202504:43
🇸🇾Suriyada yangi hokimiyat tarafdorlari uch kunda kamida 35 kishini qatl etdi.
O‘ldirilganlarning aksariyati ag‘darilgan Bashar Asad hukumatining sobiq amaldorlari bo'lgan.
@erontahlili
O‘ldirilganlarning aksariyati ag‘darilgan Bashar Asad hukumatining sobiq amaldorlari bo'lgan.
@erontahlili
08.03.202507:35
8-Mart – Bahor va go‘zallik bayrami muborak bo‘lsin!
Aziz va mo‘’tabar ayollar!
Sizni 8-mart – Xalqaro xotin-qizlar kuni bilan samimiy muborakbod etamiz! Siz – bu dunyoning go‘zalligi, mehr-muhabbat va ilhom manbaisiz. Sizning mehribon qalbingiz, fidoyiligingiz va donoligingiz hayotimizni yanada mazmunli qiladi.
Bahor kabi go‘zal, quyosh kabi nurli, baxt va muhabbatga to‘la kunlar tilaymiz! Yuzingizdan tabassum, qalbingizdan esa quvonch arimasin! Bayramingiz muborak bo‘lsin! 🌷🎉
@erontahlili
Aziz va mo‘’tabar ayollar!
Sizni 8-mart – Xalqaro xotin-qizlar kuni bilan samimiy muborakbod etamiz! Siz – bu dunyoning go‘zalligi, mehr-muhabbat va ilhom manbaisiz. Sizning mehribon qalbingiz, fidoyiligingiz va donoligingiz hayotimizni yanada mazmunli qiladi.
Bahor kabi go‘zal, quyosh kabi nurli, baxt va muhabbatga to‘la kunlar tilaymiz! Yuzingizdan tabassum, qalbingizdan esa quvonch arimasin! Bayramingiz muborak bo‘lsin! 🌷🎉
@erontahlili
01.03.202513:12
Turkiya deyarli 10 yillik harbiy intervensiyadan so‘ng Suriyaning Idlib va Halab hududlaridan o‘z qo‘shinlarini chiqarishni boshladi.
@erontahlili
@erontahlili
Медиа контентке
қол жеткізе алмадық
қол жеткізе алмадық
29.01.202516:02
⚡️Agar Isroil G‘azoga yordamni cheklashni davom ettirsa, HAMAS garovga olinganlarni ozod qilishdan bosh tortishi mumkin, — Asharq kanali.
@erontahlili
@erontahlili
Қайта жіберілді:Strategic Focus: Central Asia
29.01.202506:42
Markaziy Osiyodagi yangi tendensiya: Turkmaniston militarizatsiyasi
Uzoq vaqt davomida Turkmaniston xalqaro e’tibor chetida qolgan, hatto Markaziy Osiyo davlatlari orasida ham. Uning avtoritar rejimi va betaraflikka sodiqligi mamlakatni global maydondan izolyatsiya qilgan. Biroq, so‘nggi 10 yillikda, ayniqsa so‘nggi 3-4 yil ichida Ashxobod xalqaro aloqalarini sezilarli darajada faollashtirdi. Tashqi siyosiy tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlash va ichki hamda tashqi tahdidlardan himoya qilishga qaratilgan harbiy qudratni mustahkamlash siyosati ushbu faollikning muhim elementi bo‘ldi.
Turkmaniston harbiy qudrati jihatidan Qozog‘iston va O‘zbekistondan ortda qolgan bo‘lsa-da, mintaqada eng ko‘p tankga ega va harbiy texnikasini faol modernizatsiya qilmoqda. Bu Ashxobodga Rossiya va Xitoyga mudofaa sohasida bo‘lgan qaramlikni kamaytirish hamda Afg‘oniston va Eron bilan chegara hududlarida o‘z mavqeini mustahkamlash imkonini berdi, deydi tahlilchilar.
Yangi geosiyosiy davr boshlanishi bilan Turkmaniston o‘zining geosiyosiy afzalliklarini anglab, tashqi dunyo bilan faolroq hamkorlik qila boshladi. Biroq, bu ochiqlik, ayniqsa Afg‘onistondagi toliblar tahdidi fonida, mudofaa salohiyatini sezilarli darajada kuchaytirishni talab qiladi. Harbiy sharoitlarning yaxshilanishi va Kaspiy dengizida flotni modernizatsiya qilish Ashxobodning ustuvor yo‘nalishlari bo‘ldi.
Hozirda Turkmaniston qurolli kuchlari soni taxminan 40 000 kishini tashkil etadi, ularning 90% quruqlik qo‘shinlarida xizmat qiladi. 1 milliard dollarlik harbiy budjetga ega bo‘lgan mamlakat 654 tank bilan mintaqadagi barcha davlatdan ko‘proq harbiy texnikaga ega. Bunday ko‘rsatkichlar Turkmanistonga jahon harbiy qudrat reytingida 77-o‘rinni egallashga imkon berdi va u Qirg‘iziston va Tojikistondan sezilarli darajada oldinda bormoqda.
Ashxobod o‘zining neft-gaz platformalarini himoya qilish va Ozarbayjon bilan hamkorlik qilish uchun dengiz kuchlarini faol rivojlantirmoqda. Aktiv militarizatsiya, shuningdek, Kaspiy mintaqasida Eronning harbiy faolligini tiyib turishga qaratilgan.
Harbiy qudratni mustahkamlash bo‘yicha harakatlarga qaramay, Turkmaniston qurolli kuchlarining asosiy vazifasi rejimni ichki tahdidlardan himoya qilish va xalqaro faollik sharoitida barqarorlikni saqlashdir. Shu bilan birga, Turkmanistan neytrallikni saqlashga va Rossiya yoki Xitoy kabi yirik davlatlarga bevosita bog‘liqlikdan qochishga intilmoqda.
Shunday qilib, Turkmaniston asta-sekin izolyatsiyalangan davlatdan mintaqaviy o‘yinchiga aylanib bormoqda. Uning tajribasi shuni ko‘rsatadiki, betaraflik faqat ideologiya bilan emas, balki real harbiy qudrat bilan ham mustahkamlanishi mumkin. Turkmaniston Mazkur evolyutsiya Turkmaniston tashqi va mudofaa siyosatiga ko‘proq e’tibor qaratishni talab qiladi va bu boshqa mintaqa davlatlariga xalqaro maydonda avtonom bo‘lish va mustaqillikka intilishlarida namuna bo‘lishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
Uzoq vaqt davomida Turkmaniston xalqaro e’tibor chetida qolgan, hatto Markaziy Osiyo davlatlari orasida ham. Uning avtoritar rejimi va betaraflikka sodiqligi mamlakatni global maydondan izolyatsiya qilgan. Biroq, so‘nggi 10 yillikda, ayniqsa so‘nggi 3-4 yil ichida Ashxobod xalqaro aloqalarini sezilarli darajada faollashtirdi. Tashqi siyosiy tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlash va ichki hamda tashqi tahdidlardan himoya qilishga qaratilgan harbiy qudratni mustahkamlash siyosati ushbu faollikning muhim elementi bo‘ldi.
Turkmaniston harbiy qudrati jihatidan Qozog‘iston va O‘zbekistondan ortda qolgan bo‘lsa-da, mintaqada eng ko‘p tankga ega va harbiy texnikasini faol modernizatsiya qilmoqda. Bu Ashxobodga Rossiya va Xitoyga mudofaa sohasida bo‘lgan qaramlikni kamaytirish hamda Afg‘oniston va Eron bilan chegara hududlarida o‘z mavqeini mustahkamlash imkonini berdi, deydi tahlilchilar.
Yangi geosiyosiy davr boshlanishi bilan Turkmaniston o‘zining geosiyosiy afzalliklarini anglab, tashqi dunyo bilan faolroq hamkorlik qila boshladi. Biroq, bu ochiqlik, ayniqsa Afg‘onistondagi toliblar tahdidi fonida, mudofaa salohiyatini sezilarli darajada kuchaytirishni talab qiladi. Harbiy sharoitlarning yaxshilanishi va Kaspiy dengizida flotni modernizatsiya qilish Ashxobodning ustuvor yo‘nalishlari bo‘ldi.
Hozirda Turkmaniston qurolli kuchlari soni taxminan 40 000 kishini tashkil etadi, ularning 90% quruqlik qo‘shinlarida xizmat qiladi. 1 milliard dollarlik harbiy budjetga ega bo‘lgan mamlakat 654 tank bilan mintaqadagi barcha davlatdan ko‘proq harbiy texnikaga ega. Bunday ko‘rsatkichlar Turkmanistonga jahon harbiy qudrat reytingida 77-o‘rinni egallashga imkon berdi va u Qirg‘iziston va Tojikistondan sezilarli darajada oldinda bormoqda.
Ashxobod o‘zining neft-gaz platformalarini himoya qilish va Ozarbayjon bilan hamkorlik qilish uchun dengiz kuchlarini faol rivojlantirmoqda. Aktiv militarizatsiya, shuningdek, Kaspiy mintaqasida Eronning harbiy faolligini tiyib turishga qaratilgan.
Harbiy qudratni mustahkamlash bo‘yicha harakatlarga qaramay, Turkmaniston qurolli kuchlarining asosiy vazifasi rejimni ichki tahdidlardan himoya qilish va xalqaro faollik sharoitida barqarorlikni saqlashdir. Shu bilan birga, Turkmanistan neytrallikni saqlashga va Rossiya yoki Xitoy kabi yirik davlatlarga bevosita bog‘liqlikdan qochishga intilmoqda.
Shunday qilib, Turkmaniston asta-sekin izolyatsiyalangan davlatdan mintaqaviy o‘yinchiga aylanib bormoqda. Uning tajribasi shuni ko‘rsatadiki, betaraflik faqat ideologiya bilan emas, balki real harbiy qudrat bilan ham mustahkamlanishi mumkin. Turkmaniston Mazkur evolyutsiya Turkmaniston tashqi va mudofaa siyosatiga ko‘proq e’tibor qaratishni talab qiladi va bu boshqa mintaqa davlatlariga xalqaro maydonda avtonom bo‘lish va mustaqillikka intilishlarida namuna bo‘lishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
28.01.202506:04
❗️HAMAS asirlikda qolgan sakkiz nafar isroillik garovga olinganlar halok bo‘lganini ma'lum qildi.
@erontahlili
Isroil bu ma’lumotni garovga olinganlar o‘limining yakuniy dalili sifatida qabul qilmaydi. Biroq, asirlarning qarindoshlariga ularning ahvoli haqida rasmiy shaxslar tomonidan ma’lumot berilgan,deyiladi xabarda.
@erontahlili
Қайта жіберілді:Strategic Focus: Central Asia
27.01.202514:25
Tramp Eronning yadroviy obyektlariga harbiy zarba beradimi?
Eronning yadroviy dasturi oxirgi vaqtlarda Vashingtonda keng muhokama qilinayotgan mavzu bo’lib kelmoqda. Amerikaliklar fikricha, Eron bir necha oy ichida yadroviy qurolga ega bo‘lishi mumkin bo‘lgan bir paytda, harbiy choralarni kechiktirish o‘zini oqlamaydigan xavf bo’ladi.
Bu borada Tehron o‘z pozitsiyalarining zaiflashib borishini hisobga olib, yadroviy qurolni yaratish jarayonini tezlashtirish uchun barcha asoslarga ega. Isroilning Eronning asosiy havo mudofaasi tizimlarini va Hizbulloh hamda Hamas rahbariyatini yo‘q qilishi ushbu rejimning zaifligini ko‘rsatdi. Ushbu sharoitda yadroviy qurol Eron uchun bosim o‘tkazish va o‘z ta’sirini saqlab qolish vositasi bo‘lib xizmat qiladi.
Shimoliy Koreya bilan olib borilgan muzokaralar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, avtoritar rejimlar bilan diplomatik muloqot ko‘pincha muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Bunday urinishlar yadroviy ishlab chiqarishni yakunlash uchun vaqtni boy berishga olib keladi va Eronni keyingi sanksiyalar yoki bosimlardan himoya qiladi.
Bu fonda tahlilchilar Tramp quyidagi sabablarga ko’ra Eron yadroviy infratuzilmasiga zarba berishi mumkinligni aytmoqdalar.
Birinchidan, global tahdidni kamaytirish. Yadroviy dastur neytrallashuvi xavfli materiallarning terroristik guruhlarga o‘tishining oldini oladi va xalqaro barqarorlikni himoya qiladi.
Ikkinchidan, rejimning zaifligi. Eron hukumati iqtisodiy inqiroz va legitimligini yo‘qotishiga duch kelar ekan, o‘zining asosiy obyektlariga berilgan zarbaga bardosh berolmasligi mumkin. Bu rejimning ichki va xalqaro pozitsiyalarini susaytiradi.
Uchinchidan, hokimiyat almashinuvi ehtimoli. Harbiy mag‘lubiyat Eron rahbariyatining zaifligini namoyon qilishi va xalq isyonlariga turtki bo‘lishi mumkin, bu esa uzoq muddatda rejimning almashishiga olib keladi.
Shunday qilib, Tramp administratsiyasi nazarida
Eron yadroviy dasturi nafaqat mintaqaviy, balki global xavf bo‘lib, qat’iy choralarni talab qiladi. Genri Kissinjer ta’kidlaganidek, «dono rahbarlar inqirozlar halokatga aylanishidan oldin ularni bartaraf etishlari kerak». Eronning yadroviy obyektlariga harbiy zarba nafaqat yadroviy tahdiddan dunyoni himoya qilish, balki Yaqin Sharq barqarorligiga tahdid soluvchi avtoritar rejimni zaiflashtirish imkoniyati hamdir, deydi amerikalik ekspertlar.
Strategic Focus: Central Asia
Eronning yadroviy dasturi oxirgi vaqtlarda Vashingtonda keng muhokama qilinayotgan mavzu bo’lib kelmoqda. Amerikaliklar fikricha, Eron bir necha oy ichida yadroviy qurolga ega bo‘lishi mumkin bo‘lgan bir paytda, harbiy choralarni kechiktirish o‘zini oqlamaydigan xavf bo’ladi.
Bu borada Tehron o‘z pozitsiyalarining zaiflashib borishini hisobga olib, yadroviy qurolni yaratish jarayonini tezlashtirish uchun barcha asoslarga ega. Isroilning Eronning asosiy havo mudofaasi tizimlarini va Hizbulloh hamda Hamas rahbariyatini yo‘q qilishi ushbu rejimning zaifligini ko‘rsatdi. Ushbu sharoitda yadroviy qurol Eron uchun bosim o‘tkazish va o‘z ta’sirini saqlab qolish vositasi bo‘lib xizmat qiladi.
Shimoliy Koreya bilan olib borilgan muzokaralar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, avtoritar rejimlar bilan diplomatik muloqot ko‘pincha muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Bunday urinishlar yadroviy ishlab chiqarishni yakunlash uchun vaqtni boy berishga olib keladi va Eronni keyingi sanksiyalar yoki bosimlardan himoya qiladi.
Bu fonda tahlilchilar Tramp quyidagi sabablarga ko’ra Eron yadroviy infratuzilmasiga zarba berishi mumkinligni aytmoqdalar.
Birinchidan, global tahdidni kamaytirish. Yadroviy dastur neytrallashuvi xavfli materiallarning terroristik guruhlarga o‘tishining oldini oladi va xalqaro barqarorlikni himoya qiladi.
Ikkinchidan, rejimning zaifligi. Eron hukumati iqtisodiy inqiroz va legitimligini yo‘qotishiga duch kelar ekan, o‘zining asosiy obyektlariga berilgan zarbaga bardosh berolmasligi mumkin. Bu rejimning ichki va xalqaro pozitsiyalarini susaytiradi.
Uchinchidan, hokimiyat almashinuvi ehtimoli. Harbiy mag‘lubiyat Eron rahbariyatining zaifligini namoyon qilishi va xalq isyonlariga turtki bo‘lishi mumkin, bu esa uzoq muddatda rejimning almashishiga olib keladi.
Shunday qilib, Tramp administratsiyasi nazarida
Eron yadroviy dasturi nafaqat mintaqaviy, balki global xavf bo‘lib, qat’iy choralarni talab qiladi. Genri Kissinjer ta’kidlaganidek, «dono rahbarlar inqirozlar halokatga aylanishidan oldin ularni bartaraf etishlari kerak». Eronning yadroviy obyektlariga harbiy zarba nafaqat yadroviy tahdiddan dunyoni himoya qilish, balki Yaqin Sharq barqarorligiga tahdid soluvchi avtoritar rejimni zaiflashtirish imkoniyati hamdir, deydi amerikalik ekspertlar.
Strategic Focus: Central Asia
Көрсетілген 1 - 24 арасынан 71
Көбірек мүмкіндіктерді ашу үшін кіріңіз.